EHAtlDEtl-tllEUWS
Klaas Bolt op CD
KERSTPAKKETTEN
en RELATIEGESCHENKEN
Boer(en)le ven
Op reis naar Amerika
De Wacht
aan de lijn
Groothandel Kool en Zn.
heeft ze in alle prijsklassen
^^^"^T Groothandel A. KOOL Zn.
Jan Knap e Mzn.
Nu levering uit voorraad /■r-'-ij-O
U kunt ze kant en klaar afhalen.
Bezoek geheel vrijblijvend
onze showroom
r Joos Jansestraat 35, 3245 XH Sommelsdijk
I. ^>wJy Telefoon (01870) 26 90
Kerstzang en muziekavond
t
Kerstconcert Mijnsheerenland
VERVOLGVERHAAL
Niet uitgegeven manuscript,
beschikbaar gesteld door
M. A. Knape
2e Blad
DINSDAG 11 DECEMBER 1990
No. 5959
Op woensdag 11 april 1990 overleed te
Haarlem de organist Klaas Bolt. Een
afschuwelijke ziekte sloopte zijn li
chaam. Een ingrijpende operatie kon dit
proces niet meer keren.
Klaas Bolt werd geboren op 6 maart
1927 te Appingedam. Zijn eerste orgel
lessen kreeg hij op het Arp Schnitger-
orgel van de Der Aa-kerk in Groningen,
van organist Johan van Meurs, die vele
jonge organisten de liefde voor het his
torische orgel wist bij te brengen. Als
organist van het Meere-orgel in Noord
laren solliciteerde Bolt in 1953 bij het
stadsbestuur van Haarlem, en na een
vergelijkend examen werd hij benoemd
tot 'kerkelijk organist' van de Grote of
St. Bavokerk in deze stad. Tot zijn over
lijden toe heeft hij deze funktie vervuld.
Bovendien was hij werkzaam als docent
aan het Sweelinck Conservatorium te
Amsterdam. Op zijn 'eigen orgel' in
Haarlem won hij in 1956 en 1957 het
Internationaal Improvisatieconcours.
Bij uitstek was Bolt spraakmakend op
het gebied van de gemeentezangbegelei-
ding. In 1979 schreef hij in het orgaan
van de Nederlandse Organistenvereni
ging (NOV) een uitvoerig stuk. 'De
gemeentezang in een crisissituatie'. In
dit artikel lichtte hij z'n eigen ideeën toe,
die toen als erg eigenzinnig werden
ervaren.
Bolt vond, dat de gemeentezang, vooral
in de kerkelijke 'sfeer' waarin hij zich
zelf bewoog (hervormd, midden-ortho
dox en gereformeerd) te snel, te licht en
te vlot was. Deze zangcultuur was naar
zijn mening genivelleerd en gladjes.
Kortom, de gemeentezang in de zon
dagse eredienst had z'n hart. In 1979
waren zijn opvattingen voor velen zeer
onorthodox, hoewel ze in de tachtiger
jaren meer en meer terrein wonnen
doordat jonge vakmusici voor hem wer
den ingewonnen. Hij propageerde een
stijl van zingen, waarin (naar Calvijn)
'poids et majesté', voornaamheid, deftig
heid en goede stijl kenmerkend waren.
Het historische orgel uit de 17e tot en
met de 19eeeuwdiende hem hierbij heel
duidelijk tot uitgangspunt.
Uw recensent heeft Bolt een aantal
malen bezig gezien en gehoord. Vol
verve en met liefde voor het waardevolle
bezit aan Hollandse orgels kon hij spre
ken én... improviseren.
Bolt was geen scherpslijper in die zin dat
hij met een 'hokjesgeest' bevangen was.
Als één der eersten (in de jaren '50) hield
hij zich bezig met een historisch verant
woorde uitvoeringspraktijk van de oude
orgelmuziek. Aan de andere kant heeft
Bolt z'n grote bewondering voor iemand
als Jan Zwart nooit onder stoelen of
banken geschoven. In het reformato
risch gezinsblad 'Terdege' van 24 juni
1987 (artikel t.g.v. de 50e sterfdag van
Zwart) zei hij: „Jaren geleden heb ik al
publiekelijk getuigd van mijn grote
waardering voor Jan Zwart. Ik voel me
zelfs in meer dan één opzicht met hem
verwant. Zijn grote belangstelling voor
en kennis van de Nederlandse orgel
kunst en zijn liefde voor de gemeente
zang en de begeleiding daarvan, dat zijn
dingen die me uit het hart gegrepen zijn.
Zwart kende geweldig veel historische
orgels en wist daarvoor belangstelling te
kweken bij een groot publiek. Hij was
ook de enige organist, die Sweelinck
herdacht, in de Oude Kerk te Amster
dam".
Even verder voegt hij er overigens wel
iets aan toe, m.i. terecht: „Ik heb de
indruk dat Zwart zo lang verguisd is
(door vakorganisten, PK) omdat dat
emotionele in zijn muziek vaak in het
banale werd getrokken. Jan Zwart is
overstelpend veel geïmiteerd. En die
imitaties waren (en zijn, PK) veelal ver
beneden de maat, met veel smakeloos,
banaal en bombastisch gedoe".
Bolts ideeën waren intussen ook de gere
formeerde gezindte niet ongemerkt voor-
bijgegaan. Lindenberg Boeken en Mu
ziek organiseerde in 1979 in de Oude
Kerk in Rotterdam-Delfshaven een sa-
menzangavond. waar psalmen, met Bolt
aan het orgel, werden uitgevoerd naar
Bolts eigen visie.
In 1984 werd zo'n avond herhaald, nu
rond het orgel in de Oude Kerk van
Rotterdam-Charlois. Van beide avon
den werden LP's uitgebracht, die ook
weer heel stimulerend werkten op an
dere organisten, waaronder ondergete
kende. Een groot deel van beide LP's
werd nu samengebundeld tot een CD,
eveneens door Lindenberg Boeken en
Muziek.
Het Hess-orgel in Charlois (1784) is bij
uitstek een gemeentezangorgel. Heel
vocaal van klank, met een nog heel klas
sieke intonatie, en tegelijkertijd draag
krachtig. Kortom, een uiterst fraai orgel,
in 1983 heel vakkundig en stijlgetrouw
gerestaureerd door de fa. Van Vulpen.
Het orgel in Delfshaven vertegenwoor
digt een heel ander aspekt van het feno
meen 'hollands begeleidingsorgel". Het
betreft hier een Batz-'Witte-orgel uit
1855, met een monumentale, ietwat
dikke klank, eveneens duidelijk bedoeld
voor de begeleiding van de gemeente
zang. Dit orgel is nog nooit gerestau
reerd.: bewijs van de oerdegelijke make
lij die Witte kenmerkt.
Zo worden op deze posthuum uitge
bracht Bolt-CD twee fraaie 'samenzang-
orgels' bij elkaar gebracht, met ondanks
de verscheidenheid een sterke mate van
overeenkomst: het vermogen te inspi
reren!
Bolt zélf werd door deze orgels in elk
geval geïnspireerd: tót zeer fraaie, stijl
volle voorspelen, soms fugatisch of
canonisch, dan weer solistisch (Psalm
88, Charlois!). De samenzang is soms
vierstemmig, canonisch of als beurtzang
uitgevoerd. Met uitzondering van de
Lofzang van Zacharias omvat de CD
uitsluitend psalmen.
Voor wie is geïnteresseerd in deze ma
nier van het begeleiden van samenzang,
voor wie 'gewoon" een samenzangop-
name wil hebben, en met name voor
organisten die inspiratie willen opdoen
voor de begeleiding van de eredienst is
dit een uiterst aantrekkelijke CD. Vooral
van Bolts begeleiding gaat een welda
dige rust uit, die de schoonheid van onze
prachtige psalmmelodieën geheel laat
uitkomen. Verdere kenmerken van het
spel van Bolt zijn eenvoud, helderheid
en een zeer hoog niveau van musi
ceren.
Bolt was bovendien aktief als adviseur
bij orgelbouwprojekten. Veel historische
orgels die de laatste jaren werden geres
taureerd stonden onder zijn toezicht.
Bolt was een voorstander van piëteitvol
restaureren, denken vanuit de visie van
de vroegere orgelmakers, van wie de
orgels nóg getuigen van het hoge niveau
van hun ambacht. Ook orgelmakers
werden door Bolt geïnspireerd om hier
van diepgaand onderzoek te doen, hun
eigen werk te spiegelen aan de hoge
kwaliteit van onze historische instru
menten.
Met name orgelmakers als de gebr. Reil
hebben zich sterk door Bolt laten stimu-
lieren hierin. Hun restauratie (1987) van
het orgel in de Hervormde Kerk te Som
melsdijk (Meere-orgel uit 1821) - door
Bolt als adviseur begeleid - zou niet op
dit niveau zijn uitgevoerd als deze orgel
makers zich niet al jaren geleden door
Bolt op het spoor van de historische
orgelbouw hadden laten zetten!
NIEUWE TONGE - Op dinsdag 18 december
zal er door de onderstaande verenigingen een
Kerstavond worden gegeven waarbij iedereen
van harte welkom is. Medewerking door: het
kinderkoor Jong ApoUo o.l.v. Nelleke Brugge-
man; de muziekver. Apollo o.l.v. Harry v. d.
Bos; Gem. zangver Apollo o.l.v. Peter v. d. Hey-
den. Samenzang met medewerking van de
genoemde koren en muziek. De avond wordt
gehouden in de zaal van Ons Dorpshuis. Kor-
teweegje 16. De aanvang is om 19.30 uur Zaal
gaat open om 19.00 uur. Toegang gratis en
wordt u aangeboden door deze verenigingen.
Zo restaureerde orgelmaker Blank in
1986 het Wolfferts-orgel in de Grote of
Maartenskerk in Zaltbommel. Bolt, als
adviseur bij het projekt betrokken, gaf
ter gelegenheid van de ingebruikname
een presentatieconcert.
De opnamen hiervan werden - door
Lindenberg - aanvankelijk op LP, en nu
op CD gezet. Het betreft hier een classi
cistisch orgel met een nogal ingetogen,
sterk kleurrijk karakter. Bovendien - dat
blijkt uit de dispositie - een uitnemend
samenzangorgel. Bolt had er zo een
samenzangavond kunnen houden! De
CD begint met magistrale geïmprovi
seerde variates op de melodie van Psalm
79, merkwaardig tevens de melodie van
'De Geuzen zijn in Bomlerweerd geval
len' (1600). Met uitzondering van Bach-
werken (Preludium en Fuga in c en
koraalvoorspel 'Christ, unser Herr, zum
Jordan kam") omvat de CD verder
muziek die naadloos bij het Bommeler
orgel aansluit: werken van Wesley,
Boëly, Calvière en Padre Davide di
Bergamo. Het voert te ver ieder werk
afzonderlijk te bespreken. Een scala aan
registratiemogelijkheden passeert de
revue: echt een presentatieconcert.
Soms muziek die een tikje 'leeg' is
(Boëly), dan weer stekr effektgericht
(Bergamo!), maar optimaal geschikt om
dit orgel voor te stellen. Van Bach kan
dat iets minder worden gezegd. Het kan
wel, een groot Bachwerk op dit orgel,
maar de monumentaliteit en helderheid
van een orgel als Alkmaar of Groningen
worden gemist. Interessant, dat zéker.
Daar de Zaltbommel-CD een live-op
name is, moet een enkel kuchje door de
gewelven of een speelfoutje opgevat
worden als bijdragend tot de authentici
teit van dit klankdocument, en niet als
storend worden ervaren. Ook déze CD is
zeer aanbevelenswaardig.
Deze beide CD's zijn voorzien van zéér
uitvoerige documentatie, en opname-
technisch uitstekend. Alleen het Delfs-
haven-aandeel van de samenzang-CD
is ADD (1979!), maar eveneens zeer
acceptabel.
N.a.v. „O God mijns heils, mijn toever
laat" - Klaas Bolt improviseert en
begeleidt samenzang.
MACD 02. Prijs 42,50.
Lindenberg Boeken en Muziek,
Rotterdam.
Klaas Bolt - Live-concert Grote of
Maartenskerk, Zaltbommel.
LBCD 16. Prijs 42,50.
Lindenberg Boeken en Muziek,
Rotterdam.
Middelharnis Paul Kieviet
Een mooie zomer is 't geweest,
met hoge temp'raturen.
Die zouden, zo bleek achteraf,
tot in oktober duren.
Het ging de boeren naar de zin;
ze konden nog genieten
bij 't oogsten van de aardappels
en van de suikerbieten.
Het weer werkte in alles mee.
Slechts nu en dan wat regen.
Wat men zelfs goed gebruiken kon;
zoveel kwam juist gelegen.
Er kon enorm veel werk verzet;
men werkte lange dagen.
Men hoorde, wat betreft het werk,
daarover niemand klagen.
Soms werkte men wel dag en nacht;
bij velen werd het jachten',
alsof 'was het een voorgevoel',
zij 'nattigheid' verwachtten.
't Liep alles soepel en gesmeerd.
Men kon niet beter wensen.
En dat 'het tekent onze tijd',
zelfs bijna zonder mensen.
Men was zo druk steeds in de weer,
dat men er niet op lette,
hoe dat de herfst op 't polderland
toch reeds zijn stempel zette.
Toen kwam 'voor velen onverwacht
het herfstweer als een wonder.
De bliksem kliefde zelfs de lucht,
en hard klonk ook de donder.
De regen viel in stromen neer;
de wind schudde de bomen.
Zo was, na lange droge tijd,
nu echt de herfst gekomen.
Nog staan er vruchten op het land.
Niet alles nog geborgen.
Maar dat is niet het grootst bezwaar,
men heeft nog and're zorgen.
Beschotten blijken wel zeer hoog,
niet alzo zijn de prijzen.
De kosten zijn niet 'navenant
daar zij 'de pan uit rijzen
Dat is het weer, waar veel boeren nu
terecht wel over klagen.
Niet iedereen met zo'n bedrijf
kan deze lasten dragen.
Desondanks ploegt de boer weer voort;
kan 'staken' wel vergeten.
Wij moeten immers allemaal,
van zijn produkten eten?
Arjaon van Herken
Op zaterdagavond 15 dec. a.s., om 20.00 uur
geeft de Cantorij van Mijnsheerenland naar -
intussen al bijna trad. - kerstconcert in de
sfeervolle Dorpskerk van Mijnsheerenland.
De cantorij verzorgt samen met een instrumen
taal ensemble een afwisselend programma van
vokale en instrumentale kerstmuziek uit ver
schillende perioden en verschillende landen.
André Heuvelman (trompettist in het R'dams
Philharmonisch Orkest) is solist in een klas
siek Concert voor trompet en orkest van T.
Albinoni. Het instrumentaal ensemble bestaat
verder uit; Cor v. d. Linden en Ini de Knegt-van
Eijk, viool; Mirjam Huizer, cello; Marian
Meeusen. hobo. blokfluit; Linda van der
Leeuw, fagot, blokfluit; Herman Lammers, div.
instrumenten. De cantorij staat o.l.v. Herman
Lammers. Piet Hamelink is dirigent van het
ensemble. Taegang vrij (koll. bij de uitgang).
Velen van ons zullen bij het horen
van de naam Amerika denken, dit is
voor mij toch een onmogelijkheid,
om hier eens op bezoek te gaan. En
inderdaad het ligt niet naast de deur
en wanneer er in vroegere jaren geen
familie naar toe is geëmigreerd,
moet men wel bijzonder onderne
mend zijn, wil men hier eens naar toe
gaan.
Degenen die gaan, wil ik trachten een
beetje wegwijs te maken in een reis naar
dit werelddeel. Alvorens het zo ver is dat
men van Schiphol vertrekt, komt er heel
wat kijken. Waar wil men naar toe, naar
de oostkust (New York) e.d.? of naar de
Westkust (Los Angelos) e.d.? En in welke
tijd van het jaar?
De beste tijd voor ons Hollanders is het
voorjaar, of het najaar. Elk seizoen heeft
zijn eigen bekoring. De zomer is veel te
warm. En al heeft men overal in de
auto's en huizen airconditioning, men
wil toch ook wel eens buiten komen. De
Amerikanen zelf vangen dit veelal op
door 's zomers naar de bergen te trek
ken, of anders verblijft men veelal in de
enorme winkelcentra (Macy en Sears).
Deze zijn ongeveer 3 a 4 keer zo groot als
het Zuidpleinwinkelcentrum bij ons, en
geheel airconditioned en 's winters
verwarmd.
Voor Amerika heb je nodig een geldig
paspoort dat bij vertrek uit Nederland
nog minstens 6 maanden geldig moet
zijn. Een visum is nu niet meer nodig.
Wel is dit aan te raden wanneer men een
bezoek aan Canada brengt, en bv. bij de
Niagara-watervallen even in Canada
wil kijken, en ook wanneer men langer
dan 90 dagen in Amerika denkt te
blijven.
De langste tijd die je in de USA als tou
rist (non emigrant) mag blijven is een
half jaar. Maar binnen dit tijdsbestek
kan je veel zien en bezoeken.
Hoe boek ik nu een reis? Dit kan via een
erkend reisburo, ook vele banken bezit
ten die tegenwoordig, of men kan lid
worden van een van de twee vereniging
van immigranten, 'Wereldkontakt' of
'Wij komen'. Voor een bedrag van nog
geen 20 gulden per jaar is men lid en dit
biedt vele voordelen. De reis in het voor-
of naseizoen is ook aanmerkelijk goed
koper als in de zomer. Dit is al gauw een
voordeel van 400,- op een retour.
Met wie vlieg ik nu? Je kan met een lijn-
vlucht, b.v. KLM, TWA North West,
Continental, Delta of Royal Jordans
Airways. Deze vliegen bijna allen op
vast gestelde vertrekuren en zonder ver
tragingen redelijk op tijd. Men kan ook
met een charter, b.v. Martinair. Deze
proberen ook zoveel mogelijk op tijd te
vliegen, maar dit loopt wel eens uit.
De Charters zijn goedkoper als de lijn
diensten en zij vliegen ook met prima
materiaal. De Transatlantische vlucht
over de oceaan bedraagt van Amster
dam naar New York 8 uur. En naar Los
Angelos of San Francisco 12 uur.
Men vliegt terug in de tijd d.w.z. New
York is 6 uur vroeger als Nederland en
Los Angelos 10 uur. Zodat de eerste dag
een erg lange wordt, en je wel even een
paar dagen moet acclimatiseren. Doch
dit ben je ook weer gauw gewend.
De snelheid van het toestel is 900 km
per uur, en de heenweg vliegt men altijd
tegen wind, zodat deze langer is als de
terugreis in uren. In het toestel wat body
wide vliegtuigen zijn b.v. de DC-10 en de
Boeing 747 767 ontvangt men 2 keer
een maaltijd, lx warm en lx brood. Men
wordt regelmatig getrakteerd op een
drankje, ook zijn bij de ingang de laatste
nieuwsbladen. Dit is alles bij de prijs
inbegrepen.
Men komt ook rond met belastingvrije
artikelen, b.v, sieraden, parfums, sigaret
ten e.d. Ongeveer \Vi uur voor men gaat
landen worden er door de stuwardessen
2 formulieren uitgereikt, een landings-
kaart en een douane-aangifteformulier,
beiden moeten met pen in blokletters
worden ingevuld. Van de landingskaart
wordt een gedeelte in je paspoort geniet,
en dit moet men niet vergeten om bij
terugkeer naar Nederland weer af te
geven. Het is nl. een bewijs dat je weer
uit de USA bent vertrokken.
Is men eenmaal geland, b.v. op J.F. Ken
nedy Airport, in New York, dan gaat het
toestel niet meer naar de slurf Maar
blijft op het vliegveld staan. Er komt dan
een heel grote bus waar wel 300 mensen
ingaan. Deze drukt zichzelf op de
hoogte van de vliegtuigdeuren en men
kan dan zo overstappen en wordt naar
de hal gereden. Men kan zo veel meer
toestellen gelijk behandelen, en onder
tussen weer bijtanken en schoonmaken.
Daarna rijdt het pas na de slurf voor het
ophalen van de passagiers voor de
retourvlucht naar Nederland.
(wordt vervolgd)
Dirksland
A. J. V. d. "Vliet
- 38 -
De Burgemeester van Westplaat is bleek
van woede als hij voor de Ortskomman-
dant staat en dat geeft de Duitser zoveel
genoegen, dat hij daarin de kracht vindt
om kalm te blijven. Hij zegt met een
Judasgrijns: „Neemt u plaats, heer Bur
gemeester". Zijn hand nodigt naar een
stoel. „Het spijt me, dat ik op deze wijze
een onderhoud tussen ons moest bewerken. U
moet leren verstaan, dat de Duitse Weermacht
beveelt en dat de Hollandse autoriteiten onvoor
waardelijk moeten gehoorzamen".
De Burgemeester staat op zijn benen te beven,
zijn hart hamert in zijn borst als een defekte
machine. Hij valt zwaar neer op de aangewezen
stoel en haalt diep adem, want hij gaat het deze
Mof aan zijn verstand brengen, dat hij alleen voor
het brute geweld gezwicht is. Een Burgemeester
wordt met een revolver in zijn rug gedwongen om
in een zijspan plaats te nemen! Men rijdt met hem
weg in razende vaart, hij voelt de ingewanden in
zijn buik nog schudden! En die twee Moffen
grijnzen... grijnzen... en aldoor die revolver!... 't Is
een schandaal! Een ongehoord schandaal! De
Burgemeester protesteert met alle toepasselijke
Duitse woorden die hij vinden kan, hij worstelt
met zijn talenkennis en foetert op zichzelf, dat hij
vroeger op de HBS niet beter zijn best gedaan
heeft! Wat zou hij deze Mof eens alles... alles wil
len zeggen, zijn gloeiende woede, zijn diepe min
achting... zijn tong struikelt... Hij slaat met de
vuist op tafel, zijn stem davert door de kamer. Hij
zal zich beklagen bij Seys Inquart! „Heb je me
verstaan?" vraagt hij in goed Nederlands omdat
zijn hoofd te moe wordt om de Duitse woorden tot
een zin aaneen te schakelen.
De Duitser zit achterover geleund in zijn stoel.
Hij begint een sigaret te draaien, tergend kalm
alsof al dit onweer hem niet aangaat. Dat is te veel
voor de Burgemeester. Hij gaat zich te buiten aan
een paar vloeken. Wanneer zullen fatsoenlijke
mensen het toch eens atleren om zich zó driftig te
maken, dat ze niet meer goed weten wat er over
hun lippen komt? De zonde baart zonde, een
lange keten van zonde... De Burgemeester van
Westplaat zal er later berouw van hebben.
De ander kijkt even op van zijn werk. Hij glundert
om de machteloze woede van deze Hollandse
Burgemeester. Hij geniet op voorhand van het
vooruitzicht, dat hij hem nog woedender gaat
maken. Hij gaat hem het verhaal doen van de tele
foonlijn, die op verschillende plaatsen is door
geknipt!
„Dat liegt u, die is niet doorgeknipt! Die is door de
tram kapot gereden, omdat jullie d"r geen ver
stand van hebben om een draad te spannen!'"...
De Mof maakt een afwerend gebaar. Daar
behoeft niet over te worden gepraat, die zaak is
uitgemaakt. De Chef-machinist van de tram heeft
hem dat vanmorgen ook al willen vertellen. Hij
glimlacht welwillend om de onnozelheid van de
Hollanders, die denken, dat ze een officier van de
Duitse Weermacht alles kunnen wijsmaken. Dan
ineens verstrakt zijn gezicht, tussen de ogen komt
een strenge rimpel, zijn stem klinkt bars: „Daar
over mag niet meer worden gesproken. Wie na
dezen nog durft te beweren, dat de telefoonlijn
kapot gereden is door de tram, die zal ik laten vat
ten opdat hij worde gestraft als belediger van de
Duitse Weermacht. De Duitse Weermacht heeft
uitgemaakt, dat er is gesaboteerd en daarmee
uit!"...
„En ik zal blijven volhouden, dat de lijn kapot
gereden is, omdat dat de enige waarheid is!"' De
Burgemeester springt op van zijn stoel, hij leunt
over de tafel heen alsof hij zijn tegenstander wil
aanvallen. Die scharrelt rustig met zijn handen in
wat paperassen die op zijn schrijfmap liggen. De
tafel is breed en degelijk, dankzij de goede zorgen
van collega Oosthoek. En terwijl de Burgemeester
hem doordringend aankijkt en zijn handen doel
loos de papieren verleggen begint hij te vertellen
van het door hem genomen besluit om in het ver
volg tot nader order de telefoonlijn tussen Oost
hoek en Westplaat te doen bewaken. Hij vertelt
van het lijstje van wachtsmannen en van de
Joden. De Burgemeester luistert aanvankelijk
zwijgend, hij is overweldigd door zoveel tyrannic.
Welk een Satanisch gejudas!... De Joden elke
nacht!... Hij zakt neer op zijn stoel, komt weer
overeind, leunt opnieuw over de tafel heen. Zijn
stem is hees als van een marktkoopman: „Dat
nooit!... Nooit!... Wat hebben die arme Joden jullie
gedaan! Als er wacht moet worden gehouden
langs de lijn dan zal ik de mensen daarvoor aan
wijzen. Dan zal ik dat de NSB-ers laten doen; die
hebben het vertrouwen van de Duitse Weer
macht; die hebben er belang bij, dat er niet gesa
boteerd wordt, 't Komt in orde!"... Hij grijnst om
zijn eigen plotselinge inval. „Vanavond nog loopt
de hele NSB-kliek langs de lijn, mijnheer de Orts-
kommandant!"... Het is vreemd, nu hij deze Duit
ser overtroefd heeft voelt hij ineens zijn woede
verdwijnen, er komt een kalme zelfverzekerdheid
over hem. Hij maakt zich gereed om weg te
gaan.
Maar mijnheer de Ortskommandant houdt hem
tegen en zegt, dat de Burgemeester de zaak nog
steeds niet begrijpt of niet wil begrijpen. Deze
maatregel is niet alleen getroffen om de verbin
ding tussen de Duitse bezetting van Oosthoek en
Westplaat te beveiligen tegen daden van terreur,
maar er moet wel terdege een strafmaatregel in
worden gezien. Kijk eens, hier hebt u het lijstje...
Ik sprak daarnet immers, dat ik verschillende per
sonen uitverkoren had om de lijn te bewaken.
Hier zijn hun namen, heer Burgemeester"...
En zonder te veel bij na te denken neemt de Bur
gemeester het lijstje aan. Het is even stil als hij de
namen leest. Aan de muur tikt langzaam en
nadrukkelijk een oud-Hollandse klok. Als de
Burgemeester klaar is met zijn lektuur zakt zijn
hand met het papier zwaar op de tafel en hij zegt:
„Dacht ik het niet?!... De braafste burgers van
mijn dorp!... Ik denk er niet aan"...
Het onderhoud laait opnieuw in alle hevigheid
op. Ze keffen nu allebei als twee kwade honden:
De lijn is doorgeknipt. - Het is niet waar, kapotge-
reden door de tram!... De Duitse Weermacht is
wel in staat om een telefoonlijn goed aan te leg
gen. Het blijkt dat de Duitse Weermacht daar
toe niet in staat is!... Het heeft volstrekt niet hard
gewaaid. Dan heb je zeker dronken op je nest
gelegen!... Als ze zover gekomen zijn met het
debat snijdt de Duitser het gesprek bot af met te
zeggen, dat hij zich verplicht acht om de telefoon
lijn te laten bewaken en daarmee uit!
(wordt veiyolgd)
