EIÜVilDEII-IIIEUWS
Een tweede huis om in te spelen
Philippus Jacobus
Hoedemaker
Overdenking
uit de
Heilige Schrift
s
PHILIPPUS JACOBUS
HOEDEMAKER
Kinderen spelen graag toneel. Het rollenspel prikkelt
de fantasie en geeft hen de gelegenheid zich uit te
leven. Het meisje van vandaag droomt dan ook nog
steeds van een echt poppenhuis waarin zij de wereld
van de volwassenen op haar eigen manier kan uitbeel
den. Playmobil richt zich met het nieuwe speelthema
„Anno 1900" speciaal op deze meisjes.
Ter gelegenheid van de 150e geboortedag van dr.
Ph. J. Hoedemaker (1839-1910), in leven een
bekend hervormd predikant, verscheen onlangs bij
uitgeverij J. J. Groen en Zn. te Leiden een heruit
gave van de biografie 'Philippus Jacobus Hoede
maker'. Deze studie van de hand van dr. G. Ph.
Scheers handelt uitvoerig over de levensloop van
Hoedemaker, zijn keuze voor de Hervormde Kerk,
zijn verhouding mer dr. A. Kuyper, zijn hoogle
raarschap aan de Vrije Universiteit en zijn visies
op kerkelijk, poUtiek en maatschappelijk terrein.
Het boek diende oorspronkelijk als proefschrift,
het verscheen in 1939 en is al lange tijd niet
meer verkrijgbaar.
Verkiezingsrede (1)
O
en
c
2
De a PH. SCHEERS
PLAN-OORT
LIFE-STYLE
STATIONWAGONS
MODELJAAR 1990
NIEUWE OPZET
3e Blad
VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1989
No. 5830
Middelpunt van het thema is een compleet ingericht indruk
wekkend patriciërshuis van circa 65 cm breed, 65 cm groot
en 30 cm diep. Het huis heeft twee etages, vijf kamers, een
zolder, een balkon en buiten een aantal terrassen. Gordijn
tjes, bloembakken, tapijten, spiegels, vloerbedekking en
enkele figuurtjes horen bij het huis.
Voorde verdere inrichting zijn vele schitterende speelsets te
koop. Authentieke meubeltjes, keuken- en salonsets maken
het huis mooier en echter.
Op 18 augustus j.l. werden de eerste exemplaren van het
boek overhandigd aan dr. G. Bos, hoofdbestuurslid van
de Confessionele Vereniging binnen de Hervormde
kerk, drs. W. J. Deetman, minister van Onderwijs en
Wetenschappen en mevrouw W. Scheers-Broekman,
weduwe van de auteur. Deze officiële handeling vond
plaats bij Lindenberg Boeken en Muziek in Rot
terdam.
In zijn korte toespraak, voorafgaande aan de overhan
diging, noemde uitgever G. van den Berg 'Philippus
Jacobus Hoedemaker" om meer dan één reden een
„bemoedigende uitgave". Bemoedigend „omdat hieruit
blijkt dat er nog belangstelling is voor een man als Hoe
demaker die zich niets aantrok van publiciteit of popu
lariteit". Bemoedigend voor familie Scheers „omdat het
werk van hun man en vader niet voor niets is
geweest".
Bemoedigend voor hen die zich bezig houden met een
wetenschappelijke studie omdat „de verleiding om veel
tijd te besteden aan allerlei fragmentarische zaken in
onze tijd bijzonder groot is".
Als reden waarom hij het boek allereerst aan minister
Deetman uitreikte, noemde de Leidse uitgever diens
verbondenheid met de politieke erfenis van Hoede
maker.
Na de overhandiging van het boek gingen drs. Deetman
en dr. Bos in op de betekenis van dr. Ph. J. Hoede
maker.
Het is bijzonder te waarderen dat de uitgever het initia
tief nam tot de heruitgave van dit standaardwerk over
Hoedemaker. Immers deze door velen niet begrepen
theoloog heeft ook in de huidige tijd van verwarring in
en tussen de kerken nog veel te zeggen.
Hoedemaker, geboren in 1939 te Utrecht, groeide op in
een gezin, waarin de Afscheiding van de Hervormde Kerk
sterke invloed uitoefende. Toch werd hij na zijn theologi
sche studie predikant in de Nederlandse Hervormde Kerk.
Vooral in de woelingen van de Doleantie rond 1886 kwam
Hoedemaker tot de doordenking van zijn theologische en
politieke opvattingen. Aanvankelijk was hij een medestan
der van dr. A. Kuyper, de 'klokkenist der kleine luiden',
maar in de negentiger jaren groeide hij uit tot een ver
klaard tegenstander van de anti-revolutionaire leider.
Vooral wat betreft de plaats van de vaderlandse kerk en het
vraagstuk van de neutraliteit. De discussie tussen Hoede
maker en Kuyper over het wezen van de kerk en de staat is
actueel tot op heden toe.
Met het Patriciërshuis van Playmobil
wordt een droom werkelijkheid.
Behalve aan het interieur is ook aan de vormgeving van het
huis aandacht geschonken. Rijtuigen, oldtimers, vracht
auto's, gaslantaarns en een heuse orgeldraaier nodigen ook
buiten het huis uit tot spelen.
Natuurlijk ontbreken de bewoners en bezoekers niet.
Gekleed in de stijl van de jaren rond 1900 zijn er bij voor
beeld verhuizers en een pianist, kinderen en ouders, dienst
meisjes en tuinmannen om het rollenspel waar te kunnen
maken.
Vanaf september is het speelthema „Anno 1900" in de win
kels te koop en kan een oude meisjesdroom werkelijkheid
worden.
Och, dat men mijten rechter stelde in
het land. 2 Samuel 15:4a
We leven in de tijd rondom de verkiezin
gen voor de Tweede Kamer. Verkiezin
gen, die gezien de toekomstige wetten,
die op tafel liggen, zeer belangrijk zijn.
Want hierdoor zal ons „christelijk"
Nederland of nog meer vervlakken van
Gods dienst en inzettingen, zoals de
afgelopen jaren steeds meer gebeurd is,
of de HEERE zal uit onverdiende
genade nog geven een terugkeer'tot Zijn
Woord, waarvan we als land vervreemd
zijn.
Maar als je dan alle verkiezingsleuzen
gehoord hebt, waarin de ene partij nog
meer belooft dan de andere partij, dan
lijkt het zo mooi. Maar is het menigmaal
niet zo, dat men alleen maar een zo
breed mogelijk programma aanbiedt
om maar zoveel mogelijk stemmers te
krijgen?
Naar de vrijdenkers wordt gesproken
van de vrijheid van de mens; naar de
kerk van vrijheid van meningsuiting;
naar de feministen van hun plaats in de
maatschappijJa, voor elk wat wils over
goten met de nodige sausjes.
Maar uiteindelijk gaat het om het
„eigen-ik" wat op de troon moet ko
men.
Dat zien we ook in de tekstwoorden, die
voor ons liggen. Absalom, die na een tijd
van ballingschap (vanwege de wraak op
zijn broer Amnon om hetgeen hij
gedaan had aan zijn zus Thamar) is
teruggekeerd in het vaderhuis. En hier
door liggen er voor Absalom weer
nieuwe toekomstperspektieven. Want
uiteindelijk is de kans op de troonopvol
ging voor Absalom nu weer reëel aan
wezig.
Is dat zo? Lag er niet de belofte, dat
Salomo David zou opvolgen? Zeker,
Absalom was ouder dan Salomo. Hij
was de derde in de lijn van de erfopvol
ging. Echter, de oudste Amnon was door
zijn hand vermoord en van de tweede
Daniël lezen we verder niets meer.
Absalom meent daarom, dat de tijd nu
gekomen is, dat hij David zal gaan
opvolgen. Vader David begint oud te
worden en hij heeft bovendien nog van
die ouderwetse ideeën. Het zal goed voor
Israël zijn als er jong bloed zal komen
met frisse ideeën. En daarom heeft
Absalom zijn plaats ingenomen in de
poort van de tempel om daar zijn verkie
zingsrede te houden. Voor een ieder, die
langs komt, heeft hij wel een woord. In
de poort hoort het volk zijn programma.
Hij zal het anders doen. Hij zal anders
recht spreken. Hij zal zich meer onder
het volk begeven. Hoort zijn verkiezing
sleuze: och, dat men mij ten rechter
stelde in het land. En door zijn koeien
met gouden horens, die hij belooft, wil
len velen van het volk hem wel na
volgen.
Waarom? Omdat de mens er beter van
zal worden. Omdat de mens meent nu
eens zijn recht te kunnen laten gelden.
Maar is het wel de wil van God?
Zeker, ook Absalom houdt rekening met
alle partijen. Ook Absalom houdt reke
ning met de godsdienst. Leest u maar in
vers 8. Ten einde van 40 jaren verzoekt
Absalom vader David om naar Hebron
te mogen gaan om daar de HEERE een
gelofte te betalen. Dat dit enkel uitwen
dige vroomheid is om eigen doel te
bereiken, blijkt later wel.
Zeker, Absaloms politiek was een gods
dienstige politiek. Maar.... verder moest
het niet gaan.
Dat blijkt later wel als hij een ogenblik
de macht krijgt. Het is de mens, die
regeert. Het is de mens, die uitmaakt wat
er moet gebeuren en wat goed is. Nee,
niet Gods Woord. Niet Gods geboden.
En dan blijkt het, dat Absalom geen
koning is bij de gratie Gods, maar bij de
gratie van zijn verkiezingscampagne.
Bij de gratie van mensen. En wee het
volk, dat daaruit moet leven.
Het kan zo goed lijken, maar als God
Zijn zegen er niet over geeft, dan kan
Absalom wel zeggen: och, dat men mij
tot rechter stelde, maar dan blijkt, dat
vanuit de mens enkel onrecht voort
komt. Geen vruchten vanuit een mens
en daarom ook geen zegen voor een
land.
Arm volk, dat zo Absalom naging alleen
om de mooie woorden.
Maar welzalig als een volk eerst leert
knielen. Eerst de HEERE zoekt, opdat
Hij Koning over ons zal zijn. En dat de
groten der aarde onderdanen van Hem
mogen zijn.
Welzalig als een koning, als een konin
gin, als een overheid een biddend volk
om zich heen heeft staan.
Welzalig als het christelijk niet enkel
een jasje is, maar naar de Schriften.
Dan gaat men niet zeggen: och, dat men
mij tot rechter stelde, maar: och, dat de
HEERE mij daartoe nog wil verkie
zen.
En dan gaat het volk niet vragen: wat
belooft Absalom, maar: wat belooft de
HEERE.
Niet wat Absalom wil, maar wat God
wil.
En dat is nog zo. O, wat kunnen wij kij
ken hoe voordelig een partij is voor het
bedrijf of voor de portemonnee. Zeker,
een tijdelijk voordeel zal het kunnen
opleveren, maar een eeuwig nadeel.
Maar dat Gods Woord de leidraad mag
zijn in de verkiezingscampagnes, en in
uw en mijn kiezen.
Dat Gods wil, Gods geboden, Gods
inzettingen ons dierbaarder zijn dan
hetgeen van mensen is. Want het gaat in
dit leven en op deze aarde om de eer en
heerlijkheid van God. Die heeft gevon
den te worden in alles wat we zoeken
en zeggen.
Daartoe zijn wij mensen op deze aarde
gezet om Gode te verheerlijken.
En wee een volk, als dat er niet meer is.
Maar welzalig een volk, dat nog naar
Gods klanken hoort.
Waarop u moet stemmen?
Dat moet u niet aan mensen vragen,
maar aan de HEERE.
Ja, dan mag het wel het gebed zijn:
HEERE, verlost u mij van 's mensen
overlast. Want wat kunnen we elkaar,
wat kunnen we onszelf in de weg staan.
Absalom stond in de weg, want hij ging
een menselijke weg. En die weg is altijd
ten dode.
Maar nu Gods weg uit vrije genade te
mogen leren kenne, ook in de dingen
van alle dag.
En dat leert u op de leerschool van Gods
Geest. Daar leert u pas werkelijk bidden,
werkelijk vragen. Daar wordt een zon
daar, zondares door God geleerd.
En dan? Dan is de „keus" niet moeilijk
meer. Nee, dan is het niet: dat men
Absalom tot rechter make, maar:
God de HEERE regeert!
beeft, gij volken: eert,
eert Zijn hoog bestel.
Die bij Israël
tussen Cherubs woont,
en Zijn grootheid toont:
dat zich de aarde bewege:
Hij is Isrels zege!
O.T.
N.P.J.K.
m
co
tl
C/5
(-15
Hoedemakers eigenlijke intentie is geweest het terug
brengen van het volk tot de gereformeerde religie. Het
recht van God en van Zijn Woord stond bij hem voorop,
en niet de activiteit, laat staan het drijverige activisme,
van mensen. Om hem nader te typeren volgt onder
staand een passage uit de brief die hij schreef aan jonk
heer De Savornin Lohman toen hij afscheid nam van
de Confessionele Vereniging.
Hij schreef onder meer:
„Ik wens met Gods volk te leven en te sterven en heb niet
nodig mij zelf één ogenblik te bedenken wanneer men mij
vraagt: hier hebt gij de beschaafde, methodische, met de
tijd meegaande christen en daarnaast staat een bekrom
pen, onhebbelijk, ouderwets, met vele vooroordelen bezet,
maar toch innig vroom man, het type van een afgeschei
dene uit de dagen van 1834; tot wie van deze beiden gaat
uw hart uit? Het bloed kruipt waar het niet gaan kan en ik
behoor ongetwijfeld bij de man, die het verdacht vindt dat
ik de waarheid, waarom het ons beiden te doen is, anders
uitdruk dan hij van zijn jeugd af gewend is geweest. Maar
ik behoor zeker niet bij hen, die zich in een eng kringetje
opsluiten, die zich om „de verbreking van Jozef' niet
bekommeren, die onder de invloed van de beginselen der
Doleantie staan... Ik bén eenvoudig een mens, die de belij
denis zal blijven beamen, zolang hij niet overtuigd is dat zij
op dit of dat punt afwijkt van het Woord waaraan hij zich
gebonden voelt; een christen die zich één weet met allen
die uit en naar de waarheid leven, ja voor zover zij dit doen,
ook met hen die „de God der vaderen zoeken, hoewel niet
naar de reinigheid des heiligdoms"; een hervormde die in
de abnormale toestand waarin de kerk verkeert niet de
allergeringste aanleiding vindt om haar te verlaten, veeleer
het tegenovergestelde;... en een predikant die meer dan
ooit zijn roeping gevoelt, waarlijk te zijn wat God hem
gemaakt heeft."
De onlangs verschenen biografie van dr. Hoedemaker
is uitgevoerd als paperback. Ze is voorzien van een
omslag met steunkleur en telt 302 pagina's, inclusief
literatuur- en personenregister. De prijs tot 1 november
aanstaande bedraagt 34,50. Daarna 39,50.
Middelharnis J. M. J. Kieviet
WINT SNEL TERREIN
De auto van de zaak, eens het bewijs dat het carrièrepad met succes was
betreden, h'gt nu dichter binnen bereik dan ooit. De niet-aflatende jacht van
de fiscus op te hoge kilometervergoedingen heeft zakelijk Nederland in de
leasewagen geholpen. Verwacht wordt dat in 1990 ongeveer 300.000 landge
noten in zo'n leasewagen rondrijden. aiiiiigiiiiiiiiiiiiiii
Een groot aantal bedrijven heeft na aan
varing met de fiscus voor de werknemers
lease-contracten afgesloten.
Het toonaangevende tweewekelijkse auto-
tijdschrift "Autokampioen", een uitgave
van ANWB-media, brengt medio septem
ber een special uit, die luistert naar de
titel "Zaak en Auto". Dit 148 pagina's
dikke nummer is verkrijgbaar bij onder
andere de kiosk en de ANWB voor 7,50.
Abonnees op de Autokampioen krijgen de
"Zaak en Auto '89" uiteraard normaal
toegestuurd.
Zoals de titel van deze Autokampioen
Special aangeeft, heeft de inhoud alles te
maken met de zakelijke kanten van het
autorijden. Uiteraard komt het Plan-Oort
in de "Zaak en Auto" uitgebreid ter spra
ke, evenals onderwerpen als leasing van
auto's, grijs danwei geel kenteken en kilo
metervergoedingen. Leasing en autokos
ten-declaraties hebben ook weer alles met
"Oort" te maken. Er wordt immers alge
meen aangenomen dat van het Plan-Oort
een stimulerende werking uitgaat op het
leasen van (zaken)auto's. Terwijl de be
perking van de belastingvrije autovergoe
ding tot maximaal 44 cent per gereden
zakelijke kilometer de executive, die ge
wend was aan 1,25 of meer per kilome
ter, met een nieuw kostenplaatje rond de
company-car confronteert. De Autokam
pioen zet alle gevolgen van de Oort-wet-
geving genuanceerd op een rijtje, zodat
Uitgebreid getest in Autokampioen "Zaali
en Auto": de bijzondere Mercury Sable
Wagon.
iedereen de beste afweging kan maken
omtrent zijn of haar wagen(park). In dit
kader besteedt "Zaak en Auto '89" extra
aandacht aan auto's op "grijs kenteken"
waarop geen Bijzondere Verbruiksbelas
ting (BVB) wordt geheven. De voor- en
nadelen worden genoemd plus wat er op
dit gebied te koop is.
De glamour van de zakenauto wordt in
"Zaak en Auto" geïllustreerd in onderwer
pen als de bijna tot life-style verheven,
^eer luxe tot kantoor ingerichte limousi
nes, van's en touringcars. En in het beleg
gen in klassiekers als Bugatti's en Ferra
ri's. Dit soort classic-cars vormt tegen
woordig een meer tot de verbeelding
sprekende investering dan aandelen of
kunstwerken.
In deze special van de Autokampioen
komt ook de stationwagon uitgebreid aan
de orde. Volledig ontdaan van z'n stoffige
imago is de stationcar thans zeer trendy
in de zakenwereld. Drie vergelijkende
tests met stationwagons uit verschillende
prijsklassen maken deel uit van "Zaak en
Auto". In de stationcar-dubbeltest wordt
de Opel Kadett vergeleken met de Mazda
323; staat de Peugeot 405 tegenover de
Ford Sierra en neemt de Opel Omega het
op tegen de VW Passat. Bovendien een
uitgebreide test van de Mercury Sable en
Stationwagons vergelel<en; Opel Omega
Caravan en VW Passat Variant
een overzicht van de directe concurrenten
van deze luxueuze stationwagon.
Daarnaast brengt deze special veel auto
nieuws voor het modeljaar 1990. Onder
meer in de vorm van een eerste rij-im-
pressie van de nieuwe Honda Accord, die
pas in het najaar naar Nederland komt.
Ook de eerste ervaringen met Peugeot's
nieuwe zescilinder topmodel 605 worden
gemeld, terwijl de redactie tevens in geu
ren en kleuren met exclusieve foto's
verslag doet van de grootste autosalon ter
wereld in Frankfort met onder meer aan
dacht voor de Opel Calibra, de opvolger
van de legendarische Manta. Dit alles en
nog veel meer staat in Autokampioen nr.
19 van 15 september. Te koop voor 7,50
bij de boekhandel, kiosk, tijdschriftenwin-
kel, bepaalde benzinestations en de
ANWB.
Bovendien wordt een abonnement op de
Autokampioen nu nog aantrekkelijker.
Want vanaf september verschijnt dit ma
gazine in een nieuw jasje met volop infor
matie over modellen en ontwikkelingen
uit alle hoeken van de autowereld. Er
komt een nieuw rijtechniek-strip van Gijs
van Lennep; een rubriek met tips voor
eenvoudige doe-het-zelf techniek; een ju
ridische vraagbaak; actuele autosport plus
elke 14 dagen 32 pagina's vol autonieuws.
En, zoals gezegd, verschijnt op 15 septem
ber de dubbeldikke special "Zaak en Au
to", met complete roadtests, gegevens en
prijzen van acht gerenommeerde busi-
ness-stationscars plus deskundig com
mentaar op het gebied van professioneel
autorijden. Kortom, een schat aan infor
matie voor managers, fleetowners, ac
countants, vrije beroepen, enzovoort.
Maar niet alleen voor de zakelijke rijder is
het zaak zich nu op de Autokampioen te
abonneren; ook de privé-automobilist
krijgt met een abonnement op dit deskun
dige magazine iedere veertien dagen een
kleurrijk beeld van alles wat er in autoland
gebeurt in de brievenbus.
Bel voor een kennismakings-abonnement
met 013-666666 en u ontvangt de eerste
vier nummers, inclusief de special "Zaak
en Auto", voor slechts 10 gulden.
