Neergeschoten vliegtuigen
j eugd-
hoekje
1
1
I
Een kind kan de CARWASH doen
Jac. de Gast
XIV
van Oom Ko
Mei-raadsel 5
Flakkeese muziekavond
voor Johan Wachters
Carwash Centrum
Duivensport Middelharnis
Bladz. 2
,EILANDEN NIEUWS"
VRIJDAG 25 MEI 1990
's Zaterdagsavonds om een uurof elf op
de 29e mei 1943 vloog een aangeschoten
vliegtuig recht over Den Bommel heen,
in de richting van het Haringvliet.
De bommenlast was reeds op het land
neergekomen. De een zegt op het land
van landbouwer Borgdorf, de ander zegt
op het land van L. Ras aan de
Schaapsweg.
Het vliegtuig stortte even later met een
enorme plons in het water van het brede
Haringvliet. Het zou één van de 33 vlieg
tuigen zijn die van de raid (vlucht) naar
Wuppertal niet naar Engeland zou
terugkeren!
Het was aarde leerdonker wat door de
verplichte verduistering nog werd geïn
tensiveerd. Niemand was in staat om
maar iets te kunnen waarnemen. Was
het vliegtuig daarentegen op het land in
een of andere polder neergestort, dan
had de brand die er meestal op volgde,
de plaats van de crash kunnen aange
ven. Nu wiste het water alles weg, terwijl
het toestel in de diepte verdween. Op dat
moment wist uiteraard niemand wat er
met de bemanning zou zijn gebeurd.
Later kwam aan het licht dat drie van de
uit vijf koppen bestaande bemanning,
zich met hun parachute wisten te red
den. Eén van hen was terechtgekomen
op een slijkplaat, een plaat die volledig
omgeven was door brak water.
Hij begon een steuntje op te trekken
voor zijn rug en nam zittend op de natte
bodem plaats. Hij besloot tot het aan
breken van de dag, geduldig af te wach
ten. Wat zou hij anders kunnen doen?
Maar tot zijn ontsteltenis ontdekte hij
enige uren later dat het water begon op
te komen. Het werd vloed!
Eerst probeerde hij zich staande te hou
den in het steeds hoger opkomend
water. De temperatuur van het water zal
zo'n 10°C zijn geweest. In deze benau
wende situatie dwong hij zichzelf half
wadend, half zwemmend zijn plaats te
verlaten en naar het scheen een boei te
bereiken, waarop hij al die tijd een zwak
lichtschijnsel had waargenomen.
Gelukkig bleek hij in staat, ondanks zijn
verkleumd lichaam, die boei te berei
ken. Dat is een ware worsteling voor de
jongeman geworden. Bijna geheel ver
kleumd en uitgeput kon hij het fysiek
niet meer aan en raakte los van de boei
dat het laatste lichtpuntje uit zijn leven
zou gaan betekenen....
Doch, het gezegde dat de redding nabij
is als de nood op z'n hoogst raakt, werd,
in tegenstelling tot een vorig verhaal, in
dit geval bevestigd!
Dageraad
Met een klein bootje ging visser Teun
Klop het Haringvliet op. Het was nau
welijks licht geworden. Klop kon door
de ochtendschemering nog weinig zien,
maar toch wel zoveel dat hij iets
„vreemds" hafl drijvend op het waterop-
Eenfoto van de bemanning van het Engelse vliegtuig dat 29 mei 1943 in het Haringvliet stortte,
ter hoogte van de gemeente Goudswaard.
Van links naar rechts: L. Hardy, begraven te Numansdorp: K. Jordan, die in Den Bommel
terecht kwam: vervolgens W.H. Grigg, vorig jaar ('89) in Canada overleden. J. Barter en
G. Thompson, die bij het ongeluk om het leven kwam en in Rotterdam-Crooswijk
ter aarde is besteld.
pervlak langzaam zag voortgaan. Het
trok heel sterk zijn aandacht en hij rea
geerde onmiddellijk op de juiste manier.
Er op af! Bij aankomst bleek het een
drijvend lichaam te zijn van een vliege
nier, dat echter maar weinig teken van
leven gaf. Helaas was Klop niet in staat,
het schier levenloze lichaam uit het
water in zijn bootje te tillen. De visser
bond echter een touw om het lichaam
van de drenkeling en nam hem in een
achteroverhangende houding op sleep
touw en zette koers naar het (ondanks de
oorlog) knusse haventje van Den
Bommel.
Vele mensen hadden zich intussen reeds
op de Kaai verzameld waaronder de
heren R. Arensman en M.K. Huizer
(thans) uit Middelharnis.
Geen spreekkamer
Hoe het allemaal precies is gegaan, is
minder bekend gebleven, maar wel dat
het volkomen verkleumde lichaam van
de man in zijn totaal doorweekte kleren
na twaalf uren uit het water werd
gedregd.
In het gemeentehuis op de Boven Oost
dijk van Den Bommel stond dokter
Buth met zuster Gorissen de wijkver-
pleegster en zuster Vader de kraamver
pleegster al gereed, om te proberen het
leven van de ongelukkige kerel te red
den. Waarom gebeurde dat niet in de
spreekkamer van de dokter, dat had
toch qua zorg veel beter geweest? Dat is
nou weer één van die onverantwoorde
regels van de bezettende macht geweest,
dat „vijanden" niet in de spreekkamer
van een dokter mochten worden behan
deld, doch uitsluitend op neutraal
gebied....
Dan maar in het gemeentehuis.
Hulp
Urenlang is dokter Buth met zijn „pa
tiënt" bezig geweest. Soms leek al het
werk vergeefs te zijn geweest, maar tel
kens kwam er toch weer een teken van
hernieuwd leven. Politieman Hoogen-
doom assisteerde daarbij en liet aan
mevrouw Buth weten, dat er sterke
drank nodig was. Bij haar terugkomst
vroeg dokter Buth aan zijn vrouw: „Pro
beer jij eens naar hem te luisteren. Hij
spreekt zo zacht, misschien kun jij hem
wel verstaan."
Mevrouw Buth had namelijk voor twee
en een halfjaar in Engeland vertoefd en
verstond de taal heel goed. Met wat alko-
holhoudende drank werden de lippen
van de man bevochtigd en langzamer
hand kwam het bewustzijn terug. Het
leek erop dat de vliegenier zich inhield;
dat hij dacht, ik ben nu in handen van
de vijand. Mevr. Buth sprak tot hem en
zei: „You are among friends, you are in
Holland now."
Geleidelijk kwam het leven terug. De
vliegenier was gered!
Er ontstond grote vreugde in de kunst
matig aangebrachte spreekkamer van
dokter Buth. Ook buiten op de Boven
Oostdijk van Den Bommel, want daar
hadden zich honderden mensen samen
getrokken. Uit sensatie? Of, om deelach
tig te zijn in de strijd tegen de Duitse
bezetter en zich op die manier van
Cirkelpuzzel
Beste jongens, meisjes....
en ieder die dit leest
Dit is de laatste keer „jeugdhoekje" in
mei. Jullie kunnen de raadsels (oplos
singen) van mei dan weer inzenden.
Liefst met een briefje of iets extra's
erbij (zelfgemaakt).
Familie De Winter uit Ouddorp maakte
een raadsel, waar we „ons petje voor
afnemen". Ze gebruikten een „figuur"
uit een boekje en maakten er iets moois
van. Uiteraard de volle extra punten
waard!
De figuur bestaat uit allemaal rondjes.
In een rondje moet je beginnen bij het
pijltje dat bij dat rondje hoort.
Maar welk pijltje hoort nu bij welk
rondje? Want in één rondje staan vaak
meerdere pijltjes. Laten we een voor
beeld nemen.
Nr. 19 en EZAU. Beginnen bij het
bovenste pijltje, want het andere pijltje
hoort bij rondje 23. Goed kijken dus in
welk rondje het pijltje hoort! En.... welke
kant je op moet draaien.
1 Zo noemde Naomi zichzelf.
2 Dochter van Jakob.
3 Ongehoorzame profeet.
4 Eerste man.
5 Haarkleur van Ezau.
6 Jezus deed daar Zijn eerste wonder.
7 Zoon van Lot.
saamhorigheid te getuigen? Dat laatste
zal wel het geval zijn geweest, want de
opgekropte vrijheidsdrang in die tijd
was bij de goede Hollanders zeker
niet gering.
Risico
Maar de grote vreugde die de redding
van de Engelse vliegenier teweeg had
gebracht, moest worden getemperd.
Kenneth Jordan, zo was zijn naam,
moest worden overgeleverd aan de
Duitse autoriteiten. Men kon Kenneth
eenvoudigweg niet laten onderduiken,
want onder de menigte, buiten op de
dijk, bevond zich wellicht een „ver
keerde" en daar had men er maar één
voor nodig.
Men moest altijd oppassen voor ver
raad!
Wanneer de Engelsman zou zijn onder
gedoken, dan hadden represaille-maat-
regelen niet uitgebleven. Dan had dit
voor de doktersfamilie Buth en hun
medewerkers ongetwijfeld verschrikke
lijke gevolgen gehad.
Bovendien had men te maken met bur
gemeester Bia van Ooltgensplaat die lid
was van de N.S.B. Tenslotte werd Jordan
aan de Ortscommandant van de Duitse
Wehrmacht op de Kaai te Middelharnis
(thans Bakker Wesdijk) overgeleverd.
Jordan had er alle begrip voor. „Ik hoop
jullie allemaal na de oorlog te zullen
weerzien", was de wens van de op dat
moment in krijgsgevangenschap verke
rende vliegenier....
Gegevens
Niemand zou misschien op het idee zijn
gekomen om de identiteit van Jordan
aan het papier toe te vertrouwen, be
halve dokter Buth. Het is zijn werk
geweest om na de oorlog het Engelse
Rode Kruis te verwittigen van de op 29
mei 1943 in Den Bommel terechtgeko
men vliegenier van de RAF, Kenneth
Jordan. Veertien dagen later kreeg de
familie Buth bericht terug. Een brief van
niemand anders dan van Kenneth Jor
dan zelf, werd bij de doktersfamilie in
Den Bommel bezorgd.
Kenneth lag in een Londens ziekenhuis
en werd verpleegd om van zijn in krijgs
gevangenschap opgelopen ziekte (t.b.c.)
te herstellen.
Kenneth was van Middelharnis naar
Amsterdam vervoerd en kwam tenslotte
in twee verschillende concentratiekam
pen in Duitsland terecht. Daar heeft hij
zijn ziekte opgelopen. Kenneth werd,
nadat hij bevrijd was, met de meeste
spoed naar Engeland overgevlogen. Wat
een vreugde dat de jongen weer thuis
was!! Maar opnieuw werd de vreugde
getemperd. Kenneth's vader was reeds
in de Eerste Wereldoorlog gesneuveld.
Zijn enige broer was in de Tweede
Wereldoorlog gesneuveld en zijn enige
zuster was aan t.b.c. gestorven. Boven
dien was zijn moeder er slecht aan toe.
Later, toen Kenneth meer en meer her
stelde en hij kennis had gekregen aan
zijn meisje Sylvia, had zijn moeder nog
één wens. Of ze het mocht beleven, dat
haar bevrijde zoon Kenneth met Sylvia
in het huwelijk zou treden. Dat heeft de
moeder nog mogen bleven, maar spoe
dig daarna is zij gestorven.
Baby Broderie Boetiekjes
voor kleding, kussens en kado 's
Oranjestraat 8, Sommelsdijk
Tel. (01870) 52 71
8 Scheldnaam van Ezau.
20 Jonge koe.
9 Kleur.
21 Arenleester.
10 Schooonzus van Ruth.
22 Zoon van Abraham.
11 IJverig koning.
23 Schreef Psalm 73.
12 IJverig diertje.
24 Plaag in Egypte.
13 Vacht.
25 Sara maakte dit voor de engelen.
14 Plaats van geween.
26 Werd in Efrons spelonk begraven
15 Herbouwer van Jericho.
27 Zoon van Jakob.
16 Fijn.
28 Vader van David.
17 Izaks moeder.
29 Berg in Moab.
18 Profeet.
30 Gideons woonplaats.
19 Broer van Jakob.
31 Put (Gen. 26).
Piet Jan Westdijk. Nee, we zijn niet op
vakantie geweest. Wij zijn echte „huis
mussen". Het schooljaar gaat inderdaad
erg snel. Jullie hebben nog al wat dieren,
zeg! Als ik nu een kippenhokje wil
beginnen, kan ik dan bij jullie een
ideetje opdoen?
Daan Ras. Je hebt weer wat familiebe
zoek achter de rug? Verschillende ver
jaardagen.... Dan heb je toch niet te veel
gesnoept hè? Je schreef ook nog over
„meisjesvereniging-verkoop" van kruuk-
plaetjes en advokaat. Als ik dat ge
weten had....
Marieke Ras. Fijn datje blij was met de
boekenbon. Doe bij gezondheid maar
hard je best voor de volgende. Heb je 't
verkeerspraktijkexamen intussen ook
achter de rug? Dan zul je vast wel
geslaagd zijn.... Heeft de aktie voor
Ethiopië veel opgebracht?
Tot slot
We hopen volgende keer een raadsel te
maken over Hemelvaartsdag en Pink
steren. Bij gezondheid tot dan....
Weerzien
Op 8 juli 1947 reed dokter Buth met zijn
auto naar Hoek van Holland om de
familie Jordan van de boot te gaan afha
len. In Den Bommel aangekomen wer
den de Engelse gasten met grote vreugde
begroet. Er volgden toespraken waarin
de Engelse vliegenier als afgevaardigde
werd beschouwd van onze bevrijders.
De muziekvereniging „Eendracht
Maakt Macht" speelde het „God save
the King", en het „Wilhelmus". Me
vrouw Buth had voor de partituur van
het Engelse volkslied gezorgd.
Wat een hartelijkheid en wat een vreug
de! Kenneth kreeg tranen in zijn ogen
van ontroering, maar het waren minder
zoute tranen dan de tranen die hij
samen met mevr. Buth had gelaten, op
die bewuste zondagmorgen van de 30e
mei 1943 in het gemeentehuis van Den
Bommel, toen hij in de armen van mevr.
Buth weer „bij" kwam. Kenneth werd op
de schouders genomen en overzag nu
een blijde schare, vrije Bommelaars.
Overschaduwd
Men zal bij het lezen van dit verhaal
zich wellicht afvragen, wat zou er met de
andere bemanningsleden toch gebeurd
zijn. De familie Buth had intussen alle
gegevens verzameld waaruit bleek dat
van zijn mede-bemanningsleden L.
Hardy te Numansdorp en G. Thomson
te Rotterdam lagen begraven. Zij had
den de crash niet overleefd....
Begrijpelijkerwijs hebben zij aan de res
pectievelijke graven een bezoek ge
bracht.
Kenneth heeft het toen heel erg moeilijk
gehad. Maar hoe hard het leven voor
veel mensen in bepaalde tijden ook
moge zijn, altijd moet men weer ver
der.
Gelukkig hadden twee andere „mem
bers of the crew", W.H. Grigg en J. Bar-
Het echtpaar Jordan.
ter, evenals Jordan he tleven er wonder
wel van afgebracht. Kenneth mag zich
tenslotte verheugen dat een zoon van de
familie Buth als Martin Kenneth bij de
burgerlijke stand staat ingeschreven en
dagelijks met Ken wordt aangesproken.
Kenneth Jordan en zijn vrouw Sylvia
wonen thans aan'de zuidkust van Enge
land in het plaatsje Eastbourne. Zij heb
ben geen kinderen.
„Uit alle ellende die we in de oorlog heb
ben moeten doorstaan, is een ware
vriendschap met jullie ontstaan", dat
schreef Sylvia in dankbaarheid aan
mevr. Buth, gelijk met het toesturen van
de hierbij afgedrukte foto's.
Met heel veel dank aan mevr. Buth-
Kort.
D.Hoogzand
Hyacinthenstraat 8
32435 CN Sommelsdijk
Wissen, wassen en in de was zetten
snel en voor weinig geld l
bij:
DIRKSLAND, Korteweegje 41-45, tel. (01877) 1122
TEXACO
Vrijdag 1 juni wordt door Radio Flakkee
en Buurtver. West/Molenzicht een grote
Flakkeese muziekavond georganiseerd
in de Victoriahal te Dirksland. De
opbrengst van deze avond is bestemd
voor de projekten in Mali (West-Afrika),
welke door Johan Wachters, ontwikke
lingswerker uit Dirksland begeleid
worden.
Deze grote muziekavond wordt geheel
uitgezonden door Radio Flakkee.
Aan deze avond wordt medewerking
verleend door:
Het schoolkoor van de Prins Maurits
Scholengemeenschap. Dit koor zal deze
avond liedjes brengen die ook op de
onlangs verschenen cd. te horen zijn.
Onder het motto „scholen voor scholen"
zal dit koor haar muzikale kunnen
brengen. Johan Wachters werkt immers
in Mali ook aan een aantal bijzondere
schoolprojekten.
Muziekvereniging „Amicitia" zal deze
avond met een geselekteerde groep
muzikanten verschijnen. Vooral deze
bijdrage uit Dirksland zal de verbon
denheid aangeven tussen de gemeente
Dirksland en de ontwikkelingswerker.
De zangeres JOY heeft niet alleen in de
regio een grote bekendheid maar treedt
steeds meer buiten ons gebied in het
voetlicht. Een talent van eigen bodem
dat ook deze avond haar kwaliteiten aan
een breed publiek zal laten horen.
Het trio MENGELMOES treedt eigen
lijk nog maar zelden op. Speciaal voor
deze gelegenheid zullen de instrumen
ten weer tevoorschijn gehaald worden,
ongetwijfeld tot groot genoegen van de
vele trouwe fans.
Old Frustrations staat garant voor goede
muziek. In de loop der jaren heeft dit
orkest reeds bewezen dat het een reper
toire heeft dat voor een ieder wat te bie
den heeft. Als afsluiting van deze avond
zal het zeker op een enthousiast publiek
kunnen rekenen.
De opzet van de avond is om zoveel
mogelijk geld bijeen te krijgen voor de
projekten van Johan Wachters in Mali.
Tijdens de muzikale hoogtepunten zal
Johan Wachters kort uitleggen wat hij
doet en kunnen partikulieren en bedrij
ven een bijdrage komen brengen. Ieder
een wordt rechtstreeks op de hoogte
gehouden van de tussenstand.
Er zijn extra telefoonlijnen aangelegd
om ook de telefonische toezeggingen tij
dens deze avond te kunnen verwerken.
Het telefoonteam is deze avond te berei
ken onder nr. 01877-1696.
De lagere schooljeugd houdt woensdag 30
mei een sponsorloop waarvan de op
brengst tijdens de avond overhandigd
zal worden.
Wedvlucht vanaf Chantilly d.d. 19
mei 1990; gelost om 7.30 uur met
n.o. wind.
P.V. „De Postduif'; in concours
288 duiven, Ie duif 12.09,29 uur.
A. Sarelse 1, 31, 60, 61, 66; Mevr. Dub-
beld 2, 6,10,14,17, 25, 26, 28, 33, 37,47,
49, 50, 62, 67, 70; C. Polder 3,4, 7, 12,15,
19, 20, 35, 39; M. de Blok 5, 9, 11, 16, 18,
21, 24, 27, 34, 38, 48; D. Melissant 8, 13;
Wim de Vos 22,42,52,57,71; C. v.d. Bos
23,36,40,63,69; J. Jongejan 29,46,51,55,
58,59; J.C. Polder 30,41,43,44,56,64,65;
Gebr. v.d. Sluys 32, 53; B. v.d. Doel 45,
68; B.W. Kalkman 54, 72.
P.V. „De Seinpost"; in concours
443 duiven, Ie duif 12,12,50 uur.
C. Dubbeld 1, 110, 12, 13, 16, 18, 19, 20,
24, 33, 35, 40, 44, 48, 62, 68, 74, 76, 98; H.
Visser 2,5,7,34,57,83; Iz. Koese en zn. 3,
4,6,8,9,11,26,31,36,37,54,58,61,63,64,
66,67,70,77,97,105,106; C. Kleyn 14,23,
25, 27, 69,78,95, 103; Theo van Dongen
15, 28, 50; P. v.d. Linde 17,21,22, 56,60,
75, 85, 108; Gebr. Vroegindewey 29, 88,
90; C. v.d. Weide 30, 41, 53, 55, 72, 81;
Gebr, Verburg 32, 42, 45, 84; T. Kern 38,
46, 51,59,82,86,89,94,96,107; J.C. Hor-
seling 39, 99; C. van 't Veer 43, 92; H.
Groenendijk 47,65,79, 80,101,104; P.
Alphen en zn. 49,87,100,111A. Verwers
52, 71, 73, 93; W.I. Peeman 91, 102,
109.
met optimaal resultaat
een huis
verkopen..
Makelaar Tamboer
Tel. 01870-3477
Deze avond wordt gepresenteerd door
Radio Flakkee en is rechtstreeks te beluis
teren op Goeree-Overflakkee, Hoekse
Waard west. Schouwen Duiveland en
Voorne-Putten op 104.9 FM ether en ook
via de kabel (alleen Goeree-Overflakkee)
op 100.8 FM.
Mocht men niet in de gelegenheid zijn per
soonlijk geld te brengen of te bellen dan
bestaat er een mogelijkheid om de bij
drage te storten op een speciale rekening.
Rabo Dirksland 31409773 t.n.v. Johan
Wachters.
Johan Wachters zelf zal eregast zijn op
deze bijzondere avond.
De avond begint om 20.00 uur en de zaal
gaat open om 19.30 uur. De toegangsprijs,
natuurlijk voor het goede doel, is 5,-.
De radio-uitzendingen van Radio Flakkee
beginnen om 19.00 uur tot 23.00 uur.
iNVMi
