Uit de Historie Oude Totige De geschiedenis van Oude Tonge jeugd- hoekje BOVAG GARANTIEBEWIJS Een wélgeslaagd herdenkingsfeest L De vogels in de winter Januariraadsel 1 Extra raadsel 1 (I) /T van Oom Ko s Briefwisseling ALLEMAAL Bladz. 2 ,EILANDEN-NIEUWS' VRIJDAG 10 JANUARI 1986 Aan dit dorp wijdde ik slechts één artikel. Vandaar nu nog enige. Ook bij dit dorp, volg ik het schema van de latere artikelen van deze serie: Ik heb nog kunnen aanschaffen: Oude Tonge, Grijsoord zoals het was.... door J. L. Braber te Dreischor 1985. Uitgeverij Steengracht, Ring 15, 3415 AE Drei schor. Ik kan het u hartelijk aanbevelen en zo nu en dan hoop ik het te citeren. Uit het Voorwoord dit: „In dit boek vindt u het wel en wee van Oude Tonge enigermate weergegeven. Ernst en luim wisselen elkaar af.... Door het hoge tempo waarin wij worden ge leefd is het van belang thans nog achter- haalbare feiten, voornamelijk uit deze eeuw, vast te leggen, daar deze anders onherroepelijk verloren zouden gaan". Overzicht van de geschiedenis Wanneer men weet dat op 25 juni 1284 door Floris V de verkoop van „Diede- richslande en Grijsoert" aan Aelbrecht van Voorne werd bevestigd, dan mag daaruit de conclusie worden getrokken dat dit grondgebied het latere Oude- land van Oude Tonge op die datum officieel werd geregistreerd en dat houdt vervolgens in dat dat gebied met als eerste nederzetting Oude Tonge me dio 1984 zijn 700-jarig bestaan kan herdenken. In het prille begin moeten de middelen van bestaan op de nog onbedijkte gorsplaten de schapenhouderij en de moernering (zoutwinning) zijn geweest. In 1421 zo is in de oude archieven te lezen werden met een aantal andere gorzen ook Grys- oerde en die Tonghe in eigendom uitgege ven, waarbij werd bepaald dat de verkrij gers (Gheryt van Buschsen en Pieter Bertelmeeusz) ambacht en ambachtsge- volg zouden hebben wat kennelijk inhield dat ze in 't genot werden gesteld van de visserij en de vogelarij, de begeving van de kerk en de ontvangst van boeten tot een zeker bedrag, terwijl ze ook het recht kregen schout, schepenen en dijkgraven aan te stellen. Tot een bedijking van de gorzen zou het eerst in 1438 komen. In dat jaar werd het gors „de Tonghe" uitgegeven om het „tot enen nyewen korenlande te bedycken". Hierdoor ontstond de polder Het Oude- land van Oude Tonge, ruim 1600 gemeten groot en omgeven door een Ringdijk (de Oudelandse dijk) waarbinnen het dorp Oude Tonge zou komen te liggen. De bedijkers waren verplicht een kerk te bouwen ter ere Gods, Maria en in het bijzonder de Apostel St. Jacob de Meer dere en de belijder St. Anthonis. De kosten ervan werden per gemet verdeeld. Nog in de vijftiende eeuw werd de oudste bedijkingskern aangevuld met een reeks van nieuwe bedijkingen. Reeds in 1447 werd het Zuiderland uitgegeven, in 1454 gevolgd door Battenoord, in 1460 het Noordland, in 1478 de Molenpolder en in 1481 het Oostende. De Tille werd in 15 25 bedijkt en in 1534 en 1594 volgde de herbedijking van de Molenpolder en het Zuiderland die waren overstroomd. La tere bedijkingen zijn de Magdalenapolder in 1600 en de Heeren- en de Suijspolder in 1647. Negentiende eeuwse bedijkingen rond Oude Tonge zijn de Lodewijkspolder (1806 - 1808) en de Aymon Louise- polderin 1821-1856. Spoedig na de stichting van het dorp Nieuwe Tonge (na 1454) werd de heer lijkheid Grijsoord gesplitst in de ambach ten Oude- en Nieuwe Tonge. De naam Oude Tonge is pas ontstaan na de stich ting van Nieuwe Tonge. De heerlijkheid Grijsoord is niet in handen gekomen van één ambachtsheer, doch steeds in bezit geweest van meerdere eigenaars en eige naressen, de heerschappen of ambachts heren en -vrouwen. Het dorpsbestuur en de lage jurisdictie van Oude Tonge be stond uit de schout, tevens secretaris en zeven schepenen, aangesteld door de Am bachtsheren. Er kwamen nieuwe bestuurs vormen, al ingeluid in de Franse tijd waarin in Oude Tonge een democratische groepering opstond, welke in 1798 leid den tot het verdwijnen van de heerlijke rechten, de reglementering van de ge meente en in 1811 de definitieve splitsing van de rechterlijke en bestuur lijke macht. Na het nieuwe reglement voor het be stuur ten plattelande bij K.B. van 23 juli 1825 heette de schout voortaan burge meester, de assessoren heten sinds 1851 wethouders. Aan dit summiere overzicht willen we nog enkele gegevens toevoegen in historische volgorde: Ik putte ze meest uit E .Nzo ik ze aan een andere bron ondeende, zal ik dat ver melden. Tonge Allereerst iets over de naam: Tonge betekent hier landtong, naast tange zandrug, in Boertange. (Etymologisch Woordenboek Dr. J. de Vries). Tong uitstekende punt van een landstrook (Van Dale). Verkoop van Grijsoord De verkoop van Grijsoert, „twee gors platen en niet meer dan dat", had plaats op zondag 25 juni 1284, waarna de verkoop door Graaf Willem IV in maart 1339 op „Vrouwendag" bevestigd werd. Voor de inpoldering (I) „Voor de inpolderingen werden de gor zen gebruikt voor „moernering". De turf werd van onder de klei gegraven, ze verbranden het en hielden dan zout over. Nog één moerwei ligt in de Lageweg in de oostmoer zoals de zoutwinners dit 400 jaar geleden verlaten hebben" (1980?). Op het gors woonden voorheen alleen in de zomer mensen, o.a. ook schaapherders. J. Craandijk vermeldt dat enkele vissers en vogelaars er een tijdelijke verblijfplaats hadden. Voor de inpolderingen (II) OUDE TONGE In het gebied van deze gemeente lagen in de Middeleeuwen eveneens verschillende opwassen. De belangrijkste waren: Grijs- oerde, Duuvenwairde, die Tonghe, Helle Kremsgat en Battenoert. Ook deze ge bieden werden benut voor zoutwiiming, terwijl ook de veeteelt op verschillende plaatsen uitgeoefend werd. Op 17 februari 1420 gaf Jan van Beieren verschillende platen uit aan diverse ge gadigden. De rechtkrijgraden konden zelf beslissen of zij de gebieden wenschten te benutten voor het moerbedrijf of dat zij deze wilde indijken tot „korenland". Algemeen werd de voorkeur gegeven aan de zoutwinning. De rechthebbenden ble ken voldoende inkomsten te genieten, maar toen de zoutprijzen langzamerhand daalden begonnen de eigenaars voordeel te zien in de indijking der gorzen. Opbouw 3-5-1946; Dr. Verseput. Eerste inpoldering Als eersten gaven op 25 mei 1438 de eigenaars Godschalk Oem en Johan Ruychrock van het gors de Tonghe dit gebied uit ter bedijking aan Pieter Gerrits- zoon en diens metgezellen. Nog in het zelfde jaar was de polder het Oudeland van Oude Tonge ingedijkt. (als boven) Middelen van bestaan in de jonge polders „In de jonge polders beoefende men land bouw en ook veeteelt. De vruchtbare klei leende zich uitstekend voor het verbou wen van graansoorten, vlas, meekrap, erwten en bonen" (dhr. J. L. Braber). Ik las in E.N. 23-12-1975: Meestoven Al zo'n dikke vijfhonderd jaar geleden waren er in Oude Tonge een drietal mee stoven. Oude Tonge werd een belangrijk centrum van de meekrapteelt, gericht op de markten van Bergen op Zoom, Dor drecht en na 1600 op Rotterdam. Na ca. 1870 is men op andere produkten over gegaan, haven en kaai kwamen de bloei van het dorp zeer ten goede. De accijnzen op de opslag van wijn en bier op de kade behoorden tot de eerste vaste dorpsin komsten. „In 1815 waren er twee meestoven: de derde was de 28 ste mei 1813 voor afbraak verkocht; de Molenpolderse stoof werd in 1886 verkocht; de Oudelandse in 1885. De nog (in 1895 J.L.S.) aanwezige, ge sticht 1854, heet de Eendracht". (Boers en Vervoorn). Oude en Nieuwe Tonge „Ook het in het Oudeland gelegen dorp heette aanvankelijk Grijsoord. Na de be dijking van het Noordland in 1554 kwam een tweede dorpskern die Nieuwerkerk in Grijsoord heette. Deze naam veranderde al spoedig in Nieuwe Tonge (landtong) terwijl Grijsoord als Oude Tonge bekend werd. (dhr. J, L. Braber). In bovenstaand overzicht staat dat Noord land in 1460 bedijkt werd en ook dr. Verseput noemt dit jaartal. In 't citaat van dhr. Braber moet, denk ik 1554 veranderd worden in 1454. Magdalenapolder In het overzicht staat de bedijking van de Magdalenapolder in 1600 gedateerd. In „Gens Nostra", nov. 1975, in een artikel, van J. L. Braber en J. v.d. Sluis, dat dhr. Braber mij toestuurde (Hartelijk dank!), stond 't volgende, waarin de Mag dalenapolder genoemd wordt: Tot het jaar 1600 bevond zich aan de zuidkant van Overflakkee, tussen de pol ders Galathee en het Oudeland van Oude Tonge, een ver naar het noorden uitiopend gebied van slikken en gorzen, dat wil zeggen van buitendijkse weiden. Dat ter rein was toen zo ver opgeslibt, dat het rijp was om te worden ingepolderd. Omdat de heerlijkheden Grijsoord en Adolphsland hier hun gemeenschappelijke grens had den, werd deze eerst nauwkeurig afge bakend. Op 16 november 1599 keurden de Gecommitteerde Raden van de Staten van Holland het gezamenlijke inpolde- ringsplan goed en 21 januari 1600 vond de uitgifte ervan plaats. Het gedeelte van Adolphsland zou Blokse polder gaan he ten, dat van Oude Tonge Magdalena polder. Wegens de bedijking tot bouw land, werd eerst de bestaande zomerkade geslecht. Zoals gebruikelijk begon men in april met de aanleg van de dijk, want de werkzaam heden moesten klaar zijn vóór de herst- stormen. De uitvoering van een dergelijk projekt gaf gedurende de gehele zomer grote bedrijvigheid. Ongeveer 250 per sonen maakten lange werkdagen aan de nieuwe dijk en de bijbehorende polder- werken. De werklieden waren onder meer af komstig uit Overflakkee en de naburige eilanden. De meesten kwamen echter uit het noordelijk gedeelte van Brabant, voor al uit Oosterhout, Terheyden, Made en Zwaluwe. Ze waren gehuisvest in primi tieve barakken. Om aan de grote vraag naar bier te voldoen, werden bestaande drankgelegenheden uitgebreid en er ont stonden ook nieuwe. De cafe's stonden bekend onder de namen De Pot, Buijs, Cop, 't Wiel, De Vier Heemskinderen en 't Swaentje. In de laatste was Arien Pie- terszoon kastelein. De nieuw te leggen dijk werd over be paalde lengten aanbesteed, in totaal in 70 gedeelten. Het was aangenomen werk, waarvoor elk der aannemers een bewijs van goed gedrag uit zijn woonplaats moest tonen, terwijl hij bovendien twee borgen moest hebben. Watergeweld Oude Tonge behoorde ook tot de Heerlijkheid Grijs oord en omvat 2 polders. De oudste polder is het oudeland in 1438; dus de bedijking in dit eiland. Hij inundeerde in 1477 en 1530, de storm van 1682 bedreigde wel het dorp maar door een dam op de kaai te leggen wist men erger te voorkomen, zo dat men het er beter afbracht dan 1477 toen het dorp blank kwam te staan. De Molenpolder, bedijkt in 1478, inundeerde in 1552, terwijl de Zuiderlandse polder het er niet beter afbracht, door na de bedijking in 1477 drie maal in te vloeien. Eerst in 1570, waarna het 24 jaar drij vende bleef, 16 januari 1682 (hoeveel ellende heeft die storm niet veroorzaakt) bezweek de dijk op 5 plaatsen, direct werd tot herstelling overgegaan, maar 20 maart van datzelfde jaar begaf hij het opnieuw. In datzelfde jaar vloeide ook de Suis- polder in, welke in 1646 bedijkt was, maar de schade werd spoedig hersteld. De Aimon' Loiza p. werd 1825 van een zomerkade voorzien en in 185 3 ingedijkt, maar vloeide de 23 december 1894 in. De Tille ook gedeeltelijk onder Den Bommel behorende werd in 1515 bedijkt en schijnt niet ingevloeid te zijn. Het Oudeland van Den Bommel inundeerde echter in 1682 en omdat de Tille daarop uitwaterde vloei de hij ook vol, evenals de Heerenpolder welke in 1647 bedijkt was. De gevolgen waren hier echter ernstiger. De dijk brak op 7 plaatsen door, en het water kwam met zulk geweld aanzetten dat 1 vrouw en 100 schapen in de golven omkwamen. Van in braken in de Magdalena polder welke in 1600 bedijkt werd is niets bekend. Het Noordland- en de Lodewijks polder wer den resp. bedijkt in 1454 en 1808. Polder Oostende is behandeld onder Middel- harnis. V j r^ i. Kruider m „Opbouw BLOEMEN BESTELLEN Bloemenhuis Korteweg bellen Uw zekerheid voor een scherp ge prijsde en goed onderhouden auto. Bij de hoge vloed van 26 januari 1682 kwam het water zo hoog, dat men het met een dam van mest en stro op de kaai moest keren. Verder ontstond er geen schade aan het Oudeland. (Zie Boers en Vervoom). Het Oudeland Over het Oudeland las ik in E.N. 23-8- 1985, dat dit de laagste polder is van Goeree-Overflakkee. Vrij veel gronden liggen 40 tot 60 cm beneden N.A.P. In andere polders is dit van circa 15 cm beneden N.A.P. tot ruim daarboven (A. D. Smits). Ambachtsheer Een oude oorkonde vermeldt dit: Alle rechten over de lande Grijsoorde, Duvenwairde, Hugenvliet, Bat ten Noor- de, tot ene vrijhe, eighen, erflice ende eeuwiglijkce bezitting van desen Am- bachts Here ende hunne nakomelingen. En op die rechten; om een bank te hebben in de Herv. Kerk en een dominee te beroepen, daar stonden ze op; al waren ze Rooms van geloof Verharde straten In O.T. werden al in de 15e eeuw ver harde straten aangelegd. Vrije weekmarkt Karel de Stoute verleende in 1473 een vrije weekmarkt Grote brand in 1647: verlies van archi-valia In het archief van Oude Tonge zijn maar weinig stukken van vóór 1647 terug gevonden. Op de 22e juli van dat jaar woedde er een hevige dorpsbrand waarbij ook het dorpshuis en alle bescheiden ver loren gingen. Die stukken die alsnog wer den aangetroffen hebben kennelijk ten tijde van de brand bij een dorpsfunctio naris thuis berust. (E.N.) Dhr. Braber dateert de brand op 21 en 22 april. Aan het slot van deze geschiedenis van O.T. dit over het eeuwfeest van het 700- jarig bestaan van O.T. in 1984: HUIS VERKOPEN? makelaar tamboer bellen vóór deskundige bemiddeling 01870-3477 gj Het eeuwfeest van het 700-jarig bestaan is; het kon ook niet anders een feest geweest dat alle verwachtingen verre over trof Schreven we enkele weken geleden zo'n duizend gasten te verwachten, dit getal is overschreden. Uit vele wereld delen waren ze gekomen om dit éénmaal in de 700-jaar voorkomend feest mee te vieren. Het is om nooit te vergeten. Zater dagavond 6 uur nodigden de klokken ons om te komen. 1100 mensen waren ge komen met hun houten bord waarin stond 700 jaar Grijsoord en schaarden zich aan de weivoorziene tafels rondom de eeuwen oude Herv. Kerk. Het was ook goed dat onze kerken mee deden aan dit evene ment. Toen er dan ook stilte werd ge vraagd voor 't gebed kon je een speld horen vallen. Dat eeuwenoude gebouw stond nog steeds als een zinnebeeld van Gods trouw. Vanaf de inpoldering, eerst in een kapel; maar al 600 jaar in dit gebouw heeft Hij elke zondag laten ver kondigen het evangelie, de blijde bood schap. In de mensen een welbehagen. Bestormd door Spanjaarden, Fransen en Duitsers; bedreigd door de vele storm vloeden, de bevolking weggevoerd; door evacuatie, oorlog en stormramp als een toonbeeld van Zijn trouw. Zijn Woord houdt stand in eeuwigheid. Het waren meest verklede mensen uit de Middel eeuwen, het was ook een middeleeuwse maaltijd. Nieuwe haring, gebakken vis, kaas, ham, vlees, radijs, peentjes, stroop- vet, plaatjesbrood, boter, uitjes, sauzen, ja wat was er niet. En van welk geloof, politiek, blank en zwart, bruin of Chinees ze zaten broederlijk bijéén. Dat kan alleen in Ouwe Tong, zuchtten onze 500 Flak- keeënaars die dit schouwspel gadesloegen. Dat kan ook alleen als zo'n gemeenschap samen gesmeed is door rampen en ver driet, samengesmeed in de leus: Helpt elkander. Maar ook één in de feestvreugde elkander verdragend in geloof en levens overtuiging. Namen zijn niet genoemd van hen die zoveel tijd, werkkracht en energie hebben gegeven om dit gigantische ge beuren te organiseren. Maar uit het tel kens enthousiast applaus kon men merken de dankbaarheid en waardering van het publiek. Georganiseerd werden stoelen en tafels afgevoerd, om 9 uur was de Kerk- ring schoon alsof er geen 2,5 duizend mensen feest had gevierd. We gaan weer verder, tesamen en sterk zoals toen we terug kwamen na de oorlog in het dorp lag leeggeplunderd. Toen zongen ze: Eerst zat er de mot in, maar nu komt er schot in; we hebben nog meel van Van Schelven en fruit van Cor Both en groente van Chrisje, maar de sluus is kapot. Maar de jongens van Tromp en Piet Hein, Die krijgen ze lekker niet klein. Kom op jongens je hebt het gezien. We kunnen het als 't moet! (Grijsoordse Schets) J. L. Struik flp 'X' 'X' 'X' 'X' w iX? 'X' 'il' 'X' w 'X' 'X' 'A' 'X' 'X' 'X' 'X' 'X' 'X' 'X' 'X' 'X' 'X' w 'X' 'X* w 'X' w *jm* 'X' 'X' w 'X' 'X' 'X' 'X' w Dit wordt dan: Beste jongelui, daar zijn we dan weer na een poosje van afwezigheid. De drukke weken zijn ook weer achter de rug, en voor jullie voor lopig ook weer de vakanties. Maar ook de donkerste weken hebben we gehad. De cember is immers één van de donkerste maanden? Al is het dan nog niet zo goed zichtbaar, toch is de zon reeds aan het klimmen. Het is echter nog hartje winter, en er staan nog enkele wintermaanden voor de deur. Er is dan ook nog van alles te verwachten. We zullen echter de tijd maar niet vooruit lopen. Het kan tenslotte ook nog best meevallen. We zullen dan ook maar overgaan met het geven van het nieuwe raadsel, want daar zitten jullie met verlangen naar uit te zien. Versje uit de oude doos Och, menschen, geeft wat kruimpjes brood! We zitten deerlijk in den nood. Die zomertijd die zomertijd! Wat was ons hartje toen verblijd! 't Was pret en jool schier eiken dag. En niemand die ons treurig zag. Ons lied'ren klonken blij in 't rond, Van d'ochtend tot den avondstond; Want waar we ook vlogen, heinde of veer. Wij streken dan slechts even neer En vonden 't groene kleed gespreid. En ons een kost'lijk maal bereid. Maar nu? Op 't koude, witte kleed Vindt niemand onzer iets gereed. Wij dwalen rond met leege maag. Ach honger is zoo 'n scherpe plaag! Wij zitten droef op boom en hek En sterven bijna van gebrek. Wij hebben in den zomertijd Van rups en kever u bevrijd; Wij hebben trouw ons best gedaan; Daardoor hebt gij nu vrucht en graan. Schenkt nu wat van uw overvloed Aan 't arme, honger lijdende goed. Och, redt met enk'le kruimpjes brood Ons van den harden hongerdood! 1het Romeinse cijfer vijftig. 2. landstreek aan de Middellandse Zee (1 Kon. 11) 3. legerplaats der Israëlieten in de woestijn (Num. 21) 4. plaats waar Elia door een weduwe werd onderhouden (1 Kon. 17) 5naam, waarmee Mozes het volk van Israël aanduidde (Deut. 32) 6. heel erg verschrikkelijk (psalm 14 berijmd) 7hierop schreef God zelfde 10 geboden 8. deze drijft de vrees buiten 1 Joh. 4) 9. dit recht werd door Ezau veracht vijanden van het volk van Israël (Gideon) feest waarbij wij de opstanding van Christus herdenken het tot God en Zijn dienst terug keren (Deut. 30 e.a.p.) één der moordemaars van Isboseth (2 Sam. 4) koning van Juda medeklinker waar velen ruzie mee 10. 11. 12. 13. 14. 15. hebben. 3 10 11 We drukken hierbij nog een fotootje af van Martha Vroegindewey. Martha was 28 december jarig, maar toen was haar fo tootje nog niet in mijn bezit. Bij juiste invulling is op de middelste vertikale lijn de naam te lezen van één van de grote feesten. 1. plaatsje in Zeeland 2. veldvrucht 3. vreemdelingschap 4. redelijk 5. doods bleek 7 l i J 3 9 9 r eland r In de hokjes moeten dus lettergrepen worden ingevuld, zowel van boven naar beneden als van links naar rechts. Wouter de Boer - Twello: Het was wel lang wachten op een ant woord Wouter, maar dat vindt zijn oor zaak in de feestdagen. Je rapport ziet er goed uit zeg. Zomaar door gaan in het nieuwe jaar, dan kom je er wel. En heb je al geëxperimenteerd? Je hebt er wel de tijd voor gehad in de achterliggende weken. Sjoulge de Boer - Twello: Sjoukje komt ook al aandragen met ge weldige cijfers. Het laagste cijfer is een acht. Enorm Sjoukje. Waar moet dat heen! Neen, ik zie toch nog een zeven. Maar dat is ook nog heel goed. Gemiddeld kom je nog boven een acht. Een tien voor je rapport Sjoukje. En nu maar kleuren en tekenen. Jozina Koppenaal - Ooitgensplaat: Neen Jozina, van die „ladders" heb ik echt geen verstand. Maar als je muziek wilt leren moet je het wel weten. Ik heb zelf wel zo'n apparaat in huis, maar speel er zelf niet op. Die vaas is dus geen kunststuk geworden? Al doende leert men. Ik weet welk model bril je bedoeft Jozina. Onmisbaar, duur en lastig, 'k Weet er alles van! Heleen Boone - Hoedekenskerke: Het is toch meegevallen met het rapport Heleen. Als je die paar kromme cijfertjes probeert weg te werken, is het wel goed. Daar zie je toch wel kans toe Heleen? Ja, het is nu echt winter, en echt gezellig binnenshuis, en op „stal". Je brief zag er gekleurd uit, maar er was niets meer aan te „ruiken". Zijn het „pennen" of „pot loden"? Theo Tanis - Ouddorp: Alles vraagt z'n onderhoud, Theo, ook surfkarretjes. Het is wel zaak die in de verf te houden. Dacht ook wel dat het geen tijd meer is om te vissen. Het zou trouwens niet meevallen ook. Jammer dat het bollen- pellen voorbij is, want daar was wat mee te verdienen. Je zal nu een ander „stekje" moeten opzoeken, en dat zal niet mee vallen in de winter! Monica Murre - Goes: Dat is een goed rapport Monica; de talen zijn helemaal reuze. Zo maar volhouden hoor. De vakantie zit er ook weer op, en nu kan je je hart weer ophalen. Misschien nog eens een dagje ijsvrij van de winter, maar vooriopig zit er geen vakantie meer in de lucht. Het is inderdaad voor de koolmezen „echt pindaweer"! Oom Ko gaat er weer mee stoppen. Jullie moeten het er maar mee doen. Vergeten jullie niet de decemberoplossingen in te zenden? Misschien hebben jullie het al gedaan. Allemaal de hartelijke groeten van oom Ko, en.... hartelijk dank voor de Kerst- en Nieuwjaarskaarten. dan Zandpad 68. Wliddelharnis Telefoon 01870 - 2328

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1986 | | pagina 6