EiüvriDEn-rtiEuws
Het wonder van de
negentiende eeuw
Nederlandse melkpakkenrace
op Flevohof
Onze huiszwaluwen
rekenen op uw hulp!
Stichting
Vrije Recreatie
Stelle boekt
krappe overwinning
Film „uit de oude doos"
Boekbespreking:
3e Blad
VRUDAG 20 JUNI 1986
No. 5506
1986 is het herdenkingsjaar van de
Doleantie. Honderd jaar geleden
kwam, met name in Amsterdam, de
kerkel^ke herstel beweging onder
leiding van Abraham Kuyper tot
een hoogtepunt en mondde uit in
een gebeurtenis die als deDoleantie
de geschiedenis is ingegaan. Het
zou de tweede grote aderlating van
de Hervormde kerk in de vorige
eeuw worden.
In 1834 vond, zoals bekend, d^ Afschei
ding plaats. Een aantal jonge predikanten
stelde zich samen met hun gemeenten
buiten het kerkgenootschappelijk ver
band, de een in mindere mate vrijwillig
dan de ander. Na de „crisis der jeugd"
van de kerken der Scheiding volgde een
periode van betrekkelijke rust en con
solidatie, zelfs zodanig dat in 1869 een
vereniging plaats kon vinden tussen de
Afgescheidenen en de Kruisgemeenten.
De laatstgenoemden waren ontstaan ten
gevolge van kerkrechtelijke en leerstel
lige geschillen. Meermalen al werd er op
gewezen dat de Christelijke Gerefor
meerde Kerk in de jaren 1869 -1892 een
bloeitijd meemaakten, een tijd van saam
horigheid, theologische verdieping, con
fessionele betrokkenheid, zendingsbe-
wustheid en kennelijke godsvrucht. Een
gezegende tijd.
In 1886 vond, als gezegd, de tweede
uittocht uit het Hervormde Kerkgenoot
schap plaats. Het centrum van de crisis
die tot die scholckende gebeurtenis leidde,
was Amsterdam. De zogenaamde lid-
matenkwestie, waarin de kerkeraad tegen
de synodale regels in weigerde een aantal
catechisanten als lidmaten toe te laten
omdat dezen de gereformeerde leer niet
waren toegedaan, was de directe aan
leiding. Het classicaal bestuur schorste de
weigerachtige kerkeraadsleden resoluut,
welke schorsing enige tijd later werd om
gezet in een definitieve afzetting. Op 16
december 1886 brak de kerkeraad, die
zich bleef beschouwen als de enige wettige
instantie ten opzichte van de gemeente,
met de synodale organisatie. Men ging
zich,.dolerend"noemen: klagend, name
lijk over de afval van de kerk, klagend om
aangedaan onrecht, klagend ook vanwege
de onwettige beroving van het kerkelijke
goed.
Voorthuizen
Het zal niet verwonderen dat in dit jaar
1986 op diverse wijzen uiting wordt ge
geven aan het herdenken van wat honderd
jaar geleden plaats vond. De officiële
herdenkingsplechtigheid is al gepasseerd.
Zoals te verwachten viel, zijn en worden
ook enige boeken gewijd aan honderd jaar
Doleantie.
Op één daarvan wil ik u dit keer atten
deren. D aarvóór nog dit: de namen van dr.
Abr. Kuyper en zijn gemeente te Amster
dam noemde ik al. Zij speelden een grote,
zo niet dominerende rol in het geheel van
de kerkherstel-, uitmondend in de Do
leantiebeweging.
Toch mag niet vergeten worden dat de
kerkeraden van Kootwyk, Voorthuizen
en Reitsum Amsterdam al waren voor
gegaan. Zij hadden in het begin van
1886 al met de synodale organisatie
gebroken. In Kootwijk beriep men de
eerste kandidaat van de Vrije Universi
teit, J. H. Houtzagers. In Reitsum te
Friesland was het ds. J. J. Ploos van
Amstel die de kerken opriep zich te
ontdoen van het knellende juk van de
Hervormde organisatie. En in Voort
huizen kwam het door toedoen van de
predikant dr. mr. Willem van den Bergh
tot invoering van de Dordtse Kerkorde
en daarmee verbreking van de be
staande kerkelijke banden.
Eind vorig jaar kwam bij uitgeverij Kok te
Kampen een fraai geïllustreerd en boeiend
geschreven boekwerk uit over de in Voort
huizen begonnen Doleantie. „Iets goeds
uit Voorthuizen?", het boek met deze
merkwaardige titel, werd samengesteld
door dr. G. Kuypers, voorheen hoog
leraar aan de Vrije Universiteit en woon
achtig te Voorthuizen en lid van de Gere
formeerde kerk aldaar. Het central onder
werp is de voorgeschiedenis en het ge
beuren van de Doleantie in Voorthuizen,
waarbij de figuur en het optreden van ds.
W. van den Bergh scherp en markant
wordt getekend. Het kader waarin het
geheel staat is veel wijder. De gehele
Doleantie komt ter sprake, tevens de
gehele levensloop van Van den Bergh en
het kerkelijke en maatschappelijke leven
van Voorthuizen van toen en later even
eens. Boeiend en informatief, dat zeker.
Vanwege de breedheid af en toe wat
vermoeid, dat ook. In ieder geval, een qua
stijl, woordkeus en illustraties aantrekke
lijke publicatie.
Vreze Gods
Kuypers typeert de gemeente van,, Voort-
huizen" als „de moederkerk der Do
leantie". Na een lange voorbereiding, met
weloverwogen argumenten, gesteund
door de kerkvoogdij, besloot de kerkeraad
op 5 februari 1886 de banden met de
synodale hiërarchie te verbreken. De over
eenstemming tussen kerkeraad en kerk
voogdij had tot gevolg dat men vier jaar
lang in het ongestoorde bezit van de
dorpskerk zou blijven.
De opvattingen van de predikant van
Voorthuizen, ds. W. van den Bergh, had
den met deze daad alles te maken. De
wijze waarop hij in 1884 zijn beroep naar
de gemeente had aangenomen, had bij
velen indruk gemaakt. Hij stelde namelijk
de voorwaarde dat hij niet zou gehoor
zamen aan de kerkelijke verordeningen
indien die Schrift en belijdenis ontkracht
ten. Hij zou zich „in bestuur en opzicht
slechts door Gods Woord en de daarop
gegronde Formulieren van Enigheid'ge
bonden achten. Met het geschetste ge
volg.
Van den Bergh had in zijn gemeente
grote achting. De schrijver tekent hem
als een man van oprechte vroomheid.
Het waren zijn eenvoudige godsvrucht
en beminnelijk karakter die aantrok
ken. Hü bracht een Schriftuurlijk-be
vindelijke prediking. Ondanks zijn be
minnelijkheid was hij een ware boete
prediker. Hij getuigde van Gods recht
en eer. „God dat was voor hem de
levende God, voor Wiens aangezicht hij
stondi Een verterend vuur, dat de zonde
moet wegbranden. Hij beefde voor
Gods heiligheid. Van die heiligheid, van
de eer, het recht, de geboden en orde
ningen van God moest hij getuigen. Hij
wist het: indien Gods liefde geen reali
teit is, zyn wij verloren, maar indien
Gods récht niet gehandhaafd wordt, is
God Zélf verloren. En dit alles ging
gepaard met een diep besef van eigen
schuld".
Dominee Van den Bergh was een man van
veel gebed. Bij dag en nacht. „Als in zijn
drukkenj kranse bv
gemeente de macht der zonde openbaar
was geworden, dan vastte hij. Het licht
bleef 's nachts soms in zijn studeerkamer
branden en als de boeren 's morgens
gingen melken, wisten ze niet of dominee
al op was of nog op. Tenslotte, zo meende
hij, leert men het Christendom niet op de
Academiën, noch in de boeken, maar op
de knieën".
Erfenis
Deze man, sympathiek en scherp, een
voudig en geleerd, (hij promoveerde twee
maal), stond aan de wieg van de Doleantie.
Hij heeft haar mede bevorderd. Óver de
legitimiteit van deze stap mag men het
oneens zijn. Onbetwistbaar is dat velen
ook vele eenvoudige voorgangers in de
ban van de dominerende strateeg Abra
ham Kuyper zijn gekomen. Hoe het zij,
aan de integriteit van Van den B ergh hoeft
niet te worden getwijfeld.
Zijn benaderingswijze was geestelijk; hij
lééd aan zijn kerk en achtte het zijn
roeping door prediking én daadwerkelijke
maatregelen zijn gemeente terug te leiden
naar de erve der vaderen.
Bekend is dat in later tijden de gerefor
meerde prediking in de Hervormde ge
meente is wedergekeerd, ondanks de ader
lating van de Doleantie. De Gerefor
meerde kerk, die Willem van den Bergh
als haar geestelijke vader ziet, is inmiddels
gescheurd bij de Vrijmaking in 1944. De
vraag waarmee Kuypers zijn boek besluit,
is veelzeggend. ,,Als Van den Bergh in
Voorthuizen kon terugkeren, bij welke
gemeente zou hij zich dan aansluiten: bij
een hervormde of bij een gereformeer
de?".... Wie heeft de erfenis, het toe-
betrouwde pand, bewaard?
N.a.v. Dr. G. Kuypers,
Iets goeds uit Voorthuizen?
Uitgeverij Kok te Kampen.
188 pag. Prijs f 35,—
Groothandel A. Kool Zn.
Bij 1000 balpennen nn a-rm
(bedrukt) altijd 2 fietSBn GRATIS
Oe nu al meer dan 1100 kampeerboeren
van de Stichting Vrije Recreatie bieden
aan Icampeerders in Ned. nog meer ruimte
De Stichting Vrije Recreatie zit in de lift.
Steeds meer boeren in Nederland gaan
inzien dat ze een taak kunnen vervullen in
de recreatievoorziening. Het aantal tot de
Stichting toegetreden boeren bedraagt op
dit moment al ruim elfhonderd. Een stij
ging van meer dan 10%. Een stijging die
voorziet in nog meer rust en ruimte voor de
kampeerder.
Ondanks enorm veel aanvragen is er toch
nog ruimte voor enkele duizenden kam
peerders. D at is mogelijk omdat het aantal
kampeerboeren alweer is gestegen. Elf
honderd zijn het er nu. Dat betekent voor
vele honderden gezinnen meer de moge
lijkheid om op een betaalbare manier te
kunnen genieten van de rust en de ruimte
die uniek is voor het kamperen bij de boer.
Deze vorm van recreatie krijgt steeds
meer belangstelling. Financieel gezien zul
len steeds meer Nederlanders wel ver
plicht zijn de vakantie in eigen land door te
brengen. Bij een groot deel van dit publiek
prijzen de grote camping/recreatie be
drijven zich uit de markt Deze bedrijven
staan dikwijls dichter bij een kompleet
pretpark dan bij een camping en de prijzen
zijn hoog tot zeer hoog.
De gewone kampeerder, de man of
vrouw die het liefst met zijn caravan of
tentje in een boomgaard staat, dicht bij de
natuur, voor die kampeerder is er de
kampeerboer van de Stichting Vrije Re
creatie. Rust en ruimte voor elke knip.
Vele gemeenten stellen zich inmiddels
dan ook soepel op tegenover de kampeer
der en de kampeerboer, omdat ze inzien
dat een grote groep recreanten in Neder
land geen baat heeft bij de hoge prijzen
voor de gecamoufleerde pretparken van
de Recron.
De Stichting Vrije Recreatie past dus
uitstekend in het totale recreatiepakket.
Dat blijkt ook wel, want ondanks dat het
weer zich typisch Nederlands gedraagt
loopt het er storm en verwacht de Stich
ting deze zomer een ongekend grote be
langstelling.
De Stichting Vrije Recreatie (kamperen
bij de boer), Broekseweg 77 in Meerkerk,
kunt u telefonisch bereiken onder num
mer 01837 - 2741, 2742 en 1516. Be
langstellenden krijgen op verzoek gratis
alle door hen gewenste informatie toe
gezonden.
Het was afgelopen zaterdag enorm druk
in het zwembad van Stellendam. 's Och
tends vond daar het diploma-zwemmen
plaats en 's middags organiseerde zwem-
club de Stelle haar traditionele toernooi.
Dit jaar bleek het toernooi enorm sterk
bezet te zijn. Het waren vooral Waterloo
uit de Lier en Hieronymus uit Roosendaal
die de Stellendammers benauwde mo
menten bezorgden. De andere vereni
gingen (Luctor et Emergo uit Middelburg,
Wiekslag uit Alblasserdam en de Krab
ben uit Bergen op Zoom) hadden niet
zoveel in de melk te brokkelen.
In het begin nam Hieronymus duidelijk
de leiding en had Waterloo een slechte
start. Maar halverwege de wedstrijd was
Waterloo weer helemaal terug. De Stelle
had intussen de leiding genomen, maar
Waterloo stond slechts 1 punt achter en
Hieronymus 4 punten.
Na de eerste helft lichtjes te zijn weg
gezakt, kwam Hieronymus enorm sterk
terug. Ze namen duidelijk afstand van
beide rivalen. Echter, deze krachtsexplo
sie was keimelijk teveel geweest voor Hie
ronymus, want met nog 6 programma-
nummers te gaan, kwamen zowel Waterlo
als de Stelle zeer rap dichterbij. Het werd
dus een zeer spannend slot!
De Stellendammers bleken over de
meeste reserves te beschikken en hadden
Hieronymus snel weer ingehaald. Daarna
snoepte Hieronymus punt na punt af van
hun zojuist opgelopen achterstand. Maar
de Stellendammers hielden het hoofd koel
in dit zinderende slot van het toernooi en
hielden uiteindelijk 9 punten voorsprong
over. Voor Waterloo bleek het gat net te
groot te zijn geweest zodat zij in dit door
Textielhuis „Modem" (Ouddorp) gespon
sorde toernooi met de derde plaats ge
noegen moesten nemen.
De eindstand van dit toernooi (de span
nendste in haar geschiedenis) luidt of-
ficicdi
1. De Stelle379 punten
2. Hieronymus370 punten
3. Waterloo363 punten
4. Luctor et Emergo251 punten
5. De Krabben249 punten
6. Wiekslag.230 punten
Voor komende zaterdag staat al weer een
zwemwedstrijd op het programma. Dit
maal de tweede en laatste wedstrijd tegen
't Rooie Paerd uit Klundert. Daarin staat
de Stelle slechts 4 punten achter, dus dat
kan nog een uitermate interessante wed
strijd worden. Na afloop van deze wed
strijd gaan beide ploegen, ongeacht de
uitslag, gezamenlijk barbecuen.
Ook dit jaar kunnen kinderen van zes tot en met vijftien jaar weer deelnemen aan de „Nederlandse Melkpakkenrace
te Water". De race, die plaats vindt op Flevohof, houdt in dat de deelnemers in een zelfgebouwde boot van
melkpakken een trajekt over water moeten afleggen in een zo kort mogelijke tijd.
De voorronden worden gehouden op dinsdag 18 en 15 juli a.s. Er wordt gestreden in verschillende leeftijdsklassen
en één „meermansklasse", waaraan minimaal twee en maximaal zes personen tussen 6 en 15 jaar kunnen deelnemen.
De winnaars in de voorronden van de eerste, twee en derde prijs gaan door naar de finale die eveneens op Flevohof
wordt gehouden en plaats vindt op 22 juli.
Hoe kun je meedoen - Om mee te kunnen doen moeten de deelnemers in spé zelf lege melkpakken sparen of
afhalen bij Flevohof of Coberco en deze aan elkaar plakken met watervaste lijm van Van Wijhe, Zwolle. Het
inschrijven voor de races kan door een inschrijfformulier aan te vragen bij Flevohof, afd. Voorlichting, Postbus 40,
8250 AA Dronten, tel. 03211 - 1514.
Deelnemers met een boot en één begeleider hebben vrije toegang tot Flevohof op vertoon van het toegangsbewijs dat
wordt toegezonden nadat Flevohof het inschrijfformulier heeft ontvangen.
Boot zelf in elkaar lijmen - De lege voorgevormde melkpakken, die bij Flevohof en Coberco-vestigingen
afgehaald kunnen worden of zelf gespaard kunnen worden, moeten stevig aan elkaar gelijmd worden.
Het maken van de boot kan thuis gebeuren, maar kan ook onder begeleiding van Flevohofop maandag 30 juni, 7 en 14
juli. Kinderen die hiervoor belangstelling hebben, kunnen dat op het inschrijfformulier aangeven.
De boot mag net zo hoog of breed zijn als de plakker zelf wil, maar mag alleen met peddels of riemen worden
voortbewogen. Bij deelneming is een zwemdiploma verplicht en wordt geadviseerd een zwemvest mee te nemen.
Lege melkpakken kunnen worden afgehaald bg:
Flevohof, Spijkweg 30, Biddinghuizen (03211 - 1514).
Coberco Arnhem: Westervoortsedijk 124 (085 - 437341)
Coberco Eefde: Zutphenseweg 172 (05750 - 40222)
Coberco Nijkerk: Gildenstraat 30 (03494 - 51641).
Voor meer informatie over inschrijving: Flevohof, tel. 03211 - 1514.
Zwaluwen brengen ons de zomer. Zij
komen in het voorjaar terug vanuit Afrika
om in ons land te broeden. De Huis-
zwaluw komt in de loop van april terug
maar het duurt vaak tot diep in mei voor ze
hun nest aan de gevel van uw huis
beren vast te metselen.
Dat nest lijkt op een half ronde grijze
voetbal met bovenin een kleine opening.
Het portret van de huiszwaluw
Het zijn donkerblauwe vogels met een
korte, gevorkte staart. Vooral als ze laag
vliegen valt de witte stuit op. Vliegen ze
over u heen, let dan op de witte buik en de
donkere ondervleugels.
Bij en aan de huizen wonen ze en in de
zomermaanden wordt soms twee tot drie
keer een nest met jongen groot gebracht
Huiszwaluwen zgn insekten-eters
Dat zij deze vogels gedurende hun hele
leven, zowel in Europa als in Afrika. Er
zijn veel insekten bij waar mensen last of
hinder van kunnen hebben (steekmug,
vlieg) en sommige soorten vormen een
gevaar voor de volksgezondheid (malaria
mug, vlieg).
Huiszwaluwen en veel andere vogel
soorten vormen een geïntegreerde factor
bij de natuurlijke bestrijding van deze
insekten.
Het is daarom interessant te weten, dat
een ouderpaar in de periode dat er jongen
zijn zo'n 150.000 insekten wegvangt'
Waaruit bestaan de bedreigingen?
Direkte negatieve invloed van de mens
zijn o.a. Het bruin verven of beitsen van
daklijsten (Huiszwaluwen broeden bijna
uitsluitend onder wit geverfde daklijsten).
Er worden steeds meer huizen gebouwd
met ongeschikte daklijsten.
Door huiseigenaren (-bewoners) worden
nesten afgestoten, weggespoten of ver
nietigd. Deze handelingen zijn overigens
verboden volgens de vogelwet
Het gebruik van in onze streken voor de
volksgezondheid en het milieu verboden
bestrijdingsmiddelen in Afrikaanse lan
den. Het droogleggen van moerassen in
Afrika. De woestijnvorming in Afrika.
Natuurlijke faktoren
met negatieve invloed
Onderstaande faktoren hebben onder
normale omstandigheden geen of weinig
invloed op de populatiegrootte van Huis
zwaluwen op lange termijn.
Nestplaatskonkurrentie met andere
vogelsoorten.
De lange, koude, regenachtige perioden
in het voorjaar, waardoor er minder
voedselaanbod is.
Dit heeft invloed op het broedsukses.
Zwaluwparasieten.
Slechte weersomstandigheden tijdens
de trek.
Wat kunt u doen?
Vogels die dicht bij de mensen leven zijn
sterk afhankelijk van onze gastvrijheid.
Dat geldt wel in het bijzonder voor de
Huiszwaluw.
In ruil voor die gastvrijheid gappen ze
duizenden muggen en vliegen uit de lucht
en kunt u genieten van hun snelle vluchten.
Zwaluwen helpen en beschermen kunt u
gewoon zelf doen.
Uw woning is voor deze zwaluw niets
anders dan een eigentijdse rotspartij. Al
leen onder een wit geschilderd dakover
stek (rotsrichel) kan genesteld worden.
Breng eventueel kunstnesten aan. Dit
stimuleert de zwaluwen om uw woning tot
HUIS VERKOPEN?
makelaar tamboer bellen
voor deskundige bemiddeling
11=1 01870-3477 m
DD
Ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan
van de Rotterdamsche Tramweg Maat
schappij is in 1928 een film opgenomen.
Passagiers, vee- en goederenvervoer per
tram, bus en/of boot in die tijd en tevens de
werkzaamheden aan het materieel wor
den in deze, 70 minuten durende, film
belicht
Door de Z.W.N, wordt deze film ver
toond in ONS DORPSHUIS te Nieuwe
Tonge op dinsdag 24 juni a.s. om 20.30
uur, na afloop van de Algemene Leden
vergadering van de Rabobank Nieuwe
Tonge.
Iedereen is bij deze voorstelling van
harte welkom. Toegang en een consimij>-
tie zijn gratis.
Een mooi bloemstukje
bestellen
nestplaats te kiezen (verkrijgbaar bij Vo
gelbescherming). Waimeer u Huiszwa
luwen onder het dakoverstek heeft, be
vestig dan op 40 cm. onder het nest een
licht gekleurd plankje van 35 x 35 cm.
Hier valt dan het overgrote deel van de
uitwerpselen op en uw ramen en zon
weringen blijven dan beter schoon.
Afname of niet?
Reeds lange tijd wordt gesteld dat Huis-
zwaluwenpopulaties nogal kuimen schom
melen.
Maar de laatste jaren blijkt uit systema
tische nesttellingen elders in Nederland
dat de afname steeds grotere vormen aan
neemt De Vogelwerkgroep van de Ver
eniging voor Natuur- en Landschaps
bescherming Goeree-Overflakkee gaat op
het gehele eiland nesttellingen organi
seren in de komende jaren.
Het is dus mogelijk dat er leden van de
V.W.G. bij u aan de deur komen om de
Huiszwaluwnesten te tellen. Mogen wij
daarbij op uw medewerking rekenen.
Verder kunt u ons helpen wanneer u
vermoed dat de huiszwaluwen bij u niet
geteld zijn, dan kunt u kontakt opnemen
met onderstaande adressen.
Het ligt in de bedoeling aan het eind van
het jaar de resultaten in de streekpers te
publiceren.
Bij voorbaat dank voor uw medewerking.
K. Tanis, Dorpsweg 16, Ouddorp.
Telefoon 01878 - 1045.
K. van 't Zelfde, Nachtegaalstraat 23,
Sommelsdijk. Telefoon 01870 - 5566.
L. de Wit-Meyer, Oudelandsedijk 7,
Oude Tonge. Telefoon 01874 - 1241.
a^ voorstraat 13
^*-^^ 3245 bg sommelsdijk
tel. 01870-2275
Bingo- en bazarprijzen
Sportprijzen
Relatiegeschenken
Snoepwaren
Horeca-artikelen
„Jops Jansestraat,35 SOMMELSDIJK
"(Goeree-Óverfiak'kee) telefoon 01870 - 2690
Bloemenhuis KORTEWEG bellen
Zandpad 68, M'harnis 01870-2328
