Het vredegerecht te Goedereede
van 1811 - 1813(11)
Zwart op wit
per telefoon?
^"AVEHA
Klok- of computerthermostaat
I
I
Vakantie met tent of caravan
weer populair
i
Vorwarts, kameraden,
wir mussen zurück
Gids gaat m.b.t. Flakkee
wat mank
mj-
WB^
Bladz. 2
,EILANDEN-NIEUWS"
VRIJDAG 13 MAART 1987
In het vorige artikel is een inleiding gegeven op een aantal artikelen rond
het vredegerecht te Goedereede. Besloten is met de mededeling dat in een
volgend artikel aandacht zou worden besteed aan de funktionarissen bij
het vredegerecht Door middel van dit artikel zal worden getracht deze
belofte in te lossen, doch alvorens de betreffende personen de revue te laten
passeren zyn een aantal inleidende opmerkingen op zijn plaats.
Zoals gesteld werden de fiinctionarissen
uit het volk gekozen. Dat wil zeggen, dat
zij werden gekozen voor de plaatsing op
een voordracht van kandidaten, welke
alsdan door de keizer Napoleon werden
benoemd. Een dergelijke lijst van voor
drachten werd opgesteld door de kantons-
vergadering, hetwelk in elk kanton aan
wezig was, behoudens de eerste keer, toen
alle kandidaten werden geselecteerd door
het Ministerie van Binnenlandse Zaken.
Op die eerste voordracht stonden de
namen van:
- Comelis Anemaet voor de funktie van
vrederechter;
- David van Weel als Ie plaatsvervanger;
- Comelis Kievit als 2e plaatsvervanger;
en
- David Goekoop als griffier.
Bedoelde functionarissen moesten aan
een aantal eisen voldoen en wel de vol
gende:
- men moest een „dadelijk" (aktief) bur
ger zijn, hetgeen inhield dat degenen die
de burgerlijke rechten ontzegt waren,
niet tot vrederechter c.q. plaatsver
vanger of griffier konden worden be
noemd;
- men mocht niet in een dienstbare staat
of tot de bedelstaf zijn gebracht; en
- men moest de volle ouderdom van 30
jaar hebben bereikt.
Voormelde personen voldeden aan deze
eisen. Wijzigingen in de hiervoren ver
melde bezetting hield in, dat als vrede
rechters hebben gefunctioneerd David
Goekoop en Johannis Plaat, als plaats
vervanger nogmaals David Goekoop en
als griffier Bartinus Jacobus Rumph. Dan
nu nadere aandacht voor die personen.
1. Cornelis Anemaet
De naam Anemaet is op het eiland een
begrip geweest. Vele vooraanstaande fiink-
ties werden door een lid van de familie
Anemaet vervuld, variërend van burge
meester van Oude Tonge tot notaris in
Nieuwe Tonge, terwijl een broer van
Comelis, namelijk Mr. Sebastiaan Hen
drik Anemaet lid van het parlement is
geweest.
Comelis Anemaet is op 27 juli 1759 te
Ooltgensplaat geboren en overleden te
Middelhamis op 28 maart 1837. Betrok
kene was gehuwd met Sara Petronella de
Koningh op 8 mei 1786. Uit dit huwelijk
werden vier kinderen geboren, namelijk
Johannis Wilhelmus, geboren in 1796,
Hendrik Willem, geboren in 1797, Mag-
dalena geboren in 1801 en Petronella
Coenradina, geboren in 1804.
Comelis Anemaet was een zoon van
Anthony Pietersz. Anemaet, geboren in
1726 en Maria Palingh.
De eerstgenoemde zoon Johannis Wil
helmus was apotheker te Dirksland, ter
wijl een tweetal kleinkinderen, Maria
Magdalena Petronella Anemaet en Hen-
drikus Lodewijk Anemaet nog in Goede
reede hebben gewoond.
2. David van Weel
Deze eerste plaats vervangend vrede
rechter was notaris te Dirksland en stamt
uit het voor het eiland bekende geslacht
van Weel. In de editie van 17 juni 1960
van dit blad was een genealogie van deze
familie opgenomen naar aanleiding van
het 25-jarig bestaan van het van Weel-
Bethesda ziekenhuis te Dirksland. De
kleindochter van David van Weel was
namelijk Paulina Maria van Weel, wiens
legaat de stichting van het ziekenhuis
mogelijk heeft gemaakt.
De familie van Weel was afkomstig uit
Den Bommel zowel David van Weel als
zijn vader zijn daar geboren, respectieve
lijk op Il februari 1773 en 15 april 1746.
De vader van David van Weel, Anthony
van Weel is daar ook overleden en wel op
20 febmari 1813. David van Weel is te
Dirksland overleden op 29 september
1849.
Drie generaties uit het geslacht van Weel
hebben het notariaat in deze plaats be
mand. Na David van Weel, was dit zijn
zoon Johannes Agathinus van Weel en
zijn kleinzoon Mr. Pieter Comelis Adria-
nus Matthijs van Weel. Deze periode
heeft bijna een eeuw geduurd en wel van
1797 tot 1884.
De familie van Weel kende ook betrek
kingen met de familie Goekoop, doordat
Johannes Agathinus van Weel gehuwd
was met Hendrika Neeltje Goekoop, doch
ter van David Goekoop.
David van Weel zelf was gehuwd met
Paulina Maria van der Valk, geboren te
Dirksland op 16 september 1764 en over
leden te Dirksland op 17 maart 1845.
Betrokkene was zoals gezegd notaris te
Dirksland. Daamaast was hij nog am
bachtsheer van Sommelsdijk, alsmede
schout en secretaris van Dirksland en in
1809 Baljuw van Zuidvoord(e). Uit dit
alles moge blijken, dat de familie van
Weel een vooraanstaande positie in
Dirksland heeft ingenomen, doch vele
lezers onder u zal dit reeds bekend zijn.
3. Cornelis Kievit
2e plaatsvervangend vrederechter was
Cornelis Kievit te Goedereede. Betrok
kene is geboren te Goedereede op 24
febmari 1756 en overleden te Goede
reede op 2 aprill 836. Op 1 juni 1788 is hij
gehuwd met Maartje Emaus. Zij hadden
vijf kinderen, te weten vier zoons en een
dochter. Opvallend was in het onderzoek
van de behandelde zaken, dat de aller
eerste zaak die de vrederechter kreeg te
behandelen een verzegeling was naar aan
leiding van het overlijden van de schoon
vader van Comelis Kievit, namelijk Jan
Emaus.
Comelis Kievit was gemime tijd maire
van Goedereede, alsmede adjunct-maire
en president van het Provisioneel Bestuur.
Samen met David Goekoop is Comelis
Kievit nogal aktief geweest op de on
roerend goed markt. Samen hebben zij in
Goedereede meerdere percelen en pan
den aangekocht en later weer doorver
kocht.
Betrokkene heeft zich in 1813 als plaats
vervanger teroggetrokken evenals uit
meerdere funkties onder de mededeling,
dat hij gezien zijn leeftijd het vervullen
daarvan niet meer op kon brengen en de
mening was toegedaan, dat hij zich genoeg
voor de gemeenschap had ingezet en zijn
plaats moest afstaan aan de jongere garde.
4. David Goekoop
David Goekoop is de centrale figuur
geweest bij het vredegerecht. Betrokkene
heeft alle ftinkties bij het vredegerecht
vervuld, namelijk vrederechter, plaats
vervangend vrederechter en griffier.
David Goekoop is geboren te Goede
reede op 27 september 1775 en overleden
op 11 febmari 1857 eveneens te Goede
reede. Betrokkene is gehuwd geweest met
Cornelia van den Thoom, geboren te
Zierikzee op 14 november 1781 en over
leden te Goedereede op 3 juli 1859. Zij
hadden vijf kinderen, waaronder eerder
genoemde Hendrika Neeltje Goekoop.
David Goekoop heeft vele ftinkties ver
vuld binnen de Goereese gemeenschap,
zoals schout-civiel, secretaris van Goede
reede, weesmeester, president van het
kanton Goedereede (in de franse tijd),
burgemeester en notaris. Hij was een telg
uit een geslacht, waarvan vele leden voor
aanstaande posities hebben ingenomen.
Genoemd kunnen worden zijn grootvader
David Goekoop, zijnde secretaris van
Goedereede, substituut-strandvonder,
baljuw en schout van Goedereede en
Westvoome, dijkgraaf etc. Zijn vader Cor
nelis Goekoop was schepen te Goede
reede, burgemeester-thesaurier, opziener
van 's lands zeewerken, penningmeester
der uurisdictie, commies van 's lands
magazijnen, schouten secretaris van Stel-
lendam etc.
De zoon van David Goekoop zette deze
traditie in iets bescheidener mate voort en
was burgemeester van Goedereede en
Stellendam. Na het overlijden van de
echtgenote van David Goekoop is deze
zoon vertrokken naar 's-Gravenhage en
was daar ondermeer gemime tijd eigenaar
van het nu zo bekende Catshuis.
5. Johannis Plaat
Betrokkene was de derde en tevens laat
ste vrederechter van het kanton Goede
reede. Na zijn overlijden op 2 november
1834 werd de vakante plaats niet vervuld,
doch waargenomen door de vrederechter
van het kanton Sommelsdijk. Bij de in
voering van de kantongerechten is het
kanton Goedereede bij dat van Sommels
dijk gevoegd.
Johannis Plaat is vanuit Oude Tonge
naar Goedereede gekomen. In 1812 was
Met telefax stuurt u kontrakten,
tekeningen en alle mogelijke
documenten de wereld rond met
telefoongemak. Uw eigen razendsnelle
superkoerier staat al klaaj'
in Oud Beijerland, bij.
.8888S800J kantoormachine import b.v.
schieweg 45 - rotterdam - tel: 010-4668211
adm. ruyterstraat 58 - oud beijerland - tel: 01860-15799*
Aktie Zuinig Stoken:
(deel II)
De cv heeft 's morgens wat tijd nodig
om hethuis op temperatuur te brengen.
Dat kan 's winters nogal eens bibberig
opstaan betekenen. Een klok- of com
puterthermostaat biedt hier uitkomst.
Die denkt als het ware mee en zorgt
precies volgens uw wensen voor een
behaaglijk verwarmd huis.
Bollebozen
Moderne computerthermostaten bie
den aanmerkelijk meer mogelijkheden
om het „stookgedrag" van de cv nauw
keuriger te sturen. Ze zijn soms bij
zonder „slim" en bieden ook een op
lossing voor de beperkingen van de
mechanische klokthermostaat.
Dankzij de elektronica kunt u meer
dere temperaturen per dag instellen.
Vooral bij een regelmatig leef/werk
patroon verhoogt dit het comfort en be
spaart het wèl gas. Bijvoorbeeld in ge
zinnen waar overdag niemand thuis is.
Dan kan overdag de nachtverlaging
worden ingesteld, zodat maximaal
wordt bespaard, maar men toch thuis
komt in een behaaglijk verwarmd huis.
Bij het instellen van de computerther
mostaat kan eveneens rekening wor
den gehouden met het afwijkende leef
patroon tijdens de weekeinden.
AKTIE ZUINIG STOKEN
AJ m3
Jib m3
0A m3
isaq m.T
Meedenken
Ook zijn er computerthermostaten
optimizers genoemd die zelf uit
rekenen op welk moment ze de cv-ketel
aan moeten zetten om op het ingestelde
tijdstip de gewenste temperatuur be
reikt te hebben. Hierbij is ook vaak een
buitentemperatuurvoeler toegepast.
Na een tamelijk zachte nacht doet de
verwarming er immers korter over om
's morgens op temperatuur te komen
dan na een koude nacht. Deze thermo
staten zorgen voor een efficiënt gas-
verbruik, want de cv-ketel is nooit
langer in werking dan strikt nood
zakelijk is.
Voor vragen over deze aktie of over energie
in het algemeen kunt u terecht bij de
afdeling VOORLICHTING van deEmgo.
hij griffier bij het vredegerecht te Sommels
dijk en daarvoor assistent van de baljuw te
Brielle. Johannis Plaat is op 1 april 1781
gedoopt te 's-Gravenhage als zoon van
Christiaan Plaat en Maria Reytenbagh,
dochter van Gerardus Reytenbagh en
Francina Alsche.
Zijn vader leefde van 20 april 1753-29
juni 1798. Laatstgenoemde was boek
verkoper en had zijn winkel naast de
bekende Gevangenenpoort te 's-Graven
hage en in een later stadium te Haarlem.
Nog later was hij directeur van de lands
drukkerij.
De grootvader van Johannis Plaat was
Johan Gottlieb Plaat (Plaht) en afkomstig
uit Dantzig (Pools Pruisen) in het tegen
woordige Polen. Hij is daar geboren in
1707 en op jeugdige leeftijd naar 's-
Gravenhage gekomen en oefende het be
roep van boekhandelaar uit en was ge
huwd met Janneton Francoise Micke, een
afstammeling van de franse hugenoten.
Johannis Plaat was dan ook duidelijk een
figuur die afstamde van emigranten met
duits, pools en frans bloed.
6. Bartinus Jacobus Rumph
Omtrent deze persoon zijn weinig of geen
gegevens aangetroffen. Vanwaar betrok
kene is gekomen is niet exact aan te geven.
Betrokkene was een zoon van George
Rumph en Johanna Wilhelmina Alde-
kerk. Hij was gehuwd met Hendrika Jo
hanna Spieringshoek. Op 22 mei 1812 is
in Goedereede hun dochter Anna Wilhel
mina geboren.
Vermeldenswaard is nog dat betrokkene
in 1813 aangifte heeft gedaan van diefstal
van kleding van betrokkene en zijn echt
genote van de waslijn bij hun woning aan
de Pieterstraat te Goedereede.
Vorenstaand is getracht een beeld te
scheppen van de personen die werkzaam
waren bij het vredegerecht Goedereede.
In een volgend artikel zal aandacht wor
den besteed aan de behandelde zaken.
H. S.
drukkerij kranse bv
Ingezonden:
Compliment voor
geschiedschrijving van
de Plaat door Jo Kosten
Onlangs kreeg ik het door Jo Kosten
geschreven boek „Tussen Kerk en
Fort. Geschiedenis van Ooltgens
plaat" in handen. Als (oud-)Piate-
naar, liefhebber van boeken en alles
wat met het verleden te maken heeft,
heb ik niet lang geacht het te lezen. En
ik kan niet anders zeggen, dan dat het
mij uitstekend is bevallen.
Het boek van Kosten bewijst dat er nog
geschiedenis geschreven kan worden die
boeit. Het bewijst dat geschiedenis niet
per definitie duf en saai behoeft te zijn. En
dat is een verheugend teken.
In mijn vak, en de geschiedenis is mijn
vak, vinden heftige diskussies plaats over
hoe het verleden beschreven moet wor
den. Er zijn boeken over het leven in de
Gouden Eeuw die vol met diagrammen en
tabellen staan over de graanprijzen, het
scheepvaartverkeer, de belastingen. Dat
zijn dikke, geleerde en bovenal heel nut
tige boeken. Maar of je daar nu een beeld
uit krijgt van hoe het vroeger was? Van dat
alles vinden we niets in „Tussen Kerk en
Fort". Geen rijen met cijfers, geen dik-
doenerij: alleen het verhaal van onze
Plaatse voorouders. Hoe ze leefden en
woonden hoe ze hebben gestreden en
liefgehad. Zo neemt Jo Kosten ons mee
naar een vergadering van Schout en Sche
penen op een koude oktoberdag in het jaar
1601. Hij vertelt over de tinnen kroezen
met bier, over de rode plavuizen op de
vloer, over de ganzeveer die krassend het
perkament beschrijft. In gedachten zie je
het verleden vorm krijgen, soms is het
alsof je er zelf bij bent.
Maar dat is niet de enige reden waarom
ik van dit boek zo heb genoten. Het lijkt
me ook een belangrijk boek. Niet een
belangrijke boek in de zin dat er nog jaren
over gesproken zal worden in de geschied
wetenschap. Dat is ook niet erg, want daar
is het niet voor geschreven. Nee, het is een
belangrijk boek voor de Plaat zelf. Vooral
voor hen die, net als ik, van een na
oorlogse generatie zijn. Want wat weten
wij nog van vroeger? Hoe het was? Soms
wordt er nog over verteld door onze ou
ders of grootouders, maar langzaam maar
zeker komt ook daaraan een eind. En dan,
wie zal het dan nog weten? Omdat aan het
eind van de twintigste eeuw het bestaan
toch al zo vluchtig is, is het belangrijk dat
er iets van dat verleden op papier is komen
te staan om ons te herinneren aan waar wij
vandaan komen, waarom wij zijn zoals wij
zijn.
Wanneer wij dit belang erkenen, dan
kunnen we niet anders dan waardering
hebben voor de poging die Jo Kosten
gedaan heeft om het verleden van de Plaat
te beschrijven en levend te maken. Ik heb
maar één bezwaar tegen boeken als deze:
je leest ze te snel uit...
Leen Dorsman, Utrecht
N.B.: Het boek is nog verkrijgbaar bij de
uitgever: A. de Bonte, Brandewijnstraat
11, Ooltgensplaat. Tel. 01873-2386.
Nederland gaat deze zomer weer massaal op vakantie. Veel hotels zijn al
volgeboekt en ook de campings mogen weer op een grote toeloop rekenen.
Voor wie deze zomer op vakantie wil met een tent, vouwwagen of caravan, is
onlangs de nieuwe WELKE-gids over tenten en caravans verschenen. Een
handige informatiegids voor iedereen die de aanschaf van zo'n mobiel
vakantieonderkomen overweegt.
De populariteit van een vakantie met tent, vouwwagen of caravan is eenvoudig
te verklaren: de kampeerder is mobiel en kan zijn onderkomen daar neerzetten
waar het leuk is, en de boel weer snel opbreken als het onverhoopt wat
tegenvalt.
De verkoop van vouwwagens en caravans is nog steeds stijgende. De een
schrijft dat toe aan het aantrekken van de ekonomie, anderen beweren dat het
ligt aan de vele technische verbeteringen, die kamperen in tent, vouvi^wagen of
caravan een stuk comfortabeler hebben gemaakt.
De waarheid zal wel in het midden liggen. Vast staat, dat het aanbod is
gegroeid. De produktieoverzichten met merken, typen en prijzen nemen in de
nieuwe WELKE-gids maar liefst 17 pagina's in beslag. Ruim voldoende om
een goede indruk te krijgen van wat er te koop is.
WELKE gaat in deze gids vanzelfsprekend ook in op de andere aspekten van
kamperen. Wie bijvoorbeeld een tent wil aanschaffen, moet niet alleen kijken
naar het type tent, maar vooral ook naar de gebruikte doeksoorten. Er zijn vele
materialen, elk met hun eigen voor- en nadelen.
Een tussenvorm tussen tent en caravan, zo wordt de vouwwagen wel genoemd.
Op zich een verklaarbare omschrijving, de meeste vouwwagens hebben
immers net als een tent wanden van tentdoek, maar worden net als een caravan
achter de auto gekoppeld. Aan de andere kant is het een kampeeronderkomen
met een geheel eigen charme, waarbij vooral de vaak zeer ingenieuze
constructies opvallen. Vouwwagens kosten zo tussen de vier- en achtduizend
gulden, wat een stuk goedkoper is dan een caravan, waarvan de prijs op dit
moment varieert van zes- tot veertigduizend gulden. Voor dat laatste bedrag
hebt u dan wel een zeer luxueus onderkomen dat u gerust als uw tweede huis
mag beschouwen.
WELKE is er ook dit keer ingeslaagd een zeer volledige gids uit te brengen, die
met zijn handige produktinformatie en de vele nuttige tips zeker niet gemist
worden door iedereen die de aanschaf van een tent, vouwwagen of caravan
overweegt. De WELKE-gids Tenten en Caravans kost 4,95 en is
verkrijgbaar in de tijdschriftenwinkel.
Ingezonden:
Diep in Rusland was het Duitse leger
doorgedrongen, ze stonden voor Staling-
rad en in de Koeban. Het had een top
prestatie geleverd, maar kon het niet vol
houden. Generaal Von Paulus die 300.000
man verloren had, gaf zich met 70.000
man over. Terug naar de oude stellingen.
Voorwaarts maar terug.
Ook de Nederlandse landbouw heeft een
topprestatie geleverd. We hebben van
alles te veel. De leus was exporteren of
sterven. Dus werden alle proeven en on
derzoeken gedaan naar steeds groter op
brengst, we zijn nu op weg naar een
suikerbiet met 20% suiker en koeien met
8000 Itr. melk. Stoppen jongens, we heb
ben al te veel koeien, varkens, kippen,
melk, boter, brood, aardappelen, uien,
wortels, witlof, spruiten, enz. en te veel
mensen.
De laatste oorlog kostte 50 miljoen do
den en Europa was half verwoest. Veel
werk en weinig mensen. Turken en Ma
rokkanen werden te hulp geroepen. We
werden verwend, vooral de jeugd. Maar
nu moeten we terug. We leven op te hoge
voet, leven haast allemaal van de bijstand,
men noemt het nu subsidie. We kunnen
geen huizen of schepen meer bouwen;
geen schepen meer lossen zonder subsidie
(10 miljoen).
De landbouw, de E.E.G., moet ook ge
steund worden. En dan de vele werklozen,
vroeger waren het alleen mannen; nu ook
werklozus, want er is geen werk meer in de
De door de Zuidhollandse V.V.V. uit
gegeven gids voor vakantie en vrije tijd
gaat bij het noemen van de flakkeese
attrakties nogal wat mank.
Het stadje Goedereede wordt een lande
lijk gelegen dorp genoemd, Stellendam
zou een moderne vissersvloot hebben
(moet zijn de gem. Goedereede) en de
vloot van Middelhamis wordt halverwege
de 15e (inplaats van de 19e eeuw) geda
teerd; het beeldje van de kofjekoker wordt
een kofkokertje genoemd. „Vanuit Stad
aan het Haringvliet kunt u watersporten
op het Haringvliet", zo wordt geschreven
maar juist in Stad ontbreekt die accomo-
datie voor passanten. Oude Tonge ten
slotte heeft een bezienswaardig oud raad
huis en ook daar is wel wat op af te
dingen....
huishoudens. De was met een druk op de
knop. Maar we zijn door al die subsidies;
die betaald moet worden door werkgever
en werknemer te duur geworden; van uien
12 et., aardappelen 20 et. kun je geen
200,- per dag loon betalen. 1,5 miljoen
mensen gingen verleden week naar de zon
en straks even veel naar de maan. Want de
kleine ondernemer gaat er aan.
En de Rotterdamse haven. Premier Lub
bers heeft de bijna onmenselijke taak om
te zorgen dat al die steun en subsidies ook
in de toekomst betaald kunnen worden.
Sterkte toegewenst! Want waar niet is,
veriiest zelfs de keizer zijn recht.
B.F. o. T.
De tabel voor de week van
2 maart t/m K maart
Nor maat jaar-
verbruik
500 m3
600 m3
700 m3
800 m3
900 m3
1000 m3
1100 m3
1200 m3
1300 m3
UOO m3
1500 m3
1600 m3
1700 m3
1800 m3
1900 m3
2000 m3
2200 m3
2400 m3
2600 m3
2600 in3
3000 m3
3500 m3
4000 I7i3
4500 m3
5000 m3
5500 m3
6000 m3
Weekstreef-
verbruik
JLL m3
ZS in3
30 m3
3^ m3
jSa m3
ii m3
S2 m3
—S6- m3
dt m3
6S m3
JO m3
JA m3
_M_m3
85 m3
S8 m3
^m3
m3
«.S m3
_ü4m3
f« m3
tSf, m3
179 m3
.201 m3
_2i4m3
Jt/CmS
Totaal street-
verbruik
3g0 m3
.JA£_ni3
ASi nm
.^£iÈ^mi
_i25_m3
_6fiL_m3
ai_m3
:£e_m3
.,^17 m3
_ifl5fl_m3
ttij m.3
.m3
_t2fi2_-m3
_litó_m3
iJiSS m3
tJ2S m.-i
1HSJ m3
<j;^ rn3
_ÜSa_m3
_2Ê?l__m3
30<< m3
3iSlL m3
■^ég4 ml
iloiS m3
Weergegevens Valkenburg Z-H
berekenin9smOdel_GE__Den_Haag_
>EM.G.O.
N.V. ENERGIE MAATSCHAPPIJ
GOEREE - OVERFLAKKEE
Postbus 5 3240 AA MIDDELHARNIS
Hoflaan44 Tel 01870-2244
I
SS X
—'.i- -•
I
voorstraat 13
3245 t)g sommelsdijk
tel. 01870-2275