Uit de Historie
Sommelsdijk
Met 'n goede verhuizer
kunt u rustig gaan slapen
mm
w
E.G.A. Ned.
Pasfoto's
Onderlinge
Voltige wedstrijd
Hisschemöller
buitendeuren
Restantenhal
't Hoad
flakkee expresse bv
Uitslag viswedstrijd
09
Kampioenschappen P.V. de Postduif 1990
een huis
verkopen-
Makelaar Tamboer
Bladz. 2
(VII)
Buten durp
De Boomvliet
Aantekening
Zoekt u
voor een koopje?
Kijk bij:
Oosthavendijk 52
Middelharnis
Tel. (01870) 24 16
Vitesse
Midfond
Fond
Alge
jemeen Oud
Jonge Duiven
Navlucliten
Generaal
'eilig Verkeer Nederland
„EILANDEN NIEUWS'
VRIJDAG 26 OKTOBER 1990
Heel aardig vertelt daarvan J. Craandijk
in "Wandelingen over Goeree en Over-
flakkee in grootvaders tijd, 1878, pag. 33-
36.
Wat hier verteld wordt, gold van alle
kleipolders van 't eiland.
De landstreek, die wij doorrijden, is,
gelijk zich laat verwachten, vlak en zon
der veel afwisseling. De zware dijken,
soms met iepen beplant, maar meestal
zonder houtgewas, de minder hooge en
breede kaden, die de velden doorkruisen
en begrenzen, verhalen, hoe eertijds het
water langs hun' voet heeft gegolfd en
hoe de stroom allengs werd terugge
drongen. De groote dijk, thans midden
in het land in verheven rust, heeft trouw
zijn dienst gedaan, als de vloed hoog
ging en de stormwind gierde; de lagere
dammen beschermden bij gewonen
waterstand het aangewassen voorland,
totdat een volgend geslacht ook de
bekade polders met de aangeslibde pla
ten en gorzen weer met een' sterken
muur omringde, die op zijn beurt moest
pal staan in den strijd, en aan wiens voet
weer nieuwe gronden zich vormden, tot
dat ook zijn tijd der ruste was gekomen.
Veel woningen zien wij aan den weg of
in de velden niet. Niet weinig boeren
wonen in de dorpen, dikwijls op groeten
afstand van hun land, en daar tot een
goede boerderij van 100 tot 150 gemeten
lands behooren, zijn de boerenhofste-
den betrekkelijk dun gezaaid.
Die wij voorbijkomen geven in den regel
den indruk van welvaart. Al is er hier en
daar een oud en min of meer vervallen
en verveloos huis, met ruig begroeid rie
ten dak, de meesten zijn goed onderhou
den, en vinden wij er van zeer ver
schillenden vorm en inrichting, als de
meest voorkomende type kunnen wij
aannemen: een hoog steenen voorhuis
met schuin oploopenden puntgevel.
Aan beide zijden van den hoofdingang
zijn twee groote ramen. Hier is de woon
kamer; de „haerd", met „leijen" - tegels -
bevloerd. en „gekalkte" muren, en de
groote „schouwe", terwijl een rij kleine
vensters daar boven, met luiken geslo
ten, en een luik in de punt van den gevel
blijkbaar tot de zolders behooren. Het
dak is met pannen gedekt. Achter het
huis en daaraan verbonden ligt de
groote schuur, „de lusze", meestal van
hout, met rieten dak. Op de „hil" of de
„wurft" staat afzonderlijk de „keete" met
de „snuver" - een kookhuis met stook-
plaats, waarbij de „niepzak" blaas
balg) hangt. Op het erf, door hek en sloot
van den weg gescheiden, wandelen de
kippen met haar „tieten" en waggelen de
eenden met haar „pielen" jonge eend
jes), en naast de hofstede ligt de groote
weide, waar de runderen grazen met den
vollen „elder" (=uier), waar een goed
getal sterke paarden, zoo noodig voor
den zwaren kleigrond, van den arbeid
uitrusten, waar de vlugge „kleppers" vro
lijk ronddraven en de hooggebeende
„kachels" veulens) elkander op hun
ne avontuurlijke luchtsprongen vergas
ten, 't Is een mooi „gedoente", dat er met
zijn' bloem- en moestuin, met zijn'
boomgaard en het hooge hout om het
huis „keir uitziet. Trouwens „ont" mag
de boer en zijn huis en gezin niet zijn, al
moogt gij 't hem en den zijnen aanzien,
dat zij niet ledig loopen en zijn boerderij
geen buitenplaats is, voor weelde ge
houden.
Hard moet er gewerkt worden, maar de
arbeid loont ook zijn' meester en vult
„spinne" en „sta", (etenskast en vlees-
kuip) en als nu „de welle" en de „tras"
hem in den droogen zomer of in den
strengen winter niet verlegen laten, dan
heeft hij het noodige, en dan leeft hij als
een koning op zijn land. Dan verlaat hij
ook niet ligt zijn gebied, althans niet om
„uutlandig" - buiten het eiland - te
gaan, al versmaadt hij ook het „winter
neven" bij vriend en gebuur, bij „snaere"
schoonzuster) en „naam" oom) en
„meutje" evenmin, als een' gang naar de
„mart" of een' „kaapdag" in de naburige
dorpen; en is hij eens „bang" of „on
gans", spoedig is hij weer „kittig", zelden
„onnoozel" of „onklaer".
Langs de dijken en de groote wegen gra
zen hier en daar koeien en schapen, en
waar weiden zijn, brengt het vee wat
levendigheid aan, maar daar 't op Over-
flakkee meest bouwland is, heersch
alom op de velden een indrukwekkende
rust. In stilte rijpt daar de tarwe, de
haver, de boonen tot voedsel voor
mensch en dier; in stilte wast daar het
kostbaar vlas voor de kleeding. al kun
nen wij niet meer met het Vaderlandsch
A. B. boek uit den rijken tijd der Repu
bliek verklaren:
„Linnen draagt de rijkste Heer
En ook de armste man
Kalm en ernstig liggen daar ook de
meekrap-akkers met hun stijve, op rijen
geschaarde planten. Maar er liggen er
vrij wat minder dan vroeger. De mee
krapbouw schijnt zijn' tijd vooreerst te
hebben gehad, sints een veel goed-
kooper verfstof 't uit den krapwortel
bereide rood kwam vervangen en ver
dringen, 't Was groote schade voor den
boer, die er een zeer voordeelig verbouw
door miste en, in 't vooruitzigt op goede
prijzen, zijn' grond zoolang voor dit
driejarig gewas had moeten gebruiken, 't
Was grooter schade voor hen, die met
duizenden kilo's in hunne stoven en
pakhuizen zitten bleven; want wordt de
gedroogde wortel langer dan een jaar
bewaard, dan verliest hij aanmerkelijk
in gewigt en in waarde, 't Was de grootste
schade voor den arbeider, die met kan
ten, pooten, verplanten, wieden, delven
en vervoeren overvloedig werk en brood
vond, terwijl ook de stoof vrij wat han
den bezig hield. Enkele velden met mee
krap zien wij nog, maar de meeste
akkers zijn toch met andere vruchten
beteeld. Beetwortels voor de suikerfa
brieken beginnen hoe langer hoe meer
de meekrap te vervangen, en in het
najaar is 't aan de wegen wel te bemer
ken, wat druk vervoer hen voor een'
tijd bederft.
Wij hebben ook al reeds een paar stee
nen gebouwen gezien, die hier eigenaar
dig zijn; een vrij hoog middengebouw,
met schuin dak, een laag huisje met
schoorsteen, tegen den eenen zijmuur
leunende, een tamelijk lange schuur met
hoogen schoorsteen, aan den anderen
zijwand zich aansluitend. Dat is een
meestoof Het vóórgebouwtje is de eest,
waar de wortel gedroogd wordt, in de
schuur staat de molen, door stoom
kracht bewogen. Maar thans stijgt geen
rook meer omhoog en dreunt de ma
chine niet meer tusschen de muren. De
stoven wachten een' beteren tijd. of zij
verbeiden den dag, waarop zij voor
afbraak verkocht of tot arbeiderswonin
gen ingerigt zullen worden.
De groote weg van Middelharnis naar
Goeree loopt over Dirksland. Dat is
hemelsbreed geenszins de naaste weg,
en bovendien ontbreken er bogten en
krommingen niet. 't Gaat regts en links,
„haar en hittik", en een vreemdeling zou
ligt een' verkeerden weg inslaan, om te
verdwalen met den kerktoren voor
oogen, die den vermoeiden wandelaar
tergt, door altijd ter zijde of achterwaarts
te wijken op het ogenblik dat hij meent
zijn doel zoo aanstonds te zullen berei
ken. Niettemin, al is het langs omwegen,
wij komen toch in Dirksland.
Omdat de Boomvliet op Sommelsdijkse
grond staat, nog dit van pag. 37, uit dit
boekje:
Hielden wij in Dirksland eenigen tijd
op, dan zou zeker een wandeling door
het schoone dorp de moeite wel loonen,
en dan zouden wij nog even kunnen
terugkeeren op onzen weg, om wat
nader de wapens op het hek eener boe-
renplaats, die wij zooeven voorbij reden,
in oogenschouw te nemen. Het eene
scheen ons dat der van der Dussens, het
andere konden wij niet zoo spoedig
onderscheiden; wel lazen wij op de
palen den naam Boomvliet. Het schijnt
een heerenhuis te zijn geweest, waarom
trent wij geen nadere berigten vonden.
Maar wij herinneren ons, dat de Boom
vliet ook de naam was van een thans ver-
lande watering, die eertijds den Dirks-
landschen polder van het oude land van
Sommelsdijk scheidde en in het Haring
vliet uitliep.
Dit stuk is vooral interessant door de
beschrijving van de oude boerestee, en
van de meekrapteelt en de weergave van
het dialect, waarin oude vaktermen.
Voor verstandig afslanken
met gezonde voeding.
Voor meer informatie
mevr. Wilmsen
tel. 01879-1431
Voor uw
Drog. Reform. Foto Quelle
MIDDELHARNIS
Tel. 01870 - 2441
De schrijver gaf in voetnoten het Hol
landse woord voor 't Flakkeese weer; ik
voegde soms het Nederlandse tussen de
tekst, soms ook als de Schrijver geen
noot geeft.
Nog dit over 't dialect:
1. „Tieten" kuikens. Die ie wordt hier
kort uitgesproken als in tiedje
tijdje. Pietje meisjesnaam.
Het langer uitgesproken tieten is de
naam voor vrouwenborsten. Die lan
ge uitspraak heeft ook Pietje
jongensnaam.
2. Kachels veulens. Meestal kachel
tjes.
Dit woord is van 't Spaanse Chacal.
In Helvoeta riep men ons soms na;
„Kiek, kiek een kacheltje op den
diek".
De Hollandse 'stadsmens' wou daar
mee zeggen dat ze ons als Flakkeeë-
naars herkenden.
3. 'Uutlandig'.
Ik hoorde dat woord slechts op de
catechisatie, waar werd geleerd dat
ellendig betekent: uitlandig.
Wij spraken van „van 't eiland of'.
Ook: „naer de overkante".
4. Eest geeft Van Dale's Woordenboek,
1872, weer als oven om te drogen,
droogplaats.
5. „Rechts en links, haar en hittik".
Van Dale zegt:
haar: links (gewestelijk)
Dr. H. C. Landheer ook.
Eveneens 't Woordenboek der Zeeuw
se dialecten.
Dr. Leenheer schrijft: Hit naar rechts!
Roep van de voerman tot zijn paar
den. Ook hit-op en hittekop.
6. Bij de woorden 'hil' of de 'wurft'
tekent de auteur aan:
„De werf - Het eerste is Overflak-
keesch, het tweede Goereesch".
Ook hier treft ons een omwisseling
als bij „haar en hittik".
Hil is Goerees en de wurft is Overflak-
kees. Het Woordenboek der Zeeuw
se dialekten heeft bij h!l(le) hofstee, in
't bz. erf v. d. hofstee. G. (Odp).
(Overigens niets dan lof voor dit
boekje).
Over de landbouw merk ik op:
Dr. J. Craandijk schreef dit boek vóór
1880, het jaar van de grote landbouw
crisis.
Toen hij reisde over 't eiland was er
inderdaad nog een zekere welvaart. De
meekrapteelt h eeft zich niet meer
hersteld.
Hier en daar herinneren woorden als:
achter stove, stoofweg nog aan de mee
stoof. Denkelijk is de achternaam Dro
ger ontleend aan het werk van de droger
bij de stove.
-.(wordt vervolgd) J. L. Struijk
Lorentz 1 3241 LX Middelharnis Tel. 01870-2188
Cricketpad 15 3223 EA Hellevoetsluis Tel. 01883-20016 fi
Kreeftstraat 36 4301 ZD Zierikzee Tel. 01110-13163 Ig
Wielsingel 24 3261 VJ Oud-Beijerland Tel. 01860-13624 ^1
Vrijdag 12 oktober was de uitreiking van
de bekers aan de winnaars hiervan in
het Dorpshuis te Nieuwe Tonge. Het
geheel was omlijst met een gezellige
avond.
Eerst was er gezamenlijk gourmetten
wat zeer goed was georganiseerd door
het personeel van het Dorpshuis, hul
de hiervoor.
Na het eten was er even rust om hiervan
te bekomen.
Waarna de avond werd vervolgd met
bingo's en een grote tombola. Hiertus
sen door werden de bekers uitgereikt.
De winnaars:
De jeugdbeker werd gewonnen door
Arno Kromdijk met 460 punten.
De grootste witvis:
Jos Knuist met een karper van 58 cm.
De grootste zoutwatervis:
T. v. d. Poel en A. Bruinsma elk met een
bot van 45 cm.
De zoutwaterwedstrijden:
1. A. Bruinsma574 pnt.
2. C. v. d. Jagt542 pnt.
3. T. V. d. Poel512 pnt.
Witviswedstrijden
1. W. van Welie577 pnt.
2. T. v. d. Poel546 pnt.
3. A. van Dijk451 pnt.
Het algemeen kampioenschap:
1. T. V. d. Poel1058 pnt.
2. A. Bruinsma987 pnt.
3. C. V. d. Jagt969 pnt.
4. W. van Welie964 pnt.
5. J. 't Mannetje864 pnt.
De dag erna was er weer een witvis-
wedstrijd. De uitslag:
1. P. Belder500 cm.
2. W. van Welie332 cm.
3. C. V. d. Jagt308 cm.
4. T. V. d. Poel257 cm.
5. P. van Heest235 cm.
Zaterdag 27 oktober is er weer een zout-
waterwedstrijd. Inschrijven Café Van
Ouds 't Raedthuijs te Rockanje van
10.30 tot 11.00 uur. Vissen van 12.00 tot
15.00 uur.
Voor eventuele vragen en reakties hier
voor en over:
W. van Welie, telefoon (078) 12 75 73
Gerarddoustraat 15,3331 VC Zwijndrecht
Op vrijdag 19 oktober j.l. werd er in
Achthuizen bij de L.R./P.C. Flakkee een
onderiinge Voltige-wedstrijd gehouden.
Voltigeren is oefeningen doen op een
paard waarbij de oefeningen in-, op- en
met de bewegingen van het paard wor
den uitgevoerd, zodanig dat het paard
niet in zijn bewegingen en ritme wordt
gehinderd en ontspannen kan blijven
lopen.
Aangezien het voltigeren bij Voltigeclub
Flakkee nog in een begin stadium is
werden de oefeningen in stap uitgevoerd
en konden de deelnemers het A-, B- of
C-diploma halen.
Het A diploma werd gehaald door:
1. Bianca Bogerman67 punten
2. Irene v. d. Wagt66 punten
3. Carola Bogerman65 punten
4. Linda Vervloet64 punten
met optimaal resultaat
Tel. 01870-3477
INVM,
5. Lydia Rosenbrand63 punten
6. Yvonne Hage62 punten
Het B diploma:
1. Joyce de Jonge63,5 punten
2. Marieke Bogerman63 punten
3. Davinia Zweers60 punten
4. Friso Slottje59 punten
Het C diploma:
1. Sabina de Graaff58 punten
2. Robby Leroy52 punten
3. Meivin Vervloet49 punten
Heeft u ook belangstelling voor Voltige
ren kom dan gerust eens kijken tijdens
een van de lessen. Of neem kontakt op
met Jeanet Leroy, tel. (01871) 23 84.
Knmn\at„ lA/nninninrirhtinil OottaenSOlaat -----01873-1437
Komplete woninginrichting Oottgensplaat
Onaangewezen Aangewezen
1. C. Polder876 pnt. 1. C. Polder1619 pnt.
2. M. de Blok870 pnt. 2. Mevr. Dubbeld1618 pnt.
3. Mevr. Dubbeld864 pnt. 3. M. de Blok.-.1506 pnt.
4. D. Melissant755 pnt. 4. J. Jongejan1224 pnt.
5. J. Jongejan718 pnt. 5. C. v. d. Bos1156 pnt.
Onaangewezen
1. C. Polder835 pnt.
2. M. de Blok;823 pnt.
3. Mevr. Dubbeld818 pnt.
4. D. Melissant697 pnt.
5. A. Sarelse645 pnt.
Onaangewezen
1. Mevr. Dubbeld501 pnt.
2. M. de Blok461 pnt.
3. J. Jongejan439 pnt.
4. C. Polder419 pnt.
5. A. Sarelse359 pnt.
Aangewezen
M. de Blok1439 pnt.
Mevr. Dubbeld1363 pnt.
C. Polder1360 pm.
A. Sarelse861
D. Melissant
pnt.
823 pnt.
Aangewezen
1. Mevr. Dubbeld830 pnt.
2. C. Polder668 pnt.
3. J. Jongejan638 pnt.
4. J. C. Polder623 pnt.
5. M. de Blok586 pnt.
Onaangewezen Aangewezen
1. Mevr. Dubbeld2292 pnt. 1. Mevr. Dubbeld3962 pnt.
2. C. Polder2280 pnt. 2. C. Polder3839 pnt.
3. M. de Blok2279 pnt. 3. M. de Blok3718 pnt.
4. J. Jongejan1870 pnt. 4. J. Jongejan2595 pnt.
5. A. Sarelse1797 pnt. 5. C. v. d. Bos2586 pnt.
Onaangewezen Aangewezen
1. Mevr. Dubbeld1215 pnt. 1. B. v. d. Doel1576 pnt.
2. D. Melissant1213 pnt. 2. Mevr. Dubbeld1557 pnt.
3. D. Vroegindewey Zn1187 pnt. 3. D. Melissant1493 pnt.
4. A. Sarelse1147 pnt. 4. C. Polder1286 pnt.
5. C. v. d. Bos1121 pnt. 5. J. Jongejan1225 pnt.
Aangewezen
pnt. 1. M. de Blok1249 pnt.
pnt. 2. Gebr. van Driel1152 pnt.
pnt. 3. J. Jongejan1104 pnt.
pnt. 4. D. Melissant1054 pnt.
pnt. 5. C. V. d. Bos1047 pnt.
Aangewezen
1. Mevr. Dubbeld6304 pnt.
2. M. de Blok5741 pnt.
3. C. Polder5736 pnt.
4. J. Jongejan4924 pnt.
5. C. V. d. Bos4796 pnt.
6. D. Melissant4682 pnt.
7. A. Sarelse3860 pnt.
B. V. d. Doel3218 pnt.
Wim de Vos2151 pnt.
Gebr. van Driel2074 pnt.
Mevr. Dubbeld 2772 pnt.
Mevr. Dubbeld 10482 pnt.
Onaangewezen
1. M. de Blok733
2. J. Jongejan697
3. Mevr. Dubbeld671
4. Gebr. van Driel666
5. D. Melissant665
Onaangewezen
1. Mevr. Dubbeld4178
2. M. de Blok4044
3. C. Polder3876
4. D. MeHssant3618
5. J. Jongejan3615
6. C. V. d. Bos3314
7. A. Sarelse3301
8. Wim de Vos2291
9. B. V. d. Doel2183
10. Gebr. V. d. Sluys1852
Keizerkampioene Jonge duiven...
Keizerkampioene Generaal
pnt.
pnt.
pnt.
pnt.
pnt.
pnt.
pnt.
pnt.
pnt.
pnt.
9.
10.
WOLVEN IN
NEDERLAND?
In vroeger tijden werden grote gebieden van Noord-Amerika,
Europa en Azië bewoond door grijze wolven. Zij leefden daar in
groepen van een paar dozijn en ze jaagden vooral op grotere
dieren, zoals herten, die ze razendsnel tot op het bot verslonden.
Wolven zijn in onze tijd bijna uitgestorven. Ze komen slechts nog
in geringe getale voor in het uiterste noorden van de Verenigde
Staten, In delen van Oost-Europa en in Azië.
Deze wolf trekt zijn neus op voor
automobilisten, die naar zijn smaak
te langzaam rijden. Men ziet vaak
zijn tanden opflikkeren, wanneer
mensen te langzaam naar zijn zin
een kruispunt oversteken en bij het
eerste het beste verkeerslicht waar
voor hij moet stoppen, krijgt dit
beest een onheilspellende rode
gloed in de ogen.
Wat deze wolf zich niet realiseert.
Toch kunt u ook in Nederland af en
toe nog een wolf zien. Vreemd
genoeg draagt hij meestal een on
berispelijk tweedelig pak, een over
hemd en een stropdas. Vaak heeft
hij bovendien een zonnebril op. We
spreken hier niet over het dier, dat
Roodkapje op zo'n treurige manier
voor de gek hield, maar over de
soort, die men vaak tegenkomt in
personenauto's.
is dat er in Nederland miljoenen
mensen zijn die zich met angst en
onzekerheid door het verkeer bege
ven. Veel van deze mensen bij
voorbeeld ouderen en gehandicap
ten hebben wat meer tijd nodig
om afstanden en snelheden goed
te schatten of rijden wat langza
mer, bijvoorbeeld omdat ze weten
dat hun reactievermogen niet meer
is wat het geweest is.
Ais iedere weggebruiker rustig zou
blijven en verdraagzaamheid zou
tonen voor anderen in het verkeer,
kortom als geen mens zich meer
ais een wolf in het verkeer zou
gedragen, dan kan dat veel angst
en onzekerheid, maar vooral veel
menselijk leed voorkomen.
Verkeer is en blijft nnensenwerk!
