Afgescheidenen
te Melissant tot 1912
Orgelconcert
met samenzang
OPEN DAGEN:
Nieuwe diaseries
bi|belvertaaiwerl(
Chr. Afgescheiden Gemeente
Een advertentie
in Eilanden-nieuws
heeft altijd succes..!
CHRISTELIJKE SCHOOL VOOR
MIDDELBAAR BEROEPS-ONDERWIJS
"ROERDOMPLAAN"
(I)
n^oe
Sommelsdijk:
Deja vestigt aandacht
op nieuwe meubelstoffen
Drukriolering in gebruik
Het abonnementsgeld
1985
Ivan Lint
autoschade bv
Ni(
32
Bladz. 2
,EILANDEN-NIEUWS'
VRUDAG 18 JANUARI 1985
Aanvankelijk had ik gedacht over dit
onderwerp wat te vertellen in de rubriek:
„Op z'n Flakkees gezeit". Maar omdat én
Flakkeeënaars en mensen van „de Over-
kante", moeite blijken te hebben met het
lezen van 't Flakkees, meende ik, dat,
gezien dit onderwerp, 't goed zou zijn
hierover in 't Nederlands te schrijven.
Dhr. A. Keizer, Achterweg 30, Melis
sant, heeft zich zeer verdiept in de ge
schiedenis van het'kerkelijk leven te Me
lissant en van hem heb ik gegevens ge
kregen. Ook heb ik er veel over gelezen in
boek en blad en er veel over horen ver
tellen.
In mijn artikelen wil ik nu die gegevens,
wat op een rijtje zetten, voor hen die deze
historische bijzonderheden niet bij elkaar
hebben, of ze niet hebben, doordat ze de
boeken of bladen niet ter beschikking
hebben, en er niet over hoorden vertellen.
Ik begin dan met het volgende: Toen de
Regering in 1836 het bekende „Tabel
larisch overzicht nopens de woelingen in
de Ned. Hervormde Kerk" samenstelde,
werd onder „Algemene aanmerkingen"
het volgende aangetekend:
„In de ringen Brielle en Geervliet heerst
de beste geest. In de ring Sommelsdijk is
het veel erger. Het kwaad dagtekent daar
vanjaren herwaarts en op ieder dorp bijna
vindt men er die kleine conventikelen
houden en de kerk verzuimen. De meeste
te Middelhamis, Stad, Ooltgensplaat,
Nieuwe Tonge en Stellendam; de minste
te Dirksland en Goedereede. De geest is
minder steil rechtzinnig dan wel mystiek-
piëtistisch. Ds. J. Ie Roy (te Oude Tonge)
zelfs is in haat Er is nogtans grond om te
vertrouwen, dat als de gemoederen niet
opgehitst worden, het er neit tot stellige
scheuringen zal komen, doch anders zijn
er Separatistische verenigingen te wach
ten. In de meeste gemeenten van de ring
Sommelsdijk van een overgroot getal zo
dat sommige dier gemeenten tot beneden
de helft zou verminderen". (Kerkhisto
rische Kroniek 1967, 4e jg. no. 1).
Hierbij 2 opmerkingen:
Onder Dirksland zal denk ik wel gerekend
moeten worden: Melissant, omdat de
Ned. Herv. Kerk daar van 1863 dateert.
Ik dacht dat dit overzicht wel duidelijk
maakt, dat meer dan de helft van de
Flakkeese mensen van dezelfde geest als
de Afgescheidenen was. En ook dat de
Afscheiding wortelt in de gezelschappen
der Nadere Reformatie.
Nu citeer ik nog meer uit dit nummer der
Kerkhistorische Kroniek:
„Uit die gezelschapskringen moet dan
reeds in 1836 een Afgescheiden gemeente
zijn ontstaan, waarvan de leden in ver
schillende plaatsen op het eiland woon
den".
Bij Kon. Besluit dd. 6 september 1841
werd de Chr. Afgescheiden Gemeente op
het Eiland Overflakkee en Goedereede
erkend, op verzoek van de Koning, onder
tekend door 78 leden die over het gehele
eiland verspreid woonden en wel te Mid
delhamis 3; Sommelsdijk 12; Dirksland
9; Melissant 2; Stellendam 12; Goede
reede 1; Ouddorp 10; Herkingen 8; Stad
aan 't Haringvliet 11 en Ooltgensplaat 10.
Te Middelhamis mocht men dus als ge
meente samenkomen, maar als de leden in
hun eigen dorpen bijeenkwamen, waren
dit weer godsdienstoefeningen buiten de
wet.
Opmerkingen
I Naar aanleiding van het verzoek om
erkenning deelden de burgemeesters van
Sommelsdijk (Jacob de Graaf) en van
Middelhamis (A. van Weel Az.) de rege
ring mee, dat van Middelhamis gerekend
moet worden met de volgende reistijden
(te voet): Sommelsdijk 1/8 uur, Dirksland
luur, Melissant 2 uur, Stellendam 3 uur,
Goedereede 4 uur, Ouddorp 5 uur. Her
kingen 2 uur, Stad aan 't Haringvliet 1 Vi
uur, Ooltgensplaat 3 uur. Men had er dus
heel wat voor over om in Middelhamis
een Gereformeerde kerkdienst bij te kun
nen wonen (,,Het Baken").
Die afstanden spreken oi.s nog meer toe,
als we ons voorstellen dat er geen tram,
bus reed, geen fiets of auto gebmikt kon
worden.
Of men per boerenwagen of kar naar
Middelhamis kon, kan ik niet zeggen.
II In Bijlage VIII in „Geschiedenis van
een Kerk", samengesteld door ds. P. Blok
en Th. de Waal. 100 jaar Gereformeerde
Gemeente Dirksland, werden als leden
van Melissant opgegeven: F. Kmithoff en
L. Kmithoff.
Mogelijk woonden ze op „Melissantse
grond", b.v. te Kralingen, maar dan geld
de afstand van 2 uren voor hen niet.
Weet iemand iets van deze twee?
III Voor de erkenning van de eilande-
lijke gemeente op 6 september 1841 had
den Afgescheidenen van meerdere plaat
sen van het eiland al gekerkt bij ds. Cvan
der Meulen, die 13 juni 1841 te Goes
bevestigd werd als predikant van alle Af
gescheiden Zeeuwse Gemeenten. Mis
schien hadden ook wel Melissantenaren
hem gehoord.
Deze predikant was eerst niet voor emi
gratie maar in 1847 ging hij toch naar
Noord-Amerika.
De emigratielust schijnt ook de Afge
scheidenen van Flakkee sterk beïnvloed te
hebben, want in een rekwest aan de Ko
ning dd. 30 april 1847 wordt door de
kerkeraad meegedeeld dat de Afgeschei
den gemeente te Middelhamis voor het
Eiland Overflakkee en Goedereede op
houdt te bestaan uit hoofde onderscheiden
leden van deze gemeente reeds naar
Noord-Amerika zijn vertrokken en
nog velen, meest allen, binnenkort wensen
en denken te vertrekken.
Nadien schijnen dan slechts zo hier en
daar door de achtergeblevenen, die nu
zonder kerkelijk tehuis waren, wat gezel
schappen te zijn gevormd. Eerst in het
begin der vijftiger jaren worden er ge
meenten gesticht te Melissant en Stad aan
't Haringvliet.
Te Melissant gebeurde dat in 1850.
Mogelijk kerkten er op Melissant ook Af
gescheidenen uit Stellendam (In Stellen
dam werd pas in 1865 een Chr. Afge
scheiden Gemeente geïinstitueerd).
Deze gemeente werd bediend door ds. P.
den Boerr en wel van 1852-1856.
Ds. P. den Boer werd op 7 januari
1828 te Bodegraven geboren als zoon
van Pieter den Boer en Gerrigje den
Olieslager. Hij huwde Dingena van der
Beek en na haar overlijden Magdalena
Boerse. Den Boer studeerde bij ds. F.
A. Kok te Schoonhoven.
(Dit onüeende ik aan „De Afscheiding
vanl834".DeelIIdoordr.A. Smits).
In 1856 ging hij naar Genderen. Na ds. P.
den Boer arbeidde in deze gemeente nog
van 1859 -1860 oefenaar W. Ramen. En
wel in combinatie met Hellevoetsluis.
Deze Chr. Afgescheiden gemeente van
Melissant werd in de zeventiger jaren
opgeheven. Slechts wat huissamenkom-
sten bleven bestaan.
Portret van ds. C. v.d. Meulen
Opmerkingen
I Reedsnuzegik,datDs.P.denBoerna
jaren opnieuw predikant te Melissant
werd. Merkwaardig, dat hij ook twee keer
te Puttershoek stond.
Denkelijk mogen we daamit op z'n minst
afleiden dat men én te Melissant én te
Puttershoek goede herinneringen aan hem
had.
M'n vader sprak over hem als „Boertje".
Mogelijk was hij klein van persoon.
Graag zou ik weten waar er gekerkt werd
en waar z'n pastorie stond. Wie kan mij
dat vertellen?
Tenslotte nog dit over Ds. P. den Boer:
Hij kreeg een dochter Aletta vrij zeker te
MeUssant geboren in de tijd van 1852 -
1856). Deze Aletta den Boer trouwde met
een bakker Joost J. Berkhout van Oolt
gensplaat. Uit dit huwelijk werd geboren
Peter G. Berkhout, die in 1908 op 13-
jarige leeftijd met z'n ouders emigreerde,
denkelijk naar Grand-Rapids.
Peter G. Berkhout trouwde met Joanna
Struyk. Hij was arts te Paterson, (Ook
preekte hij wel, in de Christian Reformed
Church). Over deze Dr. Peter G. Berk
hout schreef het Eilanden-Nieuws enige
keren.
II In de zestiger en zeventiger jaren
moge er weinig te vertellen zijn van de
Chr. Afgescheidenen, we kunnen hier wel
't volgende vermelden.
De instituering van de Ned. Herv.
Kerk op 17 december 1863, des na
middags om 2 uur.
42 manslidmaten waren opgekomen.
Er werd een kerkeraad gekozen, be
staande uit 2 ouderlingen: Leunis van
Es en Jan Human en 2 diakenen:
Adam van Herken en Leendert Koo-
man.
Pas 19 november 1867 werd kandi
daat Margadant beroepen. 10 oktober
1871 kwam de 2de predikant: ds. J. L.
Fortuyn Drooglever en in 1877 ds.
Ellen, die mim 2 jaar bleef.
Het aantal zielen was in 1874 1178,
met recht kon men van de Grote Kerk
spreken.
In 1876 kwamen er wat moeilijkheden. Er
werden lidmaten uit het lidmatenboek
geschrapt, en later weer ingeschreven.
Toen gingen ze echter al naar een andere
kerk, wat tengevolge had dat ze uiteinde
lijk nog eens geschrapt werden en nu
voorgoed. (Deze gegevens ontleende ik
aan het Gedenkboekje 1863-1963, Herv.
Kerk te Melissant). Waarheen deze gin
gen is me niet bekend.
III In 1867 ontstond te Dirksland de
Geref. Gemeente onder het Kmis, met
oefenaar W. C. Huizer, die in 1869 daar
predikant werd (Hierop hoop ik later temg
te komen).
J. L. STRUIK
Davenschot 37
8141 BB Heino (Ov.)
Telefoon 05729 - 2244
Deze maand brengt het Nederlands Bij
belgenootschap twee diaseries uit. „In
hun moedertaal" is gewijd aan het bijbel
vertaalwerk in Kameroen. „Tot uw
dienst" geeft een beeld van het veel
omvattende werk van het NBG.
„In hun moedertaal" is een serie die
onlangs werd opgenomen in Kameroen.
Joumalist Jan J. van Capelleveen en foto
graaf Anne Th. van der Velde nemen de
kijkers mee op hun trektocht langs vertaal-
projekten.
De reis gaat vanuit Yaoundé in het regen
woud via het tussen de westelijke gras
heuvels verscholen Foumban naar de
noordelijker savanne en dan nog verder
naar de Sahel. In al die gebieden wordt de
bijbel vertaald.
Er zijn talen bij die meer klanken kennen
dan ons Nederlands, er zijn talen bij met
een zeer ingewikkelde grammatica, er zijn
ook talen bij waar één en hetzelfde woord
op verschillende toonhoogte uitgesproken
wel vijf of zes betekenissen kan hebben,
ledere taal biedt zijn eigen vertaalpro
blemen.
Deze zeer kleurrijke en afwisselende
serie geeft een goed inzicht in die pro
blemen en brengt bovendien het steeds
wisselende landschap prachtig in beeld.
De tweede serie „Tot uw dienst", gaat
over het werk van het Nederlandse Bijbel
genootschap. Hij beeldt uit hoe de bijbel
vertaald, gedrukt en verspreid wordt,
maar ook hoe het NBG zustergenoot
schappen elders in de wereld steunt bij
hun werk.
ïtAaaï
t>Ne
N/erd
I#^_ NATIONAAL REVALIDATIE FONDS
SINT PHILIPSLAND
Loop der bevolking 1984 Het in
wonertal op 31 december 1983 bedroeg
2309 en op 31 december 1984 was dit
2308. Een vermindering dus van 1 in
woner. In 1984 werden er 45 kinderen
geboren en er waren 14 sterfgevallen.
Door vestiging kwamen er 64 personen bij
en er vertrokken er 96 naar elders. In 1984
werden er 21 huwelijken voltrokken en 2
echtscheidingen ingeschreven.
De serie laat zien hoe geleerden, vak
mensen en vrijwilligers samenwerken om
de bijbel bij de mensen te brengen.
Beide series zijn geschikt voor het onder
wijs en voor catechisatie, maar ook voor
club- en verenigingsavonden en huisbij-
eenkomsten.
Het NBG verkoopt deze series niet,
maar verhuurt ze wel. Ze kunnen worden
aangevraagd bij het Nederiands Bijbel
genootschap, postbus 620, 2003 RP
Haarlem.
Op aanvraag wordt (gratis) een cata
logus van audiovisuele produkties toe
gezonden.
PREDIKBEURTEN ZEELAND
Zondag 20 januari 1985
SINT ANNALAND - Herv. Gem.
10.00 en 18.00 uur ds. Tj. de Jong uit
Poortvliet- Ger. Gem. 9.30,14.00 en
18.00 uur leesdienst- Ger. Gem. in
Ned. 9.45, 14.15 en 18.15 uur lees
dienst.
Hervormde gemeenten op Tholen
THOLEN - 9.30 en 18.30 uur ds. H.
Verheul, v.m. bediening Heilige Doop.
POORTVLIET - 10.00 en 18.00 uur
SCHERPENISSE - 9.30 en 14.30 uur
ds. P. van Bergen Bravenboer.
SINT MAARTENSDIJK - 9.30 uur en
14.30 uur ds. J. van Loon.
STAVENISSE - 10.00 en 18.00 uur ds.
B. den Butter.
SINT ANNALAND - 10.00 en 18.00
uur ds. Tj. de Jong uit Poortvliet.
OUD VOSSEMEER- 10.00 en 18.30
uur ds. Th. v.d. Heijden, v.m. be
diening Heilig Avondmaal en nam.
dankzegging Heilig Avondmaal.
SINT PHILIPSLAND - 9.30 en 14.30
uur ds. A. Cysouw, nam. bediening
Heilige Doop.
Nog eenmaal herinneren we u aan het concert dat morgen
avond, zaterdag 19 januari, in de Ned. Herv. Kerk te
Soirmielsdijk ten bate van de restauratie van het historische
Meere-orgel (1821) zal worden gegeven.
Het orgel zal dan worden bespeeld door Paul Kieviet,
organist van deze kerk.
Het programma is als volgt:
1Opening door ds. L. Kruijmer
2. Improvisatie,
gevolgd door samenzang Psalm 108 1, 2 en 7.
3. Orgel: Sonate VI in a kleine tertsC. Ph. E. Bach
- allegro assai (1714- 1788)
- adagio
- allegro
4. Improvisatie van 3 variaties en aansluitend samenzang
Psalm 98 I, 2, 3 en 4
5. Orgel:
a) „Thema mit vier
Verandemngen"J. H. Knecht (1752-1817)
b) Allegro maestoso uit Concert voor
Orgel of Piano-Forte.Chr.Fr.Rüppe(1753-1826)
6. Improvisatie en samenzang Gezang 154 1, 2 en 3
7. Orgel: Sonate I in D grote tertsC. Ph. E. Bach
- allegro di molto
- adagio e mesto
- allegro
Sluiting
Improvisatie en samenzang Gezang 135
1, 2 en 3
Toegangsprys: Volwassenen 4,en, scholieren
De aanvang is om half acht.
2,50
HUIS VERKOPEN?
makelaar tamboer bellen
DD
Oud-Middelharnisse 100 jaar
In Rijswijk, in het verzorgingshuis Vre-
denburch, heeft vorige week een be
woonster haar 100e geboortedag gevierd.
Het was mevr. Cornelia Johanna van
Giessen-Huysmans.
In het krantenknipsel dat ons werd toe
gestuurd wordt ze een frêle bewoonster
genoemd die met haar honderd jaar nog
helemaal bij de tijd is. De 100-jarige zo
vermeldt het bericht uit „Groot Rijswijk"
werd als Cornelia Johaima Huysmans in
Middelhamis geboren; ze is 65 jaar ge
huwd geweest.
ROTTERDAM Voor belangstel
lende bezoekers aan de eerste Meubel-
inkoopdagen van dit jaar heeft Deja een
aantal interessante noviteiten achter de
hand gehouden. Het nieuws betreft voor
namelijk moderne platweefstoffen, waar
van zeker de kwaliteit „Barbados" met
zijn sprekend diagonaaldessin hoge ogen
zal gooien. Verder zijn er nog chique
uitziende chenille-gobelins en de koUektie-
uitbreiding voor dit voorseizoen wordt
afgerond met een voor modem gestileerde
stijlmeubelen ontwikkelde jacquardve-
lours („Arco").
De Intemationale Meubelinkoopdagen
worden gehouden in Utrecht van maan
dag 11 t/m woensdag 13 febraari a.s.
THOLEN
Burgemeester E. Baerends van Tholen
heeft vrijdagmiddag de onlangs in de bui
tengebieden aangelegde drakriolering in
gebruik gesteld met het opendraaien van
een afsluiter. Dit gebeurde op de riool
waterzuiveringsinstallatie te Sint Maar
tensdijk. De dmkrioleringen ter lengte van
30 km is aangelegd bij de 7 woonkemen
van de gemeente Tholen. De gemeente
ontvangt van het rijk gedurende 25 jaar
een jaarlijkse bijdrage van 1000,per
aansluiting. De totale kosten van het pro-
jekt bedroegen 3.000.000,—
Na een toespraak van de burgemeester
werd ondermeer het woord gevoerd door
de heer J. Rieffe namens alle aannemers,
de heer Hammen namens technisch ad
viesbureau D.H.V. en de heer Mol na
mens de directie van Volkshuisvesting
in Zeeland.
In totaal zijn er nu 314 woningen op deze
riolering aangesloten, welk werk werd
uitgevoerd door zes aaimemingsbedrijven.
Vele abonnees hebben reeds het
abonnementsgeld voor 1985,
zijnde 46,aan ons over
gemaakt, waarvoor wij hen har
telijk dankzeggen.
U kunt genoemd bedrag over
maken op onze postrekening nr.
16 79 30 of op onze bankreke
ning nr. 34.20.01.108.
Hartelijk dank voor uw mede
werking.
Adm. Eilanden-Nieuws
SINT ANNALAND
B en W van Tholen willen
streekmuseum „De Meestoof"
uitbreiden
Ruimte voor exposities en opslag
Het dagelijks bestuur van de gemeente
Tholen wil het streekmuseum „De Mee
stoof' in de Bierensstraat te Sint Anna-
land uitbreiden door de schuur, die een
onderdeel van het gebouw vormt, te ver
lengen. Dan ontstaat een mimte die ge
schikt is voor het houden van exposities.
Bovendien voorziet het plan in een zolder,
die kan worden gebmikt voor opslag en
eventueel later ook als expositiemimte,
waaraan grote behoefte bestaat.
Deze uitbreiding van het museum zal een
bedrag van 95.000 gulden vergen. „De
Meestoof' kampt al gemime tijd met
mimtegebrek. Aanvankelijk gingen de ge
dachten uit naar een andere oplossing.
Het museum zou volgens die opzet de
beschikking moeten krijgen over het onder
komen van de peuterspeelzaal naast „De
Meestoof'. De peuterspeelzaal zou dan
moeten verdwijnen ter plaatse en ver
huizen naar het voormalige bibliotheek
gebouw in Crooswijck. Dit bleek echter
een te dure zaak te zijn. Daarom is de keus
van het college van burgemeester en wet
houders nu gevallen zijn op verlenging van
de schuur. De gemeenteraad van Tholen
praat maandag 21 januari over de uit
breiding van het museum.
vrijdag 25 januari van 14.00-21.00 uur
zaterdag 26 januari van 10.00-13.00 uur
Afdeling leerlingstelsel
AFDELING MDGO:
AFDELING MHNO:
AFDELING KMBO:
WERCASOL
En ruim 1 V2 miljoen Nederlanders gaan verder. Ondanks een
lichamelijke handicap. Het Nationaal Revalidatie Fonds helpt
daarbij al 25 jaar. Duizenden projekten voor lichamelijk
gehandicapten werden mogelijk.
1965 Postbus 323, 3500 AH UTRECHT, Tel. 030-331165
voor deskundige bemiddeling
Un 01870-3477
ROERDOMPLAAN 10, 3084 NM ROTTERDAM, tel. 010-815400
Direkteur de heer B.A. van Lenten
(part-time opleidingen)
kappen
kappen (voortgezette opleiding)
verzorgingsassistent(e)
bejaardenlielpende
bejaardenverzorgende
voedingsassistent(e)
aktiviteitenbegeleiding (AB)
agogisch werk (AW)
civiele- en consumptief techni
sche dienst (CCD)
mode/kleding (MK)
verzorgende (VZJ
interim algemene
schakelopleiding (INTAS)
vooropleiding hoger beroeps
onderwijs (VHBO)
uiterlijke verzorging
NBSfffKTMMBISm
ERKEND MERCASOL ML-station
Nieuwlandsedijk 3
3245 LB Sommelsdijk
Telefoon 01870-2292
