EHIVtlDEfl-flIEUWS
Expositie ter nagedaclitenis van
de Fiai(i(eese Joden
Bankdirecteur Roon uit Ooitgensplaat
ging liever 't zeegat uit
Leidingen inpai(l(en, pai(t goedicoop uit
Ledenvergadering
Pasfoto's
Damvereniging
.KTI^SS^SÏ"
U^'INFAKKEN PAKT GOEDKOOP UIT!
^Jt
mm
WM^
~~~~^x^
Uitslagen Damvereniging
„Denk en Zet"
BRUIDSMODE
Hlsscliemöller
Aktie Zuinig Stoken:
3e Blad
VRUDAG 20 NOVEMBER 1987
No. 5650
(Slot)
Nadat op 1-11-1987 het Streekmuseum te Sommelsdük is gesloten en nog
enkele besloten groepen bovengenoemde expositie hebben bezocht, is
begonnen met het weghalen van het tentoongestelde materiaal. De foto's
en andere voor die expositie ter beschikking gestelde voorwerpen zullen in
de komende weken door mü worden terugbezorgd of per post worden
toegezonden. Hierb^ myn hartelyke dank voor de medewerking, want
zonder deze hulp was geen expositie mogelijk geweest
Ook mijn dank aan het Joods Historisch
Museum, het Nederlands Israëlitisch
Kerkgenootschap, de Bibliotheca Rosen-
thaliana, de Amsterdamse Werkgroep
Viering 4 en 5 Mei, het Bureau Oorlogs
documentatie en het archiefpersoneel van
de gemeenten Middelhamis, Rotterdam
en Amsterdam voor de welwillende mede
werking.
De expositie, welke oorspronkelijk van 1
tot 21 juli zou worden gehouden, bleek
zo'n succes dat zij werd verlengd, eerst tot
eind augustus en later tot 1 november. De
tentoonstellingstafels en de panelen zijn
door mijn mede-organisator, P. Koote, ge
schonken aan het Streekmuseum, welks
bestuur met deze tafels en panelen het
volgend seizoen wederom een unieke ex
positie wil gaan organiseren. In dit ver
band wil ik ook mijn dank uitbrengen aan
dat bestuur en niet te vergeten aan de
heer Visbeenalsmede aan het Eilanden
Nieuws die het mogelijk hebben gemaakt
de nagedachtenis van de Flakkeese joden
nog eens centraal te stellen.
Jammer vind ik het wel, dat een zo bij
zonder mooi en aan voorwerpen zo rijk,
maar aan financiële middelen zo arm,
streekmuseum zo weinig steun krijgt in de
vorm van donateurschappen. Slechts
driehonderd donateurs, terwijl reeds voor
een minimum-donatie van 10,- per jaar
een heel gezin gratis toegang heeft tot het
museum.
Enkele duizenden hebben de tentoon
stelling bezocht en vooral Flakkeeënaars.
Daarnaast ook vele speciaal geïnteres
seerden uit biimen- en buitenland. Veel
waardering werd ondervonden van de
(helaas weinige) nabestaanden van de
Flakkeese joden, tot uit Israël toe. Ook het
Reformatorisch Dagblad en het Neder
lands Israëlitisch Weekblad hebben aan
dacht besteed aan de expositie.
Veel respons is er gekomen, vaak zeer
ontroerend, van de bevolking. Honderden
bezoekers heb ik gesproken en vele tele
foontjes zijn er binnengekomen, doch van
officiële zijde is er voorzover mij bekend
weinig belangstelling geweest Opmerke
lijk is ook, dat wel veel Christelijke basis
scholen grote belangstelling hebben ge
toond, doch op een enkele uitzondering na
geen Openbare, om van het Middelbaar
Onderwijs maar helemaal niet te spreken.
Dat een groep van onze bevolking op zo
oiunenselijke wijze werd getreiterd en ge
knecht en daarna werd gedeporteerd (en
vermoord), terwijl wij grotendeels werke
loos zijn blijven toezien is op zichzelf nog
wel te verÜaren, maar dat er thans op
Flakkee niets meer is, behalve dan op het
joodse kerkhof, wat nog aan de joden
herinnert is toch eigenlijk verschrikkelijk.
Zelfs geen straat, plein, gebouw of iets
dergelijks op heel Flakkee zal het na
geslacht nog kunnen heriimeren aan die
groep medemensen die van geslacht op
geslacht eeuwenlang in ons midden hel>^
ben geleefd en die wij zo hebben moeten
laten gaan. Vergeten wij zo snel of durven
wij er niet meer aan te denken? Of zou er
misschien toch nog een sprankje hoop
zijn? Een Flakkees jong meisje, Janet
Visbeen, heeft het in elk geval wel be
grepen. Zij bracht het drama in beeld en
stelde de tekening die zij daarvan maakte
zoals zij het zag ter beschikking van de
tentoonstelling:
Een groep gedoemden, keimelijk joden,
omgeven door gewapende SS-ers op weg
naar het concentratiekamp, waarvan de
muur, het prikkeldraad en de ten hemel
oprijzende rookkolom aan duidelijkheid
niets te wensen overlaten. Het aan de
hand van haar moeder lopende kind met
haar speelgoedje in de hand, de met ge
bogen hoofd voortzeulende ouderen....
met daaronder de tekst
„Op reis.
Van zijn geboortedorp was hij nooit
weggeweest de oude man
hij aanvaardde de reis van Westerbork
naar de Eeuwigheid
nual 3 generaties lang".
Nee, die Janet zal het nooit meer vergeten!
Zij zal de boodschap doorgeven, zoals ze
nu al deed in een ontroerend schone vorm.
Aan hen die de expositie niet hebben
bezocht zou ik de boodschap willen mee
geven in de vorm van onderstaande tekst
die mijn vrouw heeft gemaakt bij de ten
toongestelde verschrikkelijke beelden uit
de vernietigingskampen:
STA EVEN STIL EN BEDENK
Dat de schimmen van menselijke wezens
en de doden die U hier afgebeeld ziet
dezelfde mensen (kutmen) zijn, die U
hiernaast op de foto's zag in hun gewone
Flakkeese leven.
Dezelfde mensen van vlees en bloed als
U; waarmee U of uw (groot)ouders school-
ging(en) sportten en feestvierden; Neder
landers ruw losgescheurd uit de Flak
keese samenleving.
BEDENK
dat de meesten huimer 3 dagen na vertrek
uit Nederland reeds dood waren. Gelost
als vuilnis en verbrand als vuilnis nadat de
bruikbare materialen er afgehaald waren.
Een industriaUsatie van mensen, daaraan
vielen zij ten prooi.
BEDENK OOK EENS
dat U dat zelf had kunnen zijn als men alle
Flakkeeënaars en mensen met 2 of meer
Flakkeese grootouders had willen uit
roeien.
BEDENK
op uw autoreizen door Europa eens een
enkele keer, dat U misschien nog over een
stukje asfalt rijdt dat uit uw vrienden werd
vervaardigd, en GEDENK het leed dat
hun werd aangedaan en dat alle „mense-
Ujke" verbeeldingskracht te boven gaat,
ZORG
(jeugd vooral) dat in de toekomst de
TEKENS AAN DE WAND
op tijd worden herkend, zodat het kwaad
niet door kan kiemen, en
BEDENK
daarbij dat elke gewelddadige aktie zo'n
kiem kan zijn.
DRAAG DE BOODSCHAP UIT
dan zijn de 6.000.000 doden
niet helemaal voor niets gestorven.
Al het materiaal van de expositie, wat al
geschonken is of wat niet meer terug hoeft
naar de eigenaren, zal bij elkaar blijven en
voor het nageslacht worden bewaard op
een plaats welke de meest geëigende zal
blijken. Het is mij bekend, dat het Streek
museum, het Joods Historisch Museum te
Amsterdam en andere instellingen al be
langstelling hebben getoond, doch waar
de verzameling tenslotte naar toe zal gaan
is thans nog niet bekend.
Wel doe ik nu al een dringend beroep op
ieder die nog foto's of andere zaken be
treffende de Flakkeese joden in zijn/haar
bezit heeft deze hetzij nu hetzij eventueel
later alsnog ter beschikking te stellen voor
deze verzameling opdat zij niet bij ons
verscheiden als waardeloze zaken in de
pruUemand zullen terechtkomen.
Tenslotte doe ik een beroep op die wei
nigen die nog uit eigen ervaring kennis
hebben over de Flalïeese joden om die
ervaring in enigerlei vorm, b. v. een brieve,
op te schrijven en mij toe te sturen zodat
die kennis over de joodse families van
Flakkee niet verloren gaat
C. Verbiest
(adres: Wouwermanstraat 25 hs, 1071
LV Amsterdam, tel. 020-794733; of: p/a
M. Verbiest, Chr. de Vrieslaan 15, 3241
GC Middelhamis, tel. 01870 - 2112).
SOMMELSDIJK
d.d. 16 november 1987
Afdeling I
H. Koese - M. de Haas0-2
P. Leroy - C. Spee1-1
J. Dekker - K. Vis0-2
J. van Hoorn - A. Verolme1-1
I. Mackloet - H. Verolme1-1
Afdeling II
A. V. d. Veer -1. Koese0-2
M. Klmk - C. Polder1-1
J. Lodder - M. van Lente1-1
A. Knape - C. Zoon1-1
Afdeling III
H. Noordijk - C. v. d. Groef1-1
A. v. d. Sluijs - J. Verbiest1-1
N. Kievit- F. Noordijk1-1
A. Krijgsman - H. Schellevis2-0
J. Kamp - J. V. d. Kooij1-1
Afdeling IV
J. A. Gebuis - T. van Brussel0-2
P. vanGroningen-J. HoUeman1-1
G. Zaaijer- J. de Bruin2-0
J. K. de Rooij - R. Jacobs0-2
L. van Erkel - J. Groenendijk2-0
B.B.IC.
Bruids-, Baby-,
Kinderkleding
St Domusstr. 2, Zierlkzee
Hengelaarsver. „Stellendam"
A.s. zaterdag 28 november, 's middags
om 2 uur hoopt de Hengelaarsvereniging
„Stellendam" haar jaarlijkse Algemene
Ledenvergadering te houden in hetHaegse
Huus te Stellendam.
Voor uw
MIDDELHARNIS
Tel. 01870 - 2441
Eigenlek heeft het gesprek dat
we hadden met de oud-Platena-
ren, dhr. en mevr. Roon-Verol
me te kort geduurd, maar dat
moeten we alleen onszelf verwa
ten. Niet zy-, maar wg hadden
wat haast waardoor ons boeien
de verhalen zullen zgn ontgaan
over hun leven op „de Springer",
hun zeilschip dat je beurtelings
in de Middellandse Zee of in
Caribische wateren kunt ont
moeten. In 1979 lieten ze dat
avontuur beginnen toen dhr.
Roon zyn funktie als directeur
van de Plaatse Rabobank neer
legde, zgn vrouw aan boord nam
en vervolgens het zeegat uitvoer
om er tot dusver niet meer in
terug te keren. Nu ze weer eens
„dicht" bg huis waren, in een
Portugese haven, kwamen ?;e
over voor een bezoek aan 't
goede vaderland en de familie
leden maar deze maand nog
gaan ze terug, 't Is ze alweer te
koud geworden....
Eigenlijk was zijn vrouw (toen 40) de
enige die niet verbaasd deed toen dhr.
Roon (toen 50) in 1979 te kennen gaf
z'n baan eraan te willen geven: „ik
kende teveel mensen met stress ver
schijnsels", zo verklaart hij nu zijn
besluit en hij zorgde ervoor dat hem dat
niet zou gebeuren. „Veelal stellen de
mensen maar uit toüat ze zich op een
dag te oud vinden voor die dingen",
zegt dhr. Roon en hij besloot de daad
bij het woord te voegen; varen dus....,
genieten, want dat zou het worden.
Varen was voor hen ook al genieten
toen ze nog op Haringvliet en Greve-
lingen voeren. Dhr. Roon was één van
de oprichters van de jachtclub „Flac-
quee" en hij schuwde met zijn „Sprin
ger" geen tocht naar Engeland of de
Scandinavische landen; bedreven en
gedreven zeilers waren ze. Geen won
der dat de zee hen lokte. Eind juli 1978
namen ze afscheid van de Rabobank
en in 1979 vertrokken ze, een hele
boel kennissen niet begrijpend achter
latend, want je moest toch gek zijn om
zó'n baan eraan te geven, zo werd over
hen gezegd. Beiden denken ze er
lachend aan terug: „alleen wij konden
onze zekerheden bepalen; dat kon een
ander niet en wij gingen...., gelukkig
maar...!"
Dhr. en mevr. Roon even „thuis".
De moeder van dhr. Roon was een de Jager
en mevr. Roon heeft duidelijk de trekken van
haar familielid wijlen scheepsbouwer
C. Verolme; misschien zijn ze elk door hun
kom-afzo gek op varen en zeilen?
De tocht ging eerst naar Engeland
waar een prachtig aan zee gelegen
bungalowtje werd gekocht, maar dat
nam de kriebel in 't bloed niet weg,
welnee.... Weliswaar werd er over
winterd maar in 1980 ging het naar 't
Zuiden, Portugal, Spanje, de Middel
landse Zee om op Ibiza te over
winteren, ver van alle noordelijke kou.
Prachtige eilanden waarvan vakantie
gangers slechts even mogen snoepen
lagen biimen hun bereik en ze voeren
naar eilanden als Majorca, Sardinië,
Sicihë, naar Griekenland, Rodos en
Turkije. Ze bezochten in 1983 Israël
en weer een volgend jaar overwin
terden ze in Spanje. Toen, in 1984,
werd zelfs de Middellandse Zee te
klein en werd „de Springer" gereed
gemaakt voor de overtocht naar de
Caraïbische Zee. Kerst 1984 vierden
ze op een zonovergoten strand met
andere zeilers die eigenlijk samen één
grote passie hebben. Geen sneeuw,
geen vorst of regen maar een heerlijke
zon waaronder ze samen exotische
schelpen zochten voor hun verzame
ling. Vorig jaar deden ze Amerika aan
en bezochten ze steden en havens aan
de Oostkust en nóg eens voeren ze
terug naar het prachtige Carailiische
gebied met z'n honderden bijna tropi
sche eilanden. Inmiddels hadden ze in
Amerika hun oude „Springer" inge
ruild voor een nieuwe boot en de zomer
1987 werd gebruikt om weer naar 't
noorden over te steken, boordevol her-
iimeringen aan fijne mensen, onder, wie
de fam. Connor en Kees Pieterse op
Aruba, aan de overweldigende mooie
natuur en aan vele zeilvrienden die
ergens hun pad hadden gekruist
Nu ligt hun boot in Portugal, en ze
maken alweer plannen voor de vol
gende tocht. „Istanboel", zegt zij.J)e
Carailjian", zegt hij, maar samen ko
men ze er wel uit, die twee. Ze sturen
wel een kaartje, hebben ze beloofd en 't
zal ons benieuwen van waar dat komt
Hier hebben ze het weer gezien; mevr.
Roon was aanwezig op de 75e veqaar-
dag van haar moeder in Middelhamis
en nog wacht een verjaardagsviering in
de familie, maar dan gaat het richting
Portugal.
Voort ge val u ook zou overwegen erop
uit te trekken hebben we de fam. Roon
gevraagd naar de voorwaarden zo'n
ambitieus plan te laten slagen. Eén
daarvan is de aanwezigheid van een
gezonde fmanciële basis, want 't gaat
niet altijd kosteloos natuurlijk, al ken
nen de Ronen wel zeilende hoUanders
die in verre havens wat proberen te
verdienen voor de volgende trip....
Zonder spaiming, zonder stress be
varen zij de zeeën, slechts gedreven
door de wind. Niemand die ze nog
verplicht Heel ontspaimen beamen ze
't beiden: „dat houden we zo nog
jaren vol!" Ambitieus? „Nee", zegt
dhr. Roon, „als ik ambities zou hebben
gehad was ik nu misschien directeur
van een grotere Bank geweest".
Z'n gezicht verraadt het daar
moet 'ie niet aan denken....!
TAXATIE NODIG?
Bel
Makelaar Tamboer
„Ernst nut en ontspanning '52"
te Melissant
Uitslagen van maandag 16 nov.
1987
Ie afdeling:
A. 't Jonk - C. Koppenaal
...2-0
C. Visbeen - B. Visbeen
...0-2
A. Visbeen - H. Visbeen
...1-1
J. Doom - J. Rooy
...0-2
B. Grootenboer - J. Non
...1-1
2e afdeling:
S. Keijzer - T. Goedegebuur
...0-2
H. vanHeukelen-B. vanEngen
...2-0
M. Wiegel - P. Janssen
...2-0
J. Roozemond - R. Moerkerke
...2-0
M. Arrias - S. Reygersberg----
...2-0
B. V. d. Spaan - J. Schans
...2-0
Stand
Afdeling 1:
1. C. Visbeen
...6-9
2 J. Looy
...6-8
3. B. Visbeen
...6-8
4. H. Visbeen
...6-7
5. A. Visbeen
...7-7
6. A. 't Jonk
...6-6
7. J. Doom
...7-6
8. B. Grootenboer
...5-4
9. C. Koppenaal
...5-3
10. J. Non
...6-2
Afdeling 2:
1T. Goedegebuur
..7-13
2. Adr. Visbeen
..5-10
3. H. van Heukelen
..6- 8
4. J. Schans
..6- 8
5. M. Wiegel
..5- 6
6. J. Roozemond
..6- 6
7. S. W. Keyzer
..5- 5
8. B. V. d. Spaan
..6- 5
9. S. Reygersberg
..4- 4
10. M. Arrias
..5- 3
11. B. van Engen
..4- 0
12. R Moerkerke
..4- 0
13. P. Janssen
..5- 0
Er lopen heel wat leidingen in een
centraal verwarmd huis. Al die lei
dingen worden warm als u stookt. Ook
in mimten waar dat helemaal niet
nodig is. Denk maar aan zolders, berg
ruimten en kruipmimten. Allemaal
verspilde energie die u terugvindt op de
gasrekening.
Inpakken
Door in die ruimten de leidingen in een
isolerende laag te pakken, kan het
warmteverUes met 70 procent afne
men. In veel huizen staat de verwar
mingsketel op zolder. Daar lopen dan
AKTIE ZUINIG STOKEN
aan twee kanten dubbele leidingen. Zij
vervoeren het warme water naar de
kamers, badkamer en keuken beneden
en weer terug.
Daar is het verlies dus het grootst
Inpakken scheelt u heel wat gas en dus
heel wat guldens.
Doe het zelf
De aanschaf van het goede materiaal
vraagt om een kleine investering. Die
heeft u er al birmen één stookseizoen
weer uit Er zijn verschillende soorten
isolatiemateriaal verkrijgbaar in doe-
het-zelf zaken. Handig aan te brengen,
ook voor mensen met twee linker
handen.
Voor vragen over deze aktie of over energie
in het algemeen kunt u terecht bij de
AFDELING VOORLICHTING van de
EMGO.
6n r^^^^
Tel. OHIO- 15204
Drog. Reform. Foto Quelle
<.^^ï.^^«.^v.^v^^«.^v^^<^v^v.^^t^^(^v^^*.^y^i
%l^>*^V.^^*.O^I<i>^yt.^V.^^*^^l^,^it.^V^V^'*i^\<^^\^'V^^Ï*^V.^V^^\^'ïK.^V^^t.^^f.^i^.^^K^^^.^^t.^V^V.^y<.^^
beëdigd taxateur si
01870-3477
NVM
De tabel voor de week van:
9 november t
e.m. 15 november 1987
Normaal jaar-
Weekstreef-
Totaal streef-
verbruik
verbruik
verbruik
500 m=
12 m'
47 m^
600 m^
14 m=
55 m"
700 m'
17 m=
65 m"
800 m"
19 m^
75 m'
900 m'
22 m^
84 m=
1000 m=
24 m^
93 m^
1100 m"
26 m'
102 m^
1200 m"
29 m=
112 m'
1300 m'
31 m^
121 m'
1400 m^
34 m^
130 m^
1500 m^
36 m^
139 m^
1600 m^
39 m'
148 m'
1700 m^
41 m"
157 m^
1800 m^
43 m^
166 m=
1900 m^
46 m'
175 m'
2000 m'
48 m'
185 m"
2200 m=
53 m=
204 m"
2400 m='
58 m'
223 m'
2600 m='
63 m^
241 m'
2800 m=
68 m=
260 m'
3000 m"
73 m^
278 m=
3500 m^
85 m^
325 m"
4000 m^
97 m^
369 m"
4500 m^
110 m'
416 m^
5000 m'
122 m'
463 m^
5500 m"
134 m'
508 m^
6000 m^
147 m'
555 m"
E. M.G. o A
A
•••••••••i
Weersomstandigheden:
buitentemperatuur normaal
windsnelheid boven normaal
N.V. ENERGIE MAATSCHAPPIJ
GOEREE - OVERFLAKKEE
PostbusS 3240AA MIDDELHARNIS
Hof laan 44 Tel 01870-2244
W INPAKKEN
f vflN oe ueipiNöcM
lap zoLoeR BesftwRT,
^Hea. WAT ÖAS!^^.^
i
i
E
i
