Politieberichten
Reacties
Winterconcert 'Vooruit'
Schaken S.O.F. 1990
PvdA kandidaten
a.s. raadsverkiezingen
Goedereede
Naaikursussen wijkgroep
Middelharnis-Zuld
Ophalen oud papier
Educatieve omroep/Teleac
start met cursus
over mest en milieu
Rumptstad rondgaande ploegen
Bladz. 2
„EILANDEN NIEUWS'
DINSDAG 9 JANUARI 1990
Er zijn veel schriftelijke reacties binnen
gekomen op het oorlogsverhaal 'Neerge
schoten vliegtuigen' in het Kerstnum
mer 1989 van Eilanden Nieuws. Enige
waren zelfs heel erg belangrijk en
aanvullend.
Het is echter ondoenlijk mondeling
gegeven reacties stuk voor stuk te ver
werken. Reacties met een historische
betekenis, zal ik op verantwoorde wijze
samenvatten. Daarbij moet ik nadruk
kelijk vermelden dat sommige waarne
mingen te gruwelijk zijn geweest om een
beschrijving daarvan te geven.
Ontroerd
Van de schriftelijke reacties heeft die
van mevrouw Troost-Breen uit Goede-
reede me zeer ontroerd. Deze mevrouw
is 80 jaar en schrijft: „Ik vind het o zo
goed dat u het gebeurde nog eens in her
innering brengt. Onze jeugd weet er zo
weinig van. Ik vertel er ook wel eens over
aan mijn kinderen en kleinkinderen. Ze
kunnen niet begrijpen wat angst, die wij
toen meemaakten, te betekenen heeft.
Dat er zwermen vliegtuigen overkwa
men. Dat die jongens aan parachutes
hingen als er iets met hun vliegtuig mis
was en dan ook nog door de Duitsers
werden beschoten.
Ik moet nu nog aan die jongens denken,
ver van hun vaderland, alwaar hun
familieleden en vrienden in afwachting
waren van hun terugkeer.
Bij dokter Knöps
Mevrouw Knöps uit Den Haag, dochter
van dokter P. Knöps, schrijft uitvoerig
over haar bevindingen in die bange
nacht van Pinksteren van 27 op 28 mei
1944, toen de Engelse Lancaster bom
menwerper LM 459 achter de boerderij
van weduwe v. d. Meide, naast de Oude-
landsedijk te Sommelsdijk, neerstortte.
Zij was toen nog maar 13 jaar. De hele
doktersfamilie was op de been en ook de
inwonende familie Vis van Heemst.
Deze familie had in verband met de
inundatie van hun boerderij aan de Rij-
zenburgseweg te Sommelsdijk in de
ruime dokterswoning onderdak ver
kregen.
Vanaf de bovenste verdieping aan de
achterkant van de woning, konden ze de
brandende massa in het westen goed
waarnemen.
Mijn vader is, met enige mensen uit de
buurt, direkt naar de plaats des onheils
gegaan, in de hoop nog overlevenden te
kunnen aantreffen. Uit voorzorg werden
enige brancards meegenomen.
Niemand mocht echter buiten komen
hetgeen door de heer Saers, lid van de
Luchtbeschermingsdienst, in het nachte
lijk uur werd omgeroepen.
Ter plaatse van het ongeluk had dokter
Knöps nog grote moeite met de inmid
dels aanwezige Duitse militairen. Maar
de dokter liet zich niet verjagen, integen
deel, met opgeheven armen overstemde
hij hen en riep luid in het Duits, „ich bin
der Artztü"
Dat laatste is me ter ore gekomen van de
heer Peekstok, thans brandweercom
mandant van Middelhamis, die als
kleine jongen toen reeds de vuurdoop
heeft ontvangen.
Helaas, schrijft mevr. Knöps verder,
mijn vader kon niets doen. Een van de
vliegeniers is op een brancard nog naar
de praktijk gebracht, maar hij bleek
jammer genoeg te zijn overleden. Ik
vond het zo'n verschrikkelijke aanblik,
het bovenlichaam gekleed in een don
kerbruin, leren jack, zijn hoofd bedekt
met bruin krullend haar. Het was voor
de eerste keer dat ilc een mens zag die
overleden was.
De Duitsers waren woedend op mijn
vader. Moeder en tante Nel barstten in
tranen uit en allen dachten aan de fami
lie van deze jongeman, ergens in Enge
land. Nog onkundig van het lot, dat hun
ongetwijfeld dierbaar familielid in Hol
land was overkomen....
Aangrijpend
Van mijn vriend Rien Knape, zoon van
de gemeentesecretaris van Sommels
dijk, uit Zierikzee, ontving ik een aan
grijpend relaas.
Van de acht omgekomen vliegeniers bij
het 'steetje' van v. d. Meide d.d. 28 mei
1944, staan in het kerstverhaal de namen
vermeld.
Een van hen was T. A Allen. Met de zus
ter van Allen is de familie Knape na de
oorlog in kontakt gekomen. Zij woonde
in Ramsgate en heeft enige keren bij
Knape in Sommelsdijk gelogeerd. Zij
was weduwe, haar man was gesneuveld
tijdens de invasie in Normandië en haar
enige zoontje was omgekomen bij een
bombardement, enkele jaren daar
voor....
Tom Allen was even in de twintig, toen
hij na het verlaten van de middelbare
school dienst moest nemen en werd
ingedeeld bij de luchtmacht (R.AF.).
In zes weken tijds werden ze in een
kamp opgeleid tot piloot op een zware
bommenwerper. Toen het noodlottig
ongeval boven Sommelsdijk plaats
vond, was het Tom's laatste vlucht voor
zijn verlof van twee maanden, dat hij in
Schotland bij zijn verloofde zou gaan
doorbrengen.
Echter zijn voorgevoel gaf hem in, dat
deze vlucht wel eens de allerlaatste zou
kunnen zijn! In de week voor zijn ver
trek naar zijn onderdeel was Tom niet te
genieten en was zeer depressief Toch
verlangde hij naar zijn vaste bemanning
(ze vlogen immer met dezelfde crew).
Een dag na zijn vertrek naar de vliegba
sis vond zijn zuster onder het kleed in de
huiskamer een foto van hem met het
opschrift 'To Nell with love. Tommy'.
Rjen Knape heeft Tom's zuster Nell nog
in 1975 in Engeland ontmoet. Zij zou
naar Israël emigreren naar een oude
schoolvriendin. Sindsdien is er niets
meer vernomen....
De oorlog slaat ongekend diepe won
den, zoals uit dit vreselijke verhaal
blijkt.
Er hebben middelerwijl meerdere kon
takten plaats gevonden tussen de nabe
staanden van de omgekomen vliege
niers en burgers uit onze gemeente.
Ook uit Zeeland
De heer Lukasse uit Wolphaartsdijk
beschrijft vele oorlogsverschrikkingen
welke in zijn omgeving hebben plaats
gevonden. Als landarbeider-fruitkwe-
ker werkte hij uiteraard steeds buiten,
zag en hoorde zodoende erg veel.
Ook het neerschieten van vliegtuigen
waar het in het kerstverhaal om ging. De
zwermen bommenwerpers kwamen ook
over Zuid-Beveland, maar het getal van
1000 (duizend) waarover ik uit eigen
waarnemingen schreef, lijkt de heer
Lukasse te hoog. Aan dat getal behoeft
echt niet te worden getwijfeld, zoals in
het verdere verhaal nog zal blijken!
Trouwens hoe zou men in één enkele
nacht de duizenden tonnen bommen
kunnen vervoeren, die als een waar
'tapijt' over de Duitse steden werden
neergelaten. Aan de intensiteit van het
geronk van de vliegtuigen die overkwa
men was het dan ook goed te horen of ze
hun bommenlast nog bij zich hadden,
dan wel hadden gelost. Soms kwamen
de eerste formaties al terug nadat het
geluid van de gaande bommenwerpers
nog maar nauwelijks was verstomd!
«raMfi-5^;^j<^i«->*4^i<r&Me-ï»4^i
Opvissen
De heer Jumelet uit Bruinisse schrijft
over zijn belevenissen in de oorlog. Eens
op Flakkee gedurende de oorlog vond
hij in de duinen van Ouddorp Engelse
pamfletten die vanuit de vliegtuigen
werden geworpen. Inderdaad vond men
die hier en daar op het land. Lange tijd is
onderget. in bezit geweest van blaadjes
als Knickerbocker Weekly en De Vlie
gende Hollander.
Er zijn nu nog wel mensen die dergelijke
pamfletten in hun bezit hebben en in de
musea vindt men ze zeker!
Ook vonden we zelfs zakjes thee met
opwekkende opschriften als 'houd
moed' en 'Nederland zal herrijzen' en
niet te vergeten de vele papieren zilver
strookjes die wij 'rouwbandjes' noem
den. Deze bandjes werden uit de vlieg
tuigen geworpen met de bedoeling het
Duitse radio-verkeer te storen.
In de Hals of aan de Vlieger van de Gre-
velingen is, volgens Jumelet een neerge
schoten vliegtuig terecht gekomen op
de Mosselpercelen.
Delen van dit vliegtuig kregen de mos
selvissers in de korren en haalden ze
soms met moeite boven water. U schrijft
daar niet over, merkt de heer Jumelet op.
Dat is waar, maar ik heb aan het begin
van het oorlogsverhaal geschreven, dat
het om neergeschoten vliegtuigen ging
op grondgebied van wat nu de gemeente
Middelhamis heet. Maar wie weet?
Aanwijzing
De heer Peekstok uit Dirksland schrijft,
dat hij het meeste zich nog goed herin
neren kan, zoals het laten springen van
de bom in de polder Westplaat enige
dagen na de val van het Amerikaanse
vliegtuig op 5 april 1945. Wat het neer
storten betreft van een viermotorig vlieg
tuig in het HaringvHet, nabij het Haven
hoofd van Middelhamis, was dat in het
voorjaar van 1945. Inderdaad, dat was
op 14 februari 1945, maar daar kom ik
later uitvoerig op terug.
Paardebloemen hakken
IJsbrand Nelis en Jan Krijtenberg waren
op 5 april 1945 in de polder Westplaat
voor hun konijnen paardebloemen aan
het hakken en gelijk ook verzamelen.
Op een gegeven ogenblik stond Nelis op
en zei hevig geschrokken „Kijk daar
eens!"
Een enorm groot vliegtuig kwam zeer
laag aangevlogen en werd door de Duit
sers beschoten. De gebeurtenissen volg
den elkaar zeer snel op met als gevolg
dat het Amerikaanse vliegtuig W37244
als het ware op aarde neerplofte. Tot ver
in de wijde omgeving dreunde de grond.
De beide jongens hadden in een greppel
dekking gezocht. Pas toen er van liever
lede uit het dorp meer mensen naar de
plaats van het onheil waren gekomen,
durfde het tweetal er ook wel naar toe.
Op last van de Duitse militairen, die
binnen tien minuten ter plaatse versche
nen, moesten de aanwezige burgers hel
pen om de inzittenden uit het zwaar
gehavende toestel te halen. Geen van
hen had de crash overleefd. Later wer
den de burgers ook ingeschakeld om al
het materiaal, waaronder veel ammuni
tie, uit het logge gevaarte te halen. De
jongens moesten ook helpen.
Twee foto's die, uiteraard klandestien,
enige dagen na de val van het vliegtuig
waren genomen, zijn mij, door een
onbekend wenst te blijven persoon, ter
leen aangeboden.
Eilanden Nieuws heeft hierbij de pri
meur om ze nu, na 45 jaar, aan de lezers
te kunnen tonen. De wrakstukken van
dit Amerikaanse vliegtuig zijn later, met
toestemming van de bezetter, door Jan
Groenendijk naar zijn bedrijf op de
Kaai van Sommelsdijk vervoerd. Als
oud metaal hebben de resten er in 1945
nog lang gelegen.
De vleugelpunt
Wat de vleugelpunt betreft, die geplaatst
is bij het begin op de Algemene Begraaf
plaats aan de Molenweg te Sommels
dijk, merkt een oud-technisch ambte
naar van Middelhamis op, dat dit een
copie is en vervaardigd werd door leer
lingen van de Technische School te
Middelhamis. Dus niet een restant van
de neergestorte Engelse Lancaster-bom
menwerper bij de fam. v. d. Meide. De
valse kleuren waarin het thans geschil
derd is, zullen worden vervangen door
de originele, z.g.n. camouflage-kleuren.
De geheimzinnigheid.
De geheimzinnigheid waarover ik
schreef van het vliegtuig dat verticaal in
het Haringvliet voorbij het Havenhoofd
te Middelhamis is neergestort kan voor
vele Flakkeeënaars worden weggeno
men. Van de heer H. v. d. Graaf uit Roc-
kanje ontving ik een aantal gecopieerde
bladzijden uit zijn boek 'Rockanje in
Oorlogstijd 1940-1945', waarin een dui
delijk verslag staat opgenomen over dit
vliegtuig. In een volgend artikeltje hoop
ik hierop terug te komen.
Tot zover hartelijk dank aan allen voor
de reacties en aanvullende informatie.
Hoogachtend, D. Hoogzand
BRUINISSE
Kerkdienst - Dinsdagavond 19.30 uur,
Ger. Gemeenten in Nederland, ds. W.
Verhoeks, Amemuiden, bediening Hei
lige Doop.
DIRKSLAND
In de op 28 december 1989 gehouden
ledenvergadering van de afdeling Dirks
land van de Partij van de Arbeid hebben
de leden besloten om de komende
Raadsverkiezingen op 21 maart 1990 de
navolgende personen als kandidaat te
stellen.
1. E. Eshuis (Evert), Dirksland.
2. G. W. Robijn (Gerrit), Dirksland.
3. D. V. d. Vlugt (Doom), Dirksland.
4. A. C. Tieleman (Adrie), Dirksland.
5. C. Poortvliet (Cor), Herkingen.
6. J. B. van Son (Joop), Dirksland.
7. J. de Berg (Jan), Dirksland.
8. A. Fokkema (Toon), Dirksland.
9. A van Assendelft-Cools (Ada),
Dirksland.
10. C. V. d. Sluijs-v. d. Sluijs (Corrie),
Melissant.
11. J. A. H. Bos (Jan), Dirksland.
12. B. Keuker-v. d. Weerd (Ineke),
Dirksland.
13. J. Quist-v. d. Klugt (Joke),
Dirksland.
14. M. J. Witvliet (Rien), Dirksland.
15. L. B. de Berg (Leen), Dirksland.
Vernielingen
Aan de Oosterweg te Ouddorp werd een
PTT brievenbus met paal en al uit de
grond gerukt en meegenomen.
Uit een telefooncel aan de Beatrixweg
werd de hoorn van het toestel getrok
ken.
Op de Hermansweg werd van een tuin
kabouter de vishengel afgetrokken en
meegenomen. Hoewel deze kabouter
zonder vergunning viste was dit toch wel
een abrupte straf
Op de Molenstraat te Goedereede werd
een buitenspiegel van een personenauto
afgebroken. Eveneens werd een buiten
spiegel afgebroken van een personen
auto op de Prins Hendrikweg te Oud
dorp.
Naar aanleiding van de vernielingen en
brandstichting rond de oud- en nieuw
viering te Stellendam werden de afgelo
pen dagen enkele jeugdige personen
aangehouden en verhoord. Hierbij
bleek dat 3 jeugdige inwoners van Stel
lendam een bushokje aan de Een-
drachtsweg geheel hadden vemield. De
schade, ruim 2600 gulden, is inmiddels
vergoed. Wel wordt proces-verbaal op
gemaakt. Ook de komende week zullen
er nog diverse aanhoudingen worden
verricht.
Diefstal fietsen gevonden fietsen
De afgelopen week werd vanuit een
schuur aan de Oostdijkseweg een dames
fiets ontvreemd. De fiets werd later door
de eigenaar teruggevonden aan de Pro-
vincialeweg.
Een 16-jarige inwoner uit Ouddorp werd
in de nacht van zaterdag op zondag aan
getroffen met een damesfiets. Bij de con
trole bleek al snel, dat hij de fiets op de
Oudelandseweg vanuit een schuur had
weggenomen. De jongeman kreeg een
proces-verbaal en de fiets zal worden
teruggegeven.
De afgelopen week werd in de gemeente
Goedereede gevonden: een groenkleu
rige damesfiets merk Union; een groen
kleurige herenfiets merk Union en een
bruinkleurige herenfiets merk Batavus.
De fietsen staan op het politiebureau
te Ouddorp.
Gestolen auto
Tijdens een verkeerscontrole op de
Brouwersdam gaf een bestuurder van
een personenauto geen gevolg aan het
stopteken van de politie.Door de politie
werd een achtervolging ingezet door en
langs Ouddorp. Ter hoogte van strand
Noord raakte de bestuurder de macht
over het stuur kwijt en reed hij rechtdoor
tegen een schurveling. De bestuurder
wist zich, vermoedelijk zonder letsel, uit
de voeten te maken. Bij nader onder
zoek bleek dat deze auto in Middelburg
was ontvreemd.
^if»iftif»^^^^^iftif»^if»i§»ig»iftCftiftipipcftif»if»{ftCft^
OUDE TONGE
Een uitvoering met een echte zangeres,
dat wil Fanfare-orkest 'Vooruit' al jaren,
en deze wens kan nu in vervulling
gaan.
Op 27 januari na vele uren van repeteren
zal de bekende zangeres Joy (Joke van
Hooff), finaliste van het Vara's Songfes
tival in 1989, voor het voetlicht treden,
en met begeleiding van het Fanfare
orkest o.l.v. H. Verwey enkele werken
uitvoeren.
Zeer zeker de moeite waard. Zij zal o.a.
zingen: Music to move en het bekende
Julia (van Willeke Alberti, 'samen
zijn').
Ook zal deze avond het jeugdorkest
o.l.v. H. Verwey enkele werken ten
gehore brengen.
Het Fanfare-orkest zal na de pauze een
zeer gevarieerd programma laten horen
met o.a. Aba cadabra - Fox from the
North - What a wonderful world, en
Glasnost en enkele solisten.
Vooruit opent 1990 met dit concert het
jubileumjaar.
Voomit werd opgericht 8 april 1925 - dus
65 jaar bestaat deze vereniging en ze
hoeft zeker niet onder te doen voor de
Politiekapel
Daarom nodigen wij u allemaal uit om
deze' avond met ons mee te maken en
getuige te zijn van een fantastische
avond, die we afsluiten met een gezellig
samen zijn met het Schelde Trio.
In januari beginnen de naaikursussen
weer. Momenteel is er nog plaats voor
enkele kursisten op donderdagmorgen.
Door individuele begeleiding kunnen
zowel beginners als gevorderden er aan
deelnemen. Het lesgeld bedraagt 75,-
voor een blok van 12 lessen van twee
uur.
De avondkursussen zijn echter volge
boekt. Indien er bij de avondkursussen
alsnog plaatsen openvallen, dan krijgen
de dames die zich hiervoor hebben aan
gemeld, zo spoedig mogelijk bericht.
Voor informatie en/of aanmelding kunt
u kontakt opnemen met Anthoinet
Osterthun, tel. (01870) 31 95.
STELLENDAM
Op zaterdag 13 januari wordt door de
financiële Comm. van het open Herv.
Jeugdw. weer oud papier opgehaald. Wij
beginnen om 8.30 uur op de Molenkade
en zo vervolgens om 9.00 uur in de Nieu
weweg en Eendrachtsweg. Zet u uw oud
papier tijdig en gebundeld gereed.
De aanvang is 19.30 uur, zaal open 19.00
uur, 27 januari in de Grutterswei te
Oude Tonge.
Gratis toegang. U komt toch ook om te
luisteren naar uw eigen Fanfare?
op dinsdag 16 januari a.s. start Teleac
met de cursus 'mest en milieu, een prak
tische aanpak van een actueel pro
bleem'. De cursus geeft een praktijk
gerichte analyse van het mestprobleem
en welke oplossingen daarvoor m de
praktijk kunnen worden toegepast.
De cursus is mogelijk gemaakt door het
ministerie van Landbouw, Natuurbe
heer en Visserij. Dit mede naar aanlei
ding van de wens van de Tweede Kamer
om vooriichting aan de boeren over de
maatregelen ter beperking van de mest
problematiek, te versterken.
De cursus bestaat uit zes televisielessen,
zes radiolessen en een cursusboek. De
redactie van Oogst, het land- en tuin-
bouwblad van de drie centrale land
bouworganisaties, heeft de cursus sa
mengesteld.
Vanaf één week voorafgaand aan de uit
zendingen zal het schriftelijke materiaal
van de cursus volledig in Oogst wor
den gepubliceerd.
Het cursuspakket kost ƒ24,50 en is te
bestellen via overmaking van dit bedrag
op postbanknummer 544232 ten name
van Teleac Utrecht, onder vermelding
van 'Mest en milieu'. Het cursusboek is
ook verkrijgbaar in de boekhandel.
Televisielessen:
Van 16 januari t/m 20 febmari 1990.
ledere dinsdag van 15.15-15.45 uur op
Ned. 3Vanaf 3 mei 1990 wordt de cursus
herhaald.
Radiolessen:
Van 17 januari t/m 21 februari 1990,
ledere woensdag van 14.30-15.00 uur op
Radio 5. Vanaf 8 mei 1990 wordt de cur
sus herhaald.
Voor meer informatie kan men tijdens
kantooruren kontakt opnemen met het
Teleac-informatienummer (030) 94 69 46.
Rumptstad B.V., landbouwwerktuigen-
fabriek te Stad aan 't Haringvliet sinds
1936, brengt dit jaar een geheel nieuwe
serie rondgaande ploegen op de markt.
De kenmerken zijn:
- spoorbreedte-aanpassing d.m.v. het
overbekende en eenvoudige Varimax-
concept.
- door gebruik van geharde staalsoor
ten is de ploeg lichter in gewicht en
toch voldoende sterk.
- standaard zijn de nieuwe rondgaande
ploegen voorzien van een breekbout-
constmctie.
Levering van Rumptstad landbouw-
werktuigen vindt plaats door Rumpt
stad B.V.
De eerste ronde van 1990 zit er weer op.
1990 begon goed voor de volgende
heren: P. Holleman, I. Lagendijk, L.
Holleman, Wijnands, van Strien, Brug-
geman, Doomheim en Dogterom en last
but not least Korteweg.
De andere helft hoopt dat het in de rest
van 1990 wat beter gaat.
Om eens wat anders te doen ben ik aan
iedereen een reactie over hun schaak
partij gaan vragen. Daar komen ze: P.
Holleman: „had Ruud iets verder geke
ken had hij geen remise aangeboden, er
zat een mat in 5 in". Ruud van Hooff:
„dag".
M. V. d. Waal: „eigenlijk ging het gelijk
op, remisestelling". I. Lagendijk: „Jam
mer dat hij die penning over het hoofd
zag, het was inderdaad wel een remise
stelling".
A. Douw: „Geen commentaar, vraag
maar aan Leen".
Leen: „ja, hij stond wel een pion voor,
maar het lukte hem niet om te win
nen, haha".
Wijnatids: „die jongen durft te spelen".
MHR V. d. Waal was al vertrokken. Van
Strien: „langzaam maar zeker, maar
minimaal gewonnen, een pionnetje
voor". Ook van Loon was al vertrokken.
W. Douw: „Pure klasse, wat die Brugge-
man daar op het bord toverde, ongelofe
lijk zo mooi". Braggeman: „leuk hoor,
winnen".
Korteweg: „Gebraad speelde snel, maar
verloor hem wel".
Gebraad: „ja dat is inderdaad een
leuke".
Barman: „ik blijf oefenen". Dogterom:
„Die jongen achter de bar snapt er
werkelijk geen hout van".
Dogterom was namelijk reserve en de
barman riep gelijk: „ik wil wel tegen
jouw, als je tenminste tegen je verlies
kan". En zo werd Rigter jr. even afge
droogd. Doomheim, als jongste lid won
van Gebuis. Zo waren er in de eerste
wedstrijd in het nieuwe jaar toch 17 per
sonen aanwezig, niet slecht. We roepen
de leden die niet aanwezig waren op om
volgende keer wel aanwezig te zijn.
Nieuwe leden ook in 1990 hartelijk
welkom.
Uitslagen op rij:
P. Holleman - R. van HooffVi - Vi
M. V. d. Waal - I. LagendijkO - 1
A. Douw - L. HollemanVi - Vi
Mhr V. d. Waal - WijnandsO - 1
van Loon - van StrienO - 1
W. Douw - BruggemanO - 1
Gebuis - DoomheimO - 1
Korteweg - Gebraad1 - O
Rigter - DogteromO - 1
BJB
Neergeschoten
vliegtuigen
Amerikaanse bommenwerper West plaat,
april 1945,
waarbij 9 bemanningsleden zijn omgekomen.
•««■^i^l^ifraM-^^^U