IN GESPREK MET,..
Achter de Meule Hoe t
vanTlroii^elen
Z/
Bram Hagens
en Bas Stander
te Oude Tonge
Schaken De Zwarte Pion
was.... (9)
HET
KIJKVENSTER
B en W van de Gemeente Tholen
willen fondsen minima
Biz. 2
„EILANDEN NIEUWS"
VKIJDAG 20 JANUARJ 1989
blik op kerk
en samenleving
- De feministische theologie
- Een omgekeerd evangelie
Een aantal mode-theologieën hebben
ons de laatste tientallen jaren als golven
overspoeld. Om er zomaar een paar te
noemen: er werd gesproken over een
God-is-dood-theologie, een theologie
van de revolutie, een theologie van de
bevrijding. En vandaag horen we tel
kens van een feministische theologie.
Zoals alle andere is ook deze theologie
een mode-verschijnsel. Ze heeft alles te
maken met de roep om emancipatie van
de vrouw, en de afkeer van de zoge
naamde mannen-maatschappij, waarin
- als we het mogen geloven - de man de
dienst uitmaakt en de vrouw achterge
steld en onderdrukt wordt. Feministi
sche theologen vinden dat de bijbel het
traditionele rollenpatroon alleen maar
bevestigd: we moeten af van een God
Die Vader is en van een kerk die door
mannen wordt geregeerd.
Zo kun je af en toe bijvoorbeeld radio
kerkdiensten beluisteren waarin uitslui
tend vrouwelijke ouderlingen en dia
kenen dienst doen en waarin een vrou
welijke predikant voorgaat en waarin
zelfs het Onze Vader gewijzigd is in
„Onze Moeder Die in de hemelen zijt".
Als het allemaal niet zo diep ernstig was
bedoeld zou het bijna lachwekkend
zijn.
Eén van de meeste bekende feministi
sche theologen is de Nijmeegse rooms-
katholieke Dr. Catharina Halkes, die
onvermoeid blijft verkondigen dat de
bijbel een patriarchaal boek is dat door
mannen is geschreven en dat aanspoort
tot onderdrukking van de vrouw.
In het Hervormd Weekblad van 12
januari j.l. trof ik een uitvoerig artikel
aan van de hand van Dr. J. J. C. Dee uit
Zuidwolde, waarin hij het feminisme
grondig analyseert. Ik neem het slot in
z'n geheel over:
„Samenvattend kan men de vol
gende „statements" maken. De femi
nistische theologie geeft het laatste
woord aan feminisme en emancipa
tie en niet aan het Woord van God.
Zij maakt een karikatuur van de
christelijke theologie, de christelijke
belijdenis en de kerkgeschiedenis
van 2000 jaar. Haar visie op de Hei
lige Schrift loochent de Bijbel als
Gods Woord; de Bijbel is niet langer
gezaghebbend. Wij krijgen te maken
met een ontwricht Godsbeeld: de
aanval op het Vaderschap van God
en het aanbidden van God de Moe
der, hetgeen in wezen een terugkeer
is naar de heidense godenwereld. De
aandacht voor het werk van de Hei
lige Geest verwordt tot het ineen-
vloeien van het spreken van de Geest
met de stem van het diepste zelf,
zodat de fatale vergissing ontstaat in
de richting van de mystiek: God en
mens. God en he tdiepste zelf vloeien
ineen, alle onderscheid is weg. De
figuur van Jezus Christus wordt ern
stig gereduceerd en de aansluiting bij
de New Age beweging bevestigt onze
vaste overtuiging: hier is een denken
- het is de naam theologie niet waard!
- dat het omgekeerde (het geperver
teerde) evangelie laat horen. Hier is
de verlossing „van beneden", de ver
lossing die in de kerstnacht „van
Boven" werd geproclameerd.
Waarnemer
Deze middag heb ik een gesprek met
twee grote muziekliefhebbers: Bram
Hagens en Bas Stander. Beiden zijn
geboren en getogen in Oude Tonge.
In het woord „getogen ligt eigenlijk
een heel leven besloten. Een belang
rijk deel van het leven van de heren
Hagens en Stander ligt bij muziek
vereniging „Vooruit". Bram was 58
jaar lid en Bas 43 jaar A.s. zaterdag,
21 januari, nemen ze tijdens de jaar
lijkse uitvoering in „de Grutterswei"
officieel afscheid. Ook muzikant
Jaap Knöps, met wie onze redakteur
enige weken geleden een gesprek had, neemt dan af
scheid.
„Laten de jongeren het maar overnemen, het is mooi
geweest", vindt Bas Stander (70) en Bram (75) vult aan: „je
gaetje eige tussen die jongeren zien zitten".
Ze hebben zo hun eigen levensverhaal, Bram en Bas. Ik laat
eerst Bram aan het woord:
„Na de lagere school heb ik eerst twee jaar lang op het land
gewerkt Maar ik had het toen echt bekeken. Ik werd melk
boer. „Het schuum van negotie is beter dan 't vet van de
arbeid", zeiden ze vroeger. Natuurlijk was het als melkboer
ook heel hard werken. Je weet hoe het toen ging: melk in fles
sen of pakken bestond nog niet. Alleen „losse" melk was te
koop. Heel wat liters melk heb ik in die jaren geschept en aan
de deur afgeleverd. Ik weet nog dat ik ook gortepap uit bus
sen verkocht. Tjonge, jonge, wat een tijd! Het viel echt niet
altijd mee hoor! Vooral 's winters, als er sneeuw lag, viel het
niet mee om er met je fietskar door te gaan. Ik wachtte eerst
tot er enkele auto's over de sneeuw waren gereden; dan kon
ik in de sporen ervan rijden
De eieren die hij verkocht, bekwam hij, op de fiets, uit de
rondliggende dorpen: Nieuwe Tonge, Sommelsdijk en Acht-
huizen. Door zijn beroep kende hij iedereen en wist alles
van iedereen.
Na de watersnoodramp van 1953 begon hij een kruideniers
winkeltje naast zijn huis aan de Emmastraat.
Als er ergens een muziekconcours was, moest Hagens wel
eerst zijn „rondte" doen.
Maar mee zou hij! Zijn mede-muzikanten hielpen wel even
een handje met melk bezorgen; hetgeen ook op de zaterda
gen en de feestdagen moest gebeuren....
Vroegernam „De Meziek" in het dorpsleven een grote plaats
in. Hagens vertelt er het volgende over:
,Als we van een concours thuis kwamen, stond de kaai vol
met mensen en moesten wij, ongeacht het tijdstip, een mars
door het dorp maken. Ja, de muziek betekende alles voor de
bevolking. Bij alles wat er plaats vond, was de muziek aan
wezig. Als de kinderen van een schoolreisje thuis kwamen,
stond de muziek ze op te wachten. In optocht ging het dan
door het dorp en iedereen liep mee".
Bas Stander is altijd timmerman geweest Na de lagere
school bezocht hij 6 jaar lang de avond-ambachtsschool in
Middelhamis. „Ik begon met een salaris van f2,50 per
Uitslagen groep 1:
v.d. Waal - van ProoijenO - 1
Peeman - BoeterVi - V2
de Jager - Robijn1 - O
de Glopper - Ant. Visser1 - O
de Bruin - MourikO - 1
Hollander - VerolmeO - 1
Boeter - Verolme afgO - 1
Groep 2:
Poortvliet - Groenendijk1 - O
van Vliet - SchaardenburghO - 1
Albrechts - LesuisV2 - V2
Dane - VerbeekO - 1
v.d. Does - NoordijkV2 - V2
Lesuis - van Doom afgO - 1
Ladder
van Doom - du PreeO - 1
v.d. Waal probeerde met offers de verde
diging van Van Prooijen te breken, maar
van Prooijen hield het hoofd koel en
won het eindspel met een stuk meer.
Boeter kwam in de opening gedrukt te
staan, verdedigde zich goed en nadat hij
zijn stelling bevrijd had werd tot remise
besloten. De Jager won voomamelijk de
partij door groot ruimtevoordeel op de
dame-vleugel. De Glopper boekte zijn
eerste overwinning. Visser werd lang
zaam in de verdediging gedrongen en na
kwaliteitsverlies gaf hij de partij op.
Verolme had reeds kort na de opening
de stelling in handen. Eerst pionwinst
en later stukwinst. Een gedegen over
winning.
Mourik won met een kleine combinatie
de kwaliteit (Toren tegen Paard). In het
eindspel had hij daarna geen moeilijk
heden meer. Poortvliet speelde een
goede partij. Na veel materiaal gewon
nen te hebben hield Groenendijk het
voor gezien. Van Vliet hield zich lang
staande tegen Schaardenburgh.
In het eindspel bleek Schaardenburgh
een Toren voor. Verbeek kon aanvanke
lijk niet door de verdediging van Dane
heenkomen. Na het openen van wat lij
nen kwam Verbeek snel goed te staan.
Na een stuk gewonnen te hebben was de
weerstand van Dane gebroken.
J. d. P.
in het doolhof van prijskaartjes
de juiste JgJ
laxstie... NVM
Makelaar "Ibmboer
Tel. 01870-3477
Bram (l) en Bas (r) halen herinneringen op.
week", weet hij nog. Over het beroep van timmerman vertelt
hij: „wat je toen allemaal niet kon, daerstaejevoor. Wehad-
den weleens een karwei op Ouddorp. Daar gingen we met de
brommer naar toe. Je deed een touw om je nek en zo nam je
op je rug het nodige hout mee".
We praten nog even door over het beroep van timmerman en
ontdekken, dat hij jarenlang bij een oom van mij heeft
gewerkt...
Ook over de Meziek vertelt hij graag:
We hadden eens een concours in Melissant Daar gingen we
op de fiets heen, wat in die tijd heel gewoon was. Je muziekin -
strument bond je op de rug en daar ging je dan. Er was één
muzikant die altijd een hoed droeg. Als het hard waaide
stopte hij die hoed in de grote Bas, die hij op zijn rug had. Dat
zal ik nooit vergeten....
De concoursen werden altijd buiten op een weiland van de
een of andere boer gehouden. Daar werd een houten tent
neergezet met een zeildoek erover. Het is een keer gebeurd,
vlak voor de oorlog, dat het hele orkest door de vloer zakte....
Een concours ging meestal vergezeld met allerlei kermis-
attrakties. Het was een oer-gezellig gebeuren. Nu gaat alles
anders, veel professioneler.
In het jaar 1953 kreeg „Vooruit" het moeilijk. De naam
„Achteruit" zou toen beter bij de vereniging hebben gepast....
Veel instrumenten waren met de ramp verloren gegaan.
Onder de energieke leiding van David v.d. Tol werd de
Meziek weer nieuw leven ingeblazen!
Mevr. Hagens is intussen met de koffie binnen gekomen.
Haar man had me al verteld dat hun vijf kinderen ook „bie
de meziek" waren. Ik vraag haar hoe ze het vond als ze alle
maal aan het oefenen waren:
„Ik vond het een gezellige tijd. De een zat boven te oefenen en
de ander beneden of in het schuurtje. Echt, ik genoot er
altijd van
Drie oude getrouwen nemen zaterdag officieel afscheid van
hun muziekvereniging. Ze hebben hun partij geblazen. We
horen er niet meer tussen zeggen ze. Maar ik weet zeker dat
ze er voor velen nog wél heel lang „bij zullen horen!".
De dorpskapel:
vanuit de verte hoor ik
het hoempa-hoempa.
Teunie Knöps
Het stond net achter de molen,
't huisje; het was oud en klein,
't Moest, zo ik heb horen zeggen,
al een heel oud huisje zijn.
't Lag zowat geheel verscholen,
in 't daar welig tierend groen.
Dat „zoals u kan begrijpen"
naar gelang van het seizoen!
't Huisje was er „welgelegen",
aan de grens van Melissant.
Achter uitzicht op Sint Liesje,
voor, op polder Klinkerland.
Vlak ervoor het zogenaamde,
nog bestaande Paardengat,
waar men echter in die jaren
niet zoveel profijt van had.
Immers, 't was eens een gedeelte
van de vroeg're „Oude Dee";
door de slechte waterlozing,
's winters vaak een „binnenzee".
Dat werd in een strenge winter,
dan een ijsbaan, ongekend!
Bij de tuin van „van der Velde"
stond de „koek en zoopie" tent.
Langs de dijk rijden zich tuintjes,
waarin allerlei geboom 't;
met veel soorten fruit en groente,
meest met „meidoornhaag" omzoomd.
Paradijsjes voor de jongens.
Brachten daar soms een bezoek.
Wat weer dikwijls resulteerde,
met een flink pak voor de broek.
Tussen 't huisje en de molen,
stond een schuurtje, oud en wrak.
Vele dorpsbewoners hadden,
van dat schuurtje veel gemak.
In de jaren „veertien-achttien",
was ook hier gebrek aan brood.
Maar toen was het oude schuurtje,
vaak een uitkomst in die nood.
De daar dichtbij staande molen,
maalde voor hen „klandestien".
En dat was dus een gebeuren.
Voor dit „nachtelijk" gebeuren,
was 't een „tussenstation",
opslagplaats voor „klusjes" tarwe,
voor het „maalproces" begon.
't Was, vooral voor landarbeiders,
toen een arme, bange tijd.
Maar men zag, juist in die jaren,
staaltjes van „barmhartigheid".
'n Groot gezin, dat er toen woonde,
in het huisje, op de dijk.
Schoon men zelf in d'armoe deelde,
ergens toch geweldig rijk.
Want de „knechts", die hier passeerden
in het barre jaargetij....
gingen nimmer aan dat huisje,
zonder „bakje troost" voorbij!
Arjaon van Herken
i wat een vreemde niet mocht zien.
Deze vraag- en antwoord-rubriek staat
geheel ten dienste van de lezer die er
kosteloos gebruik van kan maken. Uw
vragen op velerlei gebied kunt u sturen
aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Post
bus 8, Middelhamis, met in de linker
bovenhoek „Vragen-rubriek" vermeld.
De vragen worden door deskundigen
beantwoord en zullen binnen enkele
weken na de inzending compleet met
antwoord in deze rubriek worden ge
publiceerd.
CONTRACnNdOeK
Bestaat er een praktisch brievenboek voor
een beginnend zakenman, waar ook bruik
bare contracten en andere voorbeeSlden
in staan?
Antwoord: Ja, de bundel „Eigen Zaak"
van uitg. De Toorts, Postbus 9585, 2003
LN Haariem, telefoon 023-15.45.50
15.45.52.
POMPOEN€NMAK€RIJ
Kunt u mij vertellen, hoe ik die gezellige
bolvormige pompoenen van gekleurde wol
voor kinderkleding en sloffen kan fa
brieken?
Antwoord: U kunt er een paar ouder
wetse grote houten gordij uringen voor
gebmiken, of twee gelijke rondgeknipte
stukken karton nemen, waarin u een
flink gat maakt, waar u een kleine klu
wen doorheen kunt steken. Zulke schij
ven karton of hout mogen een middel
lijn van 6 tot 10 cm hebben. U legt ze op
elkaar, houd even het begin van de
draad vast en haalt uw kluwen dikke wol
door het gat, waarmee u alsmaar draad
om die ringen haalt, tot die aan alle kan
ten goed met wol bedekt zijn. Als u dat
een paar keer gedaan hebt, weet u pre
cies hoeveel wol u daarvoor nodig hebt.
Dan steekt u aan de buitenkant een
schaar tussen de ringen of schijven en
knipt alle draden langs de buitenomtrek
door. Vervolgens hecht u de draden aan
de binnenomtrek met tussen de ringen
gedraaid garen vast. Daarna kunt u de
kartonnen schijfjes of gordijnringen
wegnemen en houdt u een prachtige
pompoen in uw handen. Met een aantal
van die bollen in verschillende kleuren
kunt u naar eigen idee leuke wollen
beestjes of andere figuren maken.
BLOCKSNMAkSR
Bij het snuffelen in oude registers t.b.v. de
stamboom vond ik bij een voorvader het
beroep blockenmaker vermeld. Wat deed
die man.
Antwoord: Een blockenmaker (met ck)
was een klompenmaker, want onze
klomp werd in het Middelnederlands
wel block genoemd.
KUTTtNKAT
Onze langharige rookkleurige perzische
kat krijgt klitten. Als ik die uit elkaar pro
beer te trekken, haal ik er soms hele pluk
ken uit, waardoor er kale plekken ontstaan.
Van knippen wordt ze niet mooier. Bestaat
er een speciale anti-klitten kattensham-
poo?
Antwoord: Raskatten die naar een ten
toonstelling gaan, worden wel gewassen
en het shampoo behandeld, maar dan
ontstaan er nog meer klitten en die moe
ten heel zorgvuldig worden uitgekamd.
Zulke langharige poesen moeten van de
aanvang af twee of drie keer per dag wor
den gekamd. Als u dat niet goed bij
houdt, vervilten de klitten en moet u ze
later helemaal wegknippen, met als
gevolg een aantal kale plekken. Met 't
kammen haalt u ook de losse haren weg,
die het dier anders naar binnen zou krij
gen als het zich schoonlikt, en met de
stofkam kunt u evt. aanwezig ongedierte
wegvangen. Zet daarvoor altijd een
bakje heet water met een druppeltje
chloor klaar. U zult zien, dat de vacht
van uw pers door dat kammen fraai
gaat glanzen.
OP ZOSK NAAK H€T LEVEN
Voor een bepaald verhaal over mijn familie
werd ik verwezen naar het verdwenen tijd
schrift „Het Leven uit 1935. Weet u soms,
waar ik dat ter inzage kan krijgen, of foto-
co pieën kan aanvragen?
Antwoord: U kunt zich wenden tot de
afdeling archief van de uitgeverij „De
Spaamestad", Ceylonpoort 5-25, cor
respondentie-adres: Postbus 1,2000 MA
Haarlem, telefoon 023-30.43.04 en tot het
Nederlands Persmuseum, Oude Hoog
straat 24, 1012 CE Amsterdam, alwaar
de koUektie uitsluitend na telefonische
afspraak kan worden ingezien. Het tele
foonnummer van die afdeling is 020-
525.39.08 (tussen II en 17 uur).
SINT ANNALAND
De inwoners van de gemeente Tholen
met een inkomen op minimum-niveau
kunnen in de toekomst wellicht een
beroep doen op een tweetal steunfond-
sen van de gemeente.
Burgemeester en Wethouders van de
gemeente Tholen willen komend jaar
55.000 gulden stoppen in de te vormen
fondsen. Het voorstel komt maandag 23
januari aan de orde in een op die datum
te houden gemeenteraadsvergadering.
In zijn voorstel constateert het college
van burgemeester en wethouders dat in
de huidige Nederlandse samenleving,
en dus ook op Tholen, een aanzienlijke
groep van personen langdurig is aange
wezen op uitkeringen.
Onderzoeken hebben uitgewezen dat
het leven op het sociaal minimum niet
zonder meer een waardig bestaan ga
randeert. Een groot gedeelte van de
diverse minima blijkt zich in de schul
den te hebben gestoken.
Burgemeester en Wethouders van de
gemeente Tholen willen deze mensen
een „handreiking" aanbieden. Voor een
proefperiode van een jaar stellen ze
daarom voor een declaratiefonds in te
stellen, met als doel het doorbreken
ofwel voorkomen van het sociale isole
ment. Daarnaast zou er een bufferfonds
moeten komen, met als doel bij voorko
mende calamiteiten op basis van indivi
duele omstandigheden, een bijdrage te
verstrekken.
De raad bespreekt ook een voorstel om
het gewijzigde bestemmingsplan Stoof-
weg in de kem Sint Annaland vast te
stellen.
De gemeenteraadsvergadering in het
gemeentehuis zal worden gehouden op
maandag 23 januari in de kem Sint
Maartensdijk en begint des middags om
14.00 uur (twee uur!).
01870-
4844
Onafhankelijk
HYPOTHEEK-ADVIES
PAK DICHTEN
Een zinken dak van een schuur lekt door de
kieren. Hoe kan ik dat behoorlijk afdichten
tegen de regen?
Antwoord: Dat kan met asfalt, of met
rubberroid, of met glasvlies, maar dat is
werk voor een vakman. Het gemakke
lijkst is de daarvoor bmikbare soort
elastische kit, die u bij een loodgieter of
handelaar in bouwmaterialen kunt ha
len. Dat kunt u met een kwast opbren
gen als het dak droog is.
?C^'^->i-
9 <,^H^^<^^l^^t^^i^-H49^V,^i,^><,^-K^^V^V^H^«^^t^^i,^V^^t.^V^V,^^W^V,^^t^^l^V^V.^^;,^^«^'»^^I^^V^^V^
Komplete woninginrichting Ooitgensplaat -----?j 01873-1437
b.v.
