Boerderijen in Zuid-Holland Een super vroege aardappel Wie schrijft er mee van en over Flakkee? Thools vloekverbod loze regel De Frieslander: Geslaagden Land- en Tuinbouwschool Sommelsdijk MEDISCHE DIENSTEN Bladz. 2 „EILANDEN NIEUWS' VRIJDAG 6 JULI 1990 Het metselwerk der gevels is gewoonlijk met grote zorg uitgevoerd en grijsgele of donker roode baksteen van niet al te groot formaat, in goede verhouding tot het geheel. Dit metselwerk is dan doorgaans boven de rechte vensters en deuren onderbroken door strekken of door met deklijstjes omsloten gemetselde rond- of korfbogen, in welker hoogvelden kunstig uitgevoerde baksteen- en zandsteenvlechtingen in allerlei vorm en kleur zijn aangebracht. De rond- of korfbogen die de vensterkozijnen ontlasten, zijn meestal voorzien van versierde zandsteenen draag-, aanzet- en sluit- steentjes. Met onder meer deze woorden typeerde rond 1930 ene J. Verheul Dzn. de oude boerenhofsteden in Zuid-Holland. De heer Verheul was in zijn dagen een bekend architect. Zo maakte hij aan het eind van de vorige eeuw naam met het ontwerp van de Groote Schouwburg te Rotterdam. Ook ontwierp hij het 'Witte Huis', het kantoor van de ver zekeringsmaatschappij RSV te Amsterdam, alsmede de hervormde kerk aan de Loolaan te Apeldoorn. Zijn belangrijkste werkgebied was echter Rotterdam en omgeving. Bijzonder heeft Verheul geijverd voor het behoud van ste delijk en landschappelijk schoon. Dat betrof het Rotter damse stadsbeeld van zijn dagen, dat (toen al!) 'aangetast' werd door 'moderne bouwsels' - maar vooral ook de romantiek op het platteland, bepaald als het werd door de vele monumentale boerderijen. Als wapens in zijn strijd voor al dat schoons hanteerde Verheul vooral de teken pen en het penseel. Vele honderden aquarellen vervaar digde hij van de boerderijen in Zuid-Holland. Het moet hem aan het hart zijn gegaan dat in de nabijheid van Rot terdam maar ook elders veel mooie boerderijen ernstig Langeweg 153. Sommelsdijk; 'Langendam'. Kk'iburgseweg I, Sommelsdijk. werden bedreigd. Het gevolg van de voortdurende uitbrei ding van de steden en de toen al begonnen verstedelijking van het platteland. Welnu - hij trachtte anderen te doen delen in zijn zorgen. Hij heeft zijn schilderijen dan ook in boekvorm willen uitgeven. Een poging daartoe deed hij in 1930, gevolgd door een enigszins uitgebreide druk in 1937. Daarnaast heeft hij nog wat kleinere werkjes geschreven. Het boek dat onlangs bij uitgeverij Terra te Zutphen uitkwam, doet echter pas goed recht aan zijn werk. Jammer dat het voor heel veel monumentale boerderijen te laat komt. Wel kan nu onze generatie door middel van deze schitterende weergave nog genieten van het vele schoon dat onze provincie ooit bood. Mede dankzij financiële steun van diverse instanties kwam deze bundel van meer dan 220 pagina 's met zeer fraaie repro- dukties uit. De meeste in kleur, andere in zwart-wit. Bij elke aquarel-in-kleur is een uitvoerige toelichting gegeven. Bij elke afbeelding is daarnaast nog een aantal beknopte gegevens opgenomen, zoals huidige situatie (dikwijls: afgebroken), bouwjaar, etc. Een hartelijke aanbeveling van dit prachtige boek, vol met lees- en kijkgenot. Met name de ouderen zullen zich de oude boerderijen die inmiddels zijn afgebroken (ook op Flakkee!) 1 weer herinneren... N.a.v. Boerderijen in Zuid-Holland, aquarellen van J. Verheul Dzn., door C. S. Huijts e.a. Uitgeverij Terra te Zutphen. 224pag. Prijs ƒ98,-. SINT ANNALAND De Grondwet, alom beschouwd als fun dament van ons staatsbestel, zit toch nog weleens iemand in de weg. Refor matorische bestuurders bijvoorbeeld, die hun eigen gedragsregels ten op zichte van God en de Bijbel graag tot wet verheven zouden zien. De gemeen teraad van Tholen heeft het weer gepro beerd: met een meerderheid van stem men handhaafde de raad een vloekver bod in de Algemene Plaatselijke Veror dening (APV). En dat terwijl de buurge meente Sint Philipsland, nog niet zo lang geleden na eenzelfde poging is teruggefloten. Volgens mr. R. Koper, hoofd van de afdeling algemen juridische zaken bij de provincie Zeeland, is het vrijwel zeker, dat gedeputeerde staten het be sluit van de gemeente Tholen, net als indertijd dat van de gemeente Sint Phi lipsland, ter vernietiging zullen voor dragen bij de minister. „Het is nu eenmaal in strijd met artikel 7 van de Grondwet, waarin de vrijheid van me ningsuiting wordt geregeld. Dat is een groot goed dat niemand aangetast wil zien. Gemeenten kunnen van alles rege len in hun APVs maar nooit wanneer de wet anders bepaalt. Een wet heeft altijd meer kracht dan een verordening", aldus mr. Koper. Jurisprudentie De reden dat de frakties van SGP, RPF/ GPV en CDA toch het vloekverbod heb ben willen handhaven, is gelegen in de jurisprudentie. De gemeente Nunspeet zonderde bij het vloekverbod de vloe kers uit die zich kunnen beroepen op artikel 7 van de Grondwet. Precies dezelfde constructie heeft ook de ge meenteraad van Tholen gekozen. In de praktijk ontstaat nu een merkwaardige situatie. Mensen die vloekeni om de uiting van bepaalde gevoelens kracht bij te zetten of een overtuiging met enkele krachttermen verbaal willen maken, kunnen in Tholen hun gang gaan. Alleen wie zonder kontext of aanleiding een grote knoop weggeeft, zou volgens de Thoolse verordening strafbaar zijn. Daarbij blijft het nog de vraag of een dergelijke vloek niet kan worden gezien als de korte, maar krachtige uitdrukking van een bepaald gevoelen of overtui ging. Het moet wel heel raar lopen, wil er in de gemeente Tholen een krachtterm vallen die buiten artikel 7 en binnen de verordening zou vallen. En dan nog kan de gemeente niets doen. Weliswaar mogen de gemeenten datgene in hun APVs opnemen wat niet strijdig is met de wet, de sterke arm erachteraan sturen mag dan ook niet. Tholen kan bijvoor beeld geen agenten laten patrouilleren langs die plaatsen die zogenaamd „hoog vloekrisiko" of bij „vloekgevoelige" eve nementen. En zou een wetshandhaver bij toeval tegen zo'n zeldzame, niet door de Grondwet gedekte vloek aanlopen, dan kan hij helemaal niets doen. Het vloekverbod op Tholen is een volstrekt lege maatregel, die alleen symbolisch kan worden opgevat. Mr. Koper kijkt er dan ook niet van op, want Tholen is de enige gemeente niet. „Overal zijn de oude Algemene Politie verordeningen vervangen door APVs volgens een model dat door de Vereni ging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is opgesteld en getoetst. Overal in Nederland zijn er gemeenten die er moeite mee hebben de verouderde rege lingen, zoals het vloekverbod los te laten. Wat dat betreft moeten we onze borst wel nat maken want binnenkort moeten allen artikelen die het bordeel- houden verbieden, uit de APVs ge schrapt worden. Dan worden bordelen volgens de wet legale inrichdngen, die je gewoon moet toestaan in de straat, net als een groentewinkel of een postkan toor. Daar zullen veel Zeeuwse gemen- ten het moeilijk mee krijgen, maar de wet is nu eenmaal de wet en die hebben we als eerste te respecteren." Maar zijn de Tien Geboden niet de allereerste, die men moet respecteren? Wel een vraag, om daar over na te denken!! Men moet Gode meer gehoorzamen dan de men sen en dan de wetten!! Op een feestelijke bijeenkomst heeft donderdagavond 28 juni jl. de diploma uitreiking plaats gevonden. Voor elke leerling was er een persoonlijk woord en na afloop van het officiële gedeelte van de avond konden ouders en leerlingen onder het genot van een hapje en een drankje op informele wijze van het per soneel afscheid nemen. Van de 52 geslaagde kandidaten waren er 30 kandidaten met één of meer vak ken op C-niveau, 15 kandidaten met één of meer vakken op D-niveau en 7 kandi daten met zelfs 3 of meer vakken op D- niveau hetgeen gelijk is aan het MAVO- D diploma. Geslaagd zijn uit: Achthuizen: Lemone Winkels. Den Bommel: Cenci Barros, Jaco de Groot, Arie de Wit. Dirksland: John Blon, Wouter van Len ten, Cecile Quist, Johan Wolfert. Goedereede: Diederik Goekoop. Herkingen: Petra Bazen, Linda v. d. Veer. Melissant: Nathalie Looy, Wendy Pille, Antoinette Verhoeven, Irma v. d. Wal. Middelharnis: Peter Vroegindeweij. Nieuwe Tonge: Daan Slinger, Artine Troost. Nieuwerkerk: Kees van Westen. Ooitgensplaat: Johan Bom, Peter Kreeft, Klaas Kreeft, Leen Meijer, Miranda de Vos. Oosterland: Evert Driessen, Jan Stouten. Ouddorp: Maraya Hameeteman, Made- lein Hoek, Willemien van Koppen, Peter Meijer, Teun Tanis. Oude Tonge: Jessica van Gessel, Marco van Noord, Harald Oosterland, Tonnie van Peperstraten. Ouwerkerk: Carola v. d. Velde. Sommelsdijk: Danielle Blok, Corné de Geus, John de Geus, Danielle Hollaar, Leontien Hoogzand, Antoinet Looij, Edwin Mol, Mario Roos, Arjan van Wijck. Stad aan 't Haringvliet: Marinus Braber, Robinetta Brinkman, Maurice Malie paard, Johan Winkels. Stellendam: Dirk Bruinsma, Marco Nag- tegaal, Chris Polie. Eén kandidaat is doorverwezen naar het derde tijdvak. SOMMELSDIJK - Ophalen oud papier - Zaterdag 7 juli komen leden van 'Ons Koor' weer vanaf 9 uur bij u langs. Graag gebundeld op de stoep. Bij voor baat dank. van vrijdag 22 juni 1990 t/m zondag 24 juni 1990 WEEKEND-DIENST ARTSEN Middelharnis - Sommelsdijk: van zaterdagmorgen 8.00 uur tot maan dagmorgen 8.00 uur dokter van Kem pen, tel. (01870)27 10. Dirksland - Herkingen - Melissant: van vrijdagavond 18.00 uur tot maan dagmorgen 8.00 uur dokter H. O. Zoon, tel. (01877) 12 62. Stellendam - Goedereede: van vrijdagavond 17.00 uur tot zondag avond 24.00 uur dokter P. J. Bulthuis, tel. (01879) 13 67. Ouddorp: W. J. Bron, A. J. Jansen, O. Nieuwland- seweg27, tel. (1878) 13 12. Nieuwe Tonge - Oude Tonge: van vrijdagavond 17.00 uur tot maan dagmorgen 8.00 uur dokter M. de Jager, (01875) 13 01. Stad aan 't Haringvliet - Den Bommel - Ooitgensplaat: van vrijdagavond 18.00 uur tot zaterdag avond 23.00 uur dokter A. J. M. F. Jans sen, tel. (01871) 13 06 en daarna dokter H. P. Maas: tel. (01871) 12 69. N atuurgeneeskundige M. L. C. MASTENBROEK Middelharnis. Tel. (01870) 64 59 (zaterdagochtend van 11.00 tot 11.30 uur) APOTHEEK „MENHEERSE" Telefoon (01870) 36 66 Zaterdagen van 10.30 tot 11.30 uur en 17.30 tot 18.00 uur. Zon- en feestdagen van 11.00 tot 11.30 uur en van 17.30 tot 18.00 uur. Spoedre- cepten kunnen via de dienstdoende arts in de overige uren altijd worden aan geboden. APOTHEEK„OUDDORP" Boompjes 3-5, tel. (01878) 37 89 Geopend 8.30-12.00 uur en 13.00-18.00 uur. Zaterdag 12.00-13.00 uur. TANDARTSEN Uitsluitend voor spoedgevallen, tand arts Du Toy van Hees, W. Achterweg 32, Middelharnis, tel. (01870) 36 21 (van 11.00 tot 11.30 uur). DIERENARTSEN De weekenddienst wordt opgegeven via de antwoordapparaten bij: P. R. J. M. Schilder, Oude Tonge. tel. (01874) 24 41; L. Tjebbes, Middelharnis, tel. (01870) 29 66; W. J. Vink. Sommelsdijk, tel. (01870)28 97. WIJKVERPLEGING Achthuizen(01873) 14 40 Den Bommel(01871) 13 12 Dirksland(01877) 15 00 Goedereede(01879) 12 67 Herkingen(01876) 2 24 Melissant(01877) 12 34 M'harnis/S'dijk(01870) 23 00 Nieuwe Tonge(01875) 13 90 Ooitgensplaat(01873) 13 lÓ Ouddorp(01878) 13 21 Oude Tonge(01874) 12 89 Stad a/h Haringvliet(01871) 23 01 Stellendam(01879) 12 96 Stichting MAATSCHAPPELIJK WERK Telefoon (01870) 51 66 Buiten kantooruren telefonische hulpdienst, telefoon (01880) 2 59 52. Stichting KRAAMCENTRUM „Haringvliet" Telefoon (01883) 1 00 00 Stichting Gezinsverzorging „Dirksland",tel. (01877) 24 78 „Middelharnis-Sommelsdijk", tel. (01870) 28 84 „Goeree-Overflakkee" (Nieuwe Tonge, Stad en Oostflakkee) tel. (01874) 10 44 Stichting Bejaardenwerk „MIDDELHARNIS" Tel. (01870)33 66. St. Welzijnswerk voor Ouderen „OOSTFLAKKEE" Tel. (01871) 15 45 OPVANG van SLACHTOFFERS BIJ MISDRIJVEN en VERKEERSONGEVALLEN Postbus 273, MIDDELHARNIS Telefoon (01870) 35 55 Ned. M.S. Stichting afd. Goeree-Overflakkee Contact-Coördinator: K. M. Schippers-Berghuis tel. (01879) 18 15 Vertrouwenstelefoon Ned. Patiënten Vereniging (01870) 21 74 (01878) 31 49 Alarmering Brandweer, Politie, Ambulance 06-11 ,,Geen spoed? bel het plaatselijke nummer". ALCOHOLPROBLEMEN Bel AA (Alcoholicus Anonymus) voor hulp en inf tel. (01887) 36 85 Ver. Reumapatiënten Goeree-Overflakkee e.o. Tel. (01879)24 88 Bij de teelt van vroege consumptie aardappelen komt het op snelheid aan. Hoe vroeger men kan rooien; hoe meer kans dat men de massale aanvoer vóór is. Voor de teler bete kent dat in veel gevallen een dub bele prijs. In Nederiand wordt omstreeks vijfdui zend hectare vroege aardappelen ge teeld. In de ons omringende landen is deze teelt van veel grotere betekenis en wordt vaak tot rien procent van het totale areaal er door in beslag genomen. De Nederiandse rassenlijst vermeldt 23 vroege aardappelrassen, waarvan er slechts acht geschikt zijn voor (binnen landse) consumptie. Daaraan is nu de Frieslander toegevoegd. Het geheim van een geslaagde vroege teelt schuilt voor een groot deel in het voorkiemen. Hoe sterker de kiem is, hoe sneller de start, hoe vroeger kan worden gerooid. En hoe groter de kans is, dat men de grote aanvoerstroom een flinke stap vóór is. Moeilijke keus De telers van vroege aardappelen han teren als spelregel: 'Rooien als je aard appelen hebt, al is het maar vijftien ton per hectare'. Het blijft een moeilijke keus. Een weekje later is er vijf ton meer opbrengst, maar de veilingprijs kan inmiddels ook drastisch zijn gedaald. Logisch dat de teler van vroege aardap pelen veel interesse heeft voor een nieuw ras. Als het maar vroegere produktie oplevert. Natuurlijk moeten de andere eigenschappen ook kloppen, maar daar zorgen de wetenschappelijke rassen- lijstcommissies wel voor. Niet voldoen aan de hoogste eisen betekent niet inge schreven en niet geteeld worden. Het echte seizoen voor afzet van primeurs via de veiling loopt ruwweg van 1 juni tot 15 juli. In het slechte jaar 1987 was de middenprijs op de veiling maar 33 cent in het doolhof van prijskaartjes de juiste K] taxatie... Makelaar Tamboer Tel. 01870-3477 per kilo. In 1988 was dat 52 cent en vorig laar 56. Zo'n middenprijs is een gemid delde van prijzen van meer dan een gul den per kilo en van minder dan een paar dubbeltjes. Het zal duidelijk zijn, dat de vroegste aanvoer bij die hoogste pnjs hoort. Daarom kan ook met verhoudingsge wijs weinig kilo's worden volstaan. Maar elke kilo meer bezorgt de teler aanzienlijk voordeel. Vroeg ras Dat kan bijvoorbeeld door het gewas te bedekken met folie. Maar de kosten daarvan bedragen tweeduizend gulden per hectare, terwijl deze methode de teler veel werk geeft. Een andere me thode is de keuze van een zo vroeg mogelijk ras. Zo'n ras is de nu nieuw op de Belgische rassenlijst toegelaten Frieslander. Een groot aantal professionele telers deed er al ervaring mee op. Dit jaar staat er 33 hectare pootgoed in de keuring, zodat volgend jaar 330 hectare voor de con sumptie kan worden uitgeplant. Zo'n vijfhonderd volkstuinders verbou wen de Frieslander reeds. Zij kennen het genoegen om al vanaf zes weken na het poten vroege aardappelen van eigen tuin te oogsten en kunnen bovendien op hetzelfde perceel nog wintergroenten uitzetten. Laten besterven Belangrijk van dit nieuwe ras is de echte Hollandse aardappelsmaak. Tenslotte eten we bijna dagelijks aardappelen en de lekkerste komen uit de volle grond. Het liefst uit eigen bodem. Voor de volksminder nog een tip: laat de vroeg gerooide aardappelen enkele dagen besterven. Het komt de smaak ten goede. In de handelspraktijk regelt dit zichzelf cloor de tijd die is gemoeid met transport en distributie. De Frieslander heeft alles mee. Sterke kiemen, ongevoeligheid voor een koud en nat voorjaar, een mooie lange en regelmatige knol, zuiverheid van kleur. Hij is vastkokend en de grote maten zijn geschikt voor de bereiding van vroege pommes frites. Natuurlijk is dit nieuwe ras resistent tegen aardappelmoeheid en wratziekte. Zoals van een milieuvriendelijk ras ver wacht mag worden, is het ook weinig gevoelig voor schurft, kringerigheid, rooibeschadiging en droogte. Het voelt zich op iedere grondsoort thuis. Van de heer Lokker ontvingen we weer een leuke bijdrage, je zou haast zeggen een historisch verhaal, want we geloven niet dat er nu nog zoiets zou kunnen gebeuren, dan kwam de vakbond er zo bij. Onze ouders en voorouders hebben soms in dergelijke gevallen het wel eens heel moeilijk gehad, je leest het, tot heimwee toe. Meneer Lokker onze dank en tot een volgend verhaal?? Redaktie E.N. Dat is al een hièle tied geleje, dat mun groatmoeder me vertelde over der jeugd. Ze werd geboore in Werkendam, in wat voor jaer weet ik niet, mar zal ongeveer geweest hao, in de jaren 1850. Ze was ongeveer 18 jaeren oud, toen dur ouwers stierve, in verder femilie had ze niet, als ééne broer, die kort daerop, in de haeven van Werkendam is verdronken, dus ze srieng allêên op de waereld. Dus goeie raed was dier, waer mos ze noe heen, ze besloot mar bie ijeen van de boeren te gaen werke als dienstmeid in of rond Werkendam. In zodoende kwam ze te werken bie eene boer buuten Werkendam. Mar ze had er al spoedig spiet van, want ze had daer niet zo best getroffe, 't was 's ochtends vroeg al dag in 's aevens laete klaer. in zondag of werkdag was net lender, daer lag geen verschil in, daer was gêên gelegenheid om naer de kerke te gaen. Toen in maert de huure uut was, is ze naer Flakkee getrokke, om aok als dienstmeid bie un boer te werken, aok'weer buuten durp, onder de gemêênt de Plaete. Daer heit ze 't aok mar un jaer uutgehouwe, in is toen onder de gemêêntea Ouwe Tonge, bie un boer terecht gekomme, in daer had ze 't nog slechter naer der zin, daer was oak hard werke, mar oak nog te weinig eten. Want in de zeumermaenden, als ut aevond was stieng ze boven op dun diek, om te kieken naer ut nokje van de schuure van de aore stee, daer ze in de Plaete geweest was. zo'n heimwee had ze naer die mensen. Die boer had aok un boereknecht in dat wete de ouwere mensen nog wel, onder ons, dat de meid, mit de knecht op stee bleve slaepe, de knecht die sliep achter koeiestal in de bedstee, in de meid die sliep achter 't schuur- huus. In noe was in dien tied de geweunte, om voor ut slaepen gaen, nog te eten, dun êênen aevond was het dikke brie in dun aoren aevond dikke riest. In as dan de brie of de dikke riest op taefel kwam, in un groate platte schut- tel, daer ze gezaemenlijk uut atte, was de suuker of de stroope al er op gedaen deur de boer, mar de suuker of de stroope zat dan an de kant waer de boer mit zun vrouwe an de taefel zat, het dikste op de pap, in de kant daer de knecht mit de dienstmeid zat, was mar dunnetjes bedeeld. Toen zei de knecht tot mun groatmoeder, dit is de laeste aevond, dat dat beurt. Dun aoren aevond toen ze an taefel zatte, mit de groate schuttel mit de dikke riest op taefel, mit butter in suuker derop, mar an de boer, in zun vrouwe kant. hut dikste er opgedaen. Toen zei de knecht tegen mun groatmoeder, let noe op. De boer zei laeten we bidden, hie de pette voor zun aogen, ondertussen draoide de knecht de schuttel. Toen de boer de pette weer op zette, keek de boer zun vrouw an, in de vrouw keek de boer an, mar ze zeije niks. De aoren aevond toen ze weer an taefel zat. om brie te eten, zat de stroope over de schuttel, even veul op. De knecht zei tegen mun groatmoeder, toen ze naer bed gienge, dat hauwke netjes gelapt. Nadien is mun groatmoeder naer Stellendam vertrokke, oih als dienstmeid bie un boer, vlak bie durp te werken. In toen heit ze kennis gekrege an mun groatvaoder, daer ze laeter mit getrouwd is. Stellendam A. Lokker

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1990 | | pagina 6