EIIAIIDEn-IIIEUWS ING€SPn€KMET.... CONCERT te Middelharnis r Foto Blankers Z/ Engels gitaartrio in IVIuzieIckamer Paddestoelen ook bedreigd! 1 Koekjesaktie t.b.y. kinderadoptie HETl KIJKVENSTER 't Haventje Goedereede de heer J. Rooij te Middelharnis Gebr. Koornneef installatiebedrijf 3e Blad VRIJDAG 20 OKTOBER 1989 No. 5844 blik op kerk en samenleving - Euthanasie - Lijden en leven Op het moment dat ik achter mijn bureau zit om mijn wekelijkse bijdrage te leveren staat heel politiek Nederland op z'n achterste benen. Het ontwerp- regeerakkoord is immers in discussie en zoals te verwachten was gaat het voor de één te ver en voor de ander niet ver genoeg... Ik wil me liever niet in deze discussie mengen, maar ik ben wel bang dat er nog heel wat water door onze rivieren zal stromen voordat de nieuwe minis tersploeg aan hare Majesteit kan wor den voorgesteld. Maar één ding weten we zeker, en daar wdlde ik het toch even over hebben: Lub bers en Kok zijn het eens geworden over het vraagstuk van de euthanasie. Hoe dat mogelijk is is alsnog een raadsel, maar dat raadsel zal wellicht binnen kort wel worden opgelost. Dan zullen we weten wie het meeste water bij de wijn heeft moeten doen. Een paar weken geleden knipte ik een stukje uit TROUW (5 oktober) dat me zeer getroffen had. Het was van de hand van Mr. Drs. R. Evers, hoofd van het Nederlands-Israëlietisch Seminarium te Amsterdam en media-rabbijn van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenoot schap. Deze jood verbaasde zich over de discussie die in Christelijke kring wordt gevoerd rondom het vraagstuk van de aktieve en passieve euthanasie, en over de rol die dit vraagstuk speelde bij de kabinetsformatie. De joodse opvatting is, aldus Evers, „gebaseerd op de zekerheid (niet slechts „geloof') dat niet alleen het menselijk leven van onschatbare waarde is, maar dat tevens ieder moment van „levensbelang" is. In de voorbereidende fase van het leven dat komen gaat, kan men juist met het oog op het leven in het Hiernamaals nog veel veranderen. De bijbelse traditie binnen het jodendom verkondigt dat men in een moment van een „slechtaard" kan veranderen in een rechtscha pen mens, die zijn Schepper zonder vrees kan tegemoet treden..." Afgezien van een bepaalde joodse ma nier van zeggen vind ik dat hier nu pre cies het probleem wordt aangesneden waarom het gaat. Bij euthanasie wordt de genadetijd van een mens bekort. Dat een jood dit element moet aanbrengen in een discussie tussen christenen is zonder meer beschamend. Maar er is nog meer. Rabbijn Evers ziet in de opvattingen over euthanasie zoals die onder christenen vandaag de dag opgeld doen invloed van het Griekse en dus heidense denken. De wijsgeer Plato was al van mening dat invaliden niet in leven gehouden moesten worden! In het licht van de Godsopenbaring echter is het niet aan óns om te bepalen of leven zinvol is of niet. Het is de Schepper Die het begin en het einde van ons leven bepaalt. Nog een citaat: „De mens mag God verzoeken hemzelf of een ander van zijn aardse verplichtingen te ontslaan wanneer de grens van het menselijk uithoudingsvermogen wordt over schreden. Maar de uiteindelijke beslissing ligt bij God; de mens mag niet op de stoel van de Rechter gaan zitten tot eigenrichting. Achter de gepassioneerde strijd voor euthanasie gaat een intens nihilisme schuil. Het aardse lijden lijkt zinloos omdat ook het aardse leven zinloos leek. Het niet kunnen dragen heeft een ondertoon van niet willen dragen. Pijnbestrijding is tegenwoordig zo efficiënt, dat vaak niet werkelijk gesproken kan worden van ondraaglijk fysiek lijden". Ik ben benieuwd of er van deze joods- christelijke gedachten iets terug te vin den zal zijn in het regeerakkoord van christenen en socialisten... Waarnemer D.V. zaterdag 21 oktober is het weer „Haventje". We zullen het hebben over „De reis van je leven". Na de pauze hopen we het spel „levend bingo" te spelen. We hopen dat jullie allemaal weer van de partij zullen zijn. Het Haventje-team Zaterdag 28 oktober 1989 organiseert de Stichting kerkconcerten Goeree-Overflak- kee een concert in de Rooms Katholieke Kerk te Middelharnis. Uitvoerenden zijn: Reitze Smits, orgel en clavecimbel; Ma- riëtte Holtrop, barok-viool. Het door de uitvoerenden gekozen pro gramma heeft als „rode draad" de com- positievorm, te weten de basso ostinato- techniek: wat staat voor steeds herhaald basthema, waarbij basstemmen geva rieerd worden. Het meest opvallend wordt deze tech niek toegepast in het uit te voeren werk van de componist Soler - de Fandago - het thema hierin is slechts 2 maten lang; de herhaling werkt hier obsederend, niet in het minst door de stuwende werking van de typische spaanse bovenstem. Ook bepaalde thema's werden gebruikt in de barokperiode om als motief te gel den voor deze compositie-vorm; 'La Fol- lia' is zo'n zeer geliefd (bas)thema hetwelk door verschillende componis ten als inspiratiebron gebruikt werd. De Italiaan Corelli alleen al schreef 23 variaties hierop, één hiervan staat ge programmeerd. De ciaconna van Schmelzer die ten gehore gebracht zal worden heeft een thema dat zeer goed te volgen is: vier dalende noten die worden ingezet door het clavecimbel en geplaatst in een lang zaam tempo waarboven steeds virtuo- zere passages speelt. Het programma wordt ingesloten door twee orgelwerken, beiden passacaglia's, van de Duitse meesters Buxtehude en Bach. Er is vaak gewezen op de verwantschap tussen de passacaglia's van hen wat zeer goed mogelijk is, dit alleen al door het feit dat Bach het werk van Buxtehude heeft leren kennen bij zijn reis naar diens woonplaats Lübeck. Waarschijnlijk is de passacaglia een tamelijk vroeg werk in het oeuvre van Bach, hoewel het algemeen beschouwd wordt als één van zijn belangrijkste en rijpe orgelwerken. Het zal dan ook een bijzondere luisterervaring zijn deze werken te horen naast de reeds ge noemde werken met allen dezelfde opbouw. Mariëtte Holtrop heeft zich na haar solo-examen voor viool gespecialiseerd in het bespelen van barokviool bij Sigis- wald Kuijken. Sindsdien speelde zij in vele barokorkesten in binnen- en bui tenland, zoals La Chapelle Royale, Drottningholm Theatre Orchestra en het orkest van de Nederlandse Bachver- eniging. Bovendien treedt zij solistisch op in diverse ensembles, en is concert meester van het Utrechts Barok Consort en het Nederlands Barok Orkest. Reitze Smits studeerde orgel bij Nico van den Hooven, clavecimbel bij Bob van Asperen, compositie, enige jaren musicologie en volgde cursussen bij Jos van Immerzeel, Harald Vogel en Luigi F. Tagliavini. Hij won de hoogste prijzen Hoe langer ik met amateur-archivaris Jaap Rooij in gesprek ben, hoe sterker mij het gevoel bekruipt veel te weinig van de geschiedenis van Middelharnis af te weten. Als ik boven in zijn archiefkamer wat in zijn keurig samengestelde mappen mag neuzen betrap ik me er op dat ik er toch méér over zou willen weten. „Inderdaad", beaamt dhr. Rooij, „als je eenmaal ergens in aan 't snuffelen bent, rust je niet voor je alles aan de weet bent gekomen Hijzelf is 35 jaar geleden met zijn hobby begonnen. Hij was brandweerman, een beroep dat hij 27 jaar lang zou uitoefe nen. Zijn eerste map, die hij samenstelde was over de brand weer. Alle kranteknipsels en foto 's die de brandweer betroffen is hij destijds gaan verzamelen. Nu heeft hij 10 mappen ervan in zijn kast staan.' „Burgemeester van Es heeft eens tegen me gezegd dat ik 35 jaar eerder in de VUT had moeten gaan lacht hij. Deze uit spraak zegt al genoeg... Menigeen klopt bij dhr. Rooij aan voor zijn hulp bij het zoe ken in gemeentelijke of kerkelijke archieven. Veel heeft hij reeds opgediept over de geschiedenis van Middelharnis; vooral over de kerk en de visserij heeft hij veel historische gegevens. Het is bijzonder boeiend wat dhr. Rooij hierover vertelt: „Evenals de inpoldering van „Middelheemisse" oftewel „St Michiel in Putten", dateeri de kerk uit 1465. Tweemaal is er een grote kerkbrand geweest, in 1904 en in 1948. Alleen de toren kon bij beide branden worden behouden. Tot aan 1804 had deze toren een bijzonder mooie spits. Door blikseminslag raakte hij echter in genoemd jaar in brand. Sommigen klommen met emmers water de torentrap op. Het lukte hen om de brand te bedwingen. Helaas is de spits in 1811 op last van de franse bezetters afgebroken omdat er een optische telegraaf op de toren geplaatst moest worden. Terwijl dhr. Rooij zo over die branden zit te vertellen, kan ik me zo goed voorstellen hoe hem dat als ex-brandweerman nog altijd aangrijpt.. Ooit had ik wat over deze kerkbranden in Middelharnis gehoord. Ik had zogezegd de klok horen lui den maar wist niet waar de klepel hing. Dat geldt voor mij ook voor de visserij van Middelharnis. Veel informatie hier over heeft dhr. Rooij van zijn oom, Jacob Sala, die op 78- jarige leeftijd zijn memoires in een schrift heeft opgetekend. Ik mag het schrift mee naar huis nemen om het op mijn gemak te bekijken. Het lijkt me leuk u er iets uit te laten horen: „...en dan de kleinste van de ploeg. Dat was het kofftekoker- tje, 12 jaar oud. Hij moest voor een bakje zorgen en met de hulp van zijn maatje, de ketellapper, 14 jaar oud". „Dan hebben wij hier enkele voorwerpen. Dat (tekening) is hetgortton waar het koffiekokertje met zijn maatje aardap pelen in moest schillen. Dan heb ik hier (tekening) een ronde kogel waar de kleine jongen mosterd mee maalde in loge. Dat was een ronde houten bak met mosterdzaad waarin hij mosterdzaad met azijn maalde tot mosterd om te eten bij de vis. Zoo had die kleine jongen altijdzijn werk. Ik heb het zelf ook moeten doen „...ik ben altijd nog blij dat gij (dhr. Rooij) hier altijd zo veel belang in heeft gesteld en dat komt omdat u uit de lijn der geslachten bent van de visserij. Want uw opa was zeeman P. Rooij. Hijisin het jaar 1895 met de vissloep „Zeemanshoop" vergaan. Ik was toen 3 jaar. Uw opa is in de oorlog (1915) met de logger in de lucht gevlogen want er zat een mijn in de netten De verleiding is groot om u nog meer te laten horen want het is zeer boeiend allemaal De visserij was voor veel inwoners van Middelharnis een middel van bestaan. Eén ding is echter tot op de dag van vandaag een grote vraag gebleven: „waar heeft de visafslag gestaan?" „Dat zou ik dolgraag willen weten", aldus dhr. Rooij. „Ik ben het al eens wezen vragen aan de mannen die altijd op de kaai te vinden zijn. Zij zouden het, gezien de hoge leeftijd van sommigen, nog kunnen weten, maar ik ving bot". Het zou bijzonder aardig zijn als een van de lezers van E.-N. het zou weten! hen vanzelfsprekend uitvloeisel van zijn hobby is de stam boom die hij van defam. Rooij heeft gemaakt Tot het eind van de 16e eeuw heeft hij de vertakkingen aan deze boom opgespoord. En iedere loot heeft zijn eigen verhaal Momen teel werkt hij aan een kwariierstaat oftewel stamdeel. Mevr. Rooij komt met de koffie binnen. Ook zij heeft zo haar hobby's, onder meer glas graveren, wat een heel precies werk is. Archiveren en graveren. Twee werkwoorden die elk van precisie uitgaan.... Teunie Knöps op concoursen in Toulouse (1981) en Nijmegen (1984) alsmede een tweede prijs in Brugge (1982). Als organist en clavecinist treedt hij regelmatig op in binnen- en buitenland, zowel solistisch als in ensembles. Hij is docent aan het Lemmensinstituut te Leuven en aan het Sweelinck Conserva torium te Amsterdam. De aanvang van het concert is 20.00 uur; de entreeprijs bedraagt 5,00; scholie ren, CJP en 65+ betalen 3,00. De leerlingen van de Chr. S.G. voor Havo en Mavo „Prins Maurits" te Mid delharnis hopen D.V. donderdagmid dag 26 oktober weer de traditionele koekjesaktie te houden ten bate van de 19 door hen geadopteerde kinderen uit o.a. Haïti en India. Stelt u de leerlingen en uw verre naaste niet teleur als ze met koekjes van Flak- keese makelij weer bij u langs komen. Mede door uw medewerking zijn ze dan weer in staat om juist die kinderen weer te voorzien van het allernoodzakelijkste levensonderhoud. Tevens zijn we dan ook in de gelegen heid om die kinderen met het WOORD in asanraking te brengen. Aan u de DAAD! Hartelijk aanbevolen!! Het PRO GUITAR TRIO uit Engeland geeft op zaterdag 28 oktober a.s. een concert in de Miziekkamer van Piet Wes thoeve, kool weg 11a te Oud- dorp. het concert is het laatste van een twee weken durende concerttoemee door neder- land van dit gerenommeerde Engelse trio. Het PRO ARTE GUITAR TRIO (Simon Munting, Cor nells Bruinsma en Peter Ruef- fer) heeft een grote ervaring op het gebied van het gitaar-en- semblespel. Klassiek geschoold zoals wij zijn (o.a. in Manches ter en Londen) staan op hun programma's, behalve origi nele werken voor gitaartrio van hedendaagse componisten, ook eigen arrangementen van wer ken van o.a. Vivaldi, Debussy en Ravel. De unieke instru mentatie van het trio (o.a. de tenor-, bas- en achtsnarige gitaar) staan garant voor een prachtige klank en komt zeker in de ruimte die de Muziekka mer biedt, zeer goed tot uit drukking. Het concert begint om 20.15 uur. De toegangsprijs is, inclu sief programma en koffie e.d. in de pauze 7,50 (scholieren, CJP en 65+ 6,00). Plaats bespreken voor dit unieke con cert is zeker gewenst (01878- 2764). Doders en dames Zien en horen groeien Bezoek onze showroom Stellendam tel.: 01879-3319 centrale verwarming warmwater installaties sanitair airconditioning y T/M 13 X18 INCL. NABESTELLINGEN ENE-6DIAFILM ONTWIKKELING De gehele Franse maand OKTOBER een Agfa film KADOÜ! inkl. GRATIS filmontwikkeling Sterk in ontwikkelen en afdrukken 1 (^l^^^t.^^^^^^,^l(^^t■^^<.^^^^^^^^^^^^^>H^^^.^^'.^^^^^^^*t^H^^^.^^^.^^^^>ï(^>l<^^<.^v^^* DE bioloog dr E. Arnolds heeft onlangs een lijst samengesteld van tegen de duizend soorten paddestoelen die door uitsterven wor den bedreigd. De achteruitgang van het aantal soorten paddestoe len is zeer onrustbarend en de oorzaak is eveneens de zure regen en de vermesting van de bodem. Zeer vele soorten paddestoelen leven samen met de wortels van bomen en struiken en omdat deze door de zure regen worden aangetast hebben de paddestoelen ook minder kans zich te ontwikkelen. Waar paddestoelen groeien bevindt zich een uitgebreid net van microscopisch dunnen kleur loze draden onder de grond. De paddestoelen zijn de vruchten van deze onderaardse planten. 18.000 BILJOEN CELLEN ze in. Er vindt dan een infectie plaats In het lichaam van het ongelukkige beestje. Hun gehele lichaam wordt met een dradenstelsel doorwoekerd, waardoor ze in een kurkachtige massa overgaan. Uit de insekten groeien dan kleine, 3 tot 6 cm hoge paddestoelen. Het komt zelfs voor, dat ze groeien uit nog levende rup sen. Een van de meest zeldzame paddes toelsoorten wordt "de gesluierde da me" genoemd. Zij heeft echter in haar optreden niets van een dame, al doet haar vorm daar aan denken. In de eer- WANNEER we een paddestoel van normale vorm in de hand nemen, dan zien we aan de onderkant een reeks van keurig geordende plaatsjes han gen van de steel tot de hoedrand. Op die plaatjes bevindt zich het klem- vlies, dat de zogenaamde sporen pro duceert. Deze cellen regenen in grote hoeveel heden uit de hoed van de paddestoel naar beneden. Zij zijn uiterst licht en worden door het geringste wind- zuchtje meegenomen. Nu hangt het maar van de plek waar ze neerkomen af, of er op die plaats nieuwe paddes toelen zullen groeien. Enkele grote stuifzwamsoorten heb ben de gewoonte om 18.000 biljoen sporen te produceren. Toch hebben die ongeslachtelijke cellen een taai le ven. Sommige zijn jaren onderweg en kunnen afstanden tot 350.000 kilo meter afleggen. Geen wonder, dat n len soms op een onmogelijke plaats een paddestoel ziet verrijzen. Niet bij alle soorten vindt men plaatjes aan de onderkant. Wij spra ken over plaatzwammen, maar er zijn ook stekelzwammen, buikzwammen en nestzwammen. Stekelzwammen hebben aan de onderzijde een groot aantal stekels. Buikzwammen bergen de sporen in hun binnenste en nest- zwammen vertonen gelijkenis met vo gelnestjes. Er is een rijke verschei denheid in de paddestoelenfamilie. Het gewicht van deze herfstkinderen loopt ook nogal uiteen. Er zijn exem plaren van enkele grammen, die sier lijk zijn en slank, maar men vindt ook zeer corpulente familieleden, die een gewicht kunnen bereiken van meer dan 90 kg. Evenals bij de mensen kan men ook onder de paddestoelen wonderlijke snuiters aantreffen. Er zijn soorten, die de dieren tot het voedsel en le vensvoorwaarde dienen, maar er zijn ook insectenetende paddestoelen. De eerstgenoemde soort wordt bij voorbeeld gekweekt door de mieren en termieten. Zij verzamelen plantaar dig materiaal, zoals bladeren en ma ken dat door kauwen geschikt voor de schimmelbedden. Het bewerkte blad lijkt wel op papier. De Inktzwam TERMIETEN vouwen uitgebreide paddestoeltuinen, die door de pasge boren jongen worden afgegraasd. Dit voedsel dient alleen om het nage slacht in stand te houden. De werkers en soldaten onder de termieten eten er niet van. Omgekeerd vindt men de zoge naamde rupsendoders. Bepaalde rupsen, kevers enz. eten de sporen van een schimmel op of ze ademen Het nestzwammetje ste plaats is het een nachtzwam. Zij groeit snel na zonsondergang en ver dwijnt weer van de aardbodem voor dat de zon aan de horizon verschijnt. Verder kan men bij een dame de geur van een zoete parfum verwachten. Deze gesluierde figuur verspreidt echter een stank, waarvan men letter lijk bewusteloos kan raken. HET ontwikkelingsproces gaat als volgt. Na het invallen van de duister nis ontwikkelt zich met grote snelheid uit het ei een steel van matige dikte, die een hoogte van wel 28 cm kan bereiken. Daarop staat een helm met een groenachtig slijm. Onder uit de helm schiet met een zwakke knal de hoepelrok, die als een sluier rond de steel hangt. Men kan dus afgezien van de duisternis, deze paddestoel zien en horen groeien. Om van het rui ken niet te spreken. Niet zodra heeft de "dame" zich in volle luister ontplooit, of zij begint een walgelijke lucht te verspreiden. De be doeling is, het lokken van aasvliegen, die moeten zorgen voor de versprei ding van de voortplantingscellen, waarmee het voortbestaan van de soort wordt verzekerd. Die stank is dus een levensvoorwaarde voor dit soort. Geboorte, leven, voortplanten en sterven spelen zich in één nacht af. Voordat het ochtendlicht door de bo men speelt, is er slechts een hoopje slijm, dat nog aan deze nachtzwam herinnert. Ook in de natuur weet men mee te praten van tempo, tempo. Open: Ma. t/m Za. 9.00 -17.00 uur Vrijdag tot 21.00 uur Delta Industrieweg 40 (bij de Haringvlietslulzen, afslag Havens) ,,Ujnbaanpromenade" - MIDDELHARNIS Telefoon 01870-2461

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1989 | | pagina 9