EIÜVriDEII-rilEUWS
vanTlmngelen
Neergeschoten vliegtuigen
De 'Open Deur'
Zinvol nieuws?
Eilanden Nieuws!
Schaken
De Zwarte Pion
Ouddorp's Paasbrood bestellen?
Bram Akershoek bellen!
Is het broeikaseffekt
een reëel gevaar?
HET
KIJKVENSTER
Ophalen oud papier
Dubbeltallen Geref. Kerk
Uitslag zoutwaterwedstrijd
H.V. Krammer
Voorjaarsverkoping
ten bate van de zending
Oranjever. 'Dirksland'
Open dag van het
welzijnswerk voor ouderen
(Vin)
(01878) 1278
4e Blad
VRIJDAG 6 APRIL 1990
No. 5890
•i.
blik op kerk
en samenlevi
ingcj?
- Geen kwaad over minderheden!
- Stakingsrecht voor ambtenaren
Men kan over premier Lubbers en over
zijn optreden denken zoals men wil,
maar hij schroomt in ieder geval niet zo
nu en dan ongezouten te zeggen hoe hij
over bepaalde zaken in onze samenle
ving denkt! Dat bleek ook toen hij een
paar weken geleden in een interview
zich liet ontvallen dat hij zijn vragen
heeft bij het beleid van de regering
inzake de ethnische minderheden die
werkloos zijn en eventueel werk van de
hand wijzen. Hij gebruikte voor dat
beleid het woord 'soft'. Met andere
woorden: hij vond dat deze mensen te
zachtzinnig worden behandeld.
De minister-president, die ook geen
kleine jongen meer is, die niet weet wat
hij moet zeggen of zwijgen, kon natuur
lijk op zijn vingers uittellen dat deze uit
spraak hem niet in dank zou worden
afgenomen. Je mag in dit land formeel
nog zeggen wat je denkt - vrijheid van
meningsuiting is zelfs een grondrecht -
maar als je ook maar iets durft te bewe
ren over de buitenlanders die in ons
land verblijven, wat als ongunstig kan
worden uitgelegd, dan heb je wel de
kans dat de media meteen over je heen-
rollen. Dat twijfelachtige voorrecht viel
de premier dan ook meteen ten deel. En
nog geen tweemaal vier-en-twintig uur
later riep de Kamer hem over zijn uit
spraken ter verantwoording!
Ik moet eerlijk zeggen dat de minister
president in mijn achting gestegen is
doordat hij weigerde ook maar iets van
zijn uitlatingen terug te nemen. Hij ver
ontschuldigde zich er niet voor, zei ook
niet dat hij het zus of zo bedoeld had,
maar ook onder de druk van een deel
van de Kamer handhaafde hij zijn
mening dat een aantal gastarbeiders
veel te gemakkelijk werk weigert en pro
fiteert van de sociale voorzieningen die
in ons land gelden. En dat dit van over
heidswege vaak al te lijdelijk en te gela
ten wordt aangezien....
Ik denk dat de premier verwoord heeft
wat bij veel mensen leeft. Natuurlijk, wij
mogen niet generaliseren. Er zijn onder
de ethnische minderheden ook mensen
die hard werken. En we willen zeker de
Centrum-Democraten niet in de kaart
spelen of hun houding tegenover bui
tenlandse werknemers goedpraten.
Maar dat betekent ook niet dat we de
negatieve kanten moeten verzwijgen.
Voor sommigen van hen is hier het land
van belofte. En dat kan niet zomaar
voortdureri.
Een schijnbaar heel andere zaak waar
over de laatste dagen nogal wat stof is
opgewaaid is het stakingsrecht voor
ambtenaren. Een jaar of twaalf geleden
heeft de Nederlandse regering dat uit
drukkelijk afgewezen. Het kabinet-Van
Agt sprak destijds de vrees uit dat, wan
neer overheidspersoneel het werk zou
kunnen neerleggen, dat dat onaan
vaardbare gevolgen zou hebben voor de
samenleving. Stel je voor dat er ergens
een vechtpartij is, maar de politie grijpt
niet in, want die staakt! Of er zou een
grote brand zijn, maar de brandweer
komt niet in aktie, want die staakt! Ieder
weldenkend mens zou toch moeten zeg
gen: dat kan niet!
Maar minister Dales houdt daarmee
geen rekening. Ook het stakingsrecht
van ambtenaren moet wettelijk vastge
legd worden. Wanneer hun onrecht
wordt aangedaan mogen ook zij het
werk neerleggen.
Persoonlijk vind ik in het licht van het
Woord Gods staken ten allen tijde een
ongeoorloofd pressiemiddel. Maar dat
standpunt is voor de grote massa al lang
achterhaald. Zodra de onderhandelin
gen over een C.A.O. niet het gewenste
resultaat opleveren, wordt er gedreigd
met akties. De schade die dat oplevert
speelt geen rol. Daar zijn we langzamer
hand al aan gewend geraakt.
Maar dat dit stakingsrecht nu ook zou
moeten gaan gelden voor overheids
diensten, dat is onaanvaardbaar. Dat
zou kunnen leiden tot een op z'n kop
zetten van de openbare orde.
Op het eerste gezicht hebben beide
onderwerpen niet veel met elkaér te
maken. De uitspraken van Lubbers en
de suggestie van Dales. Toch is er mis
schien meer verband dan we denken.
Van de ethnische minderheden mag
niets nadeligs worden gezegd, dat is dis
criminatie. En het stakingsrecht moet
voor allen gelden, wat de gevolgen ook
zijn. Dat betekent dat er zaken zijn die
niet langer bespreekbaar zijn in onze
samenleving. En dat is een zeer veront
rustend verschijnsel....
Waarnemer
NIEUWE TONGE
Ondanks de zeer slechte prijs van het
oud papier hopen we toch door te gaan
met het ophalen ervan. Zo lang wij het
nog kwijt kunnen kunt u het aan óns
kwijt.
U weet: elke tweede vrijdag van de
maand 's avonds voor 6 uur gereedgezet,
dan nemen wij het mee.
Deze maand wordt wegens Goede Vrij
dag op donderdag 12 april opgehaald,
op dezelfde tijd.
Commissie kerkewerk
Nieuwe Tonge
GOEDEREEDE
Op D.V. 14 april is er weer ons Paasap-
pèl, met een gezamenlijke broodmaal
tijd.
's Middags is er een Bijbelstudie o.l.v. ds.
Hoek, 's avonds het optreden van zange
res Sylvia Harinck. Kosten voor het hele
programma 10,-, kom je alleen 's
avonds dan betaal je 2,50.
Opgeven voor het gehele programma
kan tot 10 april telefonisch bij Karin en
Marleen Troost, (01879) 11 15.
Tot ziens in 'De Ark'
DEN BOMMEL
In de Geref Kerk te Den Bomm.el zijn
de volgende dubbeltallen gesteld; voor
ouderling (vacature L. Ras): F. Huijer en
D. Posthumus; voor diaken (vacature A.
J. de Wit): D. Buth en C. Ras.
Zaterdag 24 maart j.l. werd er door de
leden van de hengelaarsvereniging Kram
mer gevist in de Oosterschelde. Hoewel
er door alle aanwezigen vis gevangen
werd bleef een echte goede vangst
achterwege.
De uitslag:
1. A. Bruinsma101 cm.
2. T. V. d. Poel79 cm.
3. Arno Kromdijk64 cm.
C. V. d. Jagt64 cm.
5. C. van Bellen54 cm.
Ook bij deze wedstrijd waren er naast de
dagprijzen weer enkele extra prijzen
voor o.a. de grootste en de kleinste vis, de
visser die een vooraf bepaald aantal cen
timeters bij elkander wist te vangen ont
ving eveneens een extra prijs en ook de
visser die het laatst eindigde ontving een
aanmoedigingsprijs.
Ondanks al deze prijzen is het aantal
wedstrijdvissende leden niet groot.
De wedstrijdcommissie hoort dan ook
graag eventuele reakties waarom iemand
geen wedstrijden wil vissen, zodat er in
de toekomst mogelijk wat veranderd
kan worden.
Zaterdag 7 april a.s. wordt er weer een
zoutwaterwedstrijd gehouden. Inschrij
ven kan men van 12.00-12.30 uur bij café
de Geit te Oude Tonge en gevist wordt er
van 13.30-16.30 uur, vermoedelijk in de
omgeving van Bruinisse.
Voor reakties omtrent het wedstrijdvis-
sen kunt u kwijt per post of per
telefoon bij:
C. van Poortvliet,
De Hoef 30,
2995 VT Heerjansdam
Telefoon (01857) 10 09
DIRKSLAND
D.V. zaterdag 7 april hopen de zen-
dingskrans 'Prisca' en de veren. 'Acti
Agimus' weer hun jaarlijkse voorjaars
verkoping te houden in het verenigings
gebouw 'Rehoboth' der Ger. Gem. te
Dirksland.
De verkoopuren zijn van 10-3 uur!
Er zijn veel mooie handwerken, ook
ruime keus in baby en kinderkleding,
truien, spreien, ontbijtlakens, kussens
en klederdrachtpoppen enz.
Verder oliebollen, gebak, advokaat en
bloemen.
Voor koffie en fris wordt gezorgd.
We hopen op uw aller belangstelling.
Namens beide besturen
Het bestuur van de Oranjevereniging
'Dirksland' nodigt ter gelegenheid van
Koninginnedag 1990 de bejaarden uit
voor een gezellige avond in de Schakel
op dinsdag 24 april a.s.
De bedoeling is dat de bejaarden rond
19.00 uur met de bus worden opgehaald
uit de Geldershof, Vroonlande, bejaar-
denflats Wernerlaan en Margrietlaan.
Andere bejaarden worden verzocht op
eigen gelegenheid naar de Schakel te
komen.
Indien u niet op eigen gelegenheid kunt
komen, kan er ook voor vervoer ge
zorgd worden.
Belangstellenden kunnen zich hiervoor
melden bij C. van den Wijngaarden, tel.
35 41, of bij R. Helmreich, tel. 36 89.
Na afloop van de avond wordt er een
rondrit gemaakt door het verlichte en
versierde dorp.
OOLTGENSPLAAT
Inwisselen vakantiebonnen
Vakantiebonnen Landbouw met op
druk 'tot 31 maart 1990' kunnen worden
ingewisseld op dinsdag 10 april a.s. van
7 tot 9 uur nam. bij de heer P. Westdijk,
Pr. Hendrikstraat 21 te Ooltgensplaat.
Huishoudelijke competities:
Afdeling 1:
Boeter - Verolme1/2 - 1/2
Hollander - du PreeO - 1
Mourik - Verbeekafg.
de Glopper - Robijnafg.
Peeman - de Jager1/2 - 1/2
Ladder:
Lugtenburg - WoltersO - 1
Afdeling 2:
Ant. Visser-v.SchaardenburghO - 1
Lesuis - van DoomO - 1
HK Smit - CJ SmitO - 1
Afdeling 3:
Dane - Bakelaar jrafg.
Noordijk - Albrechts1/2 - 1/2
Kastelein - Weststrate1 - O
Commentaar:
Mourik heeft een stuk meer na felle
strijd en gaat winnen. De Glopper staat
wonderwel niet beter tegen Robijn een
der 3 degradatie kandidaten! Hollander
had juist de 35 zetten niet gehaald toen
hij in gelijke stelling alles weggaf
Zonde. Peeman had van de agressief
spelende de Jager moeten verliezen. De
Jager was zo fel dat hij zich zelf geen tijd
voor de rodade gunde. Boeter en Ver
olme was gewoon pot remise zonder
meer. Ant. Visser die wegens promotie
moest winnen verslikte zich in taaie van
Schaardenburgh. Van Doorn speelde fel
op winst in een 'wereld partij'. Mocht
gezien worden. Nog 3x spelen en de
competitie zit erop.
OOLTGENSPLAAT
Het is al traditie geworden dat de Plaat
selijke Commissie 'Welzijnswerk voor
ouderen' in het voorjaar een 'Open dag'
organiseert in het Verenigingsgebouw "t
Centrum' te Ooltgensplaat. Zaterdag 7
april is het weer zover en vanaf 13.30 uur
staan de deuren van "t Centrum' weer
open om u te ontvangen.
Het comité schrijft: „Dit mag u niet mis
sen" en inderdaad geeft het programma
een grote variatie aan aktiviteiten. Hier
onder een greep uit de lange lijst: de
houtsnijgroep is aanwezig, eveneens de
handwerkstand, de bloemschikclub met
een bloemenkraam, demonstratie pop-
penmaken, technieken door mevrouw
De Vries, 'Pergamano', een vreemd
woord, maar u moet gaan zien wat het
betekent. Verder zal 'De Motte' aanwe
zig zijn met oudheidkundige vondsten
en de film, de nieuwste van Flakkee zal
worden vertoond.
Aan de jeugd is ook gedacht, o.a. met een
grabbelton, enveloppenstand, popcorn,
enz. Vergeet niet de koffie- en limonade
stand en de stand met tweedehands kle
ding. Tot halfzes is het gebouw open.
Er is, betreffende het neerstorten van
vliegtuigen gedurende de Tweede We
reldoorlog op Goeree en Overflakkee
geen ernstiger geval te vermelden, dan
van de twee Engelse bommenwerpers
die elkaar in de vlucht raakten. Onmid
dellijk na de aanraking duikelden de
twee toestellen hulpeloos naar beneden.
Ze vlogen aanvankelijk in formatie in
oostelijke richting over Flakkee heen.
Het was vrijdag 6 oktober 1944, ongeveer
half vijf in de middag.
Het gebeurde konden wij in Sommels-
dijk duidelijk aanschouwen, hemels
breed is dat zonder nevel of mist heel
goed mogelijk. Wij begrepen dat er op
dat moment iets verschrikkelijks aan de
hand was. We schatten de afstand tot
aan het gebied van Achthuizen of iets
meer naar het zuiden, net in de Kram
mer.
Het bleek later boven de polder 'Kram
mer' te zijn gebeurd. Ik mag niet veron
derstellen dat er een 'speelse' beweging
door de piloot van één der twee toestel
len is gemaakt met het noodlottige
gevolg vandien. Een soort speelsheid die
wel eens uit gekheid door een autobe
stuurder op een werkterrein wordt ge
maakt, zo van 'ik zal je pakken'.
Nee, daar gaan we zeker niet van uit,
daar is de botsing te catastrofaal voor
geweest.
De oorzaak zal wel nimmer bekend
worden. Volgens de heer W. J. Terhoeve
uit Oude Tonge, vloog de één over de
romp van de ander en raakte dit toestel
onverhoopt. Terhoeve was met de paar
den van zijn vader aan het ploegen. Hij
zou gaan uitspannen toen het drama
hoog boven hem, voltrok. Eén van de
twee toestellen explodeerde in de lucht
en viel uiteraard in stukken naar om
laag. Het andere toestel stortte brandend
neer en kwam op ongeveer 5 meter in het
geïnundeerde bouwland terecht vande
Grote Bloksche polder. Neergestort zijn
de, explodeerde ook dit toestel door het
ontploffen van bommen, die zich nog
daarin bevonden. Beide toestellen vlo
gen even te voren nog met hun bom-
menlast naar Duitsland.
Afschuwelijk gevolg
De inzittenden van het eerste toestel
werden, doordat dit in de lucht was geëx
plodeerd, verspreid en op flinke afstand
van elkaar op de begane grond ge
vonden.
Twee van hen zijn op het land van Ter
hoeve terecht gekomen, één voor en één
achter hem. Hun voeten waren ontbloot,
kennelijk werd het schoeisel tijdens de
val afgerukt. Vijf personen zijn uit het
eerste toestel gevonden. Slechts een
militair heeft zich met zijn parachute
kunnen redden. Deze man is in zuide
lijke richting afgedreven. Wie weet over
deze piloot meer te vertellen??
Harde feiten
Van het andere toestel zijn 7 personen
gevonden, waarvan een persoon bijna
totaal vertrand was. Op het stoffelijk
overschot van deze ongelukkige vlieger,
bevonden zich begrijpelijkerwijs geen
identiteitspapieren. Van de overige ver
ongelukte personen zijn alle papieren
gevonden.
Het brandend neergestorte toestel is
gevallen op het erf van de boerderij van
A. J. van Vugt te Ooltgensplaat. Ver
spreide gedeelten hiervan zijn in het
omliggende land gevonden. De staart
van het toestel is bij de boerderij van J.
Noordermeer terecht gekomen. Volgens
de heer P. van Noord uit Oude Tonge,
lag in dit staartstuk nog de staart-
schutter.
De heer H. de Krijger uit Middelharnis
schreef eerder, dat een staartschutter
van een Lancaster bommenwerper in
zon kleine ruimte zat, dat er alleen
kleine mensen geschikt voor waren. Zijn
parachute hing achter hem en moest in
geval van nood eerst aangegespt wor
den, zodat veel van deze schutters het
niet hebben overleed.... Ze werden bij de
R.A.F. 'Rear-end Charlies' genoemd.
Terhoeve heeft later, met zijn paarden,
grote stukken van het vliegtuig van zijn
land gesleept.
Meer crashes
De heer G. van Dis, een van de gegijzel
den uit het vorige verhaal, heeft beide
bommenwerpers 'al wentelend' naar
beneden zien storten en noemde het in
zijn brief een zeer dramatische gebeur
tenis. Dichtbij zijn woonomgeving heeft
hij dit alles aanschouwd. Hij noemde
nog een aantal andere crashes welke
binnen een straal van 1 km van die
omgeving zijn neergekomen, maar die
komen nog aan de beurt.
Ooggetuige
Ook de heer W. Kroon uit Sommelsdijk
was getuige van dit verschrikkelijke
ongeluk. Kroon ging er op die zesde
oktoberdag vanuit, dat een hoger vlie
gend vliegtuig averij had en naar bene
den stortte en daardoor het staartstuk
van een onder hem vliegende bommen
werper raakte. Het staartstuk brak af
met het gevolg dat beide toestellen naar
beneden vielen.
Spoedig daarop was Kroon ter plaatse.
Van de bemanningsleden was slechts
één man waar uiterlijk niets aan te zien
was. De overigen waren allen zwaar
verminkt.
Die ene man was een Australiër. Boven
zijn borstzak zag Kroon zijn naam
staan, waan'an hij nog steeds de initia
len J. A. M. kan herinneren. Het slacht
offer lag toen al op één van de boeren-
wagens die in gereedheid waren ge-
bracht. Het geheel bood een afschuwe
lijk gezicht en dat is me wekenlang bij
gebleven, aldus Kroon.
Volgens hem stond de boerderij van Van
Vugt niet te Ooltgensplaat, maar op
grondgebied van de gemeente Den
Bommel. Staande aan de Bloksedijk
tussen de Langstraat en de Kranendijk,
heel dichtbij de boerderij van Van
Dis.
De slachtoffers
De stoffelijke overschotten van de 12
bemanningsleden zijn op boerenwa-
gens door de heren A. Fluit en J. v. d.
Berg naar een loods van de heer S. de
Korte vervoerd en werden daarin opge
baard. Direkt daarop is men met het
maken van de kisten begonnen. Ook
werd begonnen met het graven van een
gemeenschappelijk graf voor deze lij
ken.
Uit een bewaard gebleven (summier)
rapport, opgemaakt door de gemeente
secretaris C. Slobbe van Oude Tonge,
dat was opgetekend uit de mond van
getuige L. Verolme (gemeentebode)
neem ik voor u over: de stoffelijke over
schotten ^»'erden ter aarde besteld aan de
noordzijde van de Ned. Herv. Kerk,
naast het graf van de vorige vijf Engelse
vliegers, die daar reeds begraven lagen.
In de namiddag om 4 uur werden de
lichamelijke resten gekist en om 6 uur in
'stillen eenvoud' begraven. Dat was
slechts één etmaal na de onverklaarbare
botsing tussen twee Engelse bommen
werpers boven Oost Flakkee.
Door de commandant van de Grenz-
schutz werd geen publiek toegelaten.
De namen van de geallieerde vliegeniers
volgen hieronder:
1. onbekende vliegenier-
bijna totaal verbrand.
2. J. R. Carley, 20 jaar. Austrafiër.
3. J. B. Anderton, 23 jaar, R.A.F.
4. C. R. Clement, 23 jaar, R.A.F.
5. J. Divens, 23 jaar, R.A.F.
6. C. Hobgood, 22 jaar, R.A.F.
7. D. S. Mac Gregor, 23 jaar, R.A.F.
8. C. W. Crawford jaar, R.A.F.
9. C. E. Moss, jaar, -
10. Stanley, jaar, R.A.F.
11. G. E. Kemp, 22 jaar, -
12. J. A. Macklillop, 30 jaar, R.A.F.
Herdenkingsbijeenkomst
Na de oorlog is te Oude Tonge een her
denkingsbijeenkomst gehouden. Wan
neer die bijeenkomst is gehouden, wie
daarbij tegenwoordig zijn geweest en
wat daar is gezegd, is niet bekend.
Wie kan hierover inlichtingen ver
schaffen?
Herbegraven
Wel is bekend dat genoemde vliegtuig
bemanningsleden zij herbegraven te
Bergen op Zoom. Ook hierover is weinig
bekend. Wanneer is dat gebeurd en
onder wiens auspiciën?
Om een zo getrouw mogelijk beeld te
krijgen van wat in de oorlogsjaren 1940-
1945 op Goeree en Overflakkee, in rela
tie tot het onderwerp 'Neergeschoten
vliegtuigen' is gebeurd, zal er nog veel
naspeurwerk verricht dienen te worden.
De foto's zijn ter beschikking gesteld
door de fam. Terhoeve, waarvoor heel
veel dank.
Hoogachtend,
D. Hoogzand,
Hyacinthenstraat 8
3245 CN Sommelsdijk
Onderzoekers en politici maken zich
zorgen over een opwarming van het kli
maat ten gevolge van het broeikaseffekt.
Dit zou ontstaan door de toename van d
ehoeveelheid broeikasgassen - voorna
melijk waterdamp, kooldioxyde, me
thaan en chloorfluorkoolwaterstoffen
(CFK's). Die gassen bevinden zich gro
tendeels van nature al in de atmosfeer
ên maken juist het leven op aarde moge
lijk. De grote toename ervan is echter te
wijten aan de mens en zijn moderne vin
dingen. Zo zouden de CFK's het gat in
de ozonlaag veroorzaken. De ontbos
sing en de uitstoot van kooldioxyde zou
den het broeikaseffekt versterken. De
politiek roept het publiek op te kiezen
tussen een milieucatastrofe en een enor
me lasten-verzwaring. Maar is de pa
niek wel helemaal gerechtvaardigd?
In het aprilnummer van Het Beste staat
te lezen hoe vrijwel alle onderzoekers
het erover eens zijn dat de aarde warmer
zal worden bij een toename van de
broeikasgassen als alle andere faktoren
gelijk blijven.
Klimatologen weten echter nog lang niet
alles over de onderlinge wisselwerking
van klimaatfaktoren. De invloed van de
oceanische stromingen op het klimaat,
de wijze waarop straling zich in de
atmosfeer beweegt, de zonnevlekkency
clus, enz. zouden wel eens vraagtekens
bij de opwarmingstheorie kunnen plaat
sen. Historische registraties van tempe
ratuurveranderingen blijken in ieder
geval niet te kloppen met de broeikas-
theorie. Een uitgebreide studie door het
Massachusetts Institute of Technology
(MIT) gaf geen significante tempera-
tuurtrend tussen 1856 en"1986 te zien.
Volgens Richard Lindzen van het MIT
is 'het broeikaseffekt een publiciteits-
truc' geworden. Wetenschappers en poli
tici weten nog veel te weinig om tot dure
maatregelen op te roepen. Verder onder
zoek en nauwkeurige observafie van het
klimaat zijn gewenst, maar een 'dure'
milieuhysterie is niet op zijn plaats.
Komplete woninginrichting Oottgensplaat V^^' -z; 01873-1437
2e van links de moeder van Sergeant A. Reiley. R.A.F., omgekomen 6 oktober 1944 te Oude Tonge.
Daarnaast het echtpaar P. Terhoeve uit Oude Tonge op de militaire Begraafplaats te Bergen op Zoom.
Herdenkingsbijeenkomst te Oude Tonge aan de noordzijde van het kerkhof van de Ned. Herv. Kerk,
ter ere van de omgekomen vliegruigbemanning van de twee met elkaar in botsing gekomen zijnde
Engelse bommenwerpers op 6 oktober 1944.
