ElUVtlDEtl-niEUWS
2i
Overdenking
Etsen van
Warner Kleyn
Reünie OVW'ers
uit de
Heilige Schrift
Kettlng-
formulieren
BIIVGO
Fa. B. van Eek Zn.
KMElJTiMBOKRTJïS
•c
HET
KIJKVENSTER
II
II
Wij verzorgen ze voor u.
drukkerij kranse bv
SSN OUDE BAARS
ZWART-WIT ZILVSn
MISLUKTE BOERENMEISJES
MUZIEKISOIATIE
KNOFLOOK VERVANGEN
01870-
4844
veel en snelle verkopen!
De lijdensweg van Christus
BIJ DIE MOLEN
TE WAPEN
MUNT MET OLIFANT?
ACACIA-ZADEN
de juiste Qj]
taxatie... nvmI
Makelaar Tamboer
Jeugdwerk Nieuwe Tonge
VERVOLGVERHAAL
2e Blad
VRIJDAG 3 MAART 1989
No. 5780
blik op kerk
en samenleving
- De zaak-Ede
- Een opvallende uitspraak
Is het in Nederland zo ver gekomen dat
de rechter een predikant kan straffen
om wat hij in een kerkdienst gezegd of
gebeden heeft? Die vraag is aktueel
geworden door het kort geding tegen de
kerkeraad van de Christehjke Gerefor
meerde Kerk en zijn predikant, ds. J. van
Amstel, te Ede.
Enkele eeuwen geleden kwamen zulke
dingen trouwens ook wel voor. Ten tijde
van de Republiek, toen Kerk en Staat
nauw verbonden waren, durfden de pre
dikanten van de kansel af weleens din
gen zeggen die de plaatselijke of de
gewestelijke overheid niet aangenaam
waren. Met het gevolg dat Hun Weleer
waarden soms op het matje werden
geroepen bij de Edelachtbare of Hoog-
mogende Heren. In vele gevallen liep
het met een sisser af, maar het kon ook
gebeuren dat de overheid de dienaren
van het Woord monddood maakte. Het
is bijbels en reformatorisch dat „konin
gen voedsterheren der kerk" zijn, maar
de schaduwzijde is dat overheidsperso-
nen zich een te grote macht in kerkelijke
zaken aanmatigden.... Sinds de schei
ding van de Kerk en Staat in 1795 beho
ren die toestanden tot het verleden. De
overheid oefent geen tucht meer uit op
interne kerkelijke uitspraken.
Maar nu dan het geval-Ede. Een doop-
lid van genoemde gemeente had de uit-
drukkehjke wens te kennen gegeven als
WARNER KLEYN is geen onbekende
op „het eiland". Hij kreeg zijn opleiding
aan de Rotterdamse Kunstakademie en
de Koninklijke Akademie voor Beel
dende Kunsten in Den Haag in de
periode 1958 tot 1964.
In Den Haag behaalde hij zijn Ie graads
bevoegdheid voor tekenen en kunstge
schiedenis, terwijl hij zich in Rotterdam
op 3-dimensionaal gebied verder be
kwaamde.
Vooral op dit laatste terrein verwierf hij
bekendheid op Goeree-Overflakkee.
Vele opdrachten in keramiek, staal,
brons en aluminium heeft hij uitge
voerd. Zijn opdrachtgevers waren be
drijven, partikulieren en instellingen
w.o. de Rijksscholengemeenschap en de
Rabobank te Middelhamis.
Ook op grafisch en druktechnisch ge
bied werd hij gevraagd alsmede voor het
maken van landschappen en portretten.
Zijn GRAFISCH WERK - zoals hier
getoond - kenmerkt zich door ver
gaande abstraktie, evenwicht in vorm en
contravorm, het gebruik van letterte
kens en een heldere kleurstelling. De
techniek is een tamelijk onconventio
nele toepassing van de etstechniek.
Geen enkelvoudige etsplaat maar een
samenvoeging van in elkaar passende
stukken met tegelijktijdige toepassing
van diverse druktechnieken.
zodanig te willen worden uitgeschreven.
Dat deed der kerkeraad natuurlijk niet
zómaar. Tenslotte werd hij ertoe ge
dwongen door de advocaat van de
betrokkene. De plaatselijke predikant,
ds. Van Amstel, maakte dat in de kerk
dienst van 25 december vorig jaar aan de
gemeente bekend en deed in het open
baar voorbede voor hem, die zich aan de
gemeente had onttrokken en „zich van
Uw Verbond en Woorden niets meer
aantrekt".
Die zinsnede nu is bij het ex-dooplid in
het verkeerde keelgat geschoten. Hij
beweert namelijk dat hij wel de kerk als
zodanig, maar niet God en Zijn Woord
de rug heeft toegekeerd. Vandaar dat hij
in een kort geding rectificatie heeft
geëist.
In zijn uitspraak - op vrijdag 24 februari
- heeft de Arnhemse rechter de eis toege
wezen. In de praktijk betekent dat, dat
ds. Van Amstel en zijn kerkeraad vijftien
honderd gulden schadevergoeding moe
ten betalen en een rectificatie moeten
plaatsen in het kerkblad. Zouden ze in
gebreken blijven, dan komt daar nog
een dwangsom van tienduizend gul
den bovenop....
Hoe ds. Van Amstel en zijn kerkeraad
op deze uitspraak zullen reageren is op
dit moment nog niet zeker. Althans, in
een vraaggesprek voor de E.O. op zater
dag 25 februari verklaarde de predikant
nog geen beslissing te hebben genomen
of hij tegen deze uitspraak in hoger
beroep zou gaan.
In elk geval is wel duidelijk dal hier een
precedent is geschapen. Weliswaar heeft
de rechter erkend dat hij zich niet mag
en wil mengen in de eredienst. Maar het
blijkt wel mogelijk dat uitspraken in een
gebed of in een preek achteraf door
sancties kunnen worden getroffen. Het
zal dus voor de predikanten zaak zijn
hun woorden zorgvuldig te kiezen.
Maar was zorgvuldigheid altijd al niet
geboden, in het spreken tot de gemeente,
maar zeker in het spreken tot God?
Waarnemer
/iSS^ Westdijk 33-56
Middelharnis
T^l. 01870-3035-2060
f/Fietsen, brommers,
reparatie
Aan groeps-exposities heeft Warner
Kleyn deelgenomen in Den Haag, Har-
lingen, Amsterdam en Bussum. Solo
exposities had hij in Vlaardingen,
Malaga en eerder in Middelhamis.
Een recente ontwikkeling in zijn werk
betreft 3-dimensionale lichtarchitec-
tuur: plastieken en reliëfs waarin vooral
T.L.-licht is verwerkt.
De etsen zijn te koop. De prijzen zijn
ƒ300,- per stuk of/500,- per serie. De
lijsten, zoals getoond, kosten 50,- per
stuk.
De expositie in de entree en de wacht
ruimte van de Fysiotherapie-praktijk
van Ph. van den Berg en F. G. Koese aan
de Koningin Julianaweg 16 te Middel
hamis duurt tot en met 26 mei 1989.
De openingstijden zijn: op werkdagen
van 9.00 tot 12.00 uur en van 13.00 tot
17,00 uur.
Op woendagmiddag is de praktijk ge
sloten.
Voor meer informatie: 020-906036 en
01870-5097, beide in de avonduren.
Voorstraat 13. 3245 BG Sommelsdi|k
Tel. 01870-2275.
De reüniecommissie van het v.m.
O.V.W. Bat. II - 3 Reg. Inf. voorheen
gelegerd te Brielle-Oostvoome-Rockanje
en later te Assen, organiseert op verzoek
weer een reünie.
Bij voldoende belangstelling zal deze
worden gehouden op vrijdag 21 april in
de O.Off.Mess van de Alexanderka-
zerne, aan de van Alkemadelaan te 's-
Gravenhage.
De kosten bedragen 22,50.
Na uw aanmelding onder gelijktijdige
storting op gironr. 3371967 t.n.v. reünie
commissie (C. den Haan) te Oostvoorne,
wordt u het definitieve programma
toegezonden.
U kan zich aanmelden bij Kees den
Haan, Fr. van Borselenweg 7, 3233 TG
Oostvoorne. Of J. Noordermeer, Obal-
laan 11, Oostvoorne. Resp. tel.nrs.
01815-4708 of 2940.
Deze vraag- en antwoord-rubriek staat
geheel ten dienste van de lezer die er
kosteloos gebruik van kan maken. Uw
vragen op velerlei gebied kunt u sturen
aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Post
bus 8, Middelharnis, met in de linker
bovenhoek „Vragen-rubriek" vermeld.
De vragen worden door deskundigen
beantwoord en zullen binnen enkele
weken na de inzending compleet met
antwoord in deze rubriek worden ge
publiceerd.
Weet u, waar dé familienaam Inde Baers
vandaan Icomt?
Antwoord: Van een voorvader die de
herberg „In de Baers" met een vis als uit-
hangteken bezat, zoals die bij Koude-
kerke op Walcheren, ca 17de eeuw.
lic heb van mijn grootouders Indisclie siera
den geërfden daar zijn zilveren voorwerpen
bij met reliëf waarbij de groeven erg zwart
zien. Is dat opzet, of vuil? En hoe krijg ik dat
eruit?
Antwoord: Die lager gelegen reliëfdelen
worden op een aantal Indonesische
eilanden door het aanbrengen van hars
opzettelijk zwart gemaakt volgens de zg.
Niello-bewerking. Sieraden en kunst
voorwerpen die op deze wijze van een
contrasterend zwart laagje tussen het
witte zilver zijn voorzien, kunt u beter
niet, of alléén zeer omzichtig bovenop
poetsen, omdat u anders die essentiële
harslaag beschadigt of verwijdert. En
dan is zo'n kunstwerkje opeens effen wit
en ééntonig. Betreft het echter zg. Oud
hollands zilver met hoog zilvergehalte
(ringgit zilver), dan zijn de lager gelegen
reliëfdelen vanzelf zwart geworden,
doordat zilver van zo'n hoog gehalte
niet gepoetst hoeft te worden. Als uw sie
raden er nog fraai uitzien is het dus
maar beter, ze niet te poetsen.
Ik had weer eens klodders gemaakt, dit keer
op witte wijn, maar toen wij depot openden
bleek de drank niet te genieten!
Antwoord: Geen wonder, met witte wijn
kunt u ze niet inmaken. Neem nu eens
250 gram gedroogde abrikozen, was die
en week ze twee keer 24 uur (in plaats
van één nachtje) in 4 dl water met zo'n
300 gram suiker en de schil van een
gewassen citroen. Maak een glazen pot
met deksel grondig schoon en doe daar
de derde dag de geweekte abrikozen met
de suikerstroop in en giet er minstens
een halve liter brandewijn bij, zodat de
vmchten er gehéél onder staan. Reinig
ook de gummiring, sluit de pot goed af
en laat dan de boerenmeisjes enkele
weken op smaak komen, alvorens een
glaasje van deze „klodders" te nemen.
Aangezien ik muziekinstrurfienten bespeel
vraag ik mij af, op welke manier en met
welk materiaal ik de éénsteens tussenmuur,
die onze woonkamer van het huis van de
buren scheidt, kan isoleren om zoveel
mogelijk geluidsoverlast te voorkomen.
Antwoord: Nu u tóch bezig bent uw huis
te verbouwen, zou u eigenlijk in de kel
der een afzonderlijk gefundeerde en op
zichzelf staande studio moeten bouwen,
als gesloten doos met dikke muren en
een stel dubbele deuren. In de moderne,
veel te zuinige woningbouw is het name
lijk vrijwel onmogelijk deze overlast in
voldoende mate te beperken. Het geluid
van muziekinstrumenten laat zich moei
lijk indammen, want er zijn meestal
gaten in de muren gemaakt voor de
doorvoer van leidingen, en natuurlijk
hebben de buren en u de ramen wel eens
open. Helaas schrijft u niet hoe de con
structie van voor- en achtergevel is. De
geluidsgolven planten zich immers niet
alleen door een dunne muur, maar ook
via de gevels voort. De mogelijkheden
om de gehorigheid iets te verminderen
variëren van het aanbrengen van eier-
kartons tot het plaatsen van een buigs-
lappe voorzetwand, die op enkele cm
van die muur tussen plafond en vloer
geklemd wordt en bijv. bestaat uit paal
tjes van 2x3 duim en rachels, afgedekt
met gipsplaat. De ruimte daarachter
moet worden opgevuld met isolatiema
teriaal als glaswol. Deze wand mag ner
gens de muur raken. Waar die wand
plafond en vloer raakt, moet u een laagje
vilt tussenklemmen. Wanneer het resul
taat tegenvalt, zult u toch een aannemer
of andere expert moeten raadplegen.
In mijn kookboek staat voor sommige spe
cialegerechten een aantal knoflookteentjes
voorgeschreven. Kun je die vervangen door
minder penetrante kruiden?
Antwoord: Er zijn koks die zweren bij
flinke aantallen teentjes. Als u de hoe
veelheid te overheersend vindt, of u
houdt niet van de smaak, dan is er niets
tegen om (veel) minder te gebmiken. U
kunt bijvoorbeeld een enkel teentje uit
persen, zodat er alleen wat sap in het
gerecht komt, of in plaats van knoflook
bieslook gebruiken. Dat kunt u heel fijn
snijden en na het koken of sudderen met
de schuimspaan verwijderen.
b.v.
n.a.v. Markus 10:32-34
De Heere Jezus ziet met profetische blik
de dingen die zullen geschieden. Hij laat
dit voor de derde keer duidelijk blijken.
Hij schuwt het met Zijn ziel en schuwt
deze liefdesarbeid nochtans niet. Hij
kiest geen andere weg dan het doornige
smartenpad. Hij zal Zichzelf als vrijwil
lig offer. Het is de plaats vervanging die
wij in Zijn lijdenstocht mogen zien. In
de doodsgang is Hij echter niet slechts
lijdend, ook leidend. Is dit ons deel dan
en in 't geloof? Kom tot de Heere Jezus,
opdat gij verzoend moogt worden.
De Koning gaat door. Hij weet afkomst
en toekomst. In het niet-weten van de
toekomende dingen ligt een verzachting
van het leed. Stel je voor, datje alles wist.
Ook insnijdende en ingrijpende dingen.
De Profeet is er volledig mee bekend.
Hij verdroeg het kruis, Hij verachtte de
schande, voor de vreugde Hem voorge
steld. Hij daalt af in bijzonderheden. Hij
heeft al eerder gezegd, dat dit moest. Het
moeten van de Gezalfde. Alleen te ver
klaren vanuit het welbehagen en de eeu
wige liefde Gods. Bij God, in Zijn hart
ligt de oorsprong van de verzoeningswe-
gen het verzoeningswerk. Hij liet Zijn
discipelen ook weten, dat het zeker
zou gebeuren.
Elke fase uit deze lijdensaankondiging
belichten en doorlichten zou te ver voe
ren. Lees het maar na in de Schriften.
We lichten er even één element uit. Zijn
Naam. De Zoon des Mensen. Zien we
niet een tweetal lijnen samenkomen in
deze titel. In de profetieën van Daniël
lezen we ervan. Zijn Macht, Zijn Ko-
ningsheerlijkheid. Daar maakt Hij zelf
gewag van in Marcus 14:62. „En gijlie-
den zult de Zoon des Mensen zien zitten
ter rechterhand der kracht Gods, en
komen met de volken des hemels". Het
eindgericht is aan Hem toevertrouwd.
Hoe koninklijk heerst Hij in 't lijden,
hoe beslist vervolgt Hij Zijn weg.
De 2e lijn is, dat de Zoon des Mensen de
macht aflegt. Hij is de lijdende Knecht
des Heeren. Hij ziet in het Woord der
profeten en psalmen Zijn weg en werk
profetisch voorzegd. De Schriften zijn
Zijn gids. Hij past dit toe op Zichzelf.
Daarom vergeet Hij geen door van de
smartenkroon. Om te helpen. Zoveel
kostte het. De onmetelijke schat van ver
geving en eeuwig leven wordt betaald
via de duurste prijs: Zijn bloed.
Dit verdeelt al ons werk. Al zou ik dit, al
had ik zus, al deed ik dat, al dacht ik zo.
Het zal ons niet baten. Als ik Hem maar
ken en Hij mij. „Ik ben de Zijnen en
worde van de Zijnen gekend". Joh.
10:14. Door deze weg is de poort naar het
hemelse Jeruzalem open.
Hij zal n.l. opstaan. Hij leidt en weidt
Zijn kudde als een herder. In het Woord,
door de Geest, voor al de pelgrimgan-
gers geldt: na lijden overvloedig stof tot
verblijden. Door Hem Die ons heeft
liefgehad.
Goedereede
ds. H. Westerhout
Kent u het versje „Daar bij die molen Wij
kennen daar vier regels van, maar volgens
ons zijn er nog meer regels
Antwoord: Bedoeld lied „Het plekje bij
de molen" werd een volksliedje dank zij
Willy Derby, broer van Lou Bandy
(ofwel Willem en Lodeijk Dieben). Tekst
en muziek zijn van Jan van Laar sr. U
kunt het vinden in de bundel „Toen wij
van Rotterdam vertrokken" met verza
melde liederen uit de 20ste eeuw door
Vic van de Reijt. Wij sturen u een
fotocopie.
Hierbij enkele omschrijvingen van het
wapen van de familie Melissant. Daar ik dit
heraldisch Frans niet machtig ben, is mijn
vraag ofu mij een vertaling van die teksten
met afkortingen kunt geven.
Antwoord: U verstrekt ons de afbeel
ding van het wapenschild van de familie
Melissand met een d. Deze is afkomstig
uit Orleans in Frankrijk. De kleur van
het wapenschild is azuur, d.w.z. hemels
blauw, met daar middenin een liggende
dwarsbalk van goud met daar boven
twee en eronder één traan- of waterdrup
pel van zilver (in de tekening wit). De
tweede tekst betreft het niet afgebeelde
familiewapen van het Rotterdamse ge
slacht Melissant (met een t). Dat schild
zou in vieren gedeeld zijn, met in het
eerste (voor u rechts boven) en in het
vierde (voor u links onder) kwartier op
een ondergrond van keel (d.w.z. rood)
een zilveren molenrad (mogelijk van
een watermolen) en in het tweede (voor
u links boven) en in het derde kwartier
(rechts onder) op het keel (rood) een zil
veren kruis. De derde tekst is minder
duidelijk, doordat de afbeelding van dat
wapen ontbreekt. Het zou doorsneden,
dus gedeeld zijn maar hoe staat er niet
bij. De delen bevatten op keel een leeuw,
en een gouden luipaard op of in een azu
ren (hemelsblauwe) chevron en dat kan
een band zijn in de vorm van een omge
keerde V met wijd uitstaande armen,
want 'chevron' is nl. de Franse term voor
keper in de heraldiek. Hoe breed die
keper is en hoe die in het schild staat,
kunnen wij u dus niet vertellen. Wel, dat
de balk van keel en gerait is, met drie lij
nen van zilver over de afsnijding.
Hierbij potloodovertrekjes van een vreemde
munt met de kop van een olifant, twee
wapenschilden en de tekst „1838 1 mei
1888". Het metaal is brons en de doorsnede
42 mm. Wat voor een muntje is dat?
Antwoord: Dank zij uw duidelijke over-
trekjes konden we zien, dat dit geen
munt is, maar een bronzen gedenkpen
ning, die geslagen werd bij het 50-jarig
bestaan van de nu al 150-jarige Amster
damse dierentuin van het Koninklijk
Zoölogisch Genootschap „Natura Artis
Magistra" (latijn voor: De natuur is de
leermeesteres der kunst). De wapens
zijn die van Nederland en van Amster
dam. Er zijn honderd jaar geleden heel
wat van die penningen geslagen, dus de
verzamelwaarde is (helaas) minimaal.
Ik wil de snelgroeiende Leucaena leucoce-
phala gaan kweken, maar kan nergens het
zaad ervoor krijgen. Weet u een adres?
Antwoord: Gespecialiseerde zaadhan
delaren kunnen het wel leveren. Als u in
uw woonplaats echter niet slaagt, kunt u
zich wenden tot de firma Van Tubergen,
Achterweg Z.33,2161 DXLisse, telefoon
02521-1.90.30.
in het doolhof van prijskaartjes
Tel. 01870-3477
Op D.V. zaterdag 4 maart worden jullie
weer in „Elim" verwacht. Om 8 uur
beginnen we dan weer met het Bingo
spel. Jullie komen toch ook weer? Het
belooft een fijne avond te worden. Ook
zijn er weer vele leuke prijzen te
winnen.
LET OP! Door omstandigheden is er
geen jeugdwerk op 18 maart, maar op
2^Het J.W.C.
'^)^^.^.^.^.^.^.l^^.l^^.^.l^^.^.l^^.^.^.^.^.l^^.^.^.^.l^>^l^^■^.l^l^l^^■i^^■l^l^l^^.l^^■^.^■>^^■)^^■l^^.^■^■>^l^>^l^^.^^^
BOOR J«« KSAPt NZH.
Publikatierecht door de uitgever
Bosch en Keuning - Baarn.
Overgedragen aan de Ver. Streekmuseum
Goeree-Overflakkee, Sommelsdijk.
- 40 -
„Dat mos vanwege den hiepotheek-
houwer"....
„En je inboedel.... daar stond toch geen
hypotheek op"....
„Jae,.... dat is toen inpessant gegaen"....
„Dus je ontkent de brand te hebben aange
stoken?"....
„Netuurlijk, man, mo 'k dat nog zegge!.... Daer is
geen haer op m'n hoad dat er over gedocht
heit"....
„Zo, en heb je geen vermoeden hoe het dan aan
gekomen kan zijn?"....
„Ikke niet. Me binne aoltoas verzichtig mit
vier!"....
„Nu, we zullen de zaak verder onderzoeken"....
De Burgemeester aarzelde even.... „Ik zie me
genoodzaakt om je voorlopig vast te houden.... De
aanwijzingen zijn te sterk".... Het klonk als een
verontschuldiging. Het viel niet mee om iemand
zomaar in een cel te laten opsluiten zonder dat je
zekerheid had van zijn schuld. Maar hij moest
voorzichtig zijn. 't Was een rare tijd, en als zoiets
goed ging, dan stookten ze straks het hele dorp op,
daar had Maart Vergeer wel gelijk in.
Verschrik rees vader van zijn stoel op. Wat
bedoelde de Burgemeester?
„Kom", zei de veldwachter, „gae dan mar
mee"....
„Mar Burgemeester,.... waer is dat noe noadig
voor.... ik hawe 't ommers nie gedaen.... Ik bin
deur den brand gerinneweerd!"....
De Burgemeester haalde achteloos zijn schou
ders op.
„Zoa waer as God m'n hoart. Burgemeester!"....
„De aanwijzingen zijn te sterk. Ik kan je niet op
vrije voeten laten. Morgen wordt het onderzoek
voortgezet"....
Het schemerde voor vaders ogen. Het leek wel of
het kamertje met hem op en neer danste. Door
een nevel heen zag hij de Burgemeester zitten
over zijn papieren gebogen. Ze wilden hem
opsluiten in de cel onder de toren als een gemene
brandstichter. Maar het zou niet gaan, hij zou
zich verzetten.
De Burgemeester begon iets voor te lezen maar
hij verstond het niet, begreep alleen....
„Zoa waer as d'r een God in den Hemel is", begon
hij weer, en er was angst in zijn stem.
De Burgemeester keek even op. Hij gaf een gebie
dende wenk aan de veldwachter. Die greep vader
bij zijn arm beet en voerde hem het kamertje
uit....
In de cel was het koud en donker, maar vader
voelde het niet. De deur was allang achter hem
dichtgeslagen. Hij was alleen. Om hem was de
stilte van de nacht. Boven zijn hoofd kreunde de
oude toren als de wind met felle vlagen tegen
hem aanviel....
Zonder dat hij het zelf wist was vader voor het
venster gaan staan. Hij kon er met zijn gezicht net
bij. Het was een donkergrijze lichtplek te midden
van de zwarte duisternis, die hem omringde. En
hij stond daar, zijn handen geklemd om de
zware traliën....
Hij staarde naar buiten, maar hij zag niets. Soms
sloeg er een zware, natte sneeuwvlok tegen het
glas.... dan was het net of er iemand klopte, een
enkele driftige slag tegen de ruit.... Een huivering
sidderde over zijn lijf. Hij moest ineens denken
aan die Zondagmorgen, toen er ook iemand was,
die hem klopte.... Zie Ik sta aan de deur en Ik
klop.... Maar hij schudde de huivering van zich af,
net als toen....
Dit was het einde van alles!.... Ze hadden hem
opgesloten als een gemene brandstichter.... En ze
zouden hem veroordelen, dat voelde hij, de schijn
was tegen hem....
Zijn handen omklemden krampachtig de ijzeren
tralies. Hij rukte er aan, woedend, maar ze bewo
gen niet. Er kwam een wrange lach om zijn lip
pen. Wilde hij de tralies verbreken om te ont
vluchten? Wat moest hij met zijn vrijheid doen?
Buiten lagen de rokende puinhopen van wat eens
zijn trots was geweest! Nu kon hij weer arbeider
worden en met een stempelkaart om ondersteu
ning gaan bedelen! En weer lachte hij,God!"....
Eer dat hij dat doen zou!.... „God!"....
Hij schrok er van, dat die naam over zijn lippen
kwam. Het klonk vreemd in de lege cel, de muren
kaatsten het geluid temg, koud en hard.... En
ineens voelde hij het, achter al het gebeuren was
God!.... Dat had hij altijd geweten, zo had hij het
altijd beleden, maar voor het eerst voelde hij, dat
het zo was.... nu zag hij, dat het zo was!.... God had
hem zijn moeder gegeven, en zijn vrouw, en zijn
kinderen.... God had heel zijn leven gemaakt....
Hij had Maart Vergeer op zijn weg gevoerd, dat
was het begin geweest van zijn opgang.... En God
had hem langzaam laten groeien, van arbeider tot
heel klein kneuterboertje, en van heel klein kneu-
terboertje tot een grote kneuterboer, het was een
stijgende lijn geweest, en hij zou misschien wel
een grote boer geworden zijn als God het gewild
had. Maar God had het anders besloten: wat Hij
eerst gebouwd had was Hij aan het afbreken
gegaan.... Het was een langzame aftakeling
geworden, en gisteravond was dat werk voltooid:
toen had God de boel in brand gestoken.... Dat
had God ook gedaan!.... En hem hier op laten
sluiten!.... Wat een leven toch!.... En weer lachte
hij, schor en akelig. Ging hij maar dood!.... Dan
kon God hem in de hel slingeren en dan was alles
uit, alles.... alles.... „God!"....
Er werd iets vreemds in hem wakker. Het begon in
zijn hart, het hamerde er van.... Het steeg naar
boven, heet als vuur, hij beefde, zijn hoofd dui
zelde.... Het was een felle haat tegen God, die een
uitweg zocht... Hij wrong zijn hand door de
nauwe tralies, zijn vel schaafde aan het ruwe ijzer,
maar hij voelde het niet.... En terwijl zijn gebalde
vuist door het brekende glas stiet siste het van zijn
droge lippen: ,A.'je 't dan niet geve wil, dan mo'je
't mar houwe, oor!"....
Zijn woede smoorde in een woeste vloek. Hij viel
achterover op de stenen vloer....
ELFDE HOOFDSTUK
ZE zaten aan tafel. Vader had net gelezen
en Huibje stak zijn pijp op.
„Daer val wat uut je zak", zei de kleine
Marietje.
„'t Is niete".... Huibje schudde stellig zijn hoofd,
maar hij loerde toch onder tafel met grote, zoe
kende ogen. (wordt vervolgd)