EIIAI1DEI1-I1IEUW5
EEN KERST
VOL SFEER
EN SMAAK.
ECHT... JE PROEFTT!
Bart Wesdijk
iNGESPRBKMET...
Kerstmuziek vanuit de Herv. Kerl(
te Sommelsdijl(
Paul Kieviet, orgel
Werkloosheid
Goeree-Üverflakkee
in november gedaald
't Is nog precies zo...
Muziekveteraan Jaap Knöps
uit Oude Tonge
Eilanden-Nieuws
een krant die
G-E-L-EZ-E-N wordt!!
Schaken De Zwarte Pion
„'t Haventje" Goedereede
Uitslag H.V. Krammer
Verwachte bedrijfsuitkomsten
1988/89 sterk wisselend:
Melkveehouderij beter,
akkerbouw opnieuw ongunstig
Uitslagen Damvereniging
„Denk en Zet"
d.d. 12 december 1988
Uitslag verloting:
1.1101; 2.289; 3.572; 4.480; 5.669; 6.254;
7. 671;8. 822; 9. 211; 10. 1034; 11. 1117;
12. 936; 13. 727; 14. 776; 15.1248; 16. 234;
17. 956; 18. 1046.
Vrijdag 23 december, 14.00 uur, radio 4!
3e Blad
VRIJDAG 16 DECEMBER 1988
No. 5759
Door de aanmerkelijk hogere melkprijs en
de gunstige ruwvoedervoorziening zullen de
bedrijfsresultaten in de melkveehouderij
opnieuw hoger uitvallen. De veestapel loopt
verder terug. Voor de akkerbouw worden
over de gehele linie lage uitkomsten ver
wacht In de kleigebieden leiden fors hogere
aardappelprijzen weliswaar tot een gedeel
telijk herstel, maar het niveau van de uit
komsten blijft teleurstellend. De intensieve
veehouderij ziet zich gesteld voor lage
opbrengsten en stijgende kosten zodat reke
ning gehouden moet worden met magere
uitkomsten. Dit blijkt uit de prognoses van
de bedrijfsuitkomsten over het lopende
boekjaar 1988/89 die het Landbouw-
Economisch Instituut binnenkort zal publi
ceren.
Melkveehouder:
melkprijs fors hoger
Als gevolg van de quotumregeling wordt
dit jaar een verdere vermindering van de
melkproduktie per bedrijf verwacht met
4%. Samen met een hogere melkgift per
koe leidt dit tot een voortgaande uitstoot
van melkvee met ruim 6%. De vaste kosten
per koe nemen verder toe. De produktivi-
teit zal daardoor toch met 1% achteruit
gaan. Verwacht wordt dat de aantrekkende
prijsontwikkeling op de markt voor zuivel-
produkten zal leiden tot een fors hogere
melkprijs (+9%). De produktiemiddelen
worden gemiddeld iets duurder door de
aanmerkelijk gestegen krachtvoederprij-
zen. Voor 1988/89 wordt een stijging van de
geldopbrengsten voorzien van 4% bij iets
lagere kosten. Op de grotere weidebedrij-
ven zal de arbeidsopbrengst per onderne
mer daardoor opnieuw met ruim 10.000
gulden verbeteren. Op deze bedrijven
wordt dit jaar 99% van de kosten goedge
maakt door de opbrengsten, hetgeen histo
risch gezien een hoog niveau is.
Akkerbouw: nog niet uit het dal
Voor veel akkerbouwprodukten liggen de
kg-opbrengsten per ha rond het niveau
van vorig jaar. De produktie van pootaard-
appelen is echter ruim 20% lager. Over het
geheel genomen loopt de produktiviteit
ruim 4% terug. Naast een verwachte lichte
prijsstijging voor suikerbieten herstelt
vooral de markt voor poot- en consumptie
aardappelen zich sterk ten opzichte van
het slechte voorgaande jaar. Door de
kleine oogst zijn de pootaardappelprijzen
tot een hoog niveau opgelopen. Voor het
marktordeningsgewas fabrieksaardappe
len zijn echter lagere prijzen vastgesteld.
Over alle produkten gerekend wordt een
prijsstijging voorzien van 15%. De produk
tiemiddelen worden iets goedkoper. Op de
grotere akkerbouwbedrijven zal naar ver
wachting de verhouding tussen opbreng
sten en kosten met circa 9% verbeteren tot
86%. Daardoor zal de arbeidsopbrengst
per ondernemer enigszins herstellen van
de ongekend slechte uitkomsten van vorig
jaar. In de noordelijke akkerbouw resteert
echter ook dit jaar geen beloning voor de
ingezette arbeid van de ondernemer. Voor
het noordelijke kleigebied is dat vooral
een gevolg van lage kg-opbrengsten van de
gewassen.
Landbouw-Economisch Instituut
SOMMELSDIJK - MIDDELHARNIS
Afdeling I
J. van Hoorn - H. Koese1 - 1
A. Verolme - I. Koese1 - 1
C. Spee - K. VisO - 2
A. v.d. Veer - I. MackloetO - 2
Afdeling II
H. Verolme - C. Polder2 - O
W. Vroegindeweij - A. Knape1 - 1
J. Dekker - A. Krijgsman1 - 1
J. Lodder - M. van Lente1 - 1
H. Noordijk - M. Klink1 - 1
Afdeling III
N. Kievit - J. Verbiest1 - 1
C. v.d. Groef- J. A. van Hoorn....1 - 1
F. Noordijk - R. Jacobs1 - 1
L. van Erkel - J. Kamp1 - 1
Afdeling IV
A. van de Sluijs - H. Schellevis....l - 1
J. Helleman - P. van Groningen2 - O
J. Gebuis - J. de Bruin2 - O
J. de Rooij - J. GroenendijkO - 2
D. Peeman - A. van HeumenO - 2
De vrees die we hadden dat het in
Ouddorp stilaan gedaan zou zijn
met de folklore in de naamgeving
bleek j.l. zaterdag, bij een bezoek
in Ouddorp aan de tentoonstel
ling van „Nut en Genoegen",
gelukkig geheel ongegrond.
Gevraagd naar de herkomst van
een zgn. „Naakthals", geen mooie-
maar een wel opmerkelijke vogel,
zei de rondleider: „die is van Thijs
van Kees van Izaakje". En, ter
nadere aanduiding, toen we het
als oud-Ouddorper tóch niet hele
maal begrepen en trouwens nóg
niet: „die is getrouwd mit Gieltje
van Arjoan van de Ouwe Stee".
Hij heet Breen, zij Meijer van
haar familienaam.
In de feestmaand december ziet het
assortiment van uw Echte Bakl^er er
extra uitbundig uit. Het bevat de meest
smaakvolle én sfeerverhot^ende zaken.
Zoals Kerststollen, -kransen, m^-g^^fD::»..
-broodjes en sierlijke banket- ^sKss2!*...fe,»«v;viB>-%A,
staven. Gevuld met echte roombotcr-
Pïfcgtel><famandelspijs. Feest smakelijk.
Westdijk 1
Tel. 01870 - 2082
MIDDELHARNIS
Jaap Knöps (79) uit Oude Tonge moge dan wat fysieke onge
makken met zich dragen, nooit in z'n lange leven heeft één
dokter aan z'n verstandelijke vermogens getwijfeld, maar
Jaap zélf wist dat zo net nog niet... De twijfel daaraan
besloopt hem wel'es als er per week wéér zoveel avonden
waren heengegaan aan 't werk voor de Vakbondsafdeling,
aan diverse bestuursfunkties of aan het lidmaatschap van
b.v. de Woonruimte-commissie dat hij 34 jaar heeft behar
tigd. En dan was er natuurlijk de muziek, het lidmaatschap
van Vooruit", waar hij zich meester op alle wapens toonde;
na 62 jaar gaat hij januari volgend jaar van die verbonden
heid ook wat afstand nemen, zoals hij al van meerdere zaken
heeft gedaan, heeft móeten doen....
Ware de eeuwige jeugd hem gegeven, „Vooruit" zou op de
schuiftromboneblazer mogen blijven rekenen. Eén jaar nog
maar bestond de Ver. toen de 17-jarige Jaap zich als trombo
neblazer meldde, want wat vond'ie het mooi, die levende
muziek die je nergens anders horen kon dan...., precies, dan
bij „de muziek". Géén radio's in die tijd; als koeiewachtertje
in de polders rond Oude Tonge kwam hij slechts met de
geluiden van de natuur in kontakt. Mooi...., welzeker, maar
voor de jonge Jaap had het samen musiceren toch ook z'n
charme, zoals het dat ook had voor een reeks van z'n broers
uit het 15 kinderen tellende gezin. Oudste broer Han was
zelfs een van de oprichters van Vooruit" aan het voortbe
staan waarvan de broers. Jaap, Leen, Jan en Pauw hun bij
drage hebben geleverd. Zaterdag 21 november neemt Jaap
afscheid van de muziek; als 't even kan en z'n gezondheid het
hem toelaat zal hij die avond z'n schuiftrombone nog laten
horen en daar moet het dan mee uit zijn.... Het hart waaraan
het al enkele malen heeft gemankeerd laat geen al te grote
inspanningen meer toe.
Geen hoge emoties ook, al heeft dhr. Knöps die veelvuldig
gekend. De gedachten hoeven maar terug te gaan naar de
rampnacht waarin hij zijn vrouw, een broer met 4 kinderen
en z'n vader,en moeder verloor, 't Leek erop dat hij nooit
meer muziek zou willen maken, maar het leven is doorge
gaan en dhr. Knöps heeft zich met temeer ijver voor de
gemeenschap ingezet Ook de sociale strijd moest gestreden
worden, vond'ie. Dat besef groeide naarmate hij als jonge
ling boerenknecht werd en zo vond hij er keer op keer
bekaaid afkwam: „die kwartjes die je beloofd warre, je zag ze
naait in 't écht", zo herinnert dhr. Knöps zich, maar hij weet
ook nog hoe gretig hij op die toezeggingen reageerde, want er
waren er vijftien thuis en er moest toch gegeten worden?
Weerbaar is dhr. Knöps in die periode geworden en wee
degeen die hem in z'n latere leven onheus zou benaderen,
die kréégïe!
Van 's morgens half zes tot 's avonds 7 uur duurden z'n koeie-
wachtersdagen. Het werd er later niet beter op, want eenmaal
zelfstandig had hij „juun om derden "en dan zat je weer tot 's
avonds in de kluiten, maar dhr. Knöps heeft aan z'n jeugd
toch mooie herinneringen over gehouden; hoe hij o p prach
tige zomerdagen de koeien liet voor wat ze waren en leerde
zwemmen; hoe hij in hoge bomen klom om z'n koebeesten in
de gaten te houden en de kletspraatjes die hij in verre polders
maakte met anderen. Hard lopen kon'ie ook. Vooral tijdens
de staking in 1923 toen de politie wel eens uithaalde en daar
bleef je natuurlijk niet op wachten, stel je voor En paardrij
den...., dat kon je als boerenknechtje als de beste en, om na
een lange dag huistoe te gaan schuwde je ook een ritje op een
koeierug niet.
Herinneringen, Jaap Knöps heeft er vele, mooie en slechte,
die hem tot de slotsom doen komen dat 'ie z 'n leven zeker niet
heeft verluierd. In dat besefis het niet al te moeilijk afscheid
van een reeks funkties te nemen en daar heeft dhr. Knöps
dan ook een begin mee gemaakt Wat moeilijker is 't van de
muziek te scheiden, want daar ligt wel een heelgroot deel van
z 'n leven. Blazen zal niet meer gaan, zo moet na zijn hartpro
blemen worden berust, maar bibliothecaris zal'ie, als 't kan,
zeker nog blijven. Bovendien is schoonzoon Bram de Korte
en kleindochter Anke lid van de muziek zodat de kennis wel
aan zal blijven. Anke leerde trouwens de eerste noten op de
trombone van opa, z'n eigen instrument.
In z'n muzikale leven speelde hij ook de trompet de piston,
zelfs 22 jaar de solo bugel, de bariton, de trombone en vervol
gens de schuiftrombone, die vorig jaar tijdens de jaarlijkse
uitvoering nog werd gebruikt, maar daar is 't zo'n beetje bij
gebleven. Medailles, ook een Koninklijke Onderscheiding.
Oorkondes en ingelijste herinneringen zien terug op een
langdurig muzikantenbestaan. Oorlog en ramp waren de
enige gebeurtenissen die die hand konden verbreken. Hij is er
aan verknocht geweest. „Soms nam hij, als hij naar een ver
gadering moest z'n instrument gelijk mee, want later op de
avond wachtte dan weer de muziek", zo verklapt z'n dochter
die ervoor zorgt dat in de bejaardenwoning in de Pr. Bern-
hardstraat alles keurig in orde blijft, want ook daar stelt Piet
Knöps alle prijs op.
A. J. G.
Uitslagen maandag 12 december 1988
Groep A
Addy Visser - Groenendijk1 - O
Lesuis - van Doornafg.
Kruik - VerbeekVi - Vi
Robijn - WoltersO - 1
v.d. Waal - VerolmeVi - Vi
Mourik - de JagerVi - Vi
Groep B
Peeman - Poortvliet1 - O
du Pree - van Schaardenburgh1 - O
Markwat - de Bruin1 - O
van Prooijen - v.d. Does1 - O
Hollander - Noordijk1 - O
Albrechts - VroegindeweijO - 1
Ant. Visser - Danen1 - O
Commentaar:
Toen Robijn van Wolters verloor zei
Robijn tegen mij: „Ik wist niet dat Wol
ters zo sterk speelde", waarop ik Wolters
vroeg of dat zo was? Die zei op z'n beurt:
„Welnee, niet zo sterk, maar omdat ik
totaal verloren stond ben ik „va banque"
m.a.w. „alles of niets gooi er materiaal
tegen aan" gaan spelen. Ineens kreeg ik
een ver opgerukte pion op de 7e (2e) rij
en de dreigingen werden zo enorm dat
via matdreigingen ik materiaal terug
won en de partij. Mourik had tenslotte
paard-l-2 vrijpion tegen de Jager super
snelle toren in interessant eindspel. Vol
gens de Jager heeft hij de winst ge
mist.
Vroegindeweij stond de gehele partij
minder toen er opeens iets gebeurde wat
slechts voor de gelukkigen is weggelegd.
Hij verkreeg (won?) een.stuk maar z'n
koning moest door mijnenvelden, dat
wel. Resultaat Damewinst of mat. Veel
bekijks rondom.
Maar ook Addy Visser had bekijks met
z'n kale koning zeer ver in de vijande
lijke linies doorgedrongen. Hij ont
kwam aan mat en won zelf! Peeman
houdt van ingewikkeld spel waar Poort-
vliet door ontspoorde. Kruik heeft tegen
Verbeek nooit minder gestaan, ja denk
zelfs op winst. In de afgebroken partij
van Lesuis heeft die pioni meer. En in de
gezellige Parel v.d. Delta verscheen weer
een heel interessant (nieuw?) lid. M.n.
een oud-kampioen van Flakkee.
Volgens mij komen er zoveel nieuwe
leden omdat er rust en orde heerst
temidden van een prachtige schaak-
gelegenheid.
Dat alles door goed bestuur en prima
medewerking exploitant van de Parel.
Ook is er grote toename van de jeugd.
Mooi!!
Volgende week speelt de „Ivoren Ko
ning" alias de zw. pion weer in de
Jaap Hollander
Het „Meere-orgel" in Sommelsdijk.
Kinderen stromen naar het marktplein toe. Vrouwen kunnen hun nieuwsgierig
heid niet bedwingen en laten even de was liggen. In het kleine Duitse stadje
gebeurt niet zo heel veel. De komst van een rondtrekkende zanger moetje dan
ook niet zomaar langs je heen laten gaan. Het duurt niet lang of een gemêleerd
gezelschap heeft zich op het marktplein om een jongeman geschaard die net
zijn luit in gereedheid gebracht heeft. Hoor, hij begint! Bij de eerste woorden
weten de stedelingen dat er een populair lied zal volgen. „Ich komm aus frem-
den Landen her und bring euch viel der neuen Mar, der neuen Mar bring ich
so viel, mehr denn ich euch hier sagen will".
Dat was nog maar het begin, een aankondiging van veel meer. In vele coupletten
die volgden, zaten allerlei nieuwtjes en berichten verwerkt die de zanger aan het
volk bekend wilde maken. In een tijd zonder radio en tv was dit een geschikt
communicatiemedium. De rondtrekkende zanger kreeg dan ook alle aandacht
van de omstanders. Zo ging het eraan toe in de zestiende eeuw. Ongetwijfeld
heeft Maarten Luther dit vers gekend. Want in 1535 schrijft hij voor zijn kinde
ren een lied met een sterk gelijkende openingsstrofe: „Vom Himmel hoch da
komm ich her, ich bring euch gute neue Mar; der guten Mar bring ich so viel,
davon ich singn und sagen will".
Vervolgens vertelt de reformator in dertien strofen wat de betekenis is van de
geboorte van de Heere Jezus. Er werd hier geen kond gedaan van wereldlijke
nieuwtjes, maar van het heerlijk Evangelie. Omdat Luther dit lied gemaakt heeft
voor zijn kinderen, vertelt hij die goede boodschap in zeer kinderlijke
bewoordingen.
De bekende componist Johann Walter schreef er een melodie bij. Maar Luther
meende dat die niet goed paste bij de tekst. Daarom schreef de reformator in
1539 zelf een nieuwe melodie, die later door Johann Sebastian Bach bewerkt
werd. Nog steeds is dit „kinderlied voor Kerst" zeer bekend.
Vrijdag hoort u deze melodie terug in het programma Orgelbespeling. Achter
eenvolgens kunt u dan luisteren naar vijf korte werkjes die alle gebaseerd zijn
op „Vom Himmel hoch da komm ich her": een fughetta van Johann Heuschkel
(18e eeuw), een tiro van F. C. S. M(üller?) en van Johann Sebastian Bach een
fuga, fughetta en koraal (BWV 700, 701 en 738).
Het programma Orgelbespeling, dat vrijdag geheel in het teken van Kerst staat,
is opgebouwd als een drieluik. Na de vijf kleine composities over „Vom Himmel
hoch" volgt een improvisatie. Het derde en laatste deel van het programma
bestaat uit vijf werkjes over een ander kerstlied: „In dulci jubilo".
Het betreft hier eigen opnamen die op 12 december gemaakt werden in de Her
vormde kerk in Sommelsdijk. Paul Kieviet bespeelt het in 1987 gerestaureerde,
maar nog zeer „oorspronkelijke" Meere-orgel uit 1821.
Overgenomen uit het programmabladVisie" van de Evangelische Omroep
Op Goeree-Overflakkee daalde de werk
loosheid in november zowel bij de man
nen als bij de vrouwen. Bij de mannen
daalde de werkloosheid met 17 tot 602
(6,2%) en het aantal werkloze vrouwen
daalde met 30 tot 354 (9,6%).
Het totaal aantal werklozen op Goeree-
Overflakkee per eind november kwam
daarmee op 956 of 7,1% (eind oktober
was dit nog 1003 of 7,5%).
Naar werkloosheidsduur bezien blijkt
op Goeree-Overflakkee het volgende: de
categorie „korter dan 3 maanden" daal
de met 53 tot 236, de categorie „3 tot 6
maanden" steeg met 29 tot 180, de cate
gorie „6 tot 12 maanden" daalde met 3
tot 132 en het aantal langdurig werklo
zen daalde met 20 tot 408.
Naar leeftijd bezien blijkt het volgende:
de groep „jonger dan 19 jaar" daalde
met 21 tot 97, de groep „19 t/m 24 jaar"
daalde met 24 tot 271, de groep „25 t/m
39 jaar" steeg met 2 tot 321 en de groep
„40 t/m 64 jaar" daalde met 4 tot 267.
Jongelui, a.s. zaterdag, morgen dus,
hopen we een kerstavond te houden. Dit
is tevens de laatste avond van het jaar,
omdat onze volgende zaterdag op 31
december valt.
De jongelui die deze avond niet kunnen,
wensen we alvast hele goede kerstdagen
en een voorspoedig nieuwjaar toe.
Volgend jaar 14 januari D.V hopen we
jullie weer te ontmoeten.
„Het Haventeam"
Zaterdag 10 december j.l. werd er voor
de leden van de hengelaarsvereniging
Krammer een zoutwaterwedstrijd ge
houden op het strand nabij Rockanje.
De uitslag:
1. W. van Welie488 cm.
2. T. v.d. Poel475 cm.
3. C. v.d. Welle447 cm.
4. A. Bruinsma383 cm.
5. A. Kromdijk346 cm.
Zaterdag 17 december a.s. wordt de jaar
lijkse surprise-wedstrijd gehouden. In
schrijven is niet meer mogelijk. De
plaatsnummers worden verloot van
08.30-09.00 uur bij café De Geü te Oude
Tonge. Gevist wordt er van 10.00-13.00
uur vanaf het strand nabij Rockanje.
