EIIIVI1DEI1-niEUW5
Wie schrijft er mee
van en over Flakkee?
Goed nieuws
over kanker
SGP wil lagere grondprijs
in kleine kernen Tholen
RTM autobussen op de eilanden
Varkenssteaks
met salami en kaas
POOLSHOOGTE
OVER POLEN
Open dag
computer hobby club
Lente, zeumer, herfst en winter
Jeugdwerk
ZOJUIST VERSCHENEN:
3e Blad
VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1989
No. 5828
Informatierubriek van de
STICHTING FLAKKEESE
HULPGOEDEREN POLEN
Het is de bedoeling met deze rubriek de
lezers op de hoogte te houden van de
nieuwtjes en wetenswaardigheden die
betrekking hebben op hulpverlening aan
Polen.
SITUATIE HEDEN
Zoals u uit de media gehoord zult heb
ben is het momenteel slecht in Polen en
benaderd deze situatie de krisis van '80-
'81. Het land zit in een diep dal, en op dit
moment van schrijven zonder regering.
Er moet een nieuwe gevormd worden
maar dat stuit op nogal wat problemen.
Het financieringstekort is enorm groot,
de ontwaarding van de munteenheid is
aan de orde van de dag, de lonen stijgen
naar verhouding niet, terwijl de prijzen
van de consumptiegoederen enorm zijn
gestegen. Men spreekt van 400 a 500%.
De aanvoer van de levensmiddelen is
slecht, en als er aanvoer is kunnen aleen
de rijken zich daarvan voorzien. Het
vlees was voorheen op de bon, nu dat is
vrijgegeven is ook dat onbetaalbaar.
Suiker geheel geen aanvoer, meel schaars.
Van een familie gehoord die pas terug
zijn uit Polen (op dit moment staat er in
heel Warschauw niet zoveel als bij ons
in een grote supermarkt).
Het is teveel om op te noemen, maar het
moet wel onder ogen gezien worden, dat
van dit alles, de grote en arme gezinnen
de dupe worden. Daarom is juist nu
ONZE HULP zo op z'n plaats, al lijkt
het misschien een druppel op een
gloeiende plaat.
Toen ik in Nieuwe Tonge op de laegere schole gieng, zoo'n 60 - 65 jaer geleeë,
wat een tied is dat noe toch. Je kan het je eigen niet indienke dat ik noe al zoo'n
oud mens bin. Mar van de kinderen en de kleinkinderen mag ik dat niet zeggen
en dat houdt de moed d'r in.
In dien tied had je de weunsdagmiddag vrie van schole en je most
zaeterdags-ochtends oak nog naer schole. Mar om kort te gaen, m'n vrien
dinnetjes en ik giengen altied naer buten durp, blommen plokken. Dat
begon zoo. Het Korteweegje was al buten durp. An de lienkerkant was een
wei mit koeien en grote boamen, populieren die konden mit harde wind
zoo prachtig raetele, daerom zeker raetel-populieren en daerlangs een
sloat.
An 't einde van 't weegje stonden veul boamen mit een hoagen diek. We
giengen al speulende daer dikwijls heen, oak mit kinderwaegens en dan
mar speulen. En aneens zag ik an de andere kant van den diek een blauwe
gloed en wat dienk je, bosviooltjes (Maartse viooltjes) en wiele voorzichtig
plokke tot we een rukertje hadden.
Dat gieng dan als een grote schat mee naer huus, je rook zo of en toe zoo'n
lekker luchje van die viooltjes. Er was in huus altied wel een leeg
odekolonje-flesje te vinden om die blommetjes op te zetten. Toen warre d'r
nog geen blommewienkels, dus ieder blommetje was meegenomen als de
eerste Lente-bode.
Dan giengen we weer op pad, alles loapende (de fietsen stonden toe nog
niet voor de deure) om wilde roosjes te plokken, den diek bie den trem, bie
van Es. Hoe we die noe plokkende weet ik niet meer, want als je daermee
thuus kwam waere de meeste blaedjes d'r al ofgevalle.
Zo kwam dan de Zeumer. Naar den diek bie Buth, de kaamemelksblom-
men (margrieten) weer plokken mit de bevertjes (schuddebolletjes). Die
kon je bewaere voor de winter, ieder jaer zeg ik tegen m'n man even kieke
(langzaem rieje) of er al wat bloeit. De klaprozen (papavers als onkruid)
die tussen de kaamemelksblommen en bevertjes, was een mooie ruker en
dan niet te vergeten, de meidooms mit de meulenaers (meikever). Tussen
licht en donker gieng je die vangen, je douwde ze in een glaezen potje dat al
zo vol mit takjes zat, dat het beest haest geen plekke meer had. D'r waere
nog kinders die dan een draedje om z'n poot deden en dan most dat beest
vliegen, nee, dat hao ik niet gedaen.
Tussendeur in de kerkgracht torren vangen, geduldig op je knieën zitten
langs de rand, zitten wachte, kwam er een tegen de kante, dan sloeg je gauw
je hand d'r om en je had h'm, of niet. Oak in een glaezen potje. Op een keer
stong ik ze te tellen en daer kreeg ik een douw tegen m'n elleboge, flesje uut
m'n handen, flesje in gruzelementen en de torren weg. Die joon die dat
deed had z'n klompen uutgeschopt en kwam zo angeloape. Ik zie z'n klom
pen nog staen, dat was toch zo gemeen en hie mar lache. Ik weet nog wie 't
is, ik zal geen naem noemen, want wie weet wat voor een goeie man, vaoder
en grootvaoder hie geworre is? Mar toen was het vreesluk gemeen.
En dan als we blommen en plantjes moste poten, m'n vriendinnetjes weun-
den an den Stovendiek, haelden we klein laddertje, namen een blikke of
emaille schaele mit een ouwe lepel, de ladder tegen den kopboam (knot-
wilg) en dan schepte daer de aerde uut, de fynste blomaerde die je kan
dienke. Dat hele geval gieng dan thuus op de kookkachel en mar roeren en
scheppen. Ik wist toen nog niet waer dat voor was, aerde koken, mar dat
was zeker voor de beesten die er in zatte. Ik hao d'r nooit geen uut zien kna
pen. Die moeders vonden dat altied mar goed, want wat maekte je dan toch
een troep, want d'r zal wel us een krumeltje naest gevalle weze, daer had je
toen geen zurge over.
In de herfst an den diek van den hoek van Sint Jaepe kattendoom, dat
warre roze blommetjes en groene blaedjes mit lange wortels en daer most
je dan hard an trekke en als die wortel dan uutschoot rolde je mit z'n allen
ondersteboven en een lol datje dan had. Je voog die wortel schoon en dan
kauwde je daer op, lekker was het niet een soort kalmoes. Er waere oak van
die kleine gele blommetjes die noemde je dan schoentje en muultjeen oak
die blauwe blommetjes an hele ranken waer laeter peultjes ankwammen,
verder pispotjes, wit en rose, groot en klein die waere zo verlept en die kon
je niet meeneme.
In oktober braemen plokke tussen prachtige spinnewebben dwars over de
sloten en dan van die grote grieze spinnen in zo'n web; Er was altied wel
een voorloaper in de sloot die er het eerste deurliep griezelig die
raggen.
Oak kastanjes raepe, prachtig mooie groene basten (bolster) en dan die
kastanjes zo glanzend mooi, mit de beukenootjes, die warre meestal leeg en
zo kommen we langzaam an het naejaer mit brullende biggen, stormachtig
en veul kastanjeblaeren op de straete.
Winter en als het dan vroor waere er andere blommen, de iesblommen op
de raemen met een tied voor gezellige spelletjes in huus, en Zondags kwam
de braem van pas, braememoes mit griesmeelpudding.
Noe hou ik op anders duurt het te lange en ik hoa altied een hekel aan dat
herhalen om alles van vroeger mooi en goed te vinden en dat is niet m'n
bedoeling, inkel mar hoe je de Woensdag- en de Zaterdagmiddag
besteedde.
D.
E.A.R.-W.
Aan de inzender of -ster van 't stikkie andievie inmaeke,
uit Eilanden Nieuws van dinsdag 8 augustus.
Tegen slakken binne d'r verschillende methoden. Je kan ze vange deur aer-
pels uut te hollen, in die mit de uutgeholde kant op de aerde te leggene, dat
is voor slakkies zonger huusies. Je kan ók kleine blikjes mit bier in de
grond zette. Dan kan je nog eierschellen fien maeke, in rond de planten
strooie. In dan nog broeinetels rond de planten, want daer houwe ze hele-
maele niet van.'k Bin zelf een erge voorstander van tuinieren zonger
gif-
'k Hope mar dat u der succes mit heit.
Een groet van mevr. M. Padmos, Rockanje.
Regelmatig worden wij benaderd met de
vraag wat te doen met BRIEVEN waarin
gevraag wordt om hulp. Deze komen uit
een bepaalde hoek van Polen, met name
uit Suwalki. De brieven worden geschre
ven door een handig iemand, die om
hulp vraagt en deze opstuurt naar een
Hollandse famihe, die hij kan bemach
tigen, waarschijnlijk tegen betaling.
Reageer hier a.u.b. niet op; stuur de brie
ven graag door aan ons. We zullen pro
beren de brieven te sommeren, en deze
handelaar te vragen er mee op te
houden.
U ziet er zijn ook handige personen, die
zich over de rug van de armen willen
verrijken.
Als men van plan is om een familie in
Polen te gaan BEZOEKEN, willen wij u
adviseren lid te worden van de vereni
ging V.H.P. te Veendam. Deze vereni
ging kan voor een grote korting op de
wisselplicht zorgdragen, visum en der
gelijke kan verzorgd worden. De contri
butie is beslist laag te noemen.
Wist u ook nog dat er honderden gezin
nen via de Stichting „Sztateta" om hulp
vragen? U kunt ze daarin helpen, door
een adres aan te vragen bij de familie
Van Dijk.
Een middelbare school in Poznan zou
graag via BRIEFWISSELING in kon-
takt willen komen met scholen die
hierin geïnteresseerd zijn. De korres-
pondentie graag in het Duits of Engels.
Mogelijk met uitwisseling in de toe
komst.
Met dit schrijven wordt de KLEDING-
STOP die de gehele vakantieperiode
heeft geduurd, weer opgeheven. Men
kan de gebruikte en nieuwe kleding weer
op de vertrouwde adressen inleveren.
De Stichting Flakkeese Hulpgoederen
Polen organiseert in oktober weer een
KERSTAKTIE voor Poolse kinderen.
Laat het nu we op eigen benen staan als
stichting, een grandioos succes wor
den.
De ONKOSTEN die wij als stichting
maken om alles rond te krijgen zijn
hoog, daar staat tegenover dat er weinig
geldmiddelen binnenkomen, vergeet
dus ons bankrekeningnummer niet:
1409.91.999.
Verder nog even dit!! Mocht u iets ter ore
komen, in negatieve of positieve zin, laat
ons iets horen, dan kunnen we mis
schien hier iets aan doen.
Stichting Flakkeese Hulpgoederen Polen
p/a Molendijk 79
3255 AM OUDE TONGE
Tel. 01874-1824
Ooltgensplaat-Achthuizen-Langstraat
Landelijke kollekte
Nederlandse Kankerbestrijding
Ook dit jaar zetten 90.000 koUektanten
zich in voor de kankerbestrijding in
Nederland. Tussen 28 augustus en 10
september kunt u een kollektant(e) van
de Nederlandse Kankerbestrijding/Ko
ningin Wilhelmina Fonds verwachten.
De kollektant(e) is in het bezig van
een legitimatiebewijs.
Dit jaar bestaat de Nederlanse Kanker
bestrijding 40 jaar. In 40 jaar zijn opval
lende resultaten bereikt bij het opsporen
en de behandeling van kanker. Tegen
woordig geneest gemiddeld 50% van alle
kankerpatiënten. Van kinderen met
kanker geneest circa 70%. Onder meer
door nieuwe medicijnen en verbeterde
bestralingsapparatuur is de kans op
genezing toegenomen. Mede door uw
gulle bijdrage en de enorme inzet van de
koUektanten, die uw bijdrage komen
halen, zijn de vooruitzichten van de
kankerpatiënt verbeterd.
Om nog betere resultaten te bereiken in
het bestrijden van kanker zou de Neder
landse Kankerbestrijding graag nog
meer onderzoek willen steunen. Helaas
moeten veel kwalitatief goede subsidie
aanvragen worden afgewezen, omdat er
meer aanvragen zijn dan beschikbare
gelden.
Naast wetenschappelijk onderzoek is
ook het geven van voorlichting een
belangrijk onderdeel van de kankerbe
strijding. Denkt u maar aan informatie
over het voorkómen en de vroeg ontdek
king van kanker. Ook voor onderwijs en
opleiding en voor de steun aan vereni
gingen van kankerpatiënten is geld
nodig. Ook uw gift blijft dus hard
nodig!
Wilt u meer weten over het werk van de
Nederlandse Kankerbestrijding lees
dan de brochure die u een dezer dagen
in de bus krijgt en kijk op maandag 28
augustus om 19.40 uur en/of op dinsdag
5 september om 20.20 uur naar de uit
zending van SOCUTERA op Neder
land 3. Voor meer informatie kunt u ook
kontakt opnemen met het Voorlich
tingscentrum Nederlandse Kankerbe
strijding, Sophialaan 8, 1075 BR Am
sterdam. Telefoonnummer 020-6644044.
SINT ANN ALAND: „Vastleggen in toekomstnota"
Het dagelijks bestuur van de gemeente
Tholen heeft een notitie klaarliggen,
waarin een visie wordt gegeven op de toe
komstige ontvnkkelingen op het voorma
lige eiland Tholen. Over de inhoud en de
datum waarop het rapport openbaar
gemaakt wordt, is momenteel nog niets
bekend.
De studie moet een duidelijke kijk op d
egemeente in de komende jaren negen
tig geven. Burgemeester H.A. van der
Munnik deelde dit mee tijdens de één
dezer dagen gehouden raadsvergade
ring. De toekomstvisie kwam ter sprake
toen de SGP-fraktie met klem vroeg
naar de grondprijzen in de kleine ker
nen. Die zijn in verhouding veel hoger
dan in de grote kernen Sint Maartens
dijk, Sint Annaland en Tholen. Bij de
behandeling van de begroting voor de
jaren 1988 en 1989 verzocht de SGP-
fraktie ook al een verlaging van de
grondprijzen in de kleinere kernen te
bestuderen. De partij hoopt dat de ker
nen door een lagere grondprijs aantrek
kelijker worden als vestigingsplaats.
Volgens burgemeester Van der Munnik
is het een illusie te denken dat goedkope
grond een belangrijke rol speelt in de
keuze van toekomstige bewoners. „Was
het maar zo simpel. De keuze van een
woonplaats hangt niet af van een paar
duizend gulden voor de grond, want dan
had zich allang iemand gemeld bij de
gemeente. AI dat soort zaken wordt mee
genomen in een studie over de ontwik
keling van de gemeente Tholen."
Op de vraag van de SGP-fraktie of in de
nota ook een grondprijsverlaging aan de
orde zal komen, antwoordde de burge
meester cryptisch: „Het kan één izn zijn,
maar het kunnen er ook meer zijn."
De gemeenteraad ging akkoord met een
totaal hondenverbod tijdens het broed
seizoen op het wandelpad door het
natuurgebied „De Pluimpot", nabij de
kern Sint Maartensdijk. De WD-fraktie
zette daar aanvankelijk wat vraagtekens
bij. „Aangelijnde honden", aldus J.L.
van Gorsel, „doen geen kwaad, loslo
pende honden en wilde katten echter
NIEUWE TONGE
op D.V. zaterdag 26 augustus hopen wij
weer een begin te maken met het jeugd
werk. Voor deze avond staat er om te
beginnen een vrije avond op het pro
gramma. Als jij voor 1 mei 1990 ook 15
jaar hoopt te worden, ben je om 19.30
uur van harte welkom in „Elim". Wij
hopen weer op veel gezellige en goede
avonden in het komende seizoen.
Het J.W.C.
destemeer. Aan de opvoeding en de
voorlichting is dan ook nog heel wat
te doen."
Meer problemen hadde de raadsfrakties
met een voorstel van de PvdA om de
organisatie Artsen zonder Grenzen jaar
lijks „een paar duizend" gulden subsidie
te geven. Volgens P. van Belzen (RPF/
GPV) gaf het geen pas de ene hulporga
nisatie meer subsidie te geven boven
andere organisaties. „De PvdA dwingt
ons zo een keuze te maken tussen eerste
en tweederangs organisaties." Alle frak-
ties besloten uiteindelijk Artsen zonder
Grenzen (voorlopig) een jaarlijkse sub
sidie te verlenen van 190 gulden. Wel
werd besloten om bij de voorbereidin
gen voor de begroting voor het jaar 1990
het totale subsidiebeleid van de ge
meente Tholen onder de loep te nemen.
Wethouder J. Versluijs (onderwijs)
neemt niets terug van zijn uitlatingen,
waarin hij zijn ergernis uitsprak over de
recente onderwijsakties. Hij ant
woordde dit op vragen van de PvdA-
fraktie. De wethouder is met name
„teleurgesteld" over de wijze waarop de
akties zijn georganiseerd. „Het college
van burgemeester en wethouders ver
wacht dan ook dat als de scholen een
dergelijke aktie overkomt, zij daarvan
een melding krijgt. Nu hebben we via
via en van enkele ouders hierover
bericht gehad. Het college deelt wel de
zorg van het onderwijs. Dat heeft ze tij
dens de vorige bijeenkomst in Hein-
kenszand en in een brief aan de Tweede
Kamer duidelijk onderschreven."
In september 1988 zijn wij gestart met
een computeravond in d' Ouwe School
te Oude Tonge. Eerst op elke derde
maandag en in december, op veler ver
zoek, ook op de eerste woensdag van de
maand. De bedoeling van deze avond
was om beginners, hobbyisten en pro
fessionals bijeen te krijgen om ervarin
gen uit te wisselen, hulp aan diegene die
dit nodig hadden te verlenen en om een
gezellig (computer)praatje te kunnen
houden.
Dit bleek volgens ons een succes, blijk
baar was zoiets hier op Flakkee nodig.
De eerste avond kwamer al 19 bezoe
kers, een stuk of acht zelfs met hun eigen
computer.
Wij hebben geen leden, alle bezoekers
betalen ƒ2,50 entree en hiervoor krijgt
iedereen een kop koffie.
De gehele periode, september tot en met
mei, hebben wij in totaal ongeveer 225
Deze bus werd van Maarsen Kroon
te Aalsmeer overgenomen.
De bus staat hier te wachten
in de Rosestraat te Rotterdam.
De foto dateert van 2 mei 1959.
KLAASWAAL - Zojuist verscheen
bij uitgeverij Deboektant Klaasvfaal
een fotoboek dat de geschienenis
van het streekvervoer op de Zuid-
Hollandse en Zeeuwse eilanden
door middel van 90 foto's in beeld
brengt. De auteur Bas v. d. Heiden
heeft getracht in woord en beeld alle
series RTM bussen te beginnen bij
de eerste lijndienst in 1923, de revue
te laten passeren. Daarnaast heeft
hij tevens bij de keuze van de foto's
gelet op de omgeving waarin de bus
zich bevindt.
Door deze keuze zijn er foto's opgeno
men van het volledige gebied waar de
RTM de busdiensten onderhield, zoals
Rotterdam-centrum en zuid, Dordrecht
en de eilanden IJsselmonde, Voome
Putten, Hoeksche Waard, Goereé Over-
flakkee en Schouwen-Duiveland. De
RTM werd op 12 november 1878 opge
richt. Zij hield zich bezig met paarde-
tramlijnen onder andere te Rotterdam.
In 1898 werd begonnen met stoomtram
diensten te exploiteren naar de Zuid-
Hollandse en Zeeuwse eilanden. Op 18
juli 1923 werd door de RTM de eerste
autobusdienst geopend op de lijn
Blaaksedijk-Goidschalxoord. De lijn
Blaaksedijk-Westmaas volgde al spoe
dig, op 15 september van dat jaar. Vele
autobusdiensten zouden nog volgen.
Funktie
In eerste instantie hadden de autobus
diensten een funktie voor het aanvul
lende vervoer op de tramdiensten. Later,
eind jaren '30 vervingen de bussen de
tramdiensten op sommige zijlijnen. De
Tweede Wereldoorlog bracht hier veran
dering in. De trams vervingen de bus
diensten weer. Nadat in 1953, na de
Watersnoodramp in februari, de tram
diensten werden gestaakt in de groep
Zeeland, volgden in 1956/1957 de groe
pen Flakkee en de Hoeksche Waard. Na
de opheffing van de groep Voorne Put
ten op 14 februari 1966 hield de RTM op
een trammaatschappij te zijn. De bus
had de taak van alle tramdiensten
overgenomen.
Fusie
Doordat er dammen en bruggen tussen
de verschillende Zuid-Hollandse en
Zeeuwse eilanden aangelegd werden,
werd het vervoer per autobus van de
RTM steeds groter. Nieuwe bussen wer
den aangeschaft en nieuwe lijnen wer
den geopend. Op 24 december 1976 werd
besloten tot de fusie tussen: Streekver
voer Walcheren, de Zeeuwsch-Vlaamse
Tramweg Maatschappij, Stoomtram
Breskens-Maldegem en de Rotterdamse
Tramweg Maatschappij. De exploitatie
van deze maatschappijen vond plaats
voor rekening en risico van de RTM. Op
23 februari 1978 vond verandering van
de statuten per notariële akte plaats. De
RTM hield op te bestaan en de ZWN
werd hiermee een feit.
Dit bijzondere fotoboek (ISBN 90-
71802-28-0) is tegen 34,90 te verkrijgen
bij elke boekhandel.
De steaks of biefstukken die van var-
kensfricandeau worden gesneden
wegen doorgaans 125 gram. Het vlees
ervan is bijzonder mals en daarom is
de bereidingstijd vrij kort. In deze
tijd van het jaar smaken de gevulde
steaks erg goed bij broccoli, bloem
kool, tuinboontjes en jonge sperzie
boontjes. Geef er kleine gekookte of
licht gebakken aardappeltjes (kriel-
tjes) bij.
Reken voor 4 personen op 4 varkens
steaks van elk 125 gram. Verder heeft
u nodig 75 gr. salami (aan een stukje),
geraspte belegen Goudse kaas, 1 ei en
droog broodkruim of paneermeel.
Snijd de steaks aan de zijkanten
open met de punt van een scherp
mesje. Doe het zo, dat er als het ware
zakjes in het vlees ontstaan.
Maak het vlees hierna droog met
keukenpapier. Hak de salami tot
kruimels en schep er IV2 eetlepel fijn-
geraspte belegen Goudse kaas door.
Stop in elke varkenssteak een deel
van het mengsel. Druk het vlees
daarna goed op elkaar. Haal de
steaks door losgeroerd ei en druk het
daarna met de platte hand stevig in
het broodkruim of de paneermeel.
Verhit in een koekepan 100 gr boter.
Wacht tot het schuim op de boter weg
begint te trekken. Temper de warmte
bron en bak de steaks er in 10 tot 12
minuten aan weerszijden goudbruin
en gaar in. Laat de steaks na het bak
ken even op een stuk keukenpapier
uitlekken.
Tip: In plaats van salami kunt u de
steak ook vullen met een meng
sel van kaas en fijngehakte
gekookte of rauwe ham.
Bereidingstijd: 15 minuten.
Energie per portie:
1725 kj (410 kcal)
bezoekers gehad. Jongeren, ouderen,
mannen en gelukkig ook enkele da
mes.
Op zaterdag 2 september a.s. willen wij
bij de opening van ons nieuwe seizoen
een open dag houden in d' Ouwe
School, Schoolstraat 28 te Oude Tonge.
Openingstijd van 13.30 tot 16.30 uur.
Hierbij zullen een aantal van onze vaste
bezoekers hun systeem demonstreren
en indien nodig hierbij uitleg geven.
Ook zal de afdeling Rotterdam van de
HCC aanwezig zijn.
Tevens zullen enkele bedrijven van
Goeree-Overflakkee op het gebied van
computers, computerbenodigdheden,
tijdschriften en boeken, aanwezig zijn.
Nadere informatie m.b.t. de open dag:
C.P. Hartog, Kaai 19 te Oude Tonge; tel.
01874-2576.
Toegang is gratis.
\0»0^fl
WEEKEND
RECEPT
