eiuvudeh-iiieuws Overdenking De weg naar huis Z/ uit de Heilige Schrift HET KIJKVENSTER Jan Knape Mzn. 2e Blad VRIJDAG 2 JUNI 1989 No. 5804 -•^ blik op kerk en samenleving - Kerkverlaters aan het woord - De eigenlijke nood Wie wekelijks een hoekje als dit mag vullen komt soms van het een op het ander. Vorige week hadden we het over „kerkverlating". Over de hele linie, zowel bij rooms-katholieken als bij pro testanten is een proces van leegloop aan de gang, waarvan we nog niet weten wanneer en waar het zal eindigen. „Toevallig" - maar toeval bestaat niet - zag ik een paar dagen later de herhaling van een NCRV-programma, waarin Henk Mochel allerlei mensen onder vroeg die „afgehaakt" hadden. Hoe waren ze ertoe gekomen, hoe voelden ze zich nu, hoe vulden ze hun zondag in, was er verwijdering gekomen met vroe gere relaties, enz. En natuurlijk ontbrak Aleid Schilder niet op de beeldbuis.... Aleid, die niet moe wordt met mond en pen te verdedigen dat de Gereformeerde leer en prediking er de oorzaak van is dat zoveel mensen aan de rechterkant van de Gereformeerde Gezindte psychi sche problemen hebben. Bijna stuk voor stuk verklaarden de kerkverlaters dat ze de breuk met kerk en geloof als positief hadden ervaren. Het betekende voor de meesten een soort bevrijding. Op zondag - ook dat werd eerlijk opgebiecht - viel er voor sommigen een „gat". Nietwaar, wanneer men van kindsbeen afgewend is geweest op zondagmorgen naar de kerk te gaan, wat moet je dan opeens beginnen met dat lege dagdeel? Uitslapen en een uitge breid ontbijt bleek het enige alterna tief. Dia-lezing Woord en Paad-ziel(enhuis OUDDORP Op D.V. maandagavond 5 juni hoopt Dr. Tanis een dialezing te houden in het Eben-Haëzergebouw te Ouddorp. Aanvang 19.30 uur. We kunnen dan zien hoe alles daar reilt en zeilt in zijn Woord en Daad-zieken huis. Wie benieuwd is waarvoor de opbrengst van de rommelmarkt en de fietspuzzeltocht voor gebruikt wordt, moet beslist komen. Allen hartelijk welkom! ANTIEKE WEHKKLOK Ik kocht een antieke klok met wekwerk, maar als ik die 's avonds instel met de 7 op dat koperen stelrad omhoog, belt hij mid den in de nacht Ik zie geen ander vast punt, want dat stelrad in het midden van de wij zerplaat draait mee met de wijzers. Hoe werkt die wekker? Antwoord: Volgens de ingesloten foto bezit u een originele Amerikaanse staande klok van omstreeks 1840-1850 met handsnijwerk, slagwerk en zoals zoveel antieke uurwerken, een wekin- stallatie. Het koperen rad op de wijzer plaat, waarmee u die ouderwetse wekker moet instellen, loopt mee met de kleine wijzer en de 12 daaro pstaat precies naar boven gericht als de lichter van de alarminrichting in de inkeping valt van de achter dit rad meedraaiende nok- schijf U moet dus de kleine wijzer als vast punt aanhouden en daarheen de gewenste tijd, waarop u gewekt wilt wor den, instellen. Er kwamen ook een paar dominees in beeld, die beweerden het met de kerk nog wel te zien zitten. De Amsterdamse Nico ter Linden bijvoorbeeld, die van mening was dat veel meer moet worden gedaan aan de overdracht. Willen we de mensen nog bereiken, dan zullen we in de leer moeten gaan bij akteurs en con ferenciers. Maar voor Aleid Schilder was dat beslist onvoldoende om de kerk verlating te stuiten. Willen we de men sen behouden, dan zullen we moeten afrekenen met bepaalde dogma's, onder andere met de leer van de uitverkie zing. Enfin, dat was zo ongeveer het klimaat van „Rondom Tien". Een NCRV-pro gramma waarin de visie en de gevoelens van kerkverlaters normatief bleek, maar waarin voor de blijvers geen plaats was ingeruimd. En die zijn er gelukkig nog velen! Als je met zo'n onderwerp in je gedach ten bezig bent, dan trekt alles dat er ver band mee houdt ook je aandacht. In TROUW van maandag 29 mei werd ver slag gedaan van een studiedag van Stichting Kerk zonder grenzen. Daar heeft Prof Dr. K. A. Schippers betoogd dat „kerkverlating door de jeugd de ker ken eigenlijk maar weinig kan schelen". De uittocht gaat nog gestadig door, maar de kerken besteden wel veel tijd aan organisatie, maar stoppen weinig ener gie in het gemeente-zijn. En dan volgt een zin uit het verslag die ik letterlijk citeer: „Al het handelen en spreken over het conciliair proces, of over armoede in Nederland, is leeg als daar niet het zoeken en tasten naar God centraal staat. Maar uitgerekend dat is niet erg populair in de kerk". Het is goed het ook eens van die kant te horen. De kerken vestigen voortdurend de aandacht op de nood vèr weg, maar voor de eigenlijke nood, de nood van de mens zonder God, hebben ze weinig of geen aandacht. En als ze op die weg doorgaan zullen ze zichzelf steeds ver der uithollen. Waarnemer 'D5b! Deze vraag- en antwoord-rubriek staat geheel ten dienste van de lezer die er kosteloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u sturen aan: Redactie Eilanden-N ieuws, Post bus 8, Middelharnis, met in de linker bovenhoek „Vragen-rubriek" vermeld. De vragen worden door deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzending compleet met antwoord in deze rubriek worden ge publiceerd. MMEHKOOHTS Elk voorjaar, lang voordat hooikoorts kan optreden, heb ik al last van die zelfde ver schijnselen: niezen, een loopneus en tra nende ogen. Met die anti-histaminen van de dokter kan ik niet autorijden. Weet u er raad op? Antwoord: Veel mensen kennen die ver schijnselen, in verschillende maanden, omdat die zg. hooikoorts afhankelijk is van de bloeitijd van uiteenlopende gra nen, planten en bomen, waarvan de stuifmeelkorrels dan enige tijd door de lucht zweven. Met hooi heeft uw allergi sche rhinitis niets te maken, maar ver moedelijk wel met de stuifmeelpollen van vroeg bloeiende bomen, zoals bijv. els of hazelaar (februari-maart), olm, taxus, populier of wilg (maart-april), es, berk of haagbeuk (in april). Dit jaar begon de bloei door de zachte winter maanden bij veel planten bijzonder vroeg en daarom had u eerder last van die loopneus dan anders. Zoveel moge lijk achterover liggen of zitten bespaart u een aantal malen snuiten. Het dragen van een zonnebril kan tranen van de ogen deels voorkomen. Draag liever geen de ogen irriterende contactlenzen en weersta de neiging om in uw ogen te wrijven, want dat maakt de prikkeling alleen maar erger. Vraag uw huisarts in plaats van dat vroeger voorgeschreven anti-histaminepreparaat, dat de rijvaar digheid beïnvloedde en u belette een auto te besturen, om een nieuw middel dat uw reactievermogen niet aantast en dat u kunt blijven gebruiken als u in uw auto stapt om uw klanten te bezoeken. Voorts bestaan er middelen als chro- moglycaat, waarmee u zo'n aanval van deze „bomenkoorts" kunt voorkomen door tijdig tevoren regelmatig een kleine dosis daarvan in te nemen. Het heeft geen bijwerkingen. Begin daarmee in januari. SlAAPKAMEtieASnN Op de slaapkamervloer treffen wij af en toe dit soort beestjes aan en soms zijn ze nog kleiner. We hebben nylontapijt en dekbed met 85% dons. Antwoord: Het diertje dat u ons opge plakt in uw brief toezend, was natuurlijk platgestempeld door de PTT, maar gezien de resten leek het 't meest op een larfje van de kleermot. De motvlinder- tjes vliegen bij voorkeur 's nachts, dus die ziet u vrijwel nooit. In een centraal verwarmd huis deponeren de vrouwtjes van de kleermot meermalen per jaar reeksen eitjes op stoffen die keratine bevatten, dus niet alleen op wol, maar ook in bontmantels en tussen veren. Daarom moet u zowel wollen kleding en vloerbedekking, alsook vachtjes en op gezette vogels controleren. Vergeet ook het handwerkmandje niet! De larven van de kleermot zijn zo klein, dat ze tus sen de draden van een weefsel kunnen kruipen. Bij kleding zoeken ze de plaat sen op waar de mens transpireerde of vlekken maakte, vanwege de extra lek kere smaak, en verder de donkere plaat sen in huis. Als een larve zich dik en rond gegeten heeft, spint ze een kokertje van ca 8 mm en na 2 tot 6 weken komt daaruit een volwassen vlindertje tevoor schijn, dat niet eet, maar wel eitjes gaat leggen als het vrouwtje is. Indien u de bestrijding serieus wilt aanpakken, haal dan uw klerenkast leeg. Klop alle wollen kledingstukken, dekens, vachtjes enz. buiten uit en zuig met de stofzuigerslang in alle hoeken en kieren. Ledig de stof- zuigerzak buiten en doe de inhoud gelijk, anders kruipen de larven later weer uit de zuigmond. U hebt een sterk insecticide tegen mottelarven nodig, maar met één keer spuiten bent u niet klaar. Dat moet enige malen worden herhaald, omdat u een aantal larfjes en vooral eitjes niet bereikt als die in don kere hoeken en kieren verscholen zitten. Blijf daarom regelmatig tot in de verste hoeken stofzuigen. Motschade aan kle ding kunt u voortaan voorkomen, door wollen kleren even te wassen of che misch te laten reinigen, alvorens ze voor een half jaar weg te bergen. ASTMA Waar vind ik de astma-patiëntenvereni ging? Antwoord: 't Wuiver 8, 1608 ES Wijde nes, telefoon 02293-1863. De roeping van Abram (2) De HEERE nu had tot Abram gezegd: Ga gij uit Uw land en uit Uw maagschap en uit Uws vaders huis, naar het land dat Ik U wijzen zal. (Gen. 12 3) Het welbehagen van God, waar we niet hoog genoeg van kunnen opgeven, komt tot de mens langs de koorden van de roe ping. Nu is het wel zaak van het Evange lie geen sluitend systeem te maken. Dat is altijd weer geprobeerd in de geschie denis van de kerk tot op vandaag. De banier van het Evangelie echter wappert vrolijk boven al onze stelsels en syste men. Ik bedoel te zeggen dat wie zalig wordt, uit enkel genade zalig wordt. Dat wie verloren gaat door eigen schuld ver loren gaat. Het is waar dat God het moet doen, dat is helemaal waar, maar dat is bepaald geen vrijbrief om de roeping naast ons neer te leggen en onbekeerd te blijven. De zondaar die het Evangelie hoort, die geroepen wordt en nochtans niet komt, is en blijft voor de volle hon derd procent verantwoordelijk. Stepha- nus zegt, vol van geloof en van de Heilige Geest, Gijlieden weerstaat altijd de Heilige Geest! En wat bedoelt hij daar anders mee dan wat de Heere zegt in het Spreukenboek: Terwijl Ik geroe pen heb en niemand geantwoord heeft, zo zal Ik ook lachen als Uw verderf komt. O hoor dan nog de roep van de levende God. De God van Abram. Die Abram riep, wegriep. Opdat hij de roeping zou gehoorzamen in en door het geloof. Het Woord van de hemel zou gehoorzamen. Ga gij uit Uw land en uit Uw maagschap en uit Uws vaders huis, naar het land dat Ik U wijzen zal. God komt tot Abram met een zware eis. Dat is bepaald niet gering. Hij wordt door de roeping getrof fen tot in de grond van zijn bestaan. Het betekent voor hem heel veel. Abram wordt niet alleen geroepen, hij wordt ook uitgeroepen. Uit allerlei verbanden. Een eis die voor gewone krachten schier onuitvoerbaar is. Immers, Abram moest op Gods bevel alles verlaten en prijsge ven, wat hem sinds zijn prille jeugd ver trouwd en kostbaar was. Weg uit zijn vaderland. Wie in die tijd zijn vaderland verliet, was een vreemde ling, dat wil zeggen een vogelvrij ver klaarde. Een kind van de dood. Denk maar aan Kaïn die wegvluchtte voor Gods aangezicht. Dan zegt Kaïn: Een ieder die mij ziet, zal mij doden. God zegt tegen Abram: Ga uit Uw land. En dan: Uit Uw maagschap. Dat wil zeggen uit het stamverband. Uit die levensge meenschap wordt Abram uitgepeld, los- gesneden. Door de hemelse roeping. Moet hij die banden doorsnijden. En dan ook nog de banden aan het ouder lijk huis, als God zegt: En uit Uws vaders huis. Heel zijn zelfbepaling wordt door God aan de kant gezet. Uit die drie verbanden wordt Abram uitge tild en losgemaakt. En hij weet niet wat hij ervoor in de plaats krijgt. Hij kreeg wel de belofte mee. Hij moest gaan naar het land dat de Heere hem wijzen zou. Maar welk land was dat? Waar lag dat land, hoe was dat land? Hij wist het niet. Hij moest gaan op het Woord des Heeren. De Heere stelt de taak nooit te licht voor, maar naar waarheid en met heilige ernst. Hij is de Heere van de waarheid en wil niet dat Zijn onderdanen teleur stelling en afwijking van de weg een onkunde of onwetendheid kunnen wij ten. De Heere Zelf eist, tot op vandaag, dat Zijn discipelen inderdaad alles ach terstellen, om de kennis van Jezus Christus de Heere. Dat ze om Zijnentwil vader en moeder verlaten. Dat ze zich zelf verloochenen, het kruis op zich nemen en Hem volgen. Op Zijn Woord. Alleen maar horend naar Zijn stem. In de kracht van Zijn Geest. De Heere wil Abram, en in dat spoor ook het zaad van Abram, helemaal voor Zich hebben. Hij zegt dat met de grootste klem. Hij zegt het heden. Overreken de kosten van de waarachtige bekering. Abram is de vader van alle gelovigen. Hij moest alles prijsgeven. Hij moest alle dingen schade en drek achten. Hij moest zichzelf prijsgeven. Jezus Zelf zegt het tot ons allen: Zo wie niet haat, wie niet achter stelt bij Mij, vader, moeder, zoon of dochter, het allerliefste wat er op deze aarde is, ja zo wie zijn eigen leven niet haat, kan mijn discipelen niet zijn. Nee het is ook vandaag geen lichte zaak. Dacht u misschien dat het vandaag anders ging? En dat wij rustig aan alles en nog wat vast kunnen blijven zitten en de Heere laten roepen? Dacht U dat de Heere ons vandaag de scherpte van Zijn Woord bespaart en bij ons wat in het gevlei komt? Aansluit bij onze wensen en verlangens? En dat U een discipel van de Heere Jezus kunt zijn met hand having van uw eigen ik? En eigen heer schappij? Met volharding van een leven in ons oude natuurlijk bestaan? Nee. God legt de bijl aan de wortel van onze levensboom. Want het gaat ook in 1989 met al de vragen die zich aan ons voor doen, om het grote konflikt tussen God en mens. De mens die op voet van oor log leeft met zijn God. God, Die heilig is en rechtvaardig. Het gaat er maar om het roer van ons levenscheepje uit han den te geven, de leiding van ons leven uit handen te geven. In andere handen te leggen. In doorboorde handen te leggen. God te rechtvaardigen en onszelf te ver oordelen. Niets is zo bevrijdend om er zelf helemaal tussen uitgehaald te wor den en op de Heere Jezus alleen te zien. Bij Hem te schuilen en te zeggen: Bij U, mijn Koning en mijn God verwacht mijn ziel een heilrijk lot. Abram hoorde de roeping. Hij geloofde die en is uitgegaan. Met vallen en opstaan. Daar is hij nooit boven uitge komen. Maar hij deed intussen de beste ruil van zijn leven. Zijn eigen ik ging van de troon. God werd zijn Heere en Mees ter. De raad en het welbehagen van God omspande voortaan zijn leven. Met alle hoogte en dieptepunten. Zijn leven stond onder de hoogspanning van de trouw van God. Ook wanneer deze vader van de gelovigen ontrouw was. Want Zichzelf verloochenen kon (en kan) Hij niet. Wat hebt U er op tegen dat God Uw eigen ik een beslissende knak geeft en breekt. Om Zijn Ik daarvoor in de plaats te stellen? Ja, wat heeft een mens er op tegen? Toch is het zo dat elk mensen kind, wie hij ook is, wat hij ook doet, zich ertegen verzet. Tot hij niet meer kan. Nee, we zijn niet zo gewillig als we voorgeven te zijn. De Heere is gewillig, niet wij. Maar Abram werd door de Heere losgemaakt. In dat leven van de bekering. De afsterving van de oude mens, de opstanding van de nieuwe mens. Hij vrist niet waar hij terecht kwam. Maar hij wist wel dat hij op zijn God aan kon. God, Die hem met die krachtdadige roeping had geroepen. Die Hem een andere levensrichting gaf. Een beter vaderland. Wie deze roep gehoord heeft, gaat ook uit. Wordt door de Heere gemaakt tot een vreemdeling en bijwoner op deze aarde. Net als Abram. Net als al de bij- belheiligen. Op doorreis. Onderweg naar het land dat God wijst. Het geloof En is gehoorzaam. Aan Christus. En dankt Hem voor Zijn onuitsprekelijke genade. KtK GEWICHTIGE VONDST Hierbij een foto van een vreemd vijfkantig gewicht met opschrift: 10DB KILOG. Voor welk gebruik is of was dat bestemd en wat betekenen die letters D en B? Antwoord: Misschien zou uit de ijklet ters aan de onderzijde af te leiden zijn in welke jaren zo'n gewicht gebruikt werd. IJzeren gewichten van deze vorm kun nen namelijk uit België en Frankrijk, maar ook uit Zwitserland afkomstig zijn. Gezien de afkorting KILOG is het vooroorlogs fabrikaat, want nadien moet kilogrammen volgens de interna tionale regels met de klein geschreven letters kg worden afgekort. Gewichten van dit formaat zijn geregeld voor weg ing van handelsgoederen gebruikt, zo wel op balansen als toonbankbascules e.d. De letters D en B kunnen de gieterij of fabriek of een andere leverancier aanduiden. MEEËTENDE OREN Max heeft zulke lange oor/lappen, dat die altijd in zijn eten hangen. Opbinden laat hij niet toe. Hoe voorkomen we smeerboel van de hond na het eten? Antwoord: We nemen aan, dat Max een bloedhond, pekingees, spaniel of een maltezer leeuwtje is. Voor die rassen bestaan speciale etensbakken die dieper van formaat zijn en zó nauw dat deze huisdieren er wel hun snuit, maar niet hun lange oren in kunnen steken. Die blijven dan schoon. BIEST SCHIFT Wij wilden biest gebruiken voor de pap, maar als wij het proberen te koken, gaat ze altijd schiften. Wat is daar tegen te doen? Antwoord: De biest kan niet worden gekookt, omdat het albuninegehalte van deze eerste melk van uw koeien daar voor te hoog is. Als u de biest in pap wilt gebruiken, moet u haar heel langzaam en onder voortdurend roeren tot zo'n tachtig graden Celsius verhitten. Maar u kunt er ook smakelijke en voedzame pannekoeken, drie-in-de-pan of dgl. gerechten mee bakken. 16, EN JE WIL WAT Ontvangt men voor een jongen van 16 jaar dubbele kinderbijslag? En mag hij dan in zijn vrije tijd iets bijverdienen, bijv. met een krantewijk? Antwoord: Voor kinderen die jonger zijn dan 18 jaar bestaat alleen recht op dubbele kinderbijslag indien zij niet thuis wonen. Voor kinderen van 18 jaar of ouder kan dubbele kinderbijslag wor den verkregen ifidien zij studeren en geen recht hebben op een studiebeurs. Kinderen waarvoor dubbele k.b. wordt gegeven, mogen 1200,- netto per kwar taal bijverdienen zonder dat het recht op die bijslag wordt aangetast. Voor kin deren waarvoor uitsluitend enkelvou dige kinderbijslag wordt genoten, is dat 1600,- netto per kwartaal. 01870 4844 veel en snelle verkopen! ANTI-808BELJEUK Er schijnt een Spaans middeltje te bestaan, wat daar in de apotheek te koop is, waar door je geen last meer hebt van bobbeltjes en jeuk op je lichaam, zodat je dan gewoon in de zon kan blijven. Weet u wat de naam daarvan is, en of het ook in ons land te koop is? Antwoord: Die bobbeltjes en de jeuk bij zon en wind waarover u schrijft, ont staan door een bepaalde overgevoelig heid van de huid, ook wel netelroos (urticaria) genaamd. Daar is in ons land inderdaad ook een middel tegen ver krijgbaar, namelijk Urtica Complex. Dat is een homeopathisch medicijn dat u ook bij een aantal drogisten en krui denzaken kunt kopen. Tweewielercentrum Middelharnis Hoek Hoflaan/ Schoolstraat 01870-3332 VERVOLGVERHAAL - 4 - Niet uitgegeven manuscript, beschikbaar gesteld door M. A. Knape Daarom knikt de moeder, dat het zo is, haar mond mummelt, de rimpels op het verflenste gezichtje schijnen dieper te worden. Ze wil troosten om het al te lange wachten, en waarschuwen dat het kind toch niet te veel van het leven moet hopen. Daartoe doet ze een lang ver haal, dat Betje al dikwijls gehoord heeft. maar dat immer weer nieuw is, omdat moeder het vertelt en omdat ze het heeft meegeleefd, voor een groot deel zonder het te weten, want toen was ze nog een kind. „Ik bin twaolf jaer mit je vaoder getrouwd geweest, m'n kind". Dan smekt de moe der met haar tandeloze mond, dat smekken over stemt het tikken van de kasklok aan de muur en het is van een diepe zin, al de droeve ervaringen van een dertig-jarig weduwschap worden er mee uitgezegd. De dochter knikt, ze veegt een traan weg die uit haar ogen siepelt en vergoelijkt: „Dat hawe ik zoa niet bedoeld". Er valt volstrekt niets te vergoelijken, ook heeft ze niets tegen haar moeder miszegd, slechts is er een verlangen naar haar lippen geweld. Het kan niet vervuld worden zolang de moeders nog leven. Hoe kon ze toch zo dwaas zijn, en zou onbillijk!.... Het is een moeilijkheid zowel voor hem als voor haar, ze zijn allebei kostwinner. Zijn moeder moet leven van zijn verdiensten; en zij gaat vier maal in een week uit werken, ze kunnen er schraaltjes van rondkomen. Het zal zo moeten blijven, het is niet anders. Tenzij Willem een andere oplossing weet. En door haar hoofd schreeuwt het weer: „juule weete je tied nog al ofte wachten!" Dat maakt haar opnieuw onbillijk, de mensen praten er over. Nu, na tien jaren, moet Willem een uitweg vinden! Hij kan zijn moeder naar het armhuis doen! Zo is het ineens egoïstisch in haar gedachten. Ze staat er versteld van, dat de zak zo gemakkelijk te regelen is. Ze voelt haar boosheid terugkomen, omdat Willem nooit heeft voorgesteld om het zo te doen. Zijn moeder in het armhuis, en haar moeder bij hen in. In de stilte, die er gekomen is, overweegt ze nauwkeurig die ene mogelijkheid, het stemt haar tevreden, zeker, zo kan het. En de moeder zegt, in antwoord op wat Betje ver gelijkend zei: „Welneent, m'n kind, ik weet wel, dat je dat zoa niet bedoelt. Je mo' mar geduld hawe. Onzen lieven Heere weet wel wat goed is voor een mens en Hie stiert het leven van een mens soms zo wonderlijk". Er is een groots ver trouwen in het gebaar van haar handen, waarmee ze deze woorden begeleid. Ze begint opnieuw te vertellen, alles wat daarstraks niet verteld is. Haar stem fluistert als van iemand, die grote geheimen onthult. Twaalf jaar getrouwd en negen kindertjes gehad. „En joe was de jongste, Betje. En noait niks tekort gekomme!" Dat is de wonderlijke besturing des Heeren, die kennelijk in haar leven is waar te nemen. Ze kon zoveel werkhuizen krijgen als ze hebben wilde. En de kinderen hebben zich niet eens zelf groot gebracht, want zij kon er zich als werkvrouw niet mee inlaten. Dat is toch opmer kenswaard! En het Armbestuur heeft jarenlang vier gulden per week in het onderhoud van het gezin bijgedragen. Vier gulden is een ondersteu ning, die ver uitgaat boven hetgeen de Regenten gewoon zijn in zo'n geval toe te staan. Want ze was een jonge, gezonde vrouw,l en Jaap was al elf jaar; en Francien was pas tien geworden, die kon in de zomer tarwe gaan lezen, en in het najaar aarpels. Maar de heeren „hadde d'r zoa mee te doew, da 'k zoa bleef zitte". Als de moeder daar aan denkt moet ze er om schreien, het water leekt langzaam uit haar roodomrande ogen, met een punt van haar schort veegt ze de gebruikte tranen weg. „En den baes was oak al zoa aerdig!" Daarmee bedoelt ze, dat Van der Stek zich ook niet onbe tuigd heeft gelaten. D'r man was bij Van der Stek in dienst toen die zo ongelukkig aan zijn einde kwam. En op de begrafenis zei de baas: „Och, vrouw Van der Molen, Onzen Lieven Heere zal wel voor je zurge, want Hie is een man der wedu wen en een vaoder der weezen". De baas heefteen handje mee geholpen met werkhuizen voor haar te zoeken, de royale bedeling van het armbestuur was vermoedelijk ook zijn werk, en 's winters zorgde hij altijd voor een paar mud aardappelen en soepkaarten. En Betje d'r vader is bij het bin nenhalen van de oogst, van een voer haver afge vallen. Met een gebroken nek is hij thuis ge bracht. Betje was toen zes weken oud en de ster vende man heeft tegen haar gezegd: „Dag, m'n meisje". Die woorden zijn aan Betje overgeleverd, het is een kostbare nalatenschap, waarmee ze het haar hele leven zal moeten doen. Als ze die woor den in haar gedachten brengt en haar ogen dicht doet, dan ziet ze haar vader liggen in de bedstee, zomaar in zijn werkgoed.... „En toen zei de man nog: dag, m'n meisje,.... en ik h ieuwe je zoa vast... en da's 't leste da 'k van z'n gehoard ha". Het oude vrouwtje snikt. Deze morgen is een morgen van herinneringen geworden. De moeder droogt haar tranen af Ze is volstrekt niet bedroefd, maar bij al die herinneringen pas sen tranen. Omdat ze zo vroeg weduwvrouw was, en d'r man zo plotseling stierf, en omdat hij ster vend nog zo zei: „dag, m'n meisje". En Onzen Lie ven Heere heeft zo goed gezorgd. Er zijn ook tranen die uit dankbaarheid worden geschreid. Hij zal wel blijven zorgen zolang ze nog te leven heeft, ook voor Betje.... En plotseling, alsof het een ingeving is, zegt ze: „Och, Betje, misschien leef je moedertje wel niet zoa lange meer". Het is ogen schijnlijk een vreemde combinatie van ge dachten. Daar schrikt de dochter van op: „Mar moeder, wat zei je noe toch". „Jae, kind". Ze knikt diepzinnig, het lijkt wel of er iets is, dat ze niet zeggen kan. „Je mot toch niet zoa raor praete". „Och". En dan, als om een naderend onheil te bezweren: „Ik zal d'r wel nie meer over praete. 't Was zoamar, 't zal wel over gaen.... 't Is nog tied genoeg, eh".... „Bèjaet, m'n kind".... Is het zo, dat een gezond mens soms de nadering van de dood voorvoelt? Betje d'r moeder wordt door iedereen voor een kras mensje gehouden. Ze is klein en tenger, maar het verschrompelde lijfje is een en al leven. En een dokter is er al in jaren niet over de vloer geweest, want haar kleine man kementen geneest ze met Haarlemmerolie en wierook. (wordt vervolgd) ■•v, b.v. ^.4*^■**'^'^**^■'^'^^■4■>^^■**^■*******'^'^'^****^■*******'^**'^**^■*'^*'^'^^■**^■***'^****^^^

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1989 | | pagina 5