EiüMiDEii-niEmi/s
Gemeente Goedereede
biedt ophalers oud papier
garantieprijs van 3 cent
Geschiedenis van de Nederlandse Koopvaardij
in de Tweede Wereldoorlog
tN GESPREK MST....
Sint/Kerstaktie
Sommelsdijkse
middenstand
dhr. J. Kasteleyn
te Dirksland
Vakantie- Rechten
Bouw
Sint Nicolaasmiddag
Oude Tonge
4e Blad
VRUDAG 20 NOVEMBER 1987
No. 5650
Nu de prys van oud papier zó laag
geworden is dat meerdere inzame
laars er de brui aan dreigen te
geven, nu heeft het Gemeentebe
stuur van Goedereede in z^jn ver
gadering van j.l. dinsdagavond be
sloten tot instelling van een garantie-
pr^s. Met 3 cent per kg geen bijster
hoge maar dhr. J. van Gurp van wie
al eerder dit jaar het initiatief
kwam toonde zich zeker niet onte
vreden, al zou hü er best mee heb
ben ingestemd wanneer het College
wat royaler had uitgepakt....
Er was zelfs sprake van een meerder
heids- en een minderheidsvoorstel. Dat
kwam omdat de Colegevoorz. en weth.
Klepper de garantieprijs alleen maar wil
den toepassen op die inzamelaars (ver
enigingen en instellingen) die al per 1
januari 1987 daarin aktief waren, om
daarmee te voorkomen, dat gelokt door de
garantieprijs, een reeks nieuwelingen aan
't inzamelen gaat, terwijl de afzetmoge
lijkheden van oud papier zo goed als mini
maal zijn. „Wij zijn bang dat de komst van
de garantieprijs tot gevolg zal hebben dat
er tonnen meer worden ingezameld", zo
maakte de raadsvoorz. de zorg van de
Collegemeerderheid duidelijk. Het zou
betekenen dat de oud papier berg groter en
groter wordt en dat zou, ook door de VNG
(Ver. Ned. Gemeenten) een totaal ver
keerde zaak worden gevonden. „De zorg
voor het milieu is een koUektieve zaak die
individueel moet worden uitgevoerd" do
ceerde de voorzitter.
Weth. Visser daarentegen meent dat de
vaststeUing van een datum, zoals door de
meerderheid van het College voorgesteld
het beginsel van rechtsgelijkheid geweld
aandoet „en dat kun je toch niet ver
kopen?" vond dhr. Visser die de raad
achter zich kreeg waardoor de voor
waarde dan ook werd geschrapt. Toe
kenning van de garantieprijs zal worden
toegepast met terugwerkende kracht tot 1
januari 1987. De garantieprijs vervalt
wanneer de prijs van oud papier weer stijgt
en hoger wordt dan de 2 cent die nu
geboden wordt en de som van opbrengst
en garantieprijs boven de 5 cent per kg zou
brengen.
„De praktijk zal uitwijzen dat velen ons
dankbaar zijn" geloofde dhr. van Gurp,
„want", zo wist hij: „het is geen senicure
om zaterdagsmorgens de gemeente af te
stropen naar oud papier". Het deed dhr.
van Gurp bijzonder deugd dat al die
moeite en al die inspanning nu door de
gemeente beloond gaat worden en hij
hoopte dan ook dat de garantieprijs de
ophalers opnieuw zal stimuleren, met als
tweeledige uitkomst: „meer opbrengst
voor de vemeigingen en minder kosten
voor de gemeente".
Dhr. A. de Jong (SGP) kon daar best in
mee denken: „....als er niet meer opge
haald wordt zou de G emeente 400 ton met
Boon mee moeten geven en dat zou ons
het driedubbele kosten!" waarschuwde
hij, tevreden over de 12.000,- die voor
1987 als garantieprijs zal worden uit
betaald.
Van harte stemde ook de PvdA fractie met
de garantieprijsverlening in, niet bij wijze
van subsidie, maar duidelijk als middel
om de aanwezige inzamelorganisatie in
stand te houden, zo legde dhr. van Dongen
uit. Hij zou het principieel onjuist vinden
te bewalen welke verenigingen de garantie
prijs zouden krijgen, temeer omdat die,
„ontzettend laag" als ze is, niet zal aan
moedigen daarom oud papier te gaan
ophalen. Geen uitsluiting en daarmee
geen rechtsongelijkheid, zo wilde het de
PvdA fractie.
De pi. commissie te Oude Tonge organi
seert op woensdag 2 december 1987 a.s.
een Sint Nicolaasmiddag.
De middag begint om 14.00 uur en de zaal
is open vanaf 13.30 uur. De kosten voor
deze middag bedragen 2,50 per persoon.
Vanwege zijn drukte zal SintNicolaas ons
die middag niet bezoeken, doch we heb
ben hem wel gevraagd of hij cadeautjes bij
ons af wil geven. Hopelijk doet Zwarte
Piet dat.
Daarom het volgende, voor de goede
organisatie wilden wij u vragen, geef u zo
spoedig mogelijk en tot de datum die
aangegeven staat op, want het is moeilijk
dat op de laatste dag nog aanmeldingen
komen.
U kunt u opgeven tot en met 27 november
bij het Dienstencentrum, Bemhardstraat
te Oude Tonge onder telefooimummer
01874- 1344.
Deze middag is toegankelijk voor alle 55
plussers en ouder en W.A.O.-ers. Geeft u
tijdig op om teleurstelling te voorkomen.
„Een stimulans om ook in minder goede
tijden door te gaan" zo karakteriseerde
dhr. van Oosterom de garantieprijs verle
ning. Hij vond het allerminst bezwaarlijk
wanneer de garantieprijs tot een nog gro
tere inzet aanleiding zou geven omdat
dat de gemeente ten goede zal komen
opdat dat minder aanbod van huisvuil en
dientengevolge minder kosten zal bete
kenen, een redenering die overigens haaks
op die van de voorzitter stond. Die wilde
niet ten koste van geldelijk voordeel die
oud-papier-berg laten groeien terwijl er
nauwelijks afzet is.
Met die afzet lijkt het in de toekomst beter
te zullen gaan, zo leek het dhr. van Don
gen. Er Uggen nieuwe export- en nieuwe
toepassingsmogelijkheden in 't verschiet
„Als je weet hoeveel zweetdruppels er
voor gelaten moeten worden, dan is te
voorzien dat het voor 5 cent echt geen
gedrang wordt!" zo stelde de heer de Jong
de Collegemeerderheid gerust.
Een monument in boekvorm
,JDe Nederlandse koopvaardij verdient
een monument in boekvorm", zo schrijft
de bekende historicus dr. L. de JOng in
zijn „Ten Geleide" van het boek „Ge
schiedenis van de Nederlandse Koop
vaardij in de Tweede Wereldoorlog" van
de hand van K. W. L. Bezemer.
Een terechte karakterisering voor een
standaardwerk, dat iedere liefhebber van
onze vaderlandse geschiedenis, maar met
name ook een ieder die onze koopvaardij
een warm hart toedraagt, in zijn bezit
behoort te hebben.
Het boek beschrijft een nauwkeurig af
gebakend stukje geschiedenis van onze
koopvaardij, nameUjk de jaren 1939 -
1945.
Op zeer deskundige wijze wordt de bij
drage, die de Nederlandse koopvaardij
aan de beheersing van de oceanen in dit
tijdvak geleverd heeft, weergegeven.
De schr^ver
De zeehistoricus, dr. K. W. L. Bezemer,
studeerde aan de Rijksuniversiteit te Lei
den. Vervolgens werkte hij enkele jaren
als bestuursambtenaar in Nederlands-
Indië.
Na de tweede wereldoorlog heeft hij zich
intensief beziggehouden met de studie van
de Nederlandse vloot.
Als hoofd van de Marine Voorlichtings
dienst was hij in de gelegenheid uitgebreid
studie te maken van de verrichtingen van
de Koninklijke Marine in de jaren 1940-
1945Twee boeken daarover getiteld „Zij
vochten op de zeven zeeën" en „Ver
dreven doch niet verslagen" verschenen
eerder van zijn hand.
Na zijn benoeming tot wetenschappelijk
hoofdmedewerker aan de Rijksuniversi
teit van Utrecht heeft hij zich toegelegd op
het onderzoek naar de rol van de Neder
landse koopvaardij in de tweede wereld
oorlog.
ibar^ ^^r -^"^
verrijdbare
en draagbare uitvoeringen,
branden op olie, propaan, butaangas of elektrisch.
Van 8.000 tot 100.000 Kcai/h.
en...Arensman heefteen eigen service-afdwing
ARENSMAN
Kaai 5, Sommelsdijk, tel. 01870 - 6500
„Heb je het gedicht van dhr. Kasteleyn over „De Cromte"
geleien?"
Deze vraag van onze redacteur vormde de aanleiding tot
het pakken van de telefoon en dhr. Kasteleyn uit te
nodigen vooreen gesprekje. „Kom maarmeteen", hadhij
gezegd...
Een uurtje later zit ik aan zijn tafel in de woonkamer.
Voor ik het weet ben ik helemaal verdiept in wat hij aan
het papier heeft „toevertrouwd". Van het gedicht „De
Feestdagen wil ik u het eerste couplet laten horen. Juist
nu de feestdagen weer voorde deur staan, denk ik dat veel
alleenstaanden zich hierin zullen herkennen.
Ik vraag mij af hoe het dit jaar zal wezen
Ze komen er weer aan, de feestdagen
Als alleenstaande kun je ze vrezen
Zal de eenzaamheid je nog meer belagen?
Ik vraag hem hoe hij er toe gekomen is om gedichten te
gaan schrijven:
„Ik heb in mijn leven veel verdriet gekend. Voor mij is dit
een manier om alles van me af te schrijven. Het helpt; je
hebt het aan „iemand" toevertrouwd".
Een beetje aarzelend vervolgt hij „tja, die feestdagen,
daar zie ik verschrikkelijk tegenop. Ik zal blij zijn als ze
voorbij zijn want je voelt je dan nog eenzamer".
We praten een poosje over eenzaamheid en hóe je daar
doorheen gaat....
„Ik heb ontzettend veel hobby's" vertelt dhr. Kasteleyn
„en toch voel ik me eenzaam".
Als ik hem naar zijn hobby's vraag begint hij er, toch met
een zeker enthousiasme, over te vertellen. Ik noem de
volgende hobby's: tekenen, schilderen, hout snijden, glas
graveren, smyma knopen. Aan een van de muren had ik
al een prachtig schilderij zien hangen: een boeket fel
gekleurde bloemen. Dat hij het zelfgemaakt had vond ik
heel verrassend. „Het is wel aardig" zegt hij er zelf over,
„maar mijn broer Wout kon veel mooier tekenen en
schilderen. Helaas leeft hij niet meer. Kijk, dat portret
van mij op de schoorsteen, heeft hij gemaakt".
Zijn glasgravures zijn opFlakkeezo langzamerhand wel
bekend. In het nieuwe gemeentehuis van Middelhamis
hangen er verschillende o.a. van het oude Raadhuis en
van Koningin Beatrix. Urenlang kan hij met een gravure
bezig zijn. Op het moment is hij het wapen van de
wapenbroeders van oud-veteranen aan het graveren.
Binnenkort gaat hij als afgevaardigde van de oud-
veteranen naar het NAVO-hoofdkwartier in Brussel
waar ze een vergadering hebben en tevens een rond
leiding door het gebouw krijgen. De oorlogstijd rijt nog
steeds wonden bij hem open. Dat het oorlogsmonument
aan het Menheerse Hóód, opgericht ter nagedachtenis
van de wit-russen, die op de laatste dag voorde bevrijding
gefusilleerd zijn, nu eindelijk aandacht krijgt, daar is hij
blij om. „Er werd niet naar omgekeken; geen bloemetje
werd er neergezet", aldus dhr. Kasteleyn.
De tafel ligt inmiddels vol met schetsboeken en schriften
met gedichten. Het wordt al een beetje donker; 't is echt
zo'n middag om gezellig rond de grote tafel te zitten. Dhr.
Kasteleyn draait de kachel wat hoger en doet een
schemerlampje aan.
„Ook zelf gemaakt?" Het antwoord wacht ik niet eens af
want dat lees ik al op zijn gezicht. Het doet hem zichtbaar
deugd dat ik het mooi vind. De schelpen, die hij er in
verwerkt heeft, zijn heel bijzonder.
De twee honden, die al die tijd in de keuken zaten, mogen
nu de kamer binnen komen. Natuurlijk moeten ze even
toegesproken worden alvorens ze hun eigen plekje in
nemen.
„Ik ben heel erg aan ze gehecht. Ze zijn ook mijn redding
geweest als ik het soms niet meer zag zitten. Ik kan ze
mijn zorg en liefde geven en ik krijg zelf ook liefde terug.
Echt, ik zou ze niet grag willen missen", bekent hij.
We beëindigen het gesprek waar we begonnen waren: de
eenzaamheid. Want ondanks zijn liefhebberijen era.
voelt hij zich toch alleen. Het zit immers van binnen! Ik
hoop van harte dat de feestdagen, waar hij zo tegenop
ziet, toch nog goed voor hem zullen worden. Dat hij een
klein beetje liefde zal vinden....
„Daar ligt alvast een rol stramien wyst hij me „alvast
voor de feestdagen want dan zal ik maar weer een kussen
gaan knopen".
Ik hoop echt dat dat kussen pas lang nadat de feestdagen
voorbij zijn, afkomt.
Teunie Knöps
De Reformatorische Leesmap
nu ook op Goeree-Overflakkee
Na de Christelijke Leesportefeuille Neder
land, die ongeveer 1 jaar geleden gestopt
is, is er nu een Reformatorische Leesmap.
Deze maandleesmap bestaat al meer dan
1 jaar, dus het is geen vervolg op de
Christelijke Leesportefeuille.
De heer J. Mes uit Krimpen a/d Lek heeft
deze map opgericht. Na eerst plaatselijk
en regionaal gedraaid te hebben, is de
Reformatorische Leesmap nu ook Lande
lijk opgezet. Na de beurs Wegwijs '87,
waar de Reformatorische Leesmap ook
gestaan heeft, is er nu ook een bezorgster
op Goeree-Overflakkee, mevr. Looy uit
Sommelsdijk. Deze mevrouw is zeer ak
tief en bereidwillig om alle mappen op
Goeree Overflakkee te bezorgen.
De inhoud van de map is als volgt: 4x de
Schakel; 2x Koeres; 2x Daniël; Kind en
EvangeUe; Vast en zeker; Doe het zelf;
Ariadne; Vorsten; Bloemen en planten;
gezondheidsnieuws.
Elke maand heeft u dus ±15 verant
woorde bladen in huis. De prijzen zijn
vanaf 12,50 per maand en u kunt per
kwartaal of per half jaar betalen. Als u per
halfjaar betaalt, krijgt u een extra korting.
De heer Mes hoopt dat het vertrouwen dat
de meeste mensen verloren hebben in een
Christelijke Leesmap, weer teruggewon
nen kan worden. Heeft u interesse, bel
dan: 01807 - 23914 of 01870 - 3721.
Alle bouwvakkers kunnen vakantiegeld
opnemen voor de a.s. feestdagen bij de
volgende P.V.-ers van S.F.B, in:
OOLTGENSPLAAT- bij C. v. d. Welle,
Boomgaardpad 12, op dinsdag 24 no
vember van 7 tot 9 uur nam.
ACHTHUIZEN- bij W. Buijs, Bommel-
sedijk 74, op maandag 23 november
van 7 tot 9 uur nam.
OUDE TONGE - bij J. Both, Emma-
straat 37, op donderdag 26 november
van 7 tot 9 uur nam.
NIEUWE TONGE - bij H. Hoogstrate,
Kerkstraat 20, op dinsdag 24 novem
ber van 6 tot 8 uur nam.
MIDDELHARNIS - bij A. Tuns, Bea-
trixlaan 24, op woensdag 25 november
van 7 tot 9 uur nam.
DIRKSLAND - bij J. v. d. Groef, Deur-
loo 5op vrijdag 27 november van 7 tot
9 uur nam.
MELISSANT - bij J. P. Breen, Pieter
straat 29, op maandag 23 november
van 7 tot 8 uur nam.
STELLENDAM - bij L. Fokker, Nieu
weweg 71, op dinsdag 24 november
van 7 tot 9 uur nam.
OUDDORP - bij J. van Splunder, Die-
pendorst 11, op vrijdag 27 november
van 7 tot 9 uur nam.
Het verzamelen en uitwerken van de be
nodigde gegevens om dit geschiedwerk te
kunnen schrijven, nam niet minder dan
zestien jaar in beslag.
Het resultaat is dan ook overweldigend.
Wat u aantreft
De schrijver vertelt in twee lijvige delen
over de lotgevallen van de 387 Neder
landse koopvaardijschepen die door vijan
delijke akties ten onder zijn gegaan.
Dit is ongeveer de helft van de toenmalige
Nederlandse koopvaardijvloot.
Natuurlijk beperkt hij zich niet tot de
schepen zelf. Juist aan de mensen, die de
schepen hebben bemand, wordt uitvoerig
aandacht besteed. Van hun prestaties,
doorzettingsvermogen en moed onder dik
wijls bizarre omstandigheden wordt uit
voerig melding gemaakt
Zij inmiers waren het, die onze handels
vloot varende hebben gehouden. Vele
honderden hebben daarbij het leven ge
laten. De schrijver toont aan, dat de be
heersing van de oceanen door middel van
de geweldige inzet van de manschappen
op de vloot een voorwaarde is geweest
voor het behalen van de overwiiming.
Bezemer beschrijft dus een waarlijk niet te
verwaarlozen stukje historie. Tevens ver
gunt hij ons een blik te slaan achter de
schermen door het politieke steekspel te
tekenen uit de periode die aan de tweede
wereldoorlog voorafgaat. Dit is uitermate
leerzaam. Het verschaft inzicht in de
wijze waarop met internationale afspra
ken werd omgegaan en hoe de bakens in de
loop der jaren mede onder invloed van
maatschappelijke ontwikkelingen en mili
taire incidenten werden verzet.
Tevens krijgen we een beeld van hoe groot
gewicht de inzet van de Duitse U-boten
(onderzeeërs) en de bestrijding van deze
schepen door de Geallieerden voor het
verloop van de strijd is geweest
Kortom: in twee delen wordt de strijd op
zee en het aandeel dat de Nederlandse
Koopvaardijvloot daarin gehad heeft ver
teld.
De eerste drie oorlogsjaren staan in deel
één centraal. Drie jaren van grote ver
hezen aan de zijde der Gedlieerden.
Daarbij vormt het verlies vanNederlands-
Indië een belangrijk dieptepunt
Deel twee laat zien hoe door de gezamen
lijke inzet van de Geallieerden de slag om
de Atlantische oceaan voor de Duitsers
De Middenstandsvereniging van Som
melsdijk houdt ook dit jaar weer een Sint/
Kerstdstie.
De aktie is vanwege het succes van vorige
jaren hetzelfde gebleven. De klanten spa
ren voor een bedrag van 100,- kassa-
bormen van de verschillende deelne
mende winkeUers bij elkaar en stoppen
deze in de speciale enveloppe (verkrijg
baar bij de winkeliers).
De enveloppen kunnen ingeleverd worden
bij De Wigwam in de Binnenweg of bij de
deelnemende winkeliers. Die zijn herken
baar aan het raambiljet.
De trekking vindt plaats op 28 december.
Er zijn waardebonnen te verdienen van
10,-; 25,-; 100,-; 500,- en
1000,-.
De aktie loopt van 23 november t/m 24
december.
Wij hopen op een even groot succes als
vorige jaren.
nadeUg is uitgevallen. Verder komen de
operaties in de Middellandse zee, de
Papua-campagne, de invasie in Nor-
mandië en tenslotte de bloedige worste-
Ung in de Pacific uitgebreid aan de orde.
De bronnen
waaruit werd geput
Zestien jaar heeft het schrijven van dit
standaardwerk in beslag genomen.
De tijdsduur geeft reeds aan, dat er aan het
schrijven een nauwkeurig en tijdrovend
onderzoek is voorafgegaan.
Reeds het verzamelen van de benodigde
gegevens bleek veel inspanning te kosten.
Zo waren aanvankelijk vrijwel alle
scheepsverklaringen van de ruim 340 sche
pen, die door vijandelijke aktie verloren
zijn gegaan, zoek. De schrijver heeft deze
met behulp van het ministerie van Verkeer
en Waterstaat weten op te sporen.
Een en ander maakt duidelijk, dat bij het
verzamelen van de gegevens de hoogste
instanties hem ten dienste hebben ge
staan.
De heer Bezemer had o.a. toiegang tot de
„Navel Historical Section" van de „Ad
miralty" in Londen, een sectie die is
ondergebracht bij het Britse Ministerie
van Defensie.
Daarnaast konden gelukkig nog tal van
bemaimingsleden, die de oorlog hebben
overleefd, waaronder gezagvoerders,
stuurlui, machinisten, pursers, matrozen,
koks, stokers en tremmers, worden geïn
terviewd. Bovendien heeft de heer Be
zemer gesproken met mensen aan de wal
die betrouten waren bij het in de vaart
houden van de Nederlandse koopvaardij
vloot
Zoals u ziet, stonden hem tal van bronnen
ter beschikking.
Eén der brormen verdient aparte ver
melding.
Ik doel hier op de zogenaamde „Tambach-
documenten".
Tot de Tambach-documenten behoren
o.a. de logboeken van de Duitse oorlogs-
en koopvaardijschepen. De Duitsers wa
ren gewoon een uitermate nauwkeurig
verslag te maken van al hun verrichtingen
op zee. Al deze verslagen werden in de
Duitse archieven opgeslagen en onder
gebracht in het slot Tambach, nabij Co-
burg in Beieren.
Het was de bedoeling dat, als de Gealli
eerden de overwiiming zouden behalen,
deze archieven zouden worden vernietigd.
Door een gelukkige speling van het lot zijn
de archieven echter allemaal bewaard
gebleven, zodat de schrijver een schat aan
gedocumenteerd materiaal van Duitse
zijde ter beschikking stond.
Een monument in boekvorm
Voor mij ligt een gedegen stuk geschied
schrijving.
Een boekwerk in twee delen, dat 27
hoofdstukken en ruim 1400 pagina's tekst
telt Daaraan werden nog 96 foto's en
enkele kaarten toegevoegd.
Wie documentatie over de tweede wereld
oorlog verzamelt mag dit boekwerk,
naast de werken van dr. L. de Jong over
deze periode, niet missen.
Geïnteresseerden in de geschiedenis van
de Nederlandse koopvaardij ontvangen
een schat aan informatie.
Voor het gebodene is de prijs belachelijk
laag. De twee delen kosten slechts
150,-
De Geschiedenis van de Nederlandse
Koopvaardij in de Tweede Wereldoorlog
door K. W. L. Bezemer is een uitgave van
Elsevier Boeken BV - Amsterdam/
Brussel.
Van harte aanbevolen.
professional equipment
,99
99
