EIIIVt1DEt1-l1IEUW5
Uit de Historie
Iets over Dirksland
JOHANNIS VAN DER KEMP.
Maar weinig belangstellenden op
Jaarvergadering CBTB afd. Flakkee
afwezig
Ongetwijfeld
ZALIGEN HEBRE
Valeriaan
dubbel-blind getest
Een nationale
computerwedstrijd
voor jongeren
VOOR DEN
Het abonnementsgeld
1985
J. Dogterom
Dr. G. J. Dogterom
CNV helpt bij invulling
belastingformulier
No. 5371
Ds. Johannes Henricus
Janssonius
Ds. Johannes van der Kemp
Galenus Roëls (1733-1748)
Kornelis Brinkman 1774-1790
Vele abonnees hebben reeds het
abonnementsgeld voor 1985,
zijnde 46,aan ons over
gemaakt, waarvoor wij hen har
telijk dankzeggen.
U kunt genoemd bedrag over
maken op onze postrekening nr.
16 79 30 of op onze bankreke
ning nr. 34.20.01.108.
Hartelijk dank voor uw mede
werking.
Adm. Eilanden-Nieuws
Vooruitzichten
TAXATIE NODIG?
makelaar tamboer belten
IZZI
Micro Masters Holland
3e Blad
VRUDAG 15 FEBRUARI 1985
Ds. Cornells Brinkman schreef 23 augus
tus 1786, over Dirksland in de voorrede
van de Heidelbergsche Catechismus van
Ferré en hem, het volgende:
Doch dewijl mijne tegenwoordige
standplaats bij duizenden niet anders
bekend is dan in naam, omdat zij in de
voortreffelijke en stichtelijke werken
van JANSSONIUS, laatst zeer ge
liefd herder en leeraar te Groningen,
VAN ROELS, en wel meest van J.
V.D. KEMP over de Heidelb. Catech.
gezien hebben, dat ook die waardige
schrijvers Predikanten te Dirksland
zijn geweest, vonden wij het niet on
gevoegelijk van dezelve dit weinige
bekend te maken. Dirksland is, be
nevens Sommelsdijk, Middelhamis,
de Oude Tonge en Ooltgensplaat, een
vrij groot en wel bebouwd dorp van het
ongemeen vruchtbare eiland Over-
flakkee, hetwelk ook wel Zuid-Voome
genoemd wordt, en behalve genoemde
plaatsen, ook nog bevat Melissant(dat
kerkelijk vereenigd is met Dirksland,
en een kapelletje, waarin de Dirks-
landsche leeraar viermaal in het jaar
predikt, heeft), Herkingen, de Nieuwe
Tonge, Stad en Den Bommel, alle
dorpen, die niet gering zijn, schoon
kleiner dan de eerstgenoemde. Dat
groote en schoone eiland ligt tusschen
Holland en Zeeland in, doch het be
hoort zoowel kerkelijk als burgelijk tot
Holland, uitgezonderd het eenige
Sommelsdijk, dat Zeeuwsch is, en
slechts een klein uur van ons af ligt.
Dirksland is de oudste plaats van dit
eiland vóór anderen ingedijkt in het
begin van de 15de eeuw. Hetzelve is
voorzien van eene ruime en fraaie kerk,
waaraan een groot choor is; en schoon
daar eigenlijk geen pastorie is, heeft
men nochtans een huis, dat bestendig
ter bewoning van den Leeraar gehou
den wordt. Hetzelve behoort aan de
Diaconie, en wordt verhuurd aan den
Predikant. Weleer was dat huis vrij
slecht, maar nu zeer goed, alzoo de
Breede Kerkeraad met toestemming
van den Achtbaren Magistraat, de
goedheid gehad heeft, om hetzelve
geheel te vernieuwen, niet lang na
mijne komst in deze gemeente. Van
meer belang is het, dat ik vermeld, dat
de Gemeente onder de talrijkste van dit
land is, hebbende 400 lidmaten of
daaromtrent, en ook onder de beste, als
zijnde vrij beschaafd, zedig. Gods
dienstig en Leeraar-lievend. Gelijk
hier verscheidene waardige mannen
kloekelijk gearbeid hebben tot stich
ting van dit beminnelijk volk, zoo heeft
ook Gods goede Geest in sommige
tijden, en (waarom zoude ik dat nu tot
's Heeren roem niet zeggen?) ook in
den aanvang van mijne zoo wonderlijk
hier overgebrachte dienst, krachtig in
verscheidenen ter verwekking en be
vordering van geloof en bekeering ge
werkt. Ach! dat die heugelijke tijden
ook thans wederkeerden!
Over de bovengenoemde ds. Johannes
Henricus Janssonius vond ik in de 1 e druk
der Chr. Ene. dat hij in 1723 dominee te
Dirksland werd.
Ook: „De prediking van Ds. J. H. J. was
ernstig en gemoedelijk". Hij bleef er tot
1731 en vertrok naar Embden.
Ds. Johannes van der Kemp was van
1692 af predikant te Dirksland waarbij de
17 de november 1718 overleed.
Terwijl hij preekte, zeeg hij, bijna leven
loos, op de kansel neer.
Hij heeft zich naam gemaakt door zijn
boek. De Christen geheel en al het Eigen
dom van Christus in leven en sterven,
vertoond in drieënvijftig predikatieën over
de Heidelbergsche Katechismus, herhaal
de malen herdrukt (Ontleend aan de Chr.
Ene. op: Kemp. De schrijver van- dat
artikel Dr. H. Kaajan had de 14de druk
voor zich).
In het boek dat ik nu heb, staat het
volgende Grafschrift:
(Dit exemplaar heb ik pas gekregen na
1953. Na de Ramp vroeg iemand on.
Van der Kemp's Catechismus, omdat
deze was verloren gegaan. Ik gaf hem toen
deze oude schrijver, die m'n vader in z'n
bezit had, en die ik wel enige keren
geraadpleegd had).
Van der Kemp werd opgevolgd door Ga
lenus Roëls (1733 - 1748).
Dan volgden nog 2 predikanten en toen
volgde:
Van dezen citeerde ik het bovengenoemde,
dat voor zichzelf spreekt.
Hij spreekt hier ook van Melissants ka
pelletje.
In „Beschrijving van het Eiland Goede-
reede en Overflakkee" door J. v.d. Waal
en F. O. Vervoom (waarin ik in 't boven
staande iets ontleende) wordt gezegd dat
dit kapelletje tot 1828 werd gebruikt voor
kerkdiensten. In 1829 werd deze kerk
geheel tot school verbouwd en bleef als de
„Ouwe Schole" bekend tot in mijn jeugd.
Voor de Hervorming was het gebruikt
voor de uitoefening van de R.K. gods
dienst.
In „Ned.-, Stad- en Dorp beschrijver"
lezen we: over dit kerkje, dat er op een
klein vierkant torentje staat met een spits
er op en „in dezelve is een klein klokje".
Deze kerk met het daar annex zijnde
kerkhof en schoolhuis, werden in een
goede order onderhouden.
In Boers Beschrijving van het Eiland
Goedereede en Overflakkee staat de vol
gende illustratie met onderschrift.
Dit Dorpje ligt vrij aangenaam,
'Tis klein, en brengt flechts voordeel aan.
Door 't graan en meekrap dat er groeit;
Vermits de handel hier niet bloeit.
Moet ook den Landman door zijn graanen.
De weg tot onderhoud zig baanen.
h;
Omnefacrum mors importuna profanat.
Omnibus obfcuras injicit illa manus. OVID.
Ier rust het stoflyk deel van Godts ervaren tolk.
Die langs den ouden wegh op vasten grondt zyn volk,
Zyn willige Gemeent', door leering en door leven
Den regel van Godts wet getrou heeft voorgeschreven.
Hoe onderscheiden kon hy elk naer zynen staet
Bedienen van bericht, van hulp, van troost, van raet.
Heel DIRXLANT moet van zyn' doorslaenden ernst getuigen,
Dat als een honigby het eêlste wist te zuigen
En op te garen uit de bloemen van zyn leer.
Maer ach! die boetgezant JOHANNES leeft niet meer.
De groote VAN DER KEMP is van zyn post ontslagen,
En van Godts Englewacht ten hemel ingedragen.
JOH. VAN DOESBURG
Overleden in Dirxlant den
17den in November 1718.
Van 1828 af moesten Melissants Her
vormden dus in „het Durp" (Dirksland
werd zo aangeduid) naar de kerk tot 1863
toen op Melissant de Herv. Kerk verrees.
Stellig is m'n vader daar ook in de Ned.
Herv. Kerk gedoopt, na 21 oktober 1857
geboren te zijn.
Ik denk dat kerkse Hervormden ook voor
1828 niet genoeg hadden aan de 4 keer per
jaar dat op MeUssant dienst gehouden
werd.
We mogen dus veilig aannemen, dat die de
Hervormde Kerk van Dirksland in de tijd
van Van der Kemp en Brinkman hebben
bezocht en het Durp en z'n kerk hebben
gezien, mogelijk zoals op de volgende
illustratie uit Boers' boek: van 1843:
Ze gingen dan het „Kerkepad" van Me
lissant naar Dirksland. Dat pad liep niet
door de Grutter, zoals ik eens schreef,
maar lag meer in de buurt van de tram
baan. Wel liep het uit op het Kromme-
paadje.
(Later ging iemand wel door de Grutter
naar de Gereformeerde Gemeente).
Voor genealogisch onderzoek heb ik eens
het duplicaat doopboek van de Ned. Herv.
Kerk geraadpleegd en ik herinner me 2
dingen: In dat boek van 1808 of wat later
stond:
Christelijke Gereformeerde Gemeente.
Dat was inderdaad de naam van de kerk
der Reformatie.
Deze was de Christelijke kerk, tot refor
matie gekomen.
(Die naam mochten de Afgescheiden ge
meenten niet dragen van koning Willem I,
en een déél van die gemeenten nam de
nieuwe naam: Chr. Afgescheiden Ge
meente aan).
De kinderen werden in die tijd heel vroeg
gedoopt.
Over Dirksland Gemeente vond ik in een
levensschets van Ds. Pierre D ammes Ma
rie Huët die van 1871-1875 in Dirksland
stond:
„Tot nu toe was de gemeente onder libe
raal of modern bestuur geweest.
De rampzalige kerkelijke strijd moest nu
gestreden worden en na hevige tegenstand
werd de overwinning door de rechtzinni-
gen behaald".
In deze Gereformeerde gemeente bond
ds. Huët de strijd aan tegen wat hij de
utral-orthodoxie noemde. Over zijn leven
nog 't volgende:
I. Hij preekte eens over de kranke in het
badwater van Bethesda. Hij schreef:
Ik vergeleek de enge bekrompen voor
stelling, die zoovelen zich maakten van
de bekeering, bij den poel Siloam, die
slechts éénmaal 's jaars en dan nog
slechts voor één kranke een middel tot
genezing was, en plaatste daartegen
over de vriendelijke vrage van den
Heere Jezus tot eiken kranken zon
daar: Wilt gij gezond worden? Waarop
ik tot mijne toehoorders zeide: „Gij
moogt gelooven; gij moet gelooven; en
eindelijk gij kunt gelooven".
De ontsteltenis onder de rechtzinnige
vrienden te Dirksland was groot.
Eenigen van de vrienden kwamen mij
bezoeken om mij hunne ergernis of
droefheid over zulke schadelijke kette
rij kenbaar te maken. Ik ontving hen
Het vruchtbaar DIRKSLAND, is zeer oud;
legt aangenaam, zindelijk, wel bebouwd,
'T Dorp heeft daar bij tot nut een Haven,-
Die dorp- en veldlings winst' doen staaven.
vriendelijk, maar bleef hen wederstaan.
Den Zondag daarop predikte ik over
den tekst: „Christus te Zijner tijd voor
de goddeloozen gestorven" en begon
mijne rede met te zeggen, dat er men-
schen waren, die aanstoot genomen
hadden aan mijn prediking van den
vorigen Zondag en mij beschuldigden
niet de zuivere waarheid te verkon
digen en dat ik, wat mij betreft, liever
zoude wenschen, dat mijne tong ver
lamd werd, dan dat ik iets tegen de
waarheid Gods prediken zoude. Ook
dien dag predikte ik het volle Evan
gelie".
Ik denk dat m'n vader op dit geval doelde,
toen hij vertelde: Ds. Huët zei op de prek-
stoel: Ik mag verstommen, als ik de waar
heid niet spreek, en hij kon z'n mond niet
meer opendoen.
Deze lezing zal denkelijk wel onjuist zijn.
Wordt iets dóór verteld, dan wordt het
gemakkelijk onbedoeld verdraaid.
II. Ds. Huët lieet de Afgescheiden blinde
ds. Juch van Middelhamis in de Herv.
Kerk te Dirksland optreden, (ds. Juch
stond sinds 31 januari 1875 te Middel-
harnis). DEnkelijk in een door de weekse
dienst).
Ds. P. Huët
III. toen hij al wat jaren uit Dirksland
was, verviel hij tot spiritisme. Gelukkig
kwam hij tot bekering en toen hij in 1890
voor heet eerst weer te Goes preekte gaf
hij als voorzang op, „Gelijk een schaap
heb ik gedwaald in 't rond".
Dit laatste detail ontleende ik aan wat L.
van Wallenburg indertijd in Eilanden
Nieuws schreef.
J. L. Struik
De bewering van de aig. secretaris
van het Landbouwschap drs. M. L.
de Heer dat de Nederlandse land
bouw een dichtgeweven organisatie
patroon heeft moge waar zijn; maar
op de dinsdagmiddag gehouden
jaarvergadering van de afd. Flak
kee van de CBTB was daar weinig
van te merken. Slechts 14 belang
stellenden waren in „de Wiek" te
Dirksland aanwezig; een aftredend
bestuurslid was er niet maar ook de
nieuwe kandidaat schitterde door
afwezigheid. Er was maar weinig
vergaderanimo, dat werd boven al
les duidelijk.
De aanwezigen waren dan ook nauwe
lijks gelukkig met het beschikbare saldo
over 1984 van 13.114,58. De kosten
van het secretariaat bedragen slechts
82,50 waarom uit de vergadering tot
meer aktiviteiten werd opgeroepen. De
suggestie werd gedaan de voorzitter en
de secretaris elk een jaarlijkse vergoeding
van enkele honderden guldens 400,
toe te kennen. Overigens bleek het af
delingsbestuur, na dhr. E. R. van Putten
die vorig jaar aftrad, nu gepresideerd door
dhr. C. Wielhouwer, vorig jaar aktief te
zijn geweest met o.a. het geven van prak
tische adviezen. Van het houden van cur
sussen was minder terecht gekomen om
dat de late oogst in het najaar de leden
bezig had gehouden waardoor de tijd voor
het volgen van cursussen had ontbroken.
Door dhr. de Heer werd een inleiding
gehoudenoYer de,.vooruitzichten voor de
landbouw". De spreker entte zijn be
schouwing voornamelijk op de voorstellen
en beslissingen van de Europese Com
missie in Brussel. Vooral springt dan in
het oog het voorstel de graanprijzen met
3,6% te korten. De graanmarkt wordt
gezien als de toetssteen voor het markt- en
prijsbeleid; de graanprijs blijkt invloed te
hebben op de prijs van vele andere akker-
bouwprodukten. Dhr. de Heer durfde dan
ook geen al te positieve vooruitzichten uit
te stallen, al is anderzijds waarneembaar
dat het economisch dieptepunt is ge
passeerd. Enkele gunstige ontwikkelingen,
als de terugloop van de inflatie gevoegd bij
het gegeven dat de Nederlandse landbouw
goede kwaliteit levert en een goede afzet
organisatie heeft deed dhr. de Heer voor
stellen dat er vertrouwen mag zijn met de
bedrijven de moeilijkheden te overwinnen.
Interessant was het dhr. de Heer te volgen
in zijn kijk op met name de graanmarkt nu
Amerika overweegt de tot dusver gel
dende prijsondersteuning drastisch te ver
minderen. Veel kleinere bedrijven gaan
daar failliet waarvan misschien het gevolg
is dat de graanproduktie nog massaler zal
worden aangepakt door steeds grotere
daarin gespecialiseerde bedrijven.
Spreker bleek er huiverig voor te zijn dat
de verschillende EEG-lidstaten eigen na
tionale maatregelen zullen gaan nemen,
een risico dat wordt versterkt naar mate de
prijsniveau's onder druk komen te staan.
„Levensgevaarlijk" voor de Europese
Gemeenschap noemde dhr. de Heer die
nationale maatregelen omdat ze een ver
dere harmonisatie in de weg zullen staan.
In vergelijk met meerdere EEG landen is
de economisch-sociale situatie in ons land
de slechtste niet. Wel zijn er de zorgen om
het milieu en de werkgelegenheid. Aan dat
laatste probeert het Landbouwschap een
bescheiden weerstand te bieden door een
mogelijkheid te scheppen dat werklozen
op het agrarisch bedrijf aan de slag kunnen.
Middels een tijdelijke loonkostensubsidie
zou het voor de ondernemer aantrekker-
lijker kunnen worden niet langer arbeid
door kapitaal te verdringen. Spr. betreur
de het dat een constructie als door het
Landbouwschap voorgesteld moeilijk in
pasbaar is in het beleid van Sociale Zaken:
Het gaat overigens niet om duizenden-,
maar naar dhr. de Heer schatte om zo'n
driehonderd arbeidsplaatsen in de Neder
landse landbouw.
Het milieuprobleem laat zich steeds na
drukkelijker gelden waarom twee nieuwe
wetten in voorbereiding zijn, de Wet op de
bodembescherming en de meststoffenwet
met welke de landbouw te maken zal
krijgen. Het zal zaak zijn de bodem maxi
maal-, maar ook zo verantwoord mogelijk
te gebruiken.
Een studie van de V.U. maakte duidelijk
dat voor het dekken van de Nederlandse
behoeftes, voedsel, delfstoffen e.d., Neder
land buiten de eigen grenzen 13 miljoen
ha. land gebruikt!
Het betoog van de inleider werd met
aandacht beluisterd. Dhr. de Heer vond
het een goede zaak dat de Nederlandse
landbouw goed georganiseerd is zodat met
de Overheid kan worden meegedacht in
het nemen van beslissingen in de hoop dat
die beslissingen ook beïnvloed kunnen
worden, al moest dhr. de Heer met spijt
vaststellen dat dat helaas niet altijd het
geval is. Desondanks is het dicht geweven
organisatiepatroon van grote waarde te
schatten om tot gemeenschappelijke uit
spraken te komen die te noodzakelijker
worden naarmate de druk op de landbouw
sector toeneemt.
beëdigd taxateur
01870-3477 M
van 23 februari
tot 11 maart a.s.
Huisartsen
Waarneming
door overige artsen.
Het Ministerie van Onderwijs en We
tenschappen organiseert een nationale
computerwedstrijd voor meisjes en jon
gens van 15 t/m 18 jaar. De wedstrijd heet
Micro Masters Holland en loopt van
maart tot en met april.
Schoolgaande jongeren of partieel leer
plichtigen kunnen meedingen in drie cate
gorieën: een eigen geschreven program
ma, een originele computertoepassing of
computerkunst (muziek, beeld, geluid).
De wedstrijd wordt gehouden in drie ron
des: een selectieronde op 22 maart, een
regionale voorronde op 12 april en een
Nationale Finale op 27 april. Minister
Deelman reikt dan persoonlijk de prijzen
uit.
De negen hoofdprijswinnaars mogen op
kosten van de EEG een week naar Italië.
Zij zullen daar met 120 andere jongeren
uit de Gemeenschap experimenteren met
comaputers en kennis maken met nieuwe
technologieën. Het Nederlandse bedrijfs
leven heeft daarnaast nog tal van andere
prijzen ter beschikking gesteld, zoals com
puters, programma's e.d.
Om deel te kunnen nemen moet men een
informatiepakket aanvragen bij het wed
strijdsecretariaat. Daarin zit tevens een
aanmeldingsformulier. De inschrijfter
mijn sluit op 9 maart aanstaande. Kandi
daten kunnen hun volledige naam, adres
en woonplaats op een briefkaart schrijven
een die sturen naar: Micro Masters Hol
land, Antwoordnummer 10316, 2400
WB Alphen aan den Rijn. Een postzegel
is dan niet nodig.
Eind vorig jaar verscheen een proef
schrift, waarin de werkzaamheid van va
leriaan ter discussie werd gesteld. Het
vooraanstaande huisartsenblad Recept
van januari 1985 maakt melding van een
odnerzoek in West-Duitsland, waaraan
tachtig ouderen uit een verpleeg- en een
bejaardenhuis hebben deelgenomen.
Daarbij werden het valeriaan-preparaat
Valdispert en een placebo, een onschade
lijke stof die alleen uiterlijk op een genees
middel lijkt, tegen elkaar getest.
Alle patiënten hadden bepaalde vormen
van nerveuze stoornissen. De deelnemers
kregen driemaal daags twee Valdispert-
dragees of een placebo. Voor, tijdens en
na het onderzoek werden door middel van
beoordelingsschalen het welzijn en het
gedrag van de deelnemers gemeten. Ze
konden zelf op een schaal van 1 tot 5 hun
welzijn (stemming, humeur, vermoeid
heid, gespannenheid) aangeven. Artsen
en verpleegkundigen hielden ook hun ge
drag bij, waarbij werd gelet op onder meer
hun sociale aanpassing, interesse voor
anderen, en prikkelbaarheid.
Uit het onderzoek kwam naar voren, dat
het valeriaan-preparaat een positieve in
vloed had op welzijn en gedrag. Inslaap-
en doorslaapstoomissen alsook vermoeid
heid verminderden. De onderzoekers
spraken van opvallende verschillen met de
groep patiënten die een placebo kregen
toegediend.
De verwarring, die eind vorig jaar over
valeriaan is ontstaan, was voor de fabri
kant aanleiding om op onderzoek uit te
gaan, hoewel er over dit plantaardig kal
meringsmiddel al heel wat literatuur be
staat. Mogelijke bijverschijnselen worden
dan ook hooguit toegeschreven aan de
alcohol, welke dient als basis voor vale
riaan-tincturen. Valeriaan is echter ook
als dragee-vorm bekend.
„Het aantal mensen dat zijn belasting
formulier door ons deskundigenteam laat
invullen wordt steeds groter. Door de
tweeverdienerswet verwachten we dit jaar
extra aanloop. Je kunt merken dat veel
leden, die vroeger hun formulieren zelf in
vulden, nu voor alle zekerheid naar onze
belastingzittingen komen, omdat de for
mulieren steeds ingewikkelder zijn ge
worden". Dit zegt Léon Phernambucq,
distriktsbestuurder van het CNV en te
vens coördinator van de CNV-belasting-
zittingen, die in de maand maart weer
overal in Zeeland worden gehouden.
„Een team van zo'n veertig invullers is
de laatste maanden intensief opgeleid om
de steeds zwaarder wordende „belasting-
klus" te klaren. Het zijn allemaal vrij
willigers diesoms al langer dan tien jaar
iedere keer weer de bereidheid tonen de
steeds ingewikkelder belastingstof tot hun
geestelijk eigen te maken en zich door
het invullen van de formulieren hun
mede CNV-ers helpen. Ze doen dat vol
strekt belangenloos".
Over de zittingen die door de belasting
inspectie worden georganiseerd, zegt
Phernambucq: „Ik vind dat onze leden
daar toch mee moeten oppassen. De in
spectie is nu eenmaal de „natuurlijke
vijand" van de belastingbetaler. Op onze
zittingen wordt intensief gekeken welke
aftrekposten binnen het wettelijk kader
mogelijk zijn. Het is niet ondenkbaar dat
de belastingdienst zich uitsluitend richt op
het formeel juist invullen van de formu
lieren zonder alle mogelijkheden voor af
trek nader te onderzoeken".
In Middelhamis wordt een belasting
zitting gehouden op maandag 11 maart in
„De Hoeksteen", Ring 13.
Aanvang: 19.30 uur.
slaagt U beter met uw inkopen
als U eerst de advertenties leest
