EIUVIIDEfl-niEUWS
Fotoboek over de kerken
op Tholen en Sint Philipsland
NIEUWS
Houtland Pijl door burg. van Velzen
openge....zaagd!
uit de Kerken
Hans Groenendijk
5^3 1469.-
Stellendam wint derby
tegen S.O.F.
KMiirraMBOlRTJiS
Zojuist verschenen:
9 SPARTAMET
^U\ de fiets met iets
'm^i^}^m^m^m>^m^^^§^i^^m^^^^^^'^^^^(^»^^^^^^^^^
VERVOLGVERHAAL
2e Blad
DINSDAG 21 MAART 1989
No. 5785
SINT ANNALAND Zojuist ver
scheen bij uitgeverij Deboektant te
Kiaasvcaal in samenwerking met boek
handel Heijboer te Sint Annaland, het
door de heer C. van Winkelen samen
gestelde fotoboek over de kerken van
Tholen en Sint Philipsland. Het foto
boek geeft op schitterende wijze zicht
op het kerkleven van de negen kernen
van Tholen en Sint Philipsland. Hier
bij werd niet alleen gebruik gemaakt
van de diverse in omloop zijnde
ansichtkaarten maar ook veel privé
foto's van personen die nauw betrok
ken zijn geweest bij de kerkelijke akti-
viteiten ter plaatse kwamen voor
plaatsing in het boek in aanmerking.
De samensteller C. van Winkelen heeft
getracht de geschiedenis van de kerken
op Tholen en Sint Philipsland met de
enkele daarbij behorende personen zo
objectief mogelijk weer te geven, waarbij
hij strikt de neutraliteit in acht heeft
genomen.
De heer Van Winkelen; „Ik ben name
lijk van mening dat dit fotoboek zal bij
dragen tot een volkomen begrip voor
eikaars standpunten, hoe uiteenlopend
en verschillend die ook mogen zijn!"
Naar de verzamelaars van kerkkaarten
zal dit boek zeker zijn weg gaan vinden.
Het gebied, waarin al deze kerken gele
gen zijn ligt in het noordoosten van de
provincie Zeeland, te weten Tholen en
Sint Philipsland. In vroeger eeuwen
bestond dit gebied uit schorren en slik
ken, doorsneden met smalle kreken. Van
lieverlee ontstonden door aanslibbing
de beide eilanden. In de loop der jaren
zijn deze voormalige eilanden met het
vaste land verbonden, respectievelijk
door de Thoolse brug over de Eendracht
en door de Slaakdam die werd aange
legd in 1884. Na de stormramp van
1 februari 1953 kwam er, dankzij de later
uitgevoerde deltawerken een drastische
verandering in dit gebied door de aanleg
van ,de diverse dammen, waardoor de
afstand van Tholen en Sint Philipsland
naar de overige delen van de provincie
Zeeland en naar de naburige provincie
Noord-Brabant aanzienlijk werd ver
kort.
Doleantie
Na de afscheiding in 1834 en de Dolean
tie in 1886 zijn er in de plaatsen in dit
gebied, waar reeds een Hervormde kerk
bestond, in de loop der jaren nogal wat
kerken bij gekomen. Ook zijn er kerken
verdwenen en vervangen door nieuwe
gebouwen. Bestaande kerkgebouwen
werden geheel gerenoveerd of uitge
breid. Opmerkelijk is het feit dat nage
noeg alle Hervormde kerken in dit
gebied na het rampjaar 1953 zijn geres
taureerd of gerenoveerd. Alleen de
Grote of O.L. Vrouwekerk in Tholen
vormt hierop een uitzondering. De
monumentale kerk werd in de veertiger
jaren geheel gerestaureerd. Tengevolge
van de voorheen uitgevoerde restaura
tie, renovatie en uitbreiding zien de ker
ken op Tholen en Sint Philipsland er
dan ook goed uit. Het valt op dat men
alle kerken goed heeft onderhouden en
dat tot op heden nog steeds de nodige
aandacht wordt besteed aan het in
standhouden van de diverse kerkge
bouwen.
Het fotoboek over de kerken van Tholen
en Sint Philipsland (ISBN 90-71802-
21-3) is tegen ƒ34,90 verkrijgbaar bij
boek- en kantoorboekhandel Heijboer,
Ring 66 te Sint Annaland, telefonisch te
bereiken onder nummer 01665-2375.
Let op!! verschillende hoogtes en kleuren
l\/laal< vrijblijvend een proefrit!
Sommelsdijk, tel. 01870-2430
NED. HERV. KERK
Benoemd: door de Geref Zendings
bond tot zendingspredikant te Zim
babwe (docent Oudtestamentische vak
ken aan het Murray College te Morgen
ster) drs. M. J. Middelkoop te Baby-
loniënbroek.
Beroepen te: Herwijnen P. L. Tolhoekte
Jaarsveld; Tiendeveen-Nieuw-Balinge
(toez.) H. van Ginkel, kand. te Groot-
Ammers; Urk Chr. van Andel te Berg-
schenhoek; Nieuwkoop (toez.) R. W.
van Mourik te Aagtekerke; Katwijk aan
Zee (toez.) P. J. Stam te Ter Aar; Krim
pen aan den IJssel (buitengewone wijk-
gemeente) A. van Vuuren te Alblasser-
dam.
Aangenomen naar: Sprang C. Kik te
Strijen; de benoeming door de Geref.
Zendingsbond tot zendingspredikant te
Zimbabwe (docent Oudtestamentische
vakken aan het Murray College te Mor
genster) drs. M. J. Middelkoop te Baby-
loniënbroek.
Bedankt voor: Bodegraven A. de Reuver
te Delft; Dinteloord G. C. de Jong te
Zoetermeer.
GEREF. KERKEN
Beroepen te: Harlingen (bij acclamatie)
E. C. Kim te Deventer; Colmschate A. E.
van Luttikhuizen te Eefde-Gorssel.
Aangenomen naar: Colmschate A. E.
van Luttikhuizen te Eefde-Gorssel; Kat
wijk aan Zee drs. G. J. Mink te Arnemui-
den, die bedankte voor Gramsbergen en
voor Herwijnen; Delft als studentenpre-
dikant (part-time) drs. J. L. Kroesen te
Krimpen aan de Lek (part-time).
Beroepbaarstelling: drs. J. W. van der
Meulen, Voorstraat 49, 4486 AJ Colijns-
plaat, tel. 01199-987; drs. I. Wattel-de
Heer, Tuyl van Serooskerkeweg 111-2,
1076 JJ Amsterdam, tel. 020-766603.
GEREF. KERKEN (Vrijgemaakt)
Beroepen te: Haulerwijk A. J. van Zuij-
lekom te Franeker-Sexbierum i.c.m.
Arum.
Aangenomen naar: Blokzijl ca. drs. A.
de Graaf kand. te Kampen.
Bedankt voor: Brachterveld, Ferwerd-
Hallum, Ten Post i.c.m. Garrelsweer,
Zuidbroek en Zuidwolde drs. A. de
Graaf, kand. te Kampen; Avereest-
Dedemsvaart A. J. van Zuijlekom te
Franeker-Sexbierum i.c.m. Arum.
NED. GEREF. KERKEN
Beroepen te: Oegstgeest drs. W. Janse te
Loosdrecht; Amsterdam-Tuinsteden-
Zuidwest H. Schuurman te Dronten.
Aangenomen naar: Zoetermeer J. J. Ar
nold, kand. te Deventer.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te: Bennekom D. van der
Zwaag te Klundert; Hamilton (Can.)
drs. G. R. Procee te Opperdoes.
Bedankt voor: Apeldoorn-Oost drs. W.
P. de Groot te 's-Gravenhage-Centrum.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te: 's-Gravenhage-Zuid en
Klaaswaal A. Bac te Bodegraven; Waar
de J. Mol te Werkendam; Capelle aan
den IJssel (wijk West) A. F. Honkoop te
Zwijndrecht; Leerdam G. Mouw te
Genemuiden; Middelburg-Centrum J. J.
van Eckeveld te Zeist.
Bedankt voor: Poortugaal en Sprang-
Capelle i.c.m. Dovenzorg R. Boogaard
te Leiderdorp; Oosterland (Z), Utrecht
en Woerden J. Karels te Rijssen; Spijke-
nisse L. Blok te Nunspeet; Terneuzen N.
W. Schreuder te Goes; Vlaardingen G. J.
van Aalst te Benthuizen.
Wat had er j.l. donderdagavond aan de opening van Hout-
land Pijl te Ouddorp beter te pas kunnen komen dan een
eerlijke handbewogen houtzaag, vooral als die door de
burgemeester wordt gehanteerd? Het vormde die avond
de openingshandeling waarmee burg. van Velzen van
Goedereede het sterk uitgebreide doe-het-zelf bedrijf van
de fam. J. Akershoek feestelijk heropende; het landelijk
symbool, de gele maatlat, werd daartoe doorgezaagd.
Op alle landelijke doe-het-zelf zaken die als Houtland
Pijl bij de HDG groep Houtland zijn aangesloten is die
gele maatlat een herkenningsteken. Het betekent dat via de
inkooporganisatie tegen scherpe prijs een zeer uitgebreid
assortiment werd ingekocht en daar kan de doe-het-zelver
zich in vinden. De klant heeft inmiddels bezit van 500 m^
verkoopruimte genomen, als welkome gasten overigens die
er op hun wenken worden bediend, van advies en van mate
riaal dat, als het hout- of plaatwerk betreft keurig op maat en
dikte wordt gezaagd, want service wordt er gegeven, bij Hout
land Pijl.
Daar heeft het bij de grondleggers van het bedrijf, nu 20 jaar
geleden, evenmin aan ontbroken. De broers Daan en Jaap
Pijl, timmerlui van professie begonnen een doe-het-zelf
Vader en zoon Alcershoelc in de nieuwe zaak.
zaak van nog bescheiden afmetingen maar dat stond de
faam van het bedrijf allerminst in de weg. Jaap's schoonzoon
Jan Akershoek zette het bedrijf voort, eerst op 180 m^ maar
thans, na een forse uitbreiding in een zaak die 500 m^
beslaat. Terwijl hij toch zelf ook geen twee linkse handen
heeft, heeft dhr. Akershoek met bewondering de snelle bouw
gevolgd, gepleegd door aannemer van Koppen (timmerbe-
drijf), fa. V. d. Klooster (metselbedrijf) en fa. van Wijk voor
het constructiewerk.
J.l. vrijdag ging de deur weer open en werden de klanten in de
prachtige nieuwe zaak ontvangen, goed bereikbaar en van
parkeergelegenheid voorzien. Aan het assortiment zijn o.m.
hang- en sluitwerk voor caravans toegevoegd, terwijl op de
bovenverdieping een royale ruimte werd ingericht voor de
expositie van kasten en kleinmeubelen van without en
geplastificeerde plaat.
Het voorjaar is daar en dat betekent zeker in een dorp als
Ouddorp dat de doe-het-zelvers weer gretig aan het werk
gaan. Oók geldt dat voor de bezitters van zomerhuizen en
huisjes-, ze zijn welkom, in Houtland Pijl, „uw beste maat in
doe-het-zelf'.
Jongstleden dinsdag speelden de teams uit
Stellendam en Oostflakkee (of beter ge
zegd: Oude Tonge) hun laatste wedstrijd in
het kader van de R.S.B, competitie. Voor
beide teams stond alleen nog de eer op het
spel, (JCH zou dit vast anders zien: wie is
de op één na beste schaakclub op G.O.)
want beiden waren al zeker van handha
ving in de 3e klasse. Het werd desalniette
min een leuke, maar vooral gezellige
avond, waar alle spelers blijk gaven van
grote strijdlust; en aangezien de winnaar
van deze ontmoeting een verslag zou
schrijven, moet ik deze taak op mij nemen
en ik zal dit in alle objectiviteit doen. Dus
maak je geen zorgen, B.J.Ü
De eerste partij die in een beslissing ein
digde was die tussen de beide 'nestors' (met
alle respekt) van beide verenigingen, Roon
en de Waal. Een damepionopening waarin
wit met een voordeeltje uit de opening
kwam. Roon verhoogde langzaam de druk
op de zwarte stelling op en wist uiteinde
lijk de beslissende zet te plaatsen.
Kort daarop vergrootte van Oostenbrugge
de voorsprong door Douw tot overgave te
dwingen. Een Hollandse partij waarin wit
een aanbeveling van Barden opvolgde. Dit
leidde tot een flink initiatief en na een fout
moest zwart ook nog eens een stuk inboe
ten. Niet lang daarna (je komt tenslotte om
een avondje te schaken) schikte zwart zich
in zijn lot, en legde zijn koning om.
S.O.F, deed wat terug via van Hooff Dit
jonge talent wist feilloos de enigszins ver
dachte opstelling van Bolleman in een
Siciiiaanse Draak op te blazen. U moet op
deze jongeman letten, schaakliefhebbersü
Daaropvolgend vielen er drie remises te
noteren: Wijnands en Zonneveld, twee
schaakvrienden, wikkelden af naar een
lopereindspel met elk 7 pionnen, waarin
verder niets meer te beleven viel. Van Ros-
sum leek voordeel te hebben tegen één van
de gebroeders HoUeman (voor de goede
orde: Peter), maar deze wist via aktief spel
het evenwicht te h erstellen. Daar bleef het
ook bij. Ook Koese wist met wit geen voor
deel te behalen uit een Engelse opening.
Dogterom hield zijn hoofd koel en wist
met opvallend gemak de remisehaven te
bereiken.
De andere HoUeman (Leen) ging tamelijk
ongelukkig onderuit tegen Botma. Een
Grünfeld-Indiër waarin wit een tikje beter
stond, maar door onoplettendheid (of
schaakblindheid) verloor wit een stuk, en
dat maak je nooit meer goed, ook niet
tegen Botma. De laatste partij leek nog wat
te beloven voor S.O.F., maar B.J.B. (U weet
wel van die leuke stukjes over S.O.F.) wist
zich geen raad met zijn materiële surplus
(kwaliteit pion voor) en koos voor een
zetherhaling; Van Rhee was daar zéér blij
mee: na een witte koningszet had hij zon
der meer de partij opgegeven. Derhalve
kon de einduitslag opgemaakt worden: 5-3
voor Stellendam.
Persoonlijke resultaten:
S.V. Stellendam 1 - S.O.F. 1
bord 1: D. Botma - L. HoUeman1 - O
bord 2: H. v. Oostenbrugge - A. Douw...l - O
bord 3: W. v. Rossum - P. Holleman....'/2 - Vi
bord 4: A. Bolleman - R. van HooffO - 1
bord 5: G. Zonneveld - K. Wijnands ....Vi - 'A
bord 6: A. Roon - C. de Waal1 - O
bord 7: P. v. Rhee - B. J. Bruggeman....V2 - Vi
bord 8: L. Koese - J. J. DogteromVz - Vi
Uitslagen h.h. competitie d.d. 28 februari:
M. Leydens - A. Roonafg.
H. van Meenen - R. Leydens...:Vi - Vi
G. J. Zonneveld - C. van AsstVi - Vi
K. Tanis - H. van OostenbruggeO - 1
K. Hameeteman - H. SmitO - 1
D. Hameeteman - D, BotmaO - 1
P. Tanis - A. BollemanO - 1
H. Tanis - A. Vroegindeweij1 - O
J. van Gosliga - J. GottschalO - 1
Uitslagen h.h. competitie d.d. 7 maart:
W. Breeuwer - D. Hameeteman'/i - Vi
K. Hameeteman - J. Gottschal1 - O
R. van Dongen - H. Tanis1 - O
A. Roon - K. TanisV2 - Vi
A. Bolleman - G. J. Zonneveldafg.
H. Smit - P. van RheeO - 1
W. van Rossum - L. KoeseO - 1
A. Vroegindeweij-H.v. OostenbruggeVi - Vi
D. Botma - J. van Gosliga1 - O
Uitslagen h.h. competitie d.d. 14 maart:
H. Smh - K. TanisV2 - Vz
R. Leydens - J. GottschalO - 1
J. van Gosliga - W. Breeuwerafg.
C. van Ast - K. HameetemanO - 1
H. van Meenen - D. Hameeteman1 - O
M. Leydens - H. Tanisafg.
Uw schakende verslaggever.
G. J. Zonneveld
.^l^l^l^4.^l^l^l^l^J^l^4.l^l^l^]^:(.^.l^^■4■**4■***'^****'^**4■¥■**¥**********¥****>^****'^******
o o OR J«« KSAft MZ«,
Publikatierecht door de uitgever
Bosch en Keuning - Baarn.
Overgedragen aan de Ver. Streekmuseum
Goeree-Overflakkee, Sommelsdijk.
- 45 -
Af en toe bewogen zich zijn handen
onrustig over het dek heen en weer, alsof
ze iets zochten dat ze niet konden vin
den. Soms sloeg hij schichtig de ogen op,
om met verwilderde blik naar zijn
omzwachtelde hand te kijken. Dan draaide hij de
hand heen en weer voor zijn gezicht, ze viel terug
op het dek, en langzaam gingen zijn ogen weer
toe.
Het was somber in de torencel. Langs de ruwe
muren waren grote, vreemde schaduwen. Op een
wankel tafeltje stond een stallantaarn, het glas
was groezelig en de vlam brandde kwijnend. Tel
kens als Piet het licht hoger wilde draaien begon
het te walmen. Alleen het ledikant zag er fris uit
en de lakens waren helder.
Het was Piet wonderlijk te moede geworden toen
Sien d'r vader zijn verhaal deed. Hij was er zo stel
lig van overtuigd geweest, dat vader de brand zelf
had aangestoken. Hij zou er een eed op hebben
durven doen als het hem gevraagd was geworden.
En dat men hem ondervragen zou, daar was hij
bang voor geweest. Toen de veldwachter gister
avond kwam zeggen, dat vader niet thuiskwam,
schoot het dadelijk in zijn gedachten: wat moet ik
nu doen als ik morgen verhoord word? Mag ik
vader beschuldigen? Hij had er de hele nacht mee
geworsteld. Moest het recht niet zijn loop heb
ben? Maar hij was toch kind!.... En toen de veld
wachter vanmorgen weer kwam om te zeggen, dat
vader ineens zo erg ziek was geworden, ging het
een ogenblik door zijn gedachten, dat de moei
lijkheid hiermee voorlopig opgelost was. Het gaf
hem grote verlichting, wie weet wat er nog gebeu
ren kon. En dat vader nu zo ziek was aanvaardde
hij berustend. God had het gedaan en Zijn doen
was enkel majesteit.... Daar was hij in bevestigd
geworden toen hij hoorde, dat vaders onschuld
gebleken was.... Sien d'r vader had wel gelijk, hij
moest aan God vasthouden, vertrouwen stellen in
Zijn wijs beleid, dan zou alles terecht komen.
Misschien kwam het met vader ook nog wel
terecht.... en met al het andere.... God beproefde
Zijn kinderen toch nooit boven hun krachten!
Zijn kinderen! Was hij een kind van God? Zou
een kind van God zo slecht van zijn eigen vader
durven denken. En terwijl hij op zijn knieën voor
het ledikant lag ging hij in zijn gedachten na hoe
hij vader zo lichtvaardig had kunnen beschuldi
gen. Hoe was het ook weer? Er was zoveel gebeurd
sinds gisteravond en alles lag als een verward klu
wen in zijn hersens. Hij probeerde orde in zijn
denken te brengen, het ging niet gemakkelijk, zijn
hoofd was zo moe. Vader was in de schuur
geweest, dat wist hij. Hijzelf ook nog even, maar
toen was er nog niets van brand te bespeuren
geweest. Vader was in de kamer gekomen en hij
was begonnen met lelijke dingen tegen vader te
zeggen. O, hoe had hij dat toch kunnen doen, wat
stond hij schuldig tegenover hem! En toen had
vader iets terug gezegd, iets vreemds over dat geld,
dat hij het over een paar dagen wel zou kunnen
krijgen. En vlak daarop riepen de buren dat de
schuur in brand stond. Toen dacht hij dadelijk,
dat vader het gedaan moest hebben.... Het was
liefdeloos geweest om dat zo ineens te denken, en
hij had er zelfs met Sien d'r vader over ge
sproken!....
„Vaoder.... vaoder".... Zachtjes streek hij over
vaders gezonde hand. Hij zou hem zo graag om
vergeving vragen, maar vader hoorde hem niet.
Wat was er toch vannacht met hem gebeurd? De
onderstelling van de dokter had hem maar
gedeeltelijk bevredigd. Die gewonde hand en dat
kapotte ruitje stonden met elkander in verband,
dat was wel duidelijk. Maar wat was hier afge
speeld? Zijn ogen dwaalden naar het venster.
Over het gebroken glas was een stuk papier
geplakt. Het witte papier stak helder af tegen de
grauwe muur en het zwarte donker van de ven
sternis. Wat moest vader hier geleden hebben in
die ene nacht! Er kwam een groot medelijden in
hem en een grote droefheid. Hij moest weer om
gisteravond denken toen hij zoveel lelijks tegen
vader zei, hij had zelfs geprobeerd om moeder
van hem af te nemen.... Als vader nu eens stierf
zonder bij kennis te komen! Dan zou hij zijn hele
leven geen rust meer hebben, dat voelde hij. Want
vader moest hem in zijn hart veroordeeld hebben.
Misschien had hij hem hier, in deze eenzame cel,
wel gevloekt... misschien rustte de vadervloek op
zijn schuldig hoofd. O, sloeg hij toch zijn ogen
eens op met een blik van herkenning. Dan zou hij
hem smeken om vergeving voor alles wat hij
gezegd en gedaan had....
„Vaoder!".... Het kwam als een angstkreet over
zijn lippen.
De zieke wendde het hoofd kreunend om, maar
zijn ogen bleven gesloten.
„Vaoder!".... Hij riep harder. Zijn stem kaatste
akelig terug naar de muren. „Vaoder!".... Het was
een schreeuw nu, want vader sloeg zijn ogen op.
Als hij nu maar eens naar hem kijken wou. „Vao
der dan toch!"....
Maar vader nam geen notitie van hem. Een ogen
blik rustte vaders blik op hem, wezenloos, dan
dwaalden zijn ogen weer onrustig door de sche
merige ruimte van de cel, angstig zochten ze in de
donkere hoeken waar het licht van de lantaarn
niet kwam, alsof daar iets wezen kon, dat hem
vrees aanjoeg. Zijn hoofd viel dieper in het kus
sen, het was of hij voor iets terug deinsde. Hij
bracht zijn omzwachtelde hand weer voor zijn
gezicht, het bloed had het witte verband op plek
jes rood gekleurd. Hij draaide zijn hand om en
om, dan deed hij zijn ogen weer dicht, loom van
moeheid.... Over zijn lippen kwam een klage-
lijke zucht...
Piet probeerde of vader iets drinken wilde. Met
een lepeltje bevochtigde hij de droge lippen, ze
smekten gretig. Dan wendde hij het hoofd af...
Moedeloos ging hij op de stoel zitten, die naast
het bed stond. Met zijn arm leunde hij op het voe
teneind van het ledikant Zijn hoofd werd zo dui
zelig en in zijn lichaam was zo'n vreemd gevoel....
Hij hoopte dat Sien d'r vader maar gauw mocht
komen met Lena, want dit kon niet lang meer
duren. Hij voelde de slaperigheid over zich
komeir. Om elf uur zou Sien d'r vader hier zijn
had hij beloofd. Hoe laat was het nu?.... Hij wist
het niet Alle begrip van tijd ging hier weg. Hij had
nu en dan de torenklok voelen slaan, want horen
kon je het hier niet. De klanken vielen over het
dorp heen, de ruimte in. Voor wie hier was stond
de tijd stil... alleen dreunden de oude muren even
en boven je hoofd was er een vreemd gerucht alsof
er iets brak.... (wordt vervolgd)
