Help jij dat ik
verder mag leven
Kijk-doe-idee, 15 keer anders
Vo edingsru briek:
1
een Auto-monteur
E. v.d. Velde
FOTO
STRIP^
waai.
Ophalen oud papier
m
Garage M. E. v.d. Velde
Toyota en Mercedes-Benz dealer
Bladz. 2
,EILANDEN-NIEUWS"
VRIJDAG 10 JANUARI 1986
Boekbespreking:
In het opinieblad „Koers" van 3 januari jongstleden is een
gesprek metprof. W. H. Velema opgenomen. Daarin wordt
gerefereerd aan een toespraak die de Apeldoomse ethicus in
september 1985 hield op de E O-bezinningsdag over de
positie van de christenen in Nederland. Op hen vt&s zijn
klemmend appèl gericht om „in deze besUssende jaren van
onze geschiedenis" te ontwaken uit de zoete droom en zich
bewust te zijn van „de leven- en vrijheidsbedreigende ont
wikkelingen die zich thans in onze samenleving voltrekken".
„Het christelijk karalcter van onze samenleving, uit
komend in waarden en wetten, in normen en als gezag
hebbend erkende instituties staat op het punt te ver
dwijnen", zomeendeVelema. Naast de voorbereiding van
de Wet gelijke behandeling is de zich aankondigende
legalisering van euthanasie daarvan een voorbeeld. „Er is
een doodsklimaat bezig zich te voltrekken, waarin mensen
hun leven niet meer veilig zijn. Het zal niet de eerste keer
zijn in de geschiedenis van de mensheid, dat de als
verlosser verwelkomde, een gesel blijkt te zijn, met een
regime, erger dan wat er aan vooraf ging".
Zorg jij...?
EO-toespraak en Koers-interview zijn niet de enige gelegen
heden waarbij prof. Velema zich uitliet over de ontwikke
lingen rond de waardering van dood en sterven. Bij uitgeverij
Voorhoeve te 's-Gravenhage verscheen onlangs een boek
over dit onderwerp dat onder meer een bijdrage van dezelfde
hoogleraar bevat.
De titel van deze bundelHelp jij dat ik verder mag leven?"
herinnert aan een andere publicatie, eveneens over eutha
nasie: „Zorg jij dat ik niet meer wakker word?" Dit laatste
boek, in 1984 geschreven door Klazien Sybrandy en Rob
Bakker lokte destijds een stroom van publiciteit uit. Geen
wonder. Het bevat ,,tips" voor mensen die rustig willen
sterven, en „waarschuwingen" om goede voorzorgsmaat
regelen te nemen, zodat men „ongestoord kan inslapen". Een
boek dat wellicht meer dan welk ander laat zien in welk een
postchristelijke, euthanatistische samenleving wij zijn aan
gekomen, temeer gelet op de hoge verkoopcijfers van het
geschrift.
Het bij Voorhoeve uitgekomen boek geeft een andere, een
betere richting aan. Het wijst het opzettelijk doden van
(ongeneeslijk) zieken al dan niet op verzoek van be
trokkenen uitdrukkelijk af, en dat op fundamentele,
bijbelse gronden. Bewuste beëindiging van het leven, ook het
demente of naar de dood neigende leven, kan en mag niet de
oplossing zijn. Maar deze afwijzing is niet het laatste woord in
dit boek. Het wijst ook op de grote taak van de hulpverlening
in de laatste levensfase. Lévenshulp daaraan is behoefte!
Zelfbeschikking
Onder redactie van ir. L. G. van Esterik leverde een zestal
deskundigen medewerking aan deze bundel, ieder op zijn/
haar specifieke terrein. Mevr. drs. A. B. F. Hoek-van Kooten
toont aan de hand van praktijkgevallen aan dat de bezorgd
heid rond dit thema niet uit de lucht is gegrepen. Uit de
verscheidenheid van de gegeven voorbeelden blijkt dat eutha
nasie zich inderdaad en in diverse gestalten voordoet. Wat in
een later hoofdstuk nog expliciet aan de orde komt, blijkt hier
al: euthanasie blijft voor de patiënt een vlucht, een vlucht uit
de huidige situatie. De betrokkene vraagt om de dood, maar
wil eigenlijk leven....
Wat zit er achter?" Deze vraag naar de achtergronden stelt
de tweede bijdrage.
De schrijver, prof. Velema, zet zijn onderwerp in het kader
van de strijd tegen taboes. Het eerste terrein waarop de
bedekkingen zijn weggenomen is dat van de sexualiteit. De
beschikking over zwangerschap is het tweede. Het taboe
rondom de dood is als derde opzij gezet. Euthanasie kan
hiervan als een voortzetting worden gezien. Echter in het
klimaat van doorbreking van taboes ontstaan nieuwe taboes:
de tegenspraak moet zwijgen. Wie de gedachtengang van de
W. H. Velema
meerderheid niet volgt, moet worden uitgeschakeld. Dat is het
huidige „tegen-taboe". Het euthanatistisch klimaat legt zich
als een dwang over ieder.
Onze samenleving wil het lijden wegschuiven. Men wei
gert te aanvaarden dat we in een gebroken schepping
(moeten) leven. De huidige consumptie- en genotsmenta
liteit bevordert de drang tot eliminatie van het lijden en
daarmee van de lijdenden. Daarmee is zowel de opper
vlakkigheid als de eigenmachtigheid van onze westerse
cultuur en ons levensgevoel te herkennen.
Indien ergens, dan blijkt hier in hoeverre onze samenleving is
weggegroeid van haar christelijke wortels. Men meent een
recht op zelfbeschikking te hebben, een houding zo typeert
prof Velema het „die de mens tot rechter in zijn eigen zaak
maakt en tot schepper van zijn eigen normen: Ik doe wat mij
behaagt. Ik heb het recht om (van) mijzelf te zijn in leven en
in sterven, naar lichaam en geest!" In onze geseculariseerde
maatschappij is er (en indien nog niet geheel: dreigt er) voor
het spreken en de heerschappij van God geen plaats meer.
Levenshulp
Na een meer praktische bijdrage (ds. P. Vermaat) en een
artikel dat ingaat op de juridische aspecten (mr. G. Holdijk)
volgt een tweetal bijdragen van drs. D. Kroon. In het eerste
laat hij op verhelderende wijze zien dat „euthanasie" een
versluierd begrip is. Een goede en betrouwbare begrips
bepaling is onmisbaar.
Het zesde en laatste artikel behelst een pleidooi voor lévens
hulp en medeleven, in plaats van medewerking aan doding;
het kenmerkt zich door de goede toon en inleving in de situatie
van betrokkenen.
Met de weergave van de laatste alinea van deze bijdrage is
impliciet de inhoud van dit goede en aanbevelenswaardige
boekje getypeerd.
Euthanasie is eigenlijk een „schreeuw om levenshulp",
een fase in het stervensproces. Geef ze dan ook levenshulp.
Ga naast ze staan. Leef met ze mee, wees nabij, ween met
de wenenden. Bied geneeskundige verzorging. Voorkom
zover mogelijk complicaties. Bied aandacht aan alle
aspecten van pijn en tenslotte: wijs op Jezus, die de dood
overwon en die onze last wilde dragen. Dan zal er toch een
„goede dood" (eu-thanasia) op volgen, zonder zelf in te
grijpen in het leven. Euthanasie is géén echte hulp.
Euthanasie, nee, nooit!
N.a.v. Ir. L. G. van Esterik (red.), Help jij dat ik
verder mag leven? Over euthanasie.
Uitgeverij J. N. Voorhoeve te Den Haag.
Verbo-reeks. Paperback. 125 pag. Prijs f 19,90.
DIRKSLAND
Voor beroep bedankt
Ds. E. Venema van Middelburg-C. heeft
voor het op hem door de Geref Gemeente
uitgebrachte beroep bedankt.
PREDIKBEURTEN ZEELAND
Zondag 12 januari 1986
SINT ANNALAND - Herv. Gem.
10.00 en 18.00uurds. A. vanHerk-
Ger. Gem. 9.30, 14.00 en 18.00 uur
leesdienst - Ger. Gem. in Ned. 9.45,
14.15 en 18.15 uur leesdienst.
HUIS VERKOPEN?
makelaar tamboer bellen
voor deskundige bemiddeling
n3 01870-3477 m
STELLENDAM
Op zaterdag 11 januari wordt weer oud
papier ingezameld door de financiële com
missie van het open Hervormd Jeugd
werk. Wij beginnen om 8.15 uur op de
Molenkade en Spuipad en om 9.00 uur
vanaf de Nieuweweg richting Stellebos.
Zet U het gebundeld gereed?
Op zaterdag 1 februari kunnen vrij-
willig(st)ers in het jeugdwerk maar
ook andere belangstellenden in het
Nederlands Congresgebouw te
Den Haag talrijke ideeën opdoen
op het gebied van handvaardigheid,
spel, muziek, kokkerellen, toneel,
kreatief spel, video, enz.
Voor de 15e keer wordt dan de
Kijk-Doe-Idee-beurs gehouden, dé
programmabeurs met bruikbare
ideeën voor mensen die met kin
deren en tieners aan de slag willen
in hun vereniging, klubhuis, kinder
vakantiewerk of andersoortige
groep.
Rondom een zestal thema's (Film,
Lang geleden. Spoken, Science fic
tion. Een kwestie van kijken, In- en
uitpakken) worden ideeën gepre
senteerd die bezoek( st)ers op de
beurs zelf kunnen uitproberen.
Zo kan men o.a. minidekors ma
ken, stunten leren, kleding maken,
maliënkolder breien, buitenlandse
en middeleeuwse spelletjes spelen,
periskopen maken, behendigheids-
spelen, met handen spelen, goochel-
truuks maken, griezelspelen doen,
skeletpoppen en vleermuizen ma
ken, komputerspelletjes leren, Elf
jes schrijven, toekomstmuziek ge
bruiken, spelen met de kostuum
koffer, ontdekken wat kan met reu
ze vouwvormen, een informatief
spel over toekomst spelen, volks
dansen en de toekomst ontdekken
in spel. Tijdens de beurs vinden
verschillende straattheateroptre-
dens plaats en worden films ge
toond. Bovendien is er een grote
informatiemarkt waar organisaties
hun informatie voor kinder- en tie
nerwerk aan bezoek(st)ers geven.
Omdat dit de 15e beurs is, is er een
overzicht van wat er de afgelopen
15 jaar aan ideeën op de Kijk-Doe-
Idee wordt gepresenteerd.
Deze beschreven ideeën kunnen
bezoek(st)ers kopiëren en mee
nemen. Bovendien zal de beurs lan
ger duren dan in voorafgaande jaren
en worden afgesloten met een fees
telijk optreden van Circus Custers
(vijf-mans-band).
De programmabeurs Kijk-Doe-
Idee 1986 begint om 10.OÓ uur en
duurt tot 16.30 uur. De toegangs
prijs is 5,25 inklusief een boek
waarin alle beursideeën staan be
schreven.
Voor inlichtingen kan gebeld wor
den naar 070 - 244736, Centrum
voor Jeugdwerk Janzeuven te Den
Haag.
Het Nederlands Congresgebouw is
met het openbaar vervoer te be
reiken vanaf Den Haag CS. met
tram 7 of bus 4; vanaf Den Haag
H.S. met tram 8.
Met de auto borden richting Sche-
veningen volgen.
Extra service:
korting van 20% op het spoor-
kaartje door toegangsprijs en por
to: 5,85 over te maken op giro
3411902 t.n.v. Centrum voor
Jeugdwerk in Z-H ,,Janzeuven"
te Den Haag.
babies en kleuters kunnen ge
bruik maken van de crèche.
De Kijk-Doe-Idee wordt georgani
seerd door Janzeuven in samen
werking met Provinciaal Centrum
voor Jeugd- en Jongerenwerk,
Scouting Zuid-Holland, Regionaal
Centrum Gereformeerd Jeugdwerk
Rotterdam, Kommissie Jeugdwerk,
Jeugd- en Jongerenwerk Den Haag,
Christelijk Jongeren Verbond, Ser
vice Centrum Levensvorming.
Bij de bereiding van kaas geeft men de
eiwitten uit de melk een vaste vorm. Dit
gebeurt door toevoeging van stremsel. De
eiwitdeeltjes klonteren onder invloed van
dit stremsel samen, waarbij zij tegelijker
tijd de andere vaste bestanddelen van de
melk (vet, vitamines en mineralen) inkap
selen. Naast het stremsel voegt men ook
zuursel toe, waardoor de stremming van
de melk wordt versneld. Het zuursel be
staat uit melkzuurbakteriën, die voor een
natuurlijke conservering zorgen en die on
gewenste ontwikkelingen in smaak en
struktuur van de kaas voorkomen.
Het stremmen duurt ongeveer een half
uur. Er ontstaat dan een dikke massa.
Deze wordt geroerd om de vaste bestand
delen (wrongel) van het vocht (wei) te
scheiden. De wei wordt afgetapt. De
wrongelmassa wordt in blokken verdeeld;
deze blokken worden in een nylon net of
kaasdoek gewikkeld en in vaten gelegd en
in vaten gelegd. De vaten gaan onder een
pers. Door het persen loopt het nog aan
wezige vocht weg uit de kaas. De kaas
wordt regelmatig gekeerd. Na het persen
gaat de kaas enkele dagen in een pekelbad.
Het zout heeft invloed op smaak, stevig
heid en korstvorming. Tenslotte wordt de
kaas op ongeverfde houten planken ge
legd. Als ze droog is gaat er een poreus
laagje plastik op, tegen schimmelgroei. De
kaas gaat nu rijpen, waarbij ze weer
regelmatig wordt gekeerd.
Tijdens het rijpen verdampt er vocht,
trekt het zout in de kaas en krijgt ze een
eigen smaak. Na ongeveer 5 weken kan de
kaas gegeten worden.
Alle in Nederland bereide kaas die aan
de normen van de kaascontrolestations
voldoet, krijgt het recht het rijkskaasmerk
te voeren. Op het kaasmerk staan:
- het vetgehalte van de kaas.
- de producenten en het controlestation
(in code).
- de soort kaas.
- eenserienummerdato.a. aangeeftwan-
neer de kaas gemaakt is.
Bij kaas die in de fabriek geproduceerd
wordt gaat men uit van gepasteuriseerde
melk. Voor boerenkaas gaat men uit van
„rauwe" (dus niet-gepasteuriseerde)
melk.
Kaas kan het beste in de koelkast be
waard worden. U moet de kaas dan wel
vóór het gebruik voldoende tijd geven om
op kamertemperatuur te komen, omdat
dan de geur en smaak het best tot hun recht
komen.
„Kaaskalender":
- jonge kaas is minimaal 4 weken oud.
- jongbelegen kaas is minimaal
2 maanden oud
- belegen kaas is minimaal 4 maanden
oud
- extra belegen kaas is minimaal
7 maanden oud
- oude kaas is minimaal 10 maanden oud
- overjarige kaas is minimaal
12 maanden oud.
Hieronder een recept met één van de
bekendste kaassoorten, de Goudse kaas.
Volgende week wil ik de verschillende
soorten kaas behandelen.
Kaastriangeltjes:
IVi dl melk
100 g harde boter
125 g bloem
4 eieren
zout, peper
200 g geraspte oude Goudse kaas
1 teentje knoflook
Breng de melk met de boter en wat zout
en peper aan de kook. Voeg de bloem in
één keer toe en roer tot een samen
hangende bal is verkregen. Neem de pan
van het vuur en voeg de eieren één voor
één toe; klop na elk ei het mengsel ten
minste 2 minuten. Roer er tot slot de kaas
en het uitgeperste teentje knoflook door.
Strijk het deeg uit over een beboterde
bakplaat.
Bak de kaaskoek 45 minuten in een oven
van 175° C gaar en snijd de koek in
driehoekjes.
Gerda de Kreij
over foto's
met diepte
werking
®Eén van de boeiendste opgaven in de fotografie is het scheppen
van diepte. Eigenlijk gaat het daarbij om het scheppen van een
diepte-illusie, want een foto is tenslotte niet meer dan een vlak stuk pa
pier. Hoe beter u kans ziet uw foto's een ruimtelijke werking te geven,
des te geslaagder zijn die foto's. U vindt hier een drietal voorbeelden
van elementen waarmee u dat kunt bereiken. Op de linker foto vormt
het duidelijke autospoor een S-vormige lijn die boven in het beeld weg-
loopt. Zoiets wordt een "invoerende lijn" genoemd; hij voert u als het
ware het landschap op de foto binnen. Een ander element dat de diepte
werking versterkt, zijn de voetafdrukken die steeds kleiner worden.
Nog een manier om diepte te scheppen is het in beeld
brengen van een krachtig doorkijk-element dat sterk
contrasteert met de erachter gelegen onderwerpen.
De middelste foto is daar een goed voorbeeld van. We
kijken hier als het ware mee met de camera door een
poort, in dit geval een sierlijk ornament van de
Utrechtse Domtoren. Die donkere omlijsting schept
een sterk contrast en geeft diepte. Bovendien gaat de
aandacht nu naar het hoofdonderwerp: het weidse
uitzicht over de stad Utrecht.
Het laatste voorbeeld gaat over mist. Ook hiermee
kunt u vaak een dieptewerking creëren. Kijkt u maar
naar de derde foto. De mist maakt dat de contrasten
heel geleidelijk afnemen, en voor ons oog wekt dat de
indruk dat we in de verte kijken. Dat effect wordt hier
nog versterkt door de hoogspanningsmasten en hun
kabels, die naar de horizon toe steeds meer uit het
beeld verdwijnen. Drie fotovoorbeelden dus waar
duidelijk uit blijkt hoe belangrijk diepte is in een foto,
en hoe je deze o.a. kunt bereiken.
vraagt z.s.m.
die:
zelfstandig kan werken
prettig is in de omgang
met mensen
deskundigheid en
ervaring bezit
hart voor de zaak heeft.
Sollicitaties aan de direktie van:
Dorpsweg 28-34 Sommelsdijk
Telefoon 01870 - 4466
Kaas
