Willem Teelllnck, „Soliloquium"
Radio ROGOS verzorgt
Kerst- en Nleuwjaarsgroeten
[ROGDS
NDG
luis
iSetraclittnsen
Grammofoonplaten
en cassettes
boek
Leerlingen Rijksscholengemeenschap
maakten keramische kerstflguren
Zaak van de van Bechthums l boekbespreking:
niet groot-, wél goed
Intermezzo
Heren 1 verliest
BON
ecnö fontiaeirs/Die ïjp geDaot
Bladz. 2
„EILANDEN-NIEUWS
DINSDAG 17 DECEMBER 1985
Huisschilder Piet Bechthum uit Middelharnis heeft laten zien dat een
verf- en wandbekleding speciaalzaak qua oppervlakte niet groot hoeft te
zijn, maar dat de grootheid gelegen moet zijn in de kwaliteit die geboden
wordt Van de negen meter diepe garage naast zijn woonhuis aan de
Verlengde Hoflaan gebruikte hij nauwelijks de helft en tóch heeft hij op die
geringe oppervlakte meer dan duizend kleuren verf in voorraad...!
Dhr. Bechthum zit al 23 jaar in het schildersvak waarvan 25^ jaar als zelfstandig
ondernemer en vooral dat laatste is hem bijzonder goed bevallen. Zó goed dat al
gauw het plan rijpte de klant niet alleen met het schilderswerk-, maar ook met
schildersartikelen van dienst te zijn. „Te begeleiden" benadrukt dhr. Bechthum,
want dat is de intentie van hem zowel als van zijn vrouw die de winkel, bij
afwezigheid van haar schilderende echtgenoot zal runnen. Zij vergaarde ook de
nodige kennis om de klant van advies te dienen, waarbij ze ook uitnemend geholpen
wordt door de kleurmengmachine die Sikkens heeft geïnstalleerd. De machine
bevat mengstoffen waarmee een scala van duizend kleuren is te maken, zowel in de
soorten zijdeglans, hoogglans, vochtregulerende verf en muurverf. Dhr. en mevr.
Bechthum staan helemaal in voor de kwaliteit van hun produkt, zeker van Sikkens,
ook van de andere verf die voor de minder veeleisende doe-het-zelver in voorraad
is.
Over de kwaliteit van Sikkens verf zijn de Bechthums meer dan overtuigd. Het
meest aansprekende voorbeeld van de kwaliteit van Sikkens verven is te zien in het
bedrijf van Vleeshandel Krijgsman op de binnendeuren waarvan acht jaar geleden
Sikkens verf werd gezet. Al die jaren zijn de deuren driemaal per week met een
agressief schoonmaakmiddel gereinigd en nóg is de verflaag onaangetast. De
Bechthums zijn er trots op dit merk te voeren, zeker als ze zijn dat het gebruik ervan
tevreden klanten zal geven
TAXATIE NODIG?
makelaar tamboer bellen
beëdigd taxateur
01870-3477 CH
CZl
DD
•OUDDORP
Prijstrekking V.V. Je Putter"
ie prijslot.nr. 01715
2e prijslot.nr 01329
3e prijslot.nr. 00609
Prijzen afhalen bij Th. Grinwis, Wilhel
minaweg 34, Ouddorp.
Ook dit jaar wil RADIO ROGOS, de
omroep voor het verzorgingshuis ,,De
Goede Ree", de bejaardenhuisvesting
„Het Oudeland" en verpleeghuis „De Sa
maritaan", de bevolking van het eiland
Goeree-Overflakkee in de gelegenheid stel
len een kerst of nieuwjaarswens aan te
bieden.
Het is gebleken dat een warm en mee
levend gebaar d.m.v. een grammofoonplaat
of een wens door onze bewoners bijzonder
wordt gewaardeerd. Het is prettig te weten dat ook anderen om ons heen aan
onze bewoners denken. Ook kerst- en nieuwjaarswensen voor het personeel
zijn van harte welkom.
Het ligt in de bedoeling dat de omroep een uitzending verzorgt op woensdag 25
december en woensdag 1 januari van 2 tot 5 uur.
Door onderstaande bon in te vullen en op te sturen naar het verpleeghuis en/of
af te geven aan de beide recepties respektievelijk „De Goede Ree" of „De
Samaritaan" doet u ook mee aan het welslagen van een fijne radio-uitzending
speciaal bestemd voor onze bewoners.
Naam:
Adres:
Woonplaats:
vraagt een plaat aan voor:
De plaat is bestemd voor kerst oud en nieuw uitzendingen,
e.v.t. kerstwens/nieuwjaarswens
1 e keus:
2e keus:
Ook kunt u telefonisch opgeven: Tel. 01870 - 2500 toestel 192; 01870 - 3620.
Enkele weken geleden verschenen onge
veer gelijktijdig twee werkjes die beide de
naam van Willem Teellinck dragen. Uit
geverij Kok te Kampen bracht op de markt
de herdruk van het boekje van dr. H.
Bouwman in het eerste kwart van deze
eeuw hoogleraar aan de Theologische
Hogeschool te Kampen over,, Willem
Teellinck en de praktijk der godzalig
heid". Het boekje met de wat vreemd
aandoende titel Soliloquium" een
heruitgave van een geschrift van Teellinck
zelfkwam uit bij Den Hertog te Houten.
Het werd in hedendaags Nederlands ver
taald door J. Koppejan.
Wie kent ds. Willem Teellinck; wie las
ooit iets van hem? Het zullen er niet velen
zijn. Dat was in de twintiger jaren van
deze eeuw al niet het geval. Reden waar
om de Kamper kerkhistoricus Bouwman
een geschriftje aan hem wijdde. De mini
male belangstelling voor en kennis van
Teellinck en zijn geschriften zal sindsdien
niet veel toegenomen zijn. Een even goede
reden dus om (opnieuw) door middel van
het tweetal boekjes bekendheid aan hem
te geven zo ook in deze krant.
Suyverheyt
We kunnen Willem Teellinck, die leefde
van 1579 tot 1629, typeren als „één van
de vaders der kerkelijke hervormings
beweging in de zeventiende eeuw"
(Bouwtnan) of ook wel „de voorloper
van de geestesstroming van de Nadere
Reformatie" (Van Gorsel). Hij leefde
en werkte in een tijd dat de kerk van de
reformatie bezig was zich te vestigen in
de lage landen. Veel werd getwist over
de leer van de kerk; deze moest al haar
krachten iqspannen om de zuivere leer
tegenover de bestrijders (humanisme en
remonstrantisme) te handhaven. Na de
duidelijke uitspraken van de Dordtse
synode (1618-1619), waarin de gerefor
meerde leer in een derde belijdenis
geschrift werd vastgelegd, waren de
twisten bezworen. Nu echter werd het
gevaar des te groter dat de leer wel op
papier maar niet in de harten van de
leden der kerk aanwezig was. Leerhei
ligheid, wetticisme en dode orthodoxie
zijn aanwezig en treden in als niet de
Heren 1 heeft het tegen de koploper
Delta 2 niet kunnen maken. In een men
taal 100% beter gespeelde wedstrijd dan
vorige week, konden de Heren alleen in de
2e set weerstand bieden.
Delta was aanvallend stabieler en had
een goed blok.
In de eerste wet ontbrak het Intermezzo
aan lef. Het spel ging met horten en stoten
en in aanvallend opzicht kreeg Heren 1
geen kans.
In de tweede set gaf Delta veel serves
weg.
Intermezzo kon door goed gevarieerd en
een aanvallend spel 4 punten voorsprong
opbouwen, die slechts puntje voor puntje
ingehaald konden worden door Delta.
Maar aan het einde van de set bleek dat
toch Delta de langste adem te hebben en
won deze set dan ook met 15-12.
De derde set was slechts serveren in het
begin.
Intermezzo kon wel de serve terug krij
gen, maar kon steeds net niet wat punten
maken met deze serve.
Maar Delta won deze set met 15-4 en
kon met een 3-0 overwinning naar huis
terug keren.
Ook Heren 2 van Intermezzo moest een
wedstrijd spelen tegen DVO, uit Oud
Beijerland. Deze twee ploegen stonden
voor de wedstrijd nog gelijk, maar DVO
had dan wel twee wedstrijden minder
gespeeld.
Het was voor de Heren dan ook nood
zakelijk om te winnen aangezien het de
laatste weken niet meer van een leien
dakje loopt. Maar de eerste twee sets
waren voor DVO.
In de derde set liep alles beter en werd
dan ook gewonnen door Intermezzo. In de
vierde set was het weer DVO die deze set
won, waardoor Heren 2 met 3-1 verloor.
De overige uitslagen van deze speeldag
zijn als volgt:
vc Goeree - Mini meisjes0-3
(uitwedstrijd)
Mini jongens - DDL1-2
Meisjes C - Vierpolders0-3
Meisjes B2 - Drieslag1-3
Meisjes Al - Meisjes A23-0
Jongens C - DVO1-3
Jongens A - Rowido1-3
Dames 6 - Bernisse 31-3
Dames 4- DVO 43-0
Dames 3 - Drieslag3-0
Dames 2 - Spirit3-1
Dames 1 - Be Fair0-3
Heren 4-DVO 43-0
Heren 3 - ApoUo0-3
Het programma voor aanstaande
zaterdag 21 december is als volgt:
16.15 uur: Vovero - Mini jongens
(uitwedstrijd in Rozenburg)
Meisjes Al - sv Kwiek
Meisjes B2 - DDL
Meisjes C - MVC
Meisjes A2 - Spirit
Jongens A - TOP
Jongens C - TOP
Meisjes BI- Drieslag
Heren 2 - TOP
Heren 3 - TOP 3
Hou stand - Dames 2
Dames 6 - Drieslag 2
Dames 4 - Rovok 2
Heren 4 - TOP 2
Dames 1 - AV'40
Dames 3 - TOP
Heren 1 - Alexandria/A
10.00 uur:
10.00 uur:
10.00 uur:
11.00 uur:
11.00 uur:
11.00 uur:
11.00 uur:
12.30 uur:
14.15 uur:
13.45 uur.
14.15 uur:
14.15 uur:
14.15 uur:
16.00 uur:
16.00 uur:
16.00 uur:
Iedereen is van harte welkom
Geest van God krachtig en levenwek
kend werkt. Daarnaast werden wereld
zin en zondedienst in brede volkskrin
gen openbaar.
Deze situatie hebben de preken en publi
caties van de Zeeuwse dominee Teel
linck bepaald. De afval van God aan de
ene zijde en de dode rechtzinnigheid aan
de andere kant bekommerden hem. Daar
om riep hij kerk en volk op tot wederkeer.
Zeer ijverig was Teellinck. Ten blijke
daarvan: niet minder dan 127 boeken
schreef hij, waarvan sommige meer dan
400 pagina's groot. Nog maar 50 jaar oud,
„stierf hij als een oude van dagen, daar de
levensolie was opgebrand" (Engelberts).
Prof. Bouwman geeft op eenvoudige en
overzichtelijke wijze inzicht in de weg en
het werk van Teellinck. Hij was een god
vruchtig en getrouw prediker, die niet
slechts vasthield aan de belijdenis van de
kerk (dat zeker ook!), maar tevens de
reformatie van het leven beoogde, het
persoonlijke èn het volksleven wel te ver
staan.
Teellinck wordt dan ook terecht één der
eersten van de Nadere Reformatie ge
noemd. Zijn verwantschap met het Puri
tanisme, een kerkelijke stroming in het
Engeland van die dagen die eenzelfde doel
trachtte te bereiken, is onmiskenbaar.
Velen van zijn collega's ijverden louter
voor de zuivere leer. Daartegenover voer
de Teellinck aan dat de meest onberispe
lijke orthodoxie geen waarde heeft, wan
neer de belijdenis niet in het hart woont, en
leidt tot de kracht der godzaligheid. Daar
om moeten wij, schreef hij, beginnen
daarover 'tyveren, dat de suyverheyt der
leere met de suyverheyt des levens mochte
verciert werden". Dat was het beginsel
waaruit hij werkte.
Teellinck benadrukte dus zowel de nood
zaak van de zuivere leer als de godzalige
levenswandel. Ofwel met andere woor
den: hij bepleitte zowel de orthodoxie als
de orthopraxie. Toch is hiermee niet alles
gezegd. Wie het zo stelt, vergeet een ele
mentaire schakel. Tussen „leer" en „le
ven" is geen directe lijn te trekken. Dan
ontbreekt nóg een fundamenteel element:
het gelóóf Dat moet tussen beide in ge
schoven worden. Het geloof put uit de
bron van de zuivere leer, de Heilige
Schrift, en openbaart zich in een god
vruchtige levenswandel. Zelf is het onmis
kenbaar. Zo stelde ook Teellinck het. Wat
is dat geloof? Wel, zei Teellinck, ^ü.„dat
het geheele werck onser saligheyt door
Christum hier op aenkomt, dat wij hem
aennemen, en zyner alsoo deelachtigh
worden". Dat is het ware geloof Orthog-
nosie tussen orthodoxie en orthopraxie.
Betrachtingen
In zijn boek Toetssteen des Geloofs"
Sfchrijft Teellinck o.m. over de wijze waar
op de "Heilige Geest een zonder tot het
geloof brengt, namelijk ,,dat hy eerst de
herten door de wet laet verslaen, ende
door de aengeboden ghenade des Hey-
ligen Evangeliums aenlocken tot beter
gesintheyt, opdat zy soo bewrocht zynde,
mochten konnen ghelooven in Christum".
De Geest bereidt dus vóór tot de kennis
van het geloof. Over dit proces nu, door
Teellinck ook wel wedergeboorte of be
kering genoemd, schreef hij ook apart een
ontroerend mooi boekje. Het is het thans
in hedendaags Nederlands verschenen
Soliloquium ofte Betrachtingen eens
sondaers, die hij gehad heeft in den angst
sijner wedergeboorte".
Ik ben niet in staat in het kort een weer
gave te geven van de rijke inhoud van dit
eerlijke en gave boekske. Een gouden
kleinood dat is het! Aan het slot van
zijn voorwoord waar Teellinck de wens
uitspreekt dat zijn boekje velen tot zegen
mag zijn, voegt hij daaraan toe „zoals
wijzelf zo nu en dan daarin enige hulp
gevonden hebben". De toon van bevinde
lijke kennis en betrokkenheid kenmerkt
het boekje dan ook geheel. Zonder twijfel
S O L I L O Q^U I U M,
Ijf f f t iit ben angfl fpncr UDc^
der-gfüoo^ite
Dienlligh
»©m te Vio^bert II öc SÖclieeringe/ ban
45obtenbc tot m\ (lecc-ITecclif nge tegen
Willem Teclinck.^Jln fptl ItbCU !©icnafC
^tfi Dcpifgcn «SuangcKumil binnen
39en toijfbcn ^iut6betbetett nae bc nleutoe
1000; Frin<;oys BoelsïBoeCll-berllOOpeC/ tDO=
zien we hier in Teellincks hart zelf, als hij
zich voor zijn God blootgeeft, zijn zwak
heid en zonde belijdt, de genade van God
bewondert en de liefde van zijn brandend
hart vertolkt.
Hier spreekt kennelijk niet iemand over
zaken die hem zelf vreemd zijn.
Naar zijn eigen mededeling heeft de
schrijver niet de buitengewone diep
gaande beroeringen beschreven die som
migen wedervaren, maar die „welke we
enigszins in onszelf en voorts in vele
anderen hebben bespeurd, namelijk de
wisseling van troost en verlatenheid die
in deze toestand meestal voorkomt bij
allen die door de angsten der bekering
tot de ware wedergeboorte gebracht
worden".
In de eerste vier hoofdstukken spreekt de
belijder tot zich in de twééde persoon. Hij
overdenkt de ijdelheid van de wereld,
eigen nietigheid en onmacht en neemt zich
voor de ware gelukzaligheid te zoeken,
namelijk die in God door Jezus Christus te
vinden is. Vanaf hoofdstuk vijf spreekt hij
in de éérste persoon. Hij belijdt zijn zon
den voor God, erkent Diens grote lank
moedigheid, begeert Gods genade, klaagt
over gebrek aan zelfkennis, smeekt om de
hulp van Gods Geest en keert zich tot
God, opdat Die zijn hart zou nemen. Hij
overdenkt de vergeefsheid van eigen po
gingen, prijst de genade van de uitverkie
zing, wordt overtuigd van het heil in
Christus en begeert door Gods liefde
ontstoken te worden. Het laatste hoofd
stuk geeft zijn hartelijke dankzegging weer
aan de Heere Zijn God voor diens ver
leende genade.
Dit prachtige boekje is op verscheiden
wijze te gebruiken. Tracht het niet in
één avond uit te lezen. Daarvoor is het
te vol en te wonderlijk. Het leent zich
voor de stille meditatie, de overpein
zing. „Och, hoe gelukkig en wijs is die
mens die in zijn leven bezig is om zó te
zijn als hy begeert bevonden te worden
bij zijn dood. Hoe dwaas, hoe verkeerd
van gedachte is de sterfelijke mens die
zijn hart nog zet op de tegenwoordige
dingen die allemaal met het gebruik
ervan vergaan".
Nog beter kan dit boekje gebruikt worden
als gebedenboek. Er is sprake van één
aanhoudend, aangrijpend gebed. Waarom
zouden wij ons deze kostelijke woorden
niet tot de onze maken? Hier worden ons
de woorden in de mond gelegd. In schuld
belijdenis en dankzegging. „Ja, Heere, het
is mijn ongelovigheid, het is de verdorven
heid van mijn hart die het mij zo moeilijk
maken. Geloofde ik ten volle, zag ik door
de ogen des geloofs dan zou ik toch
wel anders en wel beter me hebben in
gespannen om de wereld te verlaten en u
aan te hangen".
„Och kom, Heere Jezus, want zonder U
kan ik nu niet langer meer een rustige
dag of rustig uur hebben, want U bent
toch de uitverkorene van myn ziel, mijn
blijdschap en enige troost. Zonder U is
ook al mijn hoop ijdel, want U bent myn
sterkte, mijn rotssteen waarop mijn
arme ziel steunt. Mij kan noch zal
voortaan iets anders behagen dan U
alleen, mijn God, mijn hoop en mijn
eeuwige zaligheid".
Zo wordt het zelfs min of meer een
liedboek. „Och Heere, hoe vast staat hij
die door het geloof in U, de vaste rots
steen, steunt op U, die nooit verandert of
bezwijkt. Hoe veilig en hoe wel be
waard...."
Dwaze schipper
Tot slot een beeldend fragment uit hoofd
stuk 16 waar de overtuigde zondaar over
denkt, dat hij zo verdorven is dat al zijn
pogen vergeefs is in zoverre hij niet door
Gods Geest wordt gesterkt.
„Ik ben in dit alles als een dwaze
schipper geweest die de zeevaartkunde
niet kende en daarom verzuimde acht te
geven op getij en wind en daardoor ligt
te wroeten, en werkt in eigen kracht om
de boot die nu op het droge ligt, zonder
wind en water, daar weg te sjorren en
vlot te krijgen; waardoor hij niets be
reikt dan zich te vermoeien zonder ook
maar in het minst iets op te schieten.
Juist zo is het met mij gegaan, want ja,
gewis, Heere, Uw Geest moet onze trage
zielen die op de zandbanken van de
wereld vastzitten en met vele wereldse
dingen zwaar geladen zijn, door Zijn
hand ontladen en dan nog verder vlot
maken door de stromen van Zijn toe
vloeiende genade en door de wind van
Zijn goddelijke kracht, als we ooit op
onze reis naar de hemel enigszins zou
den kunnen vorderen".
N.a.v. Dr. H. Bouwman, Willem
Teellinck en de Practijk der God
zaligheid.
Uitgeverij De Groot Goudriaan
te Kampen. Paperback.
67 pag. Prijs f 12,50.
W. Teellinck, Soliloquium.
In hedendaags Nederlands vertaald
doorj. Koppejan.
Uitgeverij Den Hertog te Houten.
Paperback
112 pag Prijs f 12,90.
J. K.
met gewijde muziek (koren, gemeentezang, improvisaties, enz.)
Diverse kerstplaten
en cassettes
natuurlijk bij:
In galerie Potteriet, sinds kort vanuit Sommelsdijk verhuist naar de Middelhamisse Nieuwstraat, is de komende weken
een expositie te zien van werkstukken, keramische kerstfiguren, die door leerlingen van enkele klassen van de
Rijksscholengemeenschap zijn gemaakt. „Een fantasievolle koUektie", zo vindt men bij de galerie waar men best
waardering op kan brengen voor de maaksels die de jeugd creëerde onder leiding van lerares mevr. van Kempen. Er zijn
o.a. rose engelen, herders, dieren, herdershuizen, stallen en Koningen uit tevoorschijn gekomen, keurig afgewerkt,
gekleurd en gebakken.
De kollekte is te zien vanaf 18 december t/m 5 januari, 's woensdags t/m zaterdag van 10-4 uur en vrijdags tot 21.00 uur.
Gelijk een mooie gelegenheid even de neus binnen te steken in de galerie en even het werk van mevr. Riet Verbeek te
bewonderen.
OFTE
bc t)óot)e[i)c(ic tDercftcn tot bm Kbenbigen
alle toctelbtftBe b^oeffcniffc
DOOR
Middelburgh in ZceUndc.
oUdCtttiiigf ^Spbdclma i« noih mtjttc bp-gt'
toofgijt (m Cligiftti ban alK ta 9o>t1ini gt>
mociht bp Mil fclbigeti Vutljtut
T OT D
ORDREcHTi
iinibt bp t JSiUbt-()up{t/iiib(lnitt(3!>ut>f.1tiuio l6^^,
morMgoed
wettdiik 55 - teUOIITO) 2S51 midddhwnit
morelkgoed
