EIIAI1DEI1-t1IEUW5 Uit de Historie Sommelsdijk Overdenking Zatte en rumoerige lui op de Grevelingen De Wacht aan de lijn uit de Heilige Schrift Politieberichten een receptie, koffiemaaltijd of koud buffet in een eeuwenoud fort ^'FORT PRINS FREDERIK'-^ Subsidie op milieuvriendelijke CV-ketel ^WCENT/?^ informatie-avond over de ieefwijze van de a.s. moeder tijdens de zwangerschap en invioed daarvan op de baby Altijd met de Heere Middelharnis een huis verkopen... No. 5952 (XI) Kerkelijk leven (2) J. L. Struijk Brilcentrum Keuvelaar heeft een schitterende kollektie speelse, vlotte, leuke, gekke, oersterke, maffe, modieuze, flitsende, fleu rige, kleurige klnderbrillen. Kom kijken bij Keuvelaar. Zandpad 56 Middelharnis Tel. 01870-3437 rekreatiecentrum Sinds kort geeft de Emgo subsidie op het laten plaatsen van een milieu vriendelijke CV-ketel. Deze subsidie geldt voor ketels met het nieuwe gas keur 'Schonere Verbranding'. Heeft u na 1 oktober van dit jaar zo'n ketel laten installeren dan is het mogelijk subsidie te krijgen. De Emgo weet welke ketels in aanmerking komen voor deze subsidie. Poging diefstal vrachtauto Vernieling aan schoolgebouwen Makelaar Tamboer Uitslag van de zoutwaterwedstrijd te Rockanje van leden HV Krammer VERVOLGVERHAAL Jan Knape Mzn. - 31 - Niet uitgegeven manuscript, beschikbaar gesteld door M. A. Knape 2e Blad VRIJDAG 16 NOVEMBER 1990 In E.N. 7-3-1986 schrijft J. K. in een bespreking van 'n boekje van Ds. Wil helmus a Brakel van der Kluyt het vol gende: In 1723 kreeg de Hervormde (toen nog genoemd: Gereformeerde) gemeente van Sommelsdijk een nieuwe predikant. Wil helmus a Brakel van der Kluyt was nog geen dertig jaar. Hij was geboren in 1694 te Alblasserdam, had in Leiden gestu deerd en werd in 1717 door zijn vader bevestigd als predikant te Schellinkhout. Zijn tweede gemeente, Sommelsdijk, zou tevens zijn laatste zijn. Wegens ziekte werd hem in 1748 emeritaat verleend. Hij overleed te Sommelsdijk in 1762. De naam van Wilhelmus herinnert aan die van zijn meer bekende grootvader van moederszijde Wilhelmus a Brakel (1635-1711). Naar hem was hij dan ook genoemd. Deze was de schrijver van de Redelijke Godsdienst, een praktische dogmatiek in drie delen: hij was onder meer predikant te Leeuwarden en Rot terdam. Herdruk Waarom deze grootvader met zijn klein zoon hier ten tonele gevoerd? Wel enkele weken geleden verscheen bij uitgeverij Den Hertog te Houten de herdruk van een boekje waarvan de oorspronkelijke uitgave, verschenen in 1751. werd verzorgd door ds. W. a Brakel van der Kluyt. Het was dus in zijn Sommelsdijkse periode dat de kleinzoon dit werkje van zijn grootvader, dat hij onder diens nagelaten geschriften had gevonden, voor de druk klaarmaakte. Over deze predikant vertelt J. L. Braber; In april 1740 protesteerde ds. Van der Kluit op kansel, catechisatie en huisbe zoek tegen het lezen van „zielseenzame meditatiën", welke boekje L Eswijler geschreven had. Van de acht leden van de kerkeraad was alleen diaken Hendrik van Dam het met de predikant eens. De classis stelde de overigen eerst voor zes weken onder censuur, en daarna voor onbepaalde tijd. Het betrof de ouderlin gen Klaas de Munnik, Kornelis Dub- beld, Ary Riendam en Cornells Lau- rense Hollander en de diakenen Jan Klijn, smid Dirk Kabos en Cornells Rijkse de Graaf. Door deze slepende kwestie ontstond er in de gemeente grote verwarring en waren er vele wanordelijkheden, zodat er een „desolate" toestand heerste. Pas op 20 juli 1742 werd de vrede getekend, hoewel eerst in 1743 de ware broeder- hand werd gereikt. Op 12 maart 1747 raakt eds. Van der Kluit op de kansel „door een bedwelminge in de hersenen" buiten staat om verder te preken. Op 27 augustus van dat jaar moest zijn vrouw Magtilde Burgwal de kerkeraad mede delen, dat de toestand van dominee steeds hopelozer werd en dat de Dordtse stadsdoctor I. E. Voet en de chirurgijn Theodoras Morel hem ongeneeslijk achtten. Hij kreeg vervroegd emeritaat. Opmerking: Dhr. J. K. besprak uitvoerig het boekje van Eswijler, E.N. 1987. In 1749volgde ds. Johannes Berthing ds. v. d. Kluit op. Na dezen volgde ds. Johannes Molentiel. Verscheidene ge meenteleden, die het met zijn predikatie (intreepreek? J.L.S.) niet eens waren, lie ten hun kinderen in Middelharnis door ds. Kerwal dopen (J. L. Braber, E.N.). Over de emeritus predikant, die te Som melsdijk bleef wonen, vertelt dhr. Bra ber nog: In de avonddienst van 27 februari 1755 had de dienstdoende predikant, ds. Molentiel nauwelijks de zegen uitge sproken en stond nog op de kansel, of ds. Van der Kluit riep hem toe: „Mijnheer Molentiel, hoelang zult gij nog voort gaan met aan de gemijnte die dwalinge te leren, dat de gelovigen volmaakt zijn in heiligmakinge?". Zeer aangedaan kwam ds. Molentiel van de kansel en antwoordde: „Mijnheer, indien gij van oordeel zijt, dat ik onwaarheden op de preekstoel brenge, dan is Uw post niet om daarover een gansche gemeente in oproer te helpen, maar wilt gij er mij niet over aanspreken, klaagt dan bij diegene die onse regters zijn!" Ds. Van der Kluit dreigde met de classis en bleef, nadat ds. Molentiel zich naar de consistorie had begeven, de kerkgan gers nog enige tijd toespreken. Er ont stond nu „verdeeldheid" in de gemeente, welke enige jaren voortduurde. Terwijl ds. Molentiel niet stil zat en toepasse lijke preken over deze kwestie hield, wist ds. Van der Kluit een zekere aanhang te verwerven, welke werd gecensureerd. Ook de classis wist geen vrede te schep pen. De „gansche sociteit" van ds. Van der Kluit trok zich van de censuur niets aan en hield eigen kerkdiensten, zo op tweede kerstdag 1759 ten huize van Antonie de Ridder over 1 Tim. 1:15 en een inleiding over Lukas 2:11. Na de dood van ds. van der Kluit op 18 februari 1762 bleven de „doleanten" afgeschei den, steeds nog onder censuur. Doch daar er geen nieuwe „aanklevers" bij kwamen, slonk het groepje steeds meer en in 1777 waren er nog tien over. De nieuwe predikant onthief hen van cen suur, zodat na lange jaren eindelijk aan deze onverkwikkelijke zaak een einde kwam en de eenheid hersteld was. (wordt vervolgd) Het Kruiswerk Zuidhollandse Eilanden organiseert voor a.s. ouders een infor matie-avond. Op deze avond staat de leefwijze van de a.s. moeder centraal. De avond wordt gehouden op donder dag 22 november in het kruisgebouw aan de Langeweg 72 te Middelharnis. De kosten bedragen 2,50 inclusief kof fie en folders. Bij a.s. ouders kunnen veel vragen zijn rond de leefwijze, zoals: - welke veranderingen treden er op in het lichaam tijdens de zwangerschap? - welke voeding is de beste voor een zwangere vrouw? - is het gebruik van alcohol toegestaan tijdens de zwangerschap? - mag een zwangere vrouw roken? - mag een zwangere vrouw medicij nen gebruiken? - is het beoefenen van sport mogelijk? - is reizen tijdens de zwangerschap toegestaan? Deze en andere vragen worden bespro ken op de informatie-avond. Voor opgave en informatie kunt u terecht bij de wijkverpleging, tel. (01870) 59 00 op alle werkdagen tussen 9.00- 12.00 uur. Bedrijven en partikulieren komen meer en meer naar het dorpje Ooltgensplaat aan het Volkerak op Goeree Overflakkee om er een aantal onvergetelijke uurtjes door te brengen met heerlijke hapjes en drankjes. Wat denkt U bij voorbeeld van een koud buffet, uitgebreide koffiemaaltijd, speenvaiken aan het spit, mosselmaaltijd of barbecuen? En dat aUes m een oergezellige herberg met een sfeer uit vervlogen tijden waar groepen tot 200 personen zich ongedwongen kunnen verpozen tegen zeer redelijke prijzen. Denk aan het oude fort met z'n prachtige gewelven als U iets te vieren hebt, want U bent er van harte welkom Ons adres is: Havendijk 16, Postbus 32, 3257 LH Ooltgensplaat, Telefoon 01873-1625 ..En alzo zullen wij altijd met de Heere wezen". (1 Thessalonicenten 4:7) Altijd met de Heere. Dat is het eeuwig- heerlijke perspektief dat openbloeit voor allen die in Christus zijn. Het is nog heel wat anders en ook heel wat meer dan in de hemel komen. Dat laat ste is het verlangen van bijkans alle mensen: sterven en dan naar de hemel. Misschien is het goed uzelf af te vragen wat u er zou moeten doen. Zou u tegen de hemel kunnen? Vreemde vraag, vindt u. Toch minder vreemd dan u denkt. Wat is de hemel? O ja, straten van goud, één fonkeling van edelstenen, fonteinen. Een soort veredeld en vereeuwigd dro menland, denkt menigeen. Paulus ziet zelfs over al die heerlijkheden heen, hoewel hij ze niet over het hoofd ziet. Met de Heere en dat voor altijd. Dat is voor mij de hemel, zou Paulus tegen ons zeggen. Voor u ook? Zou het wat voor u uitmaken of Jezus in de hemel is of niet? 'k Meen dat het allemaal hierop vastzit of wij op aarde een Borg voor onze ziel hebben nodig gekregen. Eén, die het Middel voor ons werd om de strafte ont gaan en wederom tot genade te komen. Als Hij in ons leven opgetreden is als Eén, Die met Zijn bloed onze vrijspraak van schuld en straf bepleitte, krijgen we Hem zo onuitsprekelijk lief, dat eens de hemel zonder Hem voor ons geen hemel zal zijn. Maar kennen wij Hem zó, dan gaan wij niet onvoorbereid op 'tot Gods altaren'. De gemeenschap met Hem, hier op aarde, oefent ons voor 't zalig hemelleven. Ook daarin dat wij moeten leren sterven aan onze aards-getinte ver wachtingen van de hemel als zou zij betekenen een voortzetting op de oude voet van de manier waarop wij hier leven. O, mochten w'om Jezus verheer lijkt eens staan..., zingt een lied. Zingt u het wel eens? Omdat u de zonde en omdat u uzelf zo moe bent? Omdat u zo veriangt naar dat 'altijd'? Het is hier niet 'altijd". De hemel lijkt ons soms zo veren dan is ons eigen vlees baas. En toch dient ook dat om ons af te leren sterven. Ook onze donkere dagen dienen het voortspruiten van het eeuwig licht over ons als wij eens de doodstunnel uit, de stad van de Koning zullen binnengaan. Om altijd met de Heere te zijn. Kom, nog een poosje volhouden! Zullen we nog eens zingend oefenen? Gij toch, Gij zijt hun roem. de kracht van hunnen kracht: Uw vrije gunst alleen wordt d'ere toegebracht! Lunteren ds, A. Beens Vanaf augustus was het al mogelijk sub sidie te krijgen op het laten installeren van een Hoog Rendements(HR)-ketel in uw woning of gebouw, echter niet in nieuwbouw. Het laten installeren van een Verbeterd Rendements(VR)-ketel in bestaande bouw en in nieuwbouw is nu ook subsidiabel. Een voorwaarde om in aanmerking te komen voor deze subsi die is het aan een ketel toegekende gas keur 'Schonere Verbranding'. De ketel krijgt dit gaskeur als de stikstofoxide uit stoot zeer laag is. Een lage stikstofoxide uitstoot helpt mee de zure regen en de smogvorming terug te dringen. Laat u door een installateur een HR- ketel installeren in uw bestaande wo ning dan is ƒ350,- subsidie mogelijk. Installeert uw installateur een HR-ketel met gaskeur 'Schonere Verbranding' in een nieuwe woning of een VR-ketel met gaskeur 'Schonere Verbranding' in een bestaande of nieuwbouw woning, dan is ƒ200,- subsidie mogelijk. Er is dus sprake van twee subsidierege lingen. Subsidie voor de HR-ketel vraagt u aan voor dat u de ketel hebt gekocht. U mag nog geen betalingsverplichtin gen zijn aangegaan. De subsidie op het laten plaatsen van een CV-ketel met gas keur 'Schonere Verbranding' vraagt u aan nadat de CV-ketel is geplaatst. Heeft u na 1 oktober 1990 een VR-ketel of een HR-ketel laten plaatsen, infor meer dan bij de Emgo naar de brochure 'Subsidiemogelijkheden voor centrale verwarmingsketels'. Tevens is een lijst aanwezig van merken en typen ketels die voor subsidie in aan merking komen. Indien u al subsidie heeft aangevraagd voor uw HR-ketel die een nominale belasting heeft van 35 kW of minder, is het niet mogelijk nog een subsidie aan te vragen. Voor vragen over deze subsidieregelin gen kunt u zich wenden tot de NV EMGO, Hoflaan 44 te Middelharnis. Telefoonnummer (01870) 22 44. Afde ling Voorlichting. In de nacht van 6 op 7 november werd geprobeerd een DAF vrachtauto te ste len. De vrachtauto stond geparkeerd op de car-poolparkeerplaats aan de Staver- seweg. De dader(s) slaagden echter niet in hun opzet. De laatste tijd worden steeds meer ver nielingen aangericht aan of rond school gebouwen. Het ligt voor de hand dat de meeste zaken plaatsvinden buiten de normale schooluren. In de afgelopen week werden aangiften ontvangen van de J. C. van Gentschool te Sommelsdijk en de Molenvliet in Stad aan 't Haring vliet. Een onderzoek naar de daders wordt ingesteld. Dierenmishandeling Een bewoner van Nieuwe Tonge zag in een sloot in de polder een hok liggen waaraan een touw was bevestigd. Toen hij het hok uit het water had gehaald bleek hierin een kat te zitten. Het dier was op het nippertje aan de verdrin kingsdood ontsnapt. De vinder alar meerde de politie. De kat werd onder gebracht in een opvangcentrum. Het hok bleek na onderzoek een kattenval te zijn. Er wordt een onderzoek ingesteld. Vooralsnog wenst de politie graag in kontakt te komen met de eigenaar/eige naresse van de kat. Signalement kat: Zwart, witte poten, witte neus en bef met optimaal resultaat Tel. 01870-3477 |NVM, Zaterdag 27 oktober had er weer een zoutwaterwedstrijd plaats voor leden van de HV Krammer. Deze wedstrijd werd gevist op het strand van Rockanje. De vangsten waren zeer slecht. Toch waren er nog vissers die een visje wisten te verschalken. De uitslag: 1. C. v. d. Jagt62 cm. 2. A. Bruinsma41 cm. 3. C.v.d. Welle38 cm. 4. A. Both36 cm. 5. T. V. d. Poel32 cm. 6. C. van Poortvliet31 cm. Toen was de vis helaas op. Zaterdag 17 november is er weer een zoutwaterwedstrijd voor leden van de HV Krammer. Inschrijven van 11.00 tot 11.30 uur in café de Geit te Oude Tonge. Vissen van 12.30 tot 15.30 uur. Voor eventuele reakties en vragen hier voor en over: W. van Welie, tel. (078) 12 75 73 Gerard Doustraat 15 3331 VC Zwijndrecht Vier jeugdige zeilers besloten een dagje zeilen op het Grevelingenmeer met zich stevig te bedrinken. Immers in het haventje van het eiland onder de rook van Bruinisse is er niemand die je komt bekeuren wegens dron kenschap, of burengerucht, zo veronderstelden ze. Vuurpijlen afsteken en om hulp roepen over kanaal 16 van de Marifoon om drie uur in de nacht, kan ook veel lol veroorzaken, dat alles is mogelijk in Zeeland, zo leek het hen. Dat men tóch uit zijn roes gewekt kan worden en drie bekeuringen aan z'n pyamabroek kan krijgen hadden ze natuurlijk allerminst ver wacht. De gewaarschuwde Rijkspolitie te water schreef drie bonnen uit. Eén voor het geven van vals alarm, één voor het maken van burengerucht, er waren nog meer recreanten die het wel leuk vonden een etmaal op het Grevelingenmeer door te brengen zonder havengeld te moeten betalen en dezen waren in hun nachtrust gestoord, en ten derde wordt het ook niet op prijs gesteld, dat men na een feestje tientallen bierblikjes, en ander afval, zo maar op het Mosseleilandje achterlaat. Het kan voor de knapen een duur feestje gaan worden. l^^.l^^.^.l^lt.^.^.^.^.^.^.l^;f.J^^.l^^.4.J^^.^.^.4.l^^.^.^.^4■^■^.^.^■l^4■'$^.4■^■l^'^^■'^4■4■^■'^**4■4■'^^■*^■'^'^4■^■*'^4■>^'^*^^ Het is te betreuren, dat de Chef-ma- chinist niet alles in het werk gesteld heeft om nog die zelfde avond de Orts- kommandant op de hoogte te brengen van het kapotrijden van de telefoon draad door de stoomtram. Misschien, dat deze geschiedenis dan hier een einde kon nemen en mij zou veel moeite en ergernis bespaard zijn geworden. Nu moet ik nog van veel nare gebeurtepissen verslag doen. De eerste gebeurtenis is deze: In die stormachtige nacht kan de herr Ortskommandant de slaap niet vatten. Er zijn meer mensen, die in het bed uren lang naar het huilen en gieren van de wind liggen te luisteren, dan liggen ze met open ogen te staren in het zware donker van de kamer, hun hoofd geraakt voi van allerlei onaangename en pijni gende gedachten; belevenissen, die men reeds lang vergeten waande, komen plotseling opdrij ven uit de diepte van het bewustzijn, dat maakt het waken steeds banger; men keert zich om en om, het bed is hard als een plank... en aldoor is er in de oren het geraas van de wind om de hoeken van het huis; boven het dak, dat dreigt te worden weggeblazen, en hoog in de lucht... Zo vergaat het dien nacht de herr Ortskomman dant. Het slaat één uur, half twee, twee uur, nog altijd komt de slaap niet... half drie... De storm heeft nu zeker de kracht van een orkaan. Het oude huis kreunt en kraakt als een schip in de bran ding. De regen slaat een wilde roffel op de luiken voor het raam van zijn slaapkamer. Het is nu slecht vliegweer! - Alles wat een soldaat beleeft moet hij in verband brengen met de oorlog! - Slecht vliegweer! Hij denkt er aan als aan een bij zondere zegen. Die vliegtuigen laten een soldaat nooit met rust, want je weet niet wat er achter het front gebeuren kan. Elke keer als er een brief komt van zijn vrouw maakt hij die open met ongeruste vingers: leeft ze nog? zijn de kinderen misschien dooreen ontploffende bom... Hij moet er niet aan denken, want dan voelt hij de onrust zijn hart benauwen. In het kleine Pruisische dorpje wonen ze tamelijk veilig, op tien uur afstand van een grote stad... Maar wat betekent dat eigenlijk tegenwoordig! Kreeg Fritz gisteren niet een brief van huis: alles dood, behalve het kindje in de wieg, dat-ie zelf nog nooit gezien heeft! Huis weg, gezin weg... En Fritz woont in een vergeten dorpje ergens in Westfalen waar op geen dagreis in de omtrek een militair objekt te vinden is! Heel Duitsland is oorlogsterrein geworden, het front is overal, het leven van vrouwen en kinderen is ieder uur in gevaar, de bloeddorstige vijand ont ziet niets en niemand. Er worden wel zware offers van het Duitse volk gevergd! Fritz... Als hij zo aan Fritz denkt dan begrijpt hij niet hoe iemand zijn verstand kan behouden na het ontvangen van zulk een tijding! En het is Fritz niet alleen! Dat zelfde lot treft honderden soldaten... Vrouw dood, vader dood, moeder dood, huis weg, alles weg... Vervloekte oorlog!... Het slaat drie uur. Resoluut springt hij het bed uit om een eind te maken aan al deze miserabele gedachten en begint zich te kleden. Hij raakt zijn miserabele gedachten niet kwijt. De vliegtuigen mogen dan niet door de lucht daveren op weg naar Duitsland, ze daveren zwaar door zijn ontrust gemoed. Hoe was het gisteren thuis, en eergisteren? Als je vandaag een brief van huis krijgt dan vraag je nog: hoe is het daar op het ogenblik?! Dan denderen soms de vliegtuigen boven je hoofd op weg naar Duitsland... mis schien gaan ze je huis in de as leggen, je vrouw vermoorden, je kinderen... Als hij daaraan denkt dan knarst hij van woede op zijn tanden. Wat zou hij graag van aangezicht tot aangezicht tegenover zo'n moordenaar staan. Maar daarvoor krijg je geen kans in deze oorlog! 'Vliegtuigen, tanks, machinegeweren... Staal tegen staal... Waar moet dit een einde nemen?! Aan de muur hangt het portret van Hiüer en spontaan brengt hij de groet: „Heil Führer, heil Hitler!"... O, als er in 1918 slechts één zo'n man ware geweest dan zou deze oorlog niet ontketend zijn, dan zou toen het pleit voor altijd beslecht zijn geworden. „Heil Hitler, wij volgen u waar heen gij ons leiden zult!"... Bewonderend kijkt hij omhoog naar de sombere kop met het kleine snorretje. Er mag dan al gevraagd worden: Waar zal dit een einde nemen? Déze man weet het! Want déze man is de van God gegevene om het Duitse volk uit zijn verval op te heffen en die plaats te geven onder de zon, welke van rechts wege toekomt aan het Germaanse ras... Weg met de Joden, weg met de Angelsaksen, dood, ver derf.. Versailles moet worden gewroken en het zal worden gewroken, dat zal Adolf Hitler doen, de Führer, het wonder van deze eeuw! Voor de spiegel staat hij even te beraadslagen wat hij zal beginnen in dit vroege morgenuur. Hij heeft weer wat moed gekregen, de benauwenis van de nacht is weggevlucht. Hij zal de Führer volgen met al zijn geloof en al zijn vertrouwen... Hij zal als het niet anders kan de bloedigste offers gewillig brengen voor het geknechte vaderiand zoals Fritz dat gedaan heeft. ...Fritz, die één enkele middag op zijn krib gelegen heeft om zijn verdriet uit te schreien en toen met een wilde vloek al zijn ellende van zich heeft afgeschud, zoals een hond het water van zijn lijf schud als-ie in de sloot gezwommen heeft. Flinke vent die Fritz! O, het leger telt zoveel flinke soldaten. Man nen, die zullen staan tot de laatste man, omdat ze in de Führer geloven, en in de overwinning, die hij bevechten zal op al de vijanden van het Duitse volk! Hij kapt zijn haar met zorg alsof hij naar een parade moet... Of naar Hermine... Vervloekt... Zal hij haar een brief gaan schrijven? Hij kijkt naar zijn slaperige gezicht en zijn vermoeide trekken, vloekt binnensmonds. Al die maanden oorlog hebben hem toch niet onberoerd gelaten, zijn haar wordt hier en daar grijs... Hij constateert het met enige schrik, dat is iets nieuws, toen hij laatst met verlof was... Laatst met verlof was... hoe lang is dat geleden? Hij moet er voor rekenen, want bij al deze oorlogsgebeurtenissen raakt men het begrip van tijd volkomen kwijt... Hij komt tot de slotsom, dat het zeven maanden geleden is... Dan zal ze nu... hij stelt zich haar zwangere figuur voor... Als hij weer schrijft dan moet hij haar toch vertellen van zijn grijze haar, het is een nieuwtje dat wel niet veel om het lijf heeft, maar het is zo moeilijk om een brief vol te krijgen, ze willen thuis alles weten van de oorlog en je kunt ze er volstrekt niets van vertellen, ze kunnen er zich toch geen voorstelling van maken... (wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1990 | | pagina 5