pe
N
^V4^
GO
etee
.O^^
STUIVER
vanDron^elen
F
mmmsnene mu
Taaipraatje
Biz. 2
„EILANDEN NIEUWS"
VRIJDAG 17 FEBRUARI 1989
Afbeeldingen uit de folders VW-Ouddorp
en VW-Flakkee en de recent verschenen
gezamenlijke brochure van deProv. VW's
Zuid Holland en Zeeland.
Nadat elke toeristisch interessante streek al
eerder werd voorzien van een toeristische
route, is er nu, zo blijkt uit de vervnjsbordjes
die je tegenkomt, ook een uitgezet voor Goeree
en Overflakkee. In het voorjaar zal die met enig
vertoon officieel worden gepresenteerd. Dhr.
D. Hoogzand is de velen die de route t.z.t. zul
len volgen vooruitgegaan en heeft die wat
„vóórverkend". Onderstaand treft u z'n bevin
dingen, veelal complimenteus, op een enkel
puntje ook zeker niet onvriendelijk bedoelde
kritiek.
Begonnen bij het routebordje nabij het VW-
kantoor op de Kaai van Middelhamis, ging het
met links uitzicht op de jachthaven van Middel
hamis richting Havenhoofd. Bij helder weer
biedt deze plaats mooie vergezichten tot ver over
het Haringvliet heen. Wie op Flakkee bekend is
kan de dan te volgen route eigenlijk blindelings
gaan rijden, want het eiland biedt vanwege zijn
flinke lengte 40 km) en relatief geringe breedte
weinig mogelijkheden. De route is uiteraard uit
gezet voor de toerist.
MIDDELHARNIS
SOMMELSDUK/DIRKSLAND
MEUSSANT/HERKINGEN
NIEUWE TONGE
STAD AAN 7 HARINGVLIET
OUDE TONGE/DEN BOMMEL
OOLTGENSPLAAT
In het Haringvliet zelf ligt het eilandje Tiengeme-
ten, nu nog in een stille entourage met de contou
ren van de Puttense en Beierlandse gebieden
achter de horizon.
Men vervolgt de weg en rijdt naar en door Den
Bommel (zie de molen de Bommelaer 1735). Na
de Schaapsweg en de Plaatse Langeweg komt
men op de Kaai van Ooltgensplaat terecht. Wie
zal hier niet uitstappen? Alleen al voor het in 1616
gebouwde Raadhuis! Via Oudelandsedijk en
Galathesedijk komt men op Sluishaven.
Lag het Haringvliet bij Stad er a.h.w. rustiek en
poëtisch bij, hier is het water van de Volkerak
altijd in beweging en in beweging zijn de schepen
op de immer druk bevaren scheepvaartroute op
-eiwb»J^4?
Er zouden eventjes 100 van die bordjes te volgen
zijn, waarvan er enige niet op de meest aan te
bevelen plaats zijn aangebracht. Wie vanaf het
Havenhoofd te Middelhamis komt aangereden
kan het nabij de Waterweg geplaatste bordje, zon
der het op te merken, voorbij rijden en ook in
Goedereede rijdt men eventjes „op goed geluk".
Via de Waterweg en Oudelandsedijk gaat men bij
het 50 KV-station van de EMGO, Middelhamis
verlaten en via de Zeedijk, langs Prosman, gaat
het naar Stad aan 't Haringvliet. Welk een uitzicht
men op de Zeedijk over het Haringvliet heeft is
met geen pen te beschrijven. Men zou wensen dat
dit panorama onveranderd zou blijven.
Na het passeren van Stad aan 't Haringvliet blijft
men langs het Haringvliet rijden. Niet ver van de
met riet begroeide oever, graasde een grote groep
ganzen. Het ganzen kijken is hier en daar een
nieuwe toeristische bezigheid geworden, waar de
ganzen zelf beslist niet blij mee zullen zijn. Het
veroorzaakt n.l. veel verstoring.
r<»se*^J^5^*je^*>6*s^^^ie»*ie»-^e»s^-)(^-K^-)^^
België vice versa. Het ene schip na het andere
trekt voorbij. Maar men moet verder. De tocht is
115 km lang....
De Mariadijk en de Nieuwe Bloksedijk moet men
nu volgen. Duizenden bomen, allemaal populie
ren, sieren hier in statige rijen de kilometerslange
dijken. Ook in wintertijd is het hier mooi, want
tak en twijg geven hun tekening nu nog vrij, ter
wijl die 's zomers tussen het gebladerte ver
borgen blijft.
Vervolgens door Oude Tonge, om de Ned. Herv.
Kerk (1492) en langs de in de steigers staande
windmolen (1748) komt men terecht op de oude
Oude Tongese Langeweg, zeg maar langs café
Houthuizen. Door het Korteweegje en over de
Zuiddijk van Nieuwe Tonge gaat het via de afslag
Westdijk en vervolgens Duivenwaardsedijk, Wel-
lestrijpsedijk en Molendijk komt men nu in Her
kingen terecht.
Via de Peuterdijk, Westdijk binnendoor naar het
punt van autosloperij v.d. Broek en de Langeweg
van Stellendam wordt daarna richting aangege
ven om over de Nieuw Westerloosedijk, Klein
Zuidpoldersedijk en de Zuidweg te gaan om ver
volgens op het oude haventje van Ouddorp uit te
komen. Weer even uit het voertuig, want ook hier
valt veel te genieten.
Over het glinsterend oppervlak van de Grevelin-
gen ziet men bijna altijd wel enige sportieve bont
gekleurde plankzeilers in sierlijke gang, vredig en
onhoorbaar voortglijden.
Na enige bordjes te hebben gevolgd, goed oplet
ten overigens, gaat het de Oudelandsedijk op en
men komt bij het Westduingebied terecht. De
Westduinweg wordt tot aan de Boutweg gevolgd
en men komt op de West Nieuwlandseweg en een
stukje van de Vrijheidsweg.
mm9>^m>^^m'm^^m>^^^^(!S>^^
Goec/(
Nu het nieuwe jaar nog niet zo lang gele
den zijn intrede heeft gedaan en wat het
zal brengen nog in de schoot der toe
komst ligt verborgen, om een gemeen
plaats te gebruiken, is het spreekwoord
van toepassing „men weet nooit hoe een
stuivertje kan rollen" (ook: een stuivertje
kan raar rollen). Daarom nu een Taai
praatje over de stuiver. Het aangehaalde
spreekwoord ontstond, omdat de vroe
gere stuivertjes rond waren. Oorspron
kelijk was een stuiver een al of niet
officieel muntstuk van zilver, onder
andere in Oost-Indië en Luxemburg,
later van nikkel, de vierkante stuiver en
thans van koper geslagen. De waarde
liep plaatselijk nogal uiteen, omdat de
stuiver in verschillende steden werd ver
vaardigd. Meestal werd aangenomen
„twee grooten Vlaamsch of vijf cents
Nederlandsch". De „klein-stuyvers" van
Deventer, Kampen en Zwolle waren
minder dan vijf cent waard. Men sprak
dan ook van zware en lichte stuivers.
De naam stuiver schijnt het eerst in de
15e eeuw in ons land te zijn gebezigd en
kwam als zodanig voor in veel muntver-
ordeningen. Men wilde een eind aan de
naam maken in de Wet van 28 septem
ber 1816 (Staatsblad 50). De naam werd
toen vervangen door „een stuk van een
twintigste gulden of van vijf cents".
Maar die veel te lange naam vond in de
spreektaal geen ingang, het bleef stuiver
en vooral het verkleinwoord stuivertje
bleef in zwang. Bij de Wet van 31 decem
ber 1906 (Staatsblad 376) waarbij het
nikkelen vijfcentsstuk werd ingevoerd,
herstelde men stuiver als officiële naam.
Wel vreesde men ineenstorting van de
geldmarkt omdat „geld moet rollen" en
dat met de vierkante stuiver onmoge
lijk was!
Een grappige zegswijze luidde: „Zij kan
op een stuivertje in 't rond draaien". Dat
werd gezegd van een kwieke, levendige
vrouw, die buitengewoon vlug was.
Daartegenover stond „een valse stuiver"
voor een vals persoon, in navolging van
een „vieze stuiver", dat echter weer een
grappige, vaak wat brutale, kerel be
tekende.
Opmerkelijk was, dat op rekeningen de
bedragen vaak in stuivers werden aan-
gejgeven. Zo kende men ook de bena
mingen dubbele, enkele en halve stui
ver. Van die dubbele stuiver, tien cent
waard, ontstond de naam die nu overal
wordt gebruikt, het dubbeltje.
De stuiver nam een grote plaats in bij de
betalingen in het huishouden, zodat het
niet te verwonderen is, dat er nogal wat
zegswijzen over ontstonden, zoals „die
een penning niet acht, wordt van een
stuiver geen heer". Vergelijk: die het
kleine niet eert, is het grote niet weerd
(waard) en het Engelse spreekwoord:
take care of the penny and the pounds
will take care of themselves. En: penny
wise and pound foolish. Zuinig op de
kleintjes en verkwistend in het groot. In
onze taal: oordje gierig en stuiverke zot.
Daarom zei men eveneens wel „een win
kelier moet opstaan, zowel voor een duit
als voor een stuiver".
Een andere zegswijze luidde: „Wie tot
een stuiver geboren is wordt nooit een
dubbeltje." Afkomstig van het oudere
„wie voor 't oordje geboren is, zal tot een
stuiver niet geraken". Die spreuk was
voor Louis Davids aanleiding tot zijn
liedje „als je voor een dubbeltje geboren
bent, bereik je nooit het kwartje, of je
Grieks, Latijn of twintig talen kent, het
hele leven tart je".
Een oude zegswijze was: den stuiver op
een oordje brengen. Betekenis: door
gebrek aan overleg de waarde van zijn
goederen verminderen. Een oordje was
het vierde deel van een stuiver. Nog ster-
ker was: den stuiver op een zeske bren
gen. Minder dom was „stuivers op
blanken brengen", omdat een blank
driekwart stuiver was.
Van inhaligheid getuigde „ieder stuiver
ken brengt zijn gierigheid mee". Som
mige mensen verdienen nooit genoeg of
hoe rijker men is, hoe gieriger men
wordt. Ook: „op een stuiver zien" voor
gierig zijn. Daartegenover stond „vijf
oordjes voor een stuiver geven" voor
meer geven dan nodig was. Dat scheelt
een stuiver, betekende dat is iets heel
anders, dat maakt nogal verschil uit.
Vergelijk: dat scheelt een dwarsstraat, en
het thans veel gehoorde, dat scheelt een
slok op een borrel.
De uitdrukking „het zijn die zeven (vijf)
stuivers niet" duidde aan, dat is de ware
reden niet om de zaak te verdoezelen.
„Tot den laatsten stuiver" wees erop, dat
iemand zijn schuld tot de laatste cent
moest voldoen. Dat kwam zelfs tot
uiting op uithangborden van herber
gen.
Een mooie, aardige en goede stuiver,
zijn uitdrukkingen die aangeven dat het
over een flink bedrag gaat. Zij heeft een
goede stuiver geërfd.
Het bekende kinderspel boompje ver
wisselen noemde men vroeger „stuiver
tje wisselen". Figuurlijk: de plaats van
een ander innemen.
Van de samenstellingen noemen we het
Stuiversblad. Vroeger een bekende
krant. De dames hielden er zilveren stui
verdoosjes op na, om glimmende mun
ten in te sparen. Daaruit ontstond in
Noord-Holland „hij kan wel in een stui
verdoosje". Dat werd gezegd van iemand
die in angst zat en zich „klein"
maakte.
Met snelle Vliet Reign
wordt het deze - -
zomer weer
grenzeloos
genieten
9 dgn 55+ reis Duitsland/Beieren v.a. f 755,-
^■^B
^^i]w
Stellendam
Hier ligt het Ouddorpse, kleinschalige polder
landschap waar 's zomers vele bloemsoorten wor
den geteeld, waaronder de Oost Indische Kers.
Dan kleuren de bloemen het landschap „in" op
een manier die door geen fotograaf of kunstschil
der kan worden nagebootst. De vuurtoren be
heerst in dit gebied met zijn verticale verschijning
de golvende duinenlijn aan de horizon.
De Groenedijk moet nu worden gevolgd. Men
verkeert dan midden in de natuur en voelt zich
wat belast, daar met een auto doorheen te
moeten gaan.
Daarna volgen we de Klarebeekweg, Langedijk,
Klepperweg, Dijkstelweg, Dirkdoensweg en
Spaanseweg waar het Blauwe huusje (1650),
wachtend op restauratie, wordt aangetroffen.
Dan gaat het via Broekweg, Hofdijksweg en Goe-
reeseweg naar het onvolprezen stadje Goede
reede. Vanaf de Goereeseweg heeft men dan ook
een indrukwekkend gezicht op één van de mooi
ste historisch plaatsen van Nederland.
Daar zullen ongetwijfeld door de toeristen veel
foto's worden genomen.
Na de Molenstraat te zijn gepasseerd en via de
Galgeweg en Breenweg op het Havenhoofd van
Goedereede te zijn gearriveerd, volgt men de
Meester Snijderweg, Zuiderdiepstraatweg, Een-
drachtsdijk en Plaatweg!
Daar heeft men weer de gang er in. Plotseling ech
ter komt er een gevaarlijke afslag Kraayerdijk die
onderdeel van de route is geworden.
Te vrezen is, dat velen hier het ANWB bordje te
laat zullen opmerken.
Is het u opgevallen dat de Stellendamse haven
niet in de route is opgenomen?
Wel rijdt men langs de stille haven van Dirksland
over de W. Havendijk en via de Noord Spuidijk,
Onwaardsedijk en Panksdijk komt men uit op de
hoofdweg richting Sommelsdijk.
Dat de Ring van Dirksland of Nieuwe Tonge niet
zijn opgenomen moet, vanwege de aanwezigheid
van de oorspronkelijke kerkgrachten, worden
betreurd.
Opgenomen in de verkeersdmkte rijdt men over
de Oudelandsedijk met recht in het vizier de
molen van Sommelsdijk (1705). Deze molen
wordt enorm veel gefotografeerd.
Den volgen de beide Krakeelstraten en verder
linea recta over het Zandpad en door de Hobbe-
mastraat om de Ned. Herv. Kerk (1465) naar
Middelhamis.
Teneinde de cirkel te voltooien rijdt men via de
Voorstraat naar het eerst gekozen bordje: Goeree
en Overflakkee route A.N.W.B.
D.H.
rs^^e^^j^^sesHe^se^se^^eH^s^^^e»
y?^Bi»«.^^P^
Ui»gav»VWf)oUtee
Kcmtoor; Zondpocf 54
l*oao*8si Postbus U9
Komolete woninainrichtina Ooltgensplaat -----45 01873-1437
Komplete woninginrichting
Enkele voorbeelden uit onze reisgidsen met
sterreizen, rondreizen, 55+ reizen, pendel-
reizen, jongerenreizen e.a.
10 dgn jongerencampingreis Costa Brava v.a. f 255,-
8 dgn Oostenrijk/Tirol inkl. exkursies v.a. f 595,-
12 dgn rondreis klassiek itallë v.a. f 1525,-
Haal bij uw ANVR reisburo onze ^^sï-
uitgebreide zomergidsen '89 of bel:
Snelle Vliet Reizen, tel. 01846 -17900.
/r^^_
'nét dat beetle service meer' ^J9»
