Bemiddeling verzocht in
schoolconflict Nieuwe Tonge
Visser
Worsteling om Walcheren
Herdenken bevrijding in verootmoediging
I
Garage KNÜPS B.V.
tlomemmaii
Kern Optiek
OLIEBOLLEN
aRichtspecialist
karels
autoschade
Citroen - Hesselink
hwSneéMse
Ramoco h.v.
Goeree-Overflakkee
J. Soeteman nieuwe
schaakkampioen
29 juni a.s. wielerronde
De Jager, ook in ongediertebestrijding
Middelhamis:
AUTO-SCHADE
Boekbespreking:
(1939-1945)
Beroep aangenomen
Naar solistenconcours
No. 5394
POSTBUS 8 3240 AA MIDDELHARNIS
Redactie en administratie: Langeweg 13, Sommelsdijk
Tel. (01870) 2629. Na 5 uur (alleen voor redactie) teL 01870 - 3392
Giro 167930 Bank: Rabo Middelhamis ïtók. no. 3420.01.108
CHR. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Verschijnt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
ABONNEMENTSPRIJS 11,50 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 33 cent per mm.
Bij contract speciaal tarief
Interkerkelijke herdenkingssamenkomst in Middelhamis
Opdat wij niet vergeten
Terwijl een vriendelijke avondzon haar
stralen naar binnen wierp, vulde zicht het
monumentale kerkgebouw van de Her
vormde Gemeente met ouderen en jonge
ren om de bevrijding van mei 1945 te
herdenken. Jammer dat het kerkgebouw
niet tot de laatste plaats toe bezet was.
Degenen die niet aanwezig waren hebben
een uitermate boeiend relaas gemist.
Door ds. L. Blok van Harderwijk in de
oorlogsjaren predikant van de Hervormde
Gemeente in Middelhamis werden
vele herinneringen uit die bange periode
weer helder voor de geest gehaald. Vooral
de ouderen, die deze periode bewust heb
ben meegemaakt, zullen vele genoemde
feiten hebben herkend. Naast deze oude
ren waren gelukkig ook vele jongeren
aanwezig. Nimmer mag een volk immers
zijn geschiedenis vergeten. Zou dat niet
van grote ondankbaarheid getuigen te
genover ook de zeer vele jongeren
die hun leven hebben geofferd voor de
vrijheid van ons vaderland?
Vrijheid: waartoe?
Daarvoor werd door de plaatselijke Chr.
Geref predikant, ds. P. den Butter, aan
dacht gevraagd in een kort inleidend op-
ningswoord. Gewezen werd op het grote
voorrecht dat we deze avond in vrijheid
mochten samenkomen om de grote daden
van de Heere te gedenken. Een erkennen
daarvan bijhet licht van Gods Woord. Dat
alleen zal ook Gods eer beogen. Ds, riep
de aanwezigen op om de vrijheid die we
thans nog mogen genieten te gebruiken om
de waarachtige bevrijding te zoeken in
Jezus Christus. Dat betekent een nog
groteree verlossing, nl. vanonder het ijze
ren juk van de vorst der duisternis.
Christus' Koningsschap
Ds. L. Blok sprak zijn herdenkingsrede uit
naar aanleiding van Psalm 126 3, maar
dan geheel toegespitst op de gelegenheid
van de tijd. Als indeling werd gekozen de
bekende trits uit de H.C. namelijk ellende,
verlossing en dankbaarheid. Ds. wilde de
gebeurtenissen uit het verleden bovendien
zien in het licht van de herdenking zoals
die valt in de periode tussen Pasen en
Pinksteren. Met Openbaring 15 belijden
wij immers dat Hij niet alleen de Eerst
geborene uit de doden is maar ook de
Overste van alle koningen van de aarde.
Alle koningen en machthebbers van deze
wereld zijn dan ook niet anders dan Zijn
dienaren en uitvoerders van Zijn wil. Als
zij niet gehoorzamen aan die wil zal Hij ze
verpletteren met Zijn ijzeren scepter. Dat
heeft eenmaal ook Hitler moeten ervaren.
Dirksland, 01877 - 1357
Hoe kwam het zover?
Om de opkomst van het Nationaal Socia
lisme in Duitsland te verklaren moeten we
teruggaan naar het einde van de 1 e We
reldoorlog. De toen gesloten vrede van
Versailles betekende voor Duitsland een
diepe vernedering. In vier oorlogsjaren
tijds ging het machtige Duitse keizerrijk
op roemloze wijze ten onder. Grote stuk
ken van het grondgebied moesten in op
dracht van de geallieerden aan anderen
worden afgestaan. Het trotse germaanse
volk voelde zich daardoor tot in het
diepste van de ziel gekrenkt. Hitlers op
treden sloot zich nu juist bij dit gevoelen
aan. Zijn uitspraak in de twintiger jaren,
dat de Duitse edel-germanen voorbestemd
en waard waren om de wereld te regeren,
vond brede weerklank bij het volk.
Na diverse grote verkiezingsoverwinnin
gen kwam al spoedig het moment dat
Hitler werd benoemd tot regeringsleider.
De oorlogsindustrie kreeg toen een nog
grotere prioriteit. Duitslands jeugd werd
steeds meer opgezweept door een niet
aflatende propaganda. Hitler bevorderde
waar mogelijk de sportbeoefening door
jongeren.
In dit alles werd de bekende uitspraak van
Luther bewaarheid: de massa heeft geen
verstand. Het Duitse volk ging onvoor
waardelijk geloven in de overwinning van
Ziende blind
Europa wilde niet geloven in de werke
lijkheid van een dreigend oorlogsgevaar.
Er was immers een vredesverdrag. Het gaf
dan ook een geweldige schok toen Duits
land op 1 september 1939 Polen binnen
viel. In 1940 werden Denemarken en
Noorwegen onder de voet gelopen.
Op 10 mei 1940 werden Nederland en
België op verraderlijke wijze aangevallen.
Het was kennelijk de bedoeling om in
korte tijd de Koningin en de regering
gevangen te nemen. Ondanks diepe te
leurstelling bij het Nederlandse volk, ge
tuigde het van moed en wijsheid, dat
Koningin Wilhelmina met de wettige re
gering iiaat Engeland uitweek. Na het
bombardement van Rotterdam, werd na 5
dagen van strijd, tot de overgave besloten.
Wilhelmina werd de moeder van het ver
zet in Nederland. Met grote hartstocht
heeft zij steeds gestreden voor de bevrij
ding van haar volk.
Hitler en de joden
Het is bijna onvoorstelbaar hoe groot de
haat van Hitler ten opzichte van het
joodse volk is geweest. De joden werden
door hem beschouwd als de geestelijke
vaders van het communisme en het kapi
talisme. Zijn afkeer tegenover het Chris
tendom was bedekter maar niettemin
duidelijk aanwezig. Ook voor hen was er
onder het Nazidom geen echte geestelijke
vrijheid aanwezig ook al beriep Hitler zich
herhaaldelijk op de Voorzienigheid en de
Hogere Macht.
Aan de ontleding van de problemen op de bijz. lagere school te Nieuwe
Tonge zullen we ons niet wagen en waagde in de j.l. donderdagavond
gehouden raadsvergadering geen der raadsleden zich, maar wéi moest
worden geconstateerd dat die moeilijkheden nog steeds aanwezig zijn
waardoor een aantal ouders hun kinderen naar een Middelharnisse
kleuter- en lagere school stuurt.
Raadslid D. Hoogzand meende dat de moeilijkheden toch uitgepraat zouden moeten
kunnen worden. ,,Ik zou de leden van de drie confessionele partijen dat willen
verzoeken", gaf dhr. Hoogzand te kennen: „het moet hen toch gegeven zijn personeel en
ouders een koers aan te geven die gewezen wordt door een zuiver kompas?" zo luidde
zijn filosofie.
Weth. L. C. Kievit bleek daar nauwelijks verwachtingen van te hebben: „Enkele
maanden geleden heb ik getracht intermediair te zijn, maar door bepaalde hals-
starrigheden bij enkele leden van het bestuur is dat mislukt", betreurde hij, het daarom
op prijs stellend wanneer de confessionele partijen zich op hun beurt zouden inspannen.
Dhr. KI. v.d. Ketterij (SGP) zag echter weinig opening om in dat overleg te voorzien.
„Misschien wel als christen; als christen moeten we erin het persoonlijke vlak alles aan
doen, niet echter als raadslid omdat het schoolbestuur een autonoom bestuur is", vond
hij. Ook dhr. G, C. Joppe (RPF) vond dat bemiddeling niet ligt op de weg van de
confessionele partijen. ,^\s we er ons mee zouden bemoeien zouden we evenmin
resultaat hebben, helaas....", stelde hij bij voorbaat vast. Ook mevr. van Eek (CDA)
geloofde niet dat het verzoek tot bemiddeUng zal worden gedaan.
Dhr. Hoogzand wilde nog wat in het midden brengen terwijl de raadsvoorzitter de
gespreksronde al had afgerond: „twee woorden dan nog", zo gaf hij dhr. Hoogzand toe
en dhr. Hoogzand voldeed aan die limiet: „Probeer het.!"
Voor al uw
en REPARATIE van gelaagde autoruiten
LANGEWEG 113 TEL. 01870 - 2222 MIDDELHARNIS
Kleurentelevisie
met
afstandsbediening
66 cm. ..vanaf T I DatI,
56 cm. ..vanaf 1 1 0"O,"~
3 jaar volledige GARANTIE
Het ombrengen van de joden zag hij als
een goddelijke opdracht. Veel joden wa
ren daar al vlug van doordrongen. Reeds
op 15 mei 1940 pleegden in ons land veel
joden zelfmoord. Dit uit angst voor de
gevolgen van een Duitse overheersing.
Ook de joodse gemeente uit Middelhamis
en Sommelsdijk werd uitgeroeid. Een
duidelijk geëmotioneerde ds. Blok ver
haalde daarover enkele feiten. De ver
standelijk gehandicapte Abraham Polak
stelde hem in die bange dagen de vraag
waarom de joden het toch altijd moesten
ontgelden. Rabbi Slager doorzag Hitlers
bedoelingen ook met de burgers van een
ander ras. Eens zei hij: Wij gaan eerst
met een sneltreinvaart naar de ondergang
maar jullie zullen met de boemeltrein
volgen.
(Vervolg op pag. 2, Ie kolom)
OUDDORP (Z.H.)
Tel. (01878) 1612 - 2120
RENAULT-dealer
voor
X Verkoop Service 01871 - 1662
J Verkoop na 17.00 uur: J
J C. Breen, 01878 - 2496 t
Autobedrijf
A. J. van Rumpt
Vert.C. Bakker, tel. 01877-1589
Oogmeting gratis
Zandpad 2 - 4
Middelhamis
01870 - 2567
PEUGEOT
TALBOT
Autobedrijf
Tel. 01870 - 3094
MIDDELHARNIS
Wanneer je als redacteur een boek
als het bovengenoemde in de post
treft dan noodt en noopt dat zozeer
tot lezen en bekijken en dat alle
andere werk daarvoor even terzijde
wordt geschoven. Echt..., de grootst
mogelijke bewondering hebben we
voor de pennevrucht van de journa
list Hen Bollen en Jantien Kuiper-
Abee en de grondigheid (al is dat in
het boek een geladen woord) waar
mee ze te werk zijn gegaan, getuige
de reeks intervieuws en de veelheid
van geraadpleegd feitenmateriaal.
Het boek is een ware documentaire
geworden waarvoor uitgeverij Terra
te Zutphen de prijs tot 49,
beperkt heeft weten te houden.
Het zou wat navrant zijn de Walcherse
oorlogsgeschiedenis interessant te noe
men de lijst van slachtoffers en de
materiële schade is daarvoor te immens
groot geweest maar de samenstellers
hebben hun onderwerp wel met een grote
mate van interesse en gedrevenheid be
naderd zonder overigens de wording van
het boek als eigen verdienste te be
schouwen. In de verantwoording spreken
zij hun dank uit aan de velen die
huis en hart openzetten om hen van infor
matie te voorzien zowel als aan de leden
van de „Documentatie Groep Walcheren
1939-1945 die hun zeer uitgebreide docu
mentatie, in woord en beeld, zonder enige
terughoudendheid ter beschikking hebben
gesteld. Medewerking kwam ook van parti
culiere verzamelaars en voor de boeiende
inhoud van het boek kon geput worden uit
bijna honderd intervieuws.
Die interviews liegen er niet om; ze
leggen sommiger daden bloot, ook die
waarvan men wel eens gehoord had dat ze
bestonden, maar op pag 31staat het uit de
mond van een ooggetuige opgetekend:
(45 mensen, gevlucht in een schuur)
vroegen de boerin om een ketel water,
maar de boerin zei dat ze daaraan niet kon
beginnen. Pas de volgende morgen werd
bij ,,de huisgenoten" (de stieren) een
emmer water gevonden waarvan een klein
scheutje werd genomen.
De boerin bracht alleen een klein kopje
thee voor een van haar kennissen....
Hoeveel mooier is het dan te lezen van
die overval („voor een goeie Hollandse
Duitse opname van het land van Middelburg, gemaakt in de tweede helft van mei 1940,
geven een duidelijk beeld van de omvang der verwoestingen die door het bombardement
van 17 mei werden aangericht.
zaak") op het distributiekantoor in St.
Laurens en de man die speciaal mee ging
om de veldwachter, waimeer die zich zou
aandienen met een flinke klap buiten
westen te slaan, niet zó hard echter dat hij
er blijvend letsel van zou overhouden. Dat
waren ook Zeeuwen en mede door hun
akties werd het de bezetter knap lastig
gemaakt. Bij velen zullen herinneringen
opgeroepen worden wanneer in het boek
de distributie, de massale rijwieldiefstal
en het ophalen door de Gestapo van gijze
laars wordt verhaald.
Ook de militaire akties worden er zeer
uitvoerig in beschreven en het is ver
rassend hoeveel foto's de samenstellers
van het boek wisten te achterhalen waar
van sommige „meer dan duizend woorden
spreken". Uniek zijn de foto's die de 17-
jarige Jos de Ligny in sept. 1944 in haar
woonplaats Serooskerke maakte van het
Duitse vergeldingswapen de V2.
Uiteraard wordt ook ruime aandacht
besteed aan het geallieerde bombarde
ment van de Walcherse zeewering. Wal
cheren was immers één grote Duitse ves
ting, volgepakt met militaire objecten. De
angst die de burgers, die niet op tijd
hadden kunnen vluchten, hebben door
gemaakt wordt in intervieuws treffend
weergegeven. Er vielen vele doden en ver
misten. Terecht wordt in een persbericht
over de verschijning van het boek het
volgende gezegd:
Behalve aan Middelburg, Vlissingen en
Westkapelle, plaatsen waarvan frag
mentenvan de oorlogsgeschiedenis eerder
in publikaties werden geopenbaard, be
steedt dit boek bijzonder veel aandacht
aan de gebeurtenissen in de kleinere Wal
cherse gemeenten, waar zich vele drama
tische zaken hebben afgespeeld, die tot nu
toe niet of nauwelijks naar buiten zijn
gebracht.
Zo is „WorsteUng om Walcheren" een
boek geworden, waarin de Walcherse
mens met zijn zorgen, noden en verdriet
centraal staat.
THOLEN
Eremedaille voor G. Schot De 5 8-
jarige heer G. Schot ontving de ere
medaille van de Orde van Oranje Nassau
in brons voor zijn 40-jarige diensttijd bij
de P.T.T. De heer Schot was kabel- en
telefoonmonteur en is onlangs in de
V.U.T.-regeling gegaan.
Dam- en Schaakvereniging
Ontspanning" te Ouddorp
In de op maandag j.l. gespeelde wedstrijd
van de heer J. Soeteman tegen de heer J.
W. J. Breve werd na een overwinning het
kampioenschap behaald.
De heer J. Grinwis kon theoretisch nog
boven de heer Soeteman eindigen, indien
laatstgenoemde zijn beide resterende par
tijen tegen de heren Breve en Glerum zou
verliezen.
Doordat de heer Soeteman zijn eerste
partij won en de heer Grinwis zijn af
gebroken partij, die hij gewoimen stond en
nu zelfs tijdens het uitspelen van de partij
de winstkansen aanvankelijk nog verder
uitbouwde, toch verloor, kwam nog on
verwacht de kampioen uit de bus.
De gedetailleerde uitslagen van 6 mei
1985 zijn:
K. v.d. Wende - P. J. Glerum 1 - O
J. W. J. Breve - J. Soeteman0-1
J. Grinwis - J. Dijkstra0-1
Eindstand Ie afdeling:
J. Soeteman17-13
M. Breen18- \2'A
J. Grinwis18- 12
Kr. v.d. Wende18-12
C. Wassenaar18-10
G. J. M. van Alebeek18 - 81/2
E. Santifort18 - 7'/2
J. Dijkstra18- 7
J. W. J. Breve18- 3
P. J. Glerum17-2^2
De heren Breve en Glerum degraderen
naar de 2e afdeling.
Eindstand 2e afdeling:
A. J. Kastelein24-20
A. van Huizen24-17
M. J. J. van Doorn24-15
J. van HeestIA-WA
C. Orgers24- 10!^
P. Breve24-7'/^
R. Kickert24 - 2Vi
OUDE TONGE
De door de kerkeraad van de Herv. Ge
meente beroepen predikant ds. N. P.
Kleiberg uit Vinkeveen, heeft dat beroep
aangenomen.
D aarmee ziet de kerkeraad het 3 e beroep
gehonoreerd dat sinds het vertrek van ds.
P. de Jager op 9 december vorig jaar werd
uitgebracht.
Wanneer ds. Kleiberg zijn intrede zal
hebben gedaan zullen, onverwachte om
standigheden voortbehouden, alle op Goe-
ree Overfiakkee aanwezige predikants-
plaatsen bezet zijn. De gemeenten wor
den dan gediend door 17 predikanten en 3
hulppredikers, t.w. dhr. Meuleman te Oud
dorp, dhr. Groenendijk te Sommelsdijk en
kand. Zuijderduijn die in Stellendam bij
stand in het pastoraat komt verlenen. Een
zo volledige bezetting is sinds de oorlog
niet meer voorgekomen.
HERKINGEN
De Zendingskrans „De hand aan de
ploeg" van de Ger. Gem. houdt a.s.
dinsdag 14 mei weer een oliebollendag.
Deze zijn te koop bij dhr. Chr. Huizer, Jan
Deugtstraat 6. De opbrengst is geheel ten
goede van de zending.
OOLTGENSPLAAT
Aan het solistenconcours a.s. zaterdag
11 mei in „Melishof' te Melissant zullen
ook drie jeugdleden van de Muziekver
eniging U.D.I. deelnemen. Het zijn de
gebroeders Henry, Demitri en Marco
Buurman, die resp. een trombone, bugel
en piston zullen bespelen.
OUDE TONGE
Nadat enkele jaren geen wielerronde
weer plaats vond, is tijdens het feest t.g.v.
700jaarGrijsoordvorigjaar opnieuw een
ronde verreden en met groot succes.
Zich gesteund wetend door middenstand
en bedrijfsleven en met medewerking van
gemeente, rijkspolitie en een werkploeg
heeft het comité gemeend ook dit j aar weer
een wielerevenement te organiseren.
Deze zal plaats vinden op zaterdag 29
juni a.s. Er zal gestart worden met de
jeugdronde om 12.45 uur, vervolgens de
start van dames en veteranen om 13.30
uur, de C categorie start om 14.45 uur,
tenslotte sluit om 16.00 uur de wieler
ronde met de B categorie.
De inschrijving is vanaf heden open
gesteld bij de heer H. van Kampen, Ken-
nedystraat 4, Oude Tonge. Tel. 01874 -
2717.
Dhr. de Jager, van de Jager's Gewas-
beschermings b.v. te Oude Tonge gaat
zich voortaan ook toeleggen op de be
strijding van ongedierte. Hij heeft om de
nodige kennis te vergaren een cursus ge
volgd bij de Stichting Vakopleiding On
gediertebestrijding (SVO) welke hij dezer
dagen met goed gevolg afrondde.
Dhr. de Jager heeft inmiddels vele adres
sen van welke mag worden verondersteld
dat ze zijn hulp zouden kunnen gebruiken
aangeschreven en hen in kennis gesteld
van de aanvullende aktiviteit van zijn be
drijf Dhr. de Jager heeft de overtuiging
dat aan die dienstverlening een levende
behoefte" bestaat. De te bestrijden dieren
zijn o.a. ratten, muizen, mijten, insekten,
houtworm, wespen en wespennesten en
vele andere.
Langeweg 30 NIEUWE TONGE 01875 -1396
FOCWA
vooraOe zcfcerheul
VINGERLING 3 - MiDDÈLHAHNIS - TEL 01B70 - 2618
ca ca C3
■f
.^^.]^.4.l^.l^.l^.4.l^J^l^l^lH^.l^■l^4■'^'^'^'^'^'^'^'^'^■'^'^%■
MERCEDES-BENZ
stad aan 't Haringvliet
Tel. 01871 - 1553
BEDRIJFSWAGENS
immmmmmt
Kastanjelaan 41-43
autorichtspecialisl
