EIÜVriDEtl-IIIEUWS
90 jaar
geleden:
MaasenScheldebode
Overdenking
JIKKEMIEN
Begrafenisonderneming
„VOORZORG"
12 October 1894
Aktie wenskaarten
uit de
Heilige Schrift
Verenigingen gezocht
Uitslagen Damvereniging
„DENK EN ZET"
Bijeenkomst
„Vereniging van Bedrijven"
Goeree en Overflakkee
No. 5337
HET IJ
"^KUkVENSTER
De Beschrijving van
„Overflakkee
en Goedereede"
Publikatie van de Vereniging Streekmuseum
Goeree - Overflakkee
Kerkstraat Sommelsdijk
HUIS VERKOPEN?
makelaar tamboer bellen
voor deskundige bemiddeling
nu 01870-3477 m
DD
VERVOLGVERHAAL
2e Blad
VRIJDAG 12 OKTOBER 1984
blik op kerk
en samenleving CJ
- Een dag van gebed
- Niet wie, maar wat
Op zaterdag 6 oktober is in de St. Joris-
kerk te Amersfoort een dienst van ver
ootmoediging en gebed gehouden, in ver
band met de nood der tijden. Verschil
lende sprekers hebben er het woord ge
voerd en diverse mensen gingen er voor in
het gebed. De kranten hebben ons over
deze dag uitvoerig ingelicht.
Ter voorbereiding op deze dag verscheen
een éénmalige krant onder de titel: „Op
roep tot inkeer", waarin in het kort een
analyse wordt gegeven van de tijd waarin
wij leven. Bezorgdheid over het loslaten
van God en Zijn geboden, bezorgdheid
ook over de toekomst van onze jongeren
wat de drijfveer achter dit alles.
Het is zonder meer een voorrecht dat er
nog velen zijn die een open oog hebben
voor de ontstellende vervaging van alle
normen en voor de steeds toenemende
wetteloosheid.
Ik denk dat er nog veel te veel mensen zijn
die zich christen noemen en alles zomaar
over zich heen laten komen. Dat er ook in
de zondagse erediensten, zowel in de
prediking als in het gebed, teveel aan deze
zaken voorbijgegaan wordt. Je hoort of
leest soms preken waarvan je denkt: die
zouuden evengoed in 1924 gehouden kun
nen zijn als in 1984.
De prediking hoeft nog niet aktualistisch
te zijn om aktueel te zijn. Aktualisme is,
dat elk nieuwtje van de afgelopen week op
de kansel wordt gebracht. Daar zitten de
kerkgangers niet op te wachten, dat heb
ben ze al door de radio gehoord of op de
tv. gezien. Bovendien is dat geen be
diening van het Woord. Maar aktueel
behoort de prediking wel te zijn: gericht op
de tijd en de omstandigheden waaronder
we leven.
4: 4: H:
Het is te hopen dat de samenkomst in
Amersfoort voor velen een injektie zal
hebben betekend. Een injektie om onze
tijd en de mens van vandaag te leren
kennen, te letten op de tekenen der tijden
en waakzaam te zijn.
Dan moeten we ons maar niet te veel
verdiepen in de vraag wie op dat idee is
gekomen en wie die dag hebben ge
organiseerd. Want het is duidelijk dat de
zogenaamde „vrije groepen" er het leeu
wenaandeel in hebben gehad. Opvallend
weinig mensen uit de rechtersektor van de
Gereformeerde Gezindte hebben in eerste
instantie adhaesie betuigd, althans wan
neer we afgaan op de namen die in de krant
worden vermeld. Daarentegen wel veel
mensen uit de vrije groepen. Daardoor
heeft deze dag een wat „E.O.-achtig"
karakter gekregen. En hoewel ik mijn be
denkingen heb tegen bepaalde tendensen
uit die hoek is natuurlijk niet alles onjuist
wat van die kant komt Integendeel, we
moeten ons niet allereerst afvragen wie
iets zegt of doet, maar wat er gezegd en
gedaan wordt
En wanneer daar een oproep klinkt aan
het adres van de overheid en van het hele
volk om terug te keren tot de Heere en Zijn
geboden, dan kunnen we zo'n oproep
alleen maar ondersteunen. Want het geldt
voor ons hele volk, ook voor ieder van ons
persoonlijk: ,,Wij hebben God op 't hoogst
misdaan, wij zijn van 't heilspoor af
gegaan".
Waarnemer
PLAATSELIJK NIEUWS
MELISSANT
De in deze gemeente gehouden collecte
ten behoeve van de nagelaten betrek
kingen, der op Lombok gesneuvelden,
heeft opgebracht 12,
De heeren L. Driendijk Wz. en H. Koo-
man, door den Heer Commissaris der
Koningin in deze provincie benoemd tot
zetters van 's Rijks directe belastingen,
hebben die benoeming aangenomen.
NIEUWE TONGE
Aan de loting voor de Nat Militie, lich
ting 1895 door de navolgende jongelie
den, geboren in het jaar 1875 worden
deelgenomen: Gerbrand Breesnee, Jan
Adr. Breesnee, Huibert van Eesteren,
Gerrit Felsbourg, Adr. v.d. Ham, Gerrit
Kattestaart Com. Kievit Teunis Koppe
naal, Aren v.d. Kroon, Leendert Maria
Marx, Willem van Paasschen, Abram
v.d. Sluis, Leendert Timmer, Simon, v.d.
Vlucht Com. Volaart.
DIRKSLAND
Ds. Callenbach, pred. bij de Ned. Herv.
Gemeente alhier, heeft als zoodanig een
beroep ontvangen naar de gemeente
Goudswaard (Korendijk).
In navolging van Ouddorp, Herkingen en
Ooltgensplaat is men voor rekening van
dezelfde heeren, ook nu bij deze ge
meenten begonnen om land te ontginnen
voor een plantage. Voorlopig zal men
trachten dit jaar nog 10 gemeten te be
planten. Reeds is men druk bezig aan het
graven van kuilen, en kan al spoedig de
boomen ter beplanting verwacht worden.
Als men goed is ingelicht moet het plan
bestaan den tuin eene uitgestrektheid van
55 gemeten te geven. Als opzichter is de
heer C. Vis alhier aangesteld.
HERKINGEN
De vorige week werd onze gemeente ver
eert met een bezoek van een rondreizend
geneesheer, een zoogenaamde „Polak"
inderdaad evenwel een kwakzalver, van
een door hem verkocht medicament, aan
een vrouw die sedert lang lijdende was,
schijnen, naar men vemeemt dat eenige
droppels voldoende geweest te zijn om
haar aan slaap te doen gaan om nimmer
meer te ontwaken. Een ieder zij op zijn
hoede.
In deze gemeente doet een gemcht de
ronde dat pogingen worden aangewend
om een beetwortelsuikerfabriek te stich
ten; in hoeverre dit gerucht waarheid
bevat dient te worden afgewacht.
OOLTGENSPLAAT
Bij de heer M. K. doet zich het zeldzame
geval voor dat een kanarie nu nog 3 jongen
heeft en dit broed het 7 e over dit jaar is.
SOMMELSDIJK
Door de navolgende personen, behoo-
rende totde lichting 1895 zal aan de loting
voor de Nationale Militie worden deel
genomen: Abram v.d. Baan, Corn, de
Bmin, Willem Buth, Mattheus Com.
Buurveld, Jacob Doomhein, Leendert
Doomhein, Jacob de Graaff, Mattheus
Groenendijk, Jan Hartensveld, Teunis
Hollaar, Jan Christ Jens, Johannis Kas
telein Izakz., Mattheus Kievit Comelis
van Lente, Stoffel Mulder, Anthonius
Anne Mijs, Comelis van Nimwegen, Jo
hannis de Ruiter, PieterCorn. Schippers,
Jacob Slis, Frans v.d. Sluis, PieterTiele-
man, Johannes Volwerk, Johannes Vroeg-
indeweij Pieter v.d. Waal, Jacob Corn.
Wielhouwer, Joh. de Wit.
De Christelijke leesportefeuille een
leesmap met verantwoorde lektuur voor
het hele gezin is een verkoopaktie
begonnen met Kerst/Nieuwjaarskaarten.
Het doel is van deze aktie is drieledig:
1Verspreiding van verantwoorde wens
kaarten.
2. Financiële ondersteuning van deze in
stelling zonder winstbejag.
3. De Christelijke leesportefeuille bij een
breed publiek bekendheid geven.
Voor dit laatste doel zit er in elk mapje
kaarten een waardebon die recht geeft op
één maand gratis en vrijblijvend deze lees
portefeuille lezen. Elk mapje bevat zes
kaarten van uitstekende kwaliteit, (van de
bekende specialist op dit gebied de Uit
geverij Pieters). De prijs is 2,50 per
mapje.
Als er niemand bij u langs komt zijn de
kaarten te bestellen via tel. 01878- 2038
(voor Ouddorp) of 01870 - 2982 (voor de
rest van Flakkee).
Uitslagen damvereniging „Denk en Zet"
Sommelsdijk/Middelhamis d.d. 8 okto
ber 1984.
Voor de Zeeuwse competitie is gespeeld:
D.E.Z. II-D.E.Z. I2-14
Afdeling II
S. Hoogzand - J. Verbiest1-1
Afdeling III
J. HoUeman - J. Kamp1-1
A. Campfens - T. van Brassel1-1
N. Kievit - A. v.d. Sluijs0-2
M. van Lente - N. Quispel2-0
L. Taaie - L. van Erkel1-1
Afdeling IV
C. v.d. Groef- H. Noordijk1-1
L. de Rooij - G. Zaaijer0-2
M. Breeman - R. Jacobs1-1
J. Gebuis - P. Verhage0-2
J. Groenendijk - L. Kievit0-2
J. v.d. Kooij - H. Schellevis1-1
„En Hij gebood hun, zeggende:
Ziet toe, wacht uvan de zuurdesem
der Parizeen en van de zuurdesem
van Herodes".
(Markus 8 15)
Onze tekst bevat een krachtig, zeer in
dringend bevel van Jezus, Een bevel, dat
gaat over de weg, die we bewandelen. Op
die weg bedreigen ons twee gevaren. In de
eerste plaats het gevaar, dat we ter rechter
zijde van de juiste weg afwijken en daar
door de goede eindbestemming niet be
reiken. Daarop ziende wijst Jezus Zijn
discipelen en ons op het zuurdesem van de
Farizeën Dat wil zeggen: op hun leer en
leven, waarin een zeer gevaarlijk ver
borgen kracht ligt De kracht van de
schijn-vroomheid en de schijn-godsdien-
stigheid. De kracht van het schijnbaar alle
emst maken met alle woorden van de
Schriften, in 't bijzonder met alle geboden
en inzettingen Gods.
Door de emst die deze Farizeën ten toon
spreiden, wekken ze bij velen de indmk
toch wel zeer godvrezend en echt gelovig
te zijn.
Dit temeer door de sterke nadmk, die ze
plegen te leggen op de onderhouding van
Gods geboden. Met name: het houden van
de Sabbath, het zich onderwerpen aan
allerlei reinheidsvoorschriften, het heb
ben van vaste tijden voor gebed, vasten en
meditatie, staan bij hen in hoog aanzien.
Met andere woorden: de verantwoordelijk
heid van de mens in zijn doen en laten,
staat bij hen hoog genoteerd.
Met dit alles wekken de Farizeën de schijn
op in alle dingen volmaakt en heilig te zijn.
Volmaakt in al hun doen en laten. In al hun
spreken en in al hun denken. Door hun
levenswandel dwingen zij als het ware hun
omstanders ertoe, dat van hen te denken
en ook van hen te verklaren.
Evenwel in plaats van een zuurdesem ten
goede, zijn ze een zuurdesem ten kwade.
In plaats dat van hun leer en leven tot heil
des volks is, is het tot onheil ervan. Tot
welk onheil? vraagt iemand. Tot dit on
heil, dat er met dit alles in hun hart en
leven geen plaats is voor de woorden van
Jezus. Niet voor de woorden van bevel tot
bekering, omdat ze al bekeerd denken te
zijn. Niet voor de woorden van genade en
vergeving, omdat ze in hun schijnvol-
maaktheid deze niet nodig hebben.
Uiteindelijk mis je ook bij hen het meest
belangrijke van het leven met God: het
leven in geloof en liefde.
HJet kan zijn, dat u bij dit leven van dit
alles 't één en ander bij uzelf temgvindt
Van uw streven zonder genade en ver
geving voor God te willen leven. Van uw
streven uiterlijk voor uw medemensen en
voor God goed voor de dag te komen. Van
uw streven van vroomheid zonder geloof
in en liefde tot God.
Wie dit alles in zichzelf zö herkent die
vernedere zich voor Gods aangezicht.
Die erkenne al zijn doen en laten, al zijn
fgodsdienstige ijver, als zonde voor God,
omdat het meest wezenlijke, namelijk het
geloof en de liefde eraan ontbreekt
Hij vliede met deze zonde tot Christus,
Die gewillig en machtig is door Zijn
Woord en Geest ons van dit kwaad te
verlossen.
Behalve ter rechterzijde kunnen we op de
weg van het leven ook ter Unkerzijde
afwijken.
Daarop ziende waarschuwt Jezus ons
voor het zuurdesem van Herodes. Jezus
heeft hiermee het oog op Herodes. Jezus
heft hiermee het oog op Herodes Antipas,
de zoon van Herodes de Grote.
Laatstgenoemde was de man van de kin
dermoord te Bethlehem. Herodes Antipas
was evenals zijn vader een pracht-lievend
man, een liefhebber van grote bouw
werken.
Op één van de begraafplaatsen van Pales
tina bouwde hij de Romeinse stad Tibe
rias.
Bij dit alles was hij ook zeer hoogmoedig,
ongekend wreed, sluw en eerzuchtig. Een
man, die door z'n optreden en levenswijze
een grote verleiding was voor zijn onder
danen. In onze tekst is hij het symbool van
de verleidende en verderfelijke kracht van
de goddeloze wereld.
Ook nu in onze tijd zien we deze zelfde
verleidende en verderfelijke kracht der
goddeloosheid in de wereld om ons heen.
Een wereld, die zich afkeert van al wat
God geboden heeft en dat in steeds toe
nemende mate. Een wereld, die leeft in het
bevredigen van alle boze lusten van het
vlees. Een wereld van abortus, euthanasie
en emancipatiedrang.
Als een zuurdeseni ten kwade doet ze op
sluwe en geraffineerde wijze door middel
van radio, televisie en lektuur allerlei
pogingen om ook de gemeente van Chris
tus voor zich te winnen. In deze heeft ze
het vooral op de vaders en de moeders,
maar vooral ook op de jeugd gemunt. Het
is haar zelfs gelukt ook nog zogenaamd
christelijke leiders in kerk en maatschap
pij aan haar kwade praktijken medewer
king te laten verlenen!
Dit alles ziende worden we door ons tekst
woord opgeroepen, bijzonder waakzaam
te zijn. Waakzaam, dat we door de ver
lokkingen en de verleidingen van de boze
wereld niet afgetrokken worden van de
dienst van onze God.
Ook in dezen is de enige juiste remedie,
dat we ons vemederen en verootmoedigen
voor het aangezicht van God. Bovenal
ook het gebed, dat we door de Geest en het
Woord van onze Heiland van de zonde
der wereldgelijkvormigheid worden be
vrijd of daarvoor worden behoed en be
waard.
Tenslotte: wil het wel met ons gaan, dan
dienen we noch te kiezen voor het zuur
desem van de Farizeën, noch voor het
zuurdesem van Herodes, doch voor het
zuurdesem van het Koninkrijk der he
melen. Dat is, dat de kracht van Christus
in ons leven gezien worde. De kracht van
Zijn verzoenend lijden en sterven, alsook
de kracht van Zijn opstanding.
Hierop ziende zij het gedurig ons gebed:
Doorgrond mij o God en ken mijn hart;
beproef mij, en ken mijn gedachten. En zie
of bij mij een schadelijke weg zij en leid mij
op de eeuwige weg.
(Psalm 139 23 en 24).
Stellendam
J. Codée
Tevens Taxi (dag en nacht bereikbaar).
P. Vroegindeweij, Emmalaan.18, Middelharnis
Tel. 01870-2996
OUDE TONGE
De volgende personen moeten deelnemen
aan de loting der Nationale Militie: Wou
ter Los, Adrianus Tuns, Arij de Gast,
Pieter Bogerman, Jacobus Mulder, Le-
vinus Joh. Juge, Jacob Corn, de Haas van
Dorsser, Reinier Feijen, Com. v.d. Veer,
Adam Hartman, Adrianus Mooijaart
Adrianus Buys, Arij Adr. de Gast Izak
Boom, Beije Bosh, Corn. Reedijk, Abra
ham Kanters, Jacobus Adr. Oomens, Pe-
tms van Loon, Corn. v.d. Ouden, Joh. van
Bminisse, Iman SUs, Adr. van Schijndel,
Engel de Been, Abraham Hartog, Teunis
v.d. Spaan, Bartholomeus van Wezel,
Adrianus v.d. Ouden.
BURGERLUKE STAND
OUDDORP
GEBOREN: Comelis z.v. Krijn Hollaar en
J. van Splunter - Jannetje d.v. Willem
Koek en G. Rijnbrand- Aagje d.v. Jasper
Knape en E. Westhoeve - Arendje d.v.
Jacob van Huizen en L. de Vogel.
GETROUWD: Paulus Nuy, 42 jaar en G. de
Jong, 21 jaar-Johannis Huisman, 24 jaar
enD. Koek, 23 jaar-Aart W.Keyzer, 30
jaar van Herkingen en G. Voogd, 24 jaar-
Anthony Sandifort 24 jaar en M. Ha-
meeteman, 23 jaar.
OVERLEDEN: Simon, 9 maanden z.v. Wil
lem Mierop en K. Komtebedde - Saartje
Santifort, 45 jaar, echtgenote van Thijs
Boslooper- Willem Tanis, 59 jaar, echt
genoot van M. Broekman - Jan West
hoeve, 74 jaar, weduwnaar van G. Ver-
duijk - Anthonie, 5 maanden, z.v. Hui-
brecht Albregtse en B. A. Pape - Jaco-
mijntje Grinwis, 78 jaar, weduwe van
Kommer v.d. Wende.
STAD AAN 'T HARINGVLIET
GEBOREN; Pietemella J. d.v. Mar. van
Rossum en L. Roetman- Jannetje P. d.v.
Simon K. Kreeft en L. de Keijzer.
MIDDELHARNIS
ONDERTROUWD: Corn. Boon, 35 jaarenM.
Jongejan, 28 jaar- Com. Langbroek, 22
jaar en L. van Dongen, 22 jaar.
SOMMELSDIJK
GEBOREN: Jacob z.v. Maarten Troost en
K. Looij - Machiel z.v. Izak Dubbeld en
S. H. E. Fabrij.
GETROUWD: Willen van Gelder, 20 jaar en
A. Doomhein, 20 jaar.
OVERLEDEN: Leendert v.d. Meide, 39jaar,
gehuwd met M. van Es - Arendje, 3
maanden, d.v. Aren Springvloed (overl.)
en A. v.d. Bogerd.
OUDE TONGE
GEBOREN: Christiaanz.v. FransvanErkel
en J. Hartman.
OVERLEDEN: AdrianaRommelse,42jaar-
Pietertje Gebraad, 60 jaar, weduwe van-
A. van Beek.
ADVERTENTIËN
Bij den Uitgever W.Boekhoven is alom de
inteekening open gesteld op
zijne wording en zijn voortbestaan tot op
dezen tijd.
Dit werk zal verschijnen in 12 a 15 af
leveringen en versiert met vele kaarten,
wapens en afbeeldingen van gebouwen
van vroeger en nu.
20 cent per aflevering.
A. j. K.
De Stichting Evenementen Middelhar
nis zoekt voor de Havendag 1985 (8 juni
1985) verenigingen uit de gemeente Mid-
delhamis, die tijdens deze Havendag het
sportieve gebeuren (van 18.00 - 21.00
uur) mee willen helpen organiseren.
Door de ongunstige datum van de Haven
dag 1984 moesten de sportverenigingen
dat jaar helaas verstek laten gaan.
De Stichting Evenementen Middelhar
nis wil dit gemis nu opvangen door alle
verenigingen uit de gemeente Middel
harnis de kans te geven mee te doen.
Als extra stimulans stelt de Stichting
Evenementen Middelharnis 4 geldprijzen
beschikbar voor de clubklas van die 4
verenigingen die, na het oordeel van de
jury, met het origineelste-, leukste- of
meest in de belangstelling staande spel te
voorschijn zal komen.
Ook mogen de verenigingen, die deel
nemen aan de Havendag, deze dag met
een kraampje langs de haven staan om
reklame te maken voor hun vereniging.
Tevens is het toegestaan, in overleg met
de Stichting Evenementen Middelhamis,
een manier te vinden om de clubkas te
„spekken".
Indien Uw vereniging belangstellmg heeft
voor dit evenement dan dient U vóór 15
november 1984 schriftelijk te reageren.
Ons adres uitsluitend voor dit evenement)
luidt
Stichting Evenementen Middelharnis,
G. J. Barkel,
Rottenburgseweg 92
3241 XD Middelharnis.
De verenigingen, die gereageerd hebben
op onze uitnodiging, zullen daarna zo
spoedig mogelijk een bericht van ons
tegemoet kunnen zien.
De sinds een jaar bestaande „Vereni
ging van Bedrijven Goeree en Overflak
kee" start het nieuwe seizoen met een
bijzondere bijeenkomst
De op 25 oktober a.s. te organiseren
avondbijeenkomst zal namelijk geheel ge
wijd zijn aan de vele problemen die er
tegenwoordig zijn op het gebied van ven-
nootschapsstmctuur, vooral toegespitst
op fiscaal gebied. Getracht zal worden
daarvoor geëigende oplossingen aan te
dragen.
Tevens zal aandacht worden geschonken
aan het met ingang van 1984 geldende
nieuwe Jaarrekeningenrecht en de daar
mee samenhangende publikatieplicht, die
zelfs voor de kleine ondememingen nu
aan de orde is.
Deze problematieken zullen worden in
geleid door een tweetal registeraccoun
tants van de accountantsmaatschappij De
Tombe/Melse Co en een tweetal fisca
listen van de maatschap Melse en Co,
belastingadviseurs.
Deze inleiders zullen ook het panel vor
men waarmee een discussie kan worden
gevoerd over genoemde, maar ook over
andere actuele zaken op het gebied van
bedrijfsvoering.
Een ieder, ook de niet-leden, van onze
vereniging, met name ondememers die
geïnteresseerd zijn in genoemde proble
matiek, zijn hierbij uitgenodigd.
De bijeenkomst zal gehouden worden te
Middelharnis, in Hotel Café Restaurant
Bellevue. Aanvang 19.30 uur.
l^l^l^l^^^^.J^4.lf,f^l^.;^:^4.;^lf4.lf,f4.lf.4.lf.l^^.,f^lfJ^l^l^l^l^l^:^J^J^l^^^l^J^JfJ^lf:f:^:f4.Jfl^:^l^J^J^)^:^l^l^lfl^:^^^^
door Dignate Robbertz
G. F. Callenbach B.V. Nijkerk
78 -----------------------------------------
Maer misschien ei jie ook al g'óore wat 't
er in 't buutenland voorgevallen is. Ze bin
ier ook al dmk doende mee maatregels, 't
Zou kunne dat 't er mobelesatie komt,
moeder.
Zó.... antwoordde ze, niet goed be
grijpend. Maer 't is toch verre van ier.
Ja, datwè.... Maer de polletiek zit al an
mekaare vast. Afijn, je weet 't er noe wat
van. Maekje mer nie bange.
Ikke bange? Ze lachte. Dat zal wè
schikke....
Hij zette zijn pet weer op en gaf haar een
hand. Ik gae gauw ner uus. Bette is mer
allêene, maer ze wou toch dat ik even ner
je toegieng. Doe jie de complementen bie
Bette's ouwers?
Ze liep met hem mee tot aan de Steenweg.
Dag Arend, trap mer nie 't ard.
In een alf uure bin ik thuus. Daag! Hij
schoot vooruit en was dadelijk opge
nomen in de schemering. Heel ver flitste
een bliksemstraal, de donder rommelde
vaag en dreigend.
Jikkemien klom naar de zolder om het
raampje te sluiten. Drommen muggen
gonsden achter het gaasje. Een paar wa
ren binnen en jengelden vijandig om haar
hoofd. Het metaalgrauwe nachtlicht be
scheen de twee lege bedden. Haar stappen
klonken hol en hard in het stille huis. Ze
wist niet waarom, maar ze liep op haar
tenen naar de ladder en zette haar voeten
voorzichtig op de sporten.
De dagen werden koortsig van opwinding.
Op het land repten alle handen zich. De
oest moest er af. De uren leken korter. De
dagen werden gerekt van zonsopgang tot
de ondergang.
Jikkemien zag het jachtende leven voorbij
gaan. Ze nam er geen deel meer aan en
verwonderde zich iedere dag opnieuw
over de verandering, die het dorp onder
ging.
Als haar eigen kleine huishouding klaar
was ging ze naar Max, schudde zijn bed en
kookte zijn aardappels, zoals Leune dat
vroeger gedaan had. Soms betrapte ze
zichzelf er op dat ze op hem zat te wachten
als hij de duinen in was. Ze bemerkte dat
zijn voeten niet meer zo stevig over het
vondertje liepen, soms sleepte hij en dik
wijls bleef hij staan en keek met een
vreemde uitdrukking op zijn gezicht in de
verten. Ik ebbe 't al meer gezied,
buurvrouwe, Leune ad et bie 't goeie ende,
't leven begint te vliegen, zei hij. In de
duune kan ik gin voet meer zette, al
soldaten en prikkeldraed.
In een paar weken leek hij jaren ver
ouderd. Hij keek niet op als de oogst-
wagens door het dorp kwamen en het volk
elkander beriep en de alarmerende kran
tenberichten van mond tot mond gingen.
't Komt 't er niks meer op an, placht hij
te zeggen, de knienen ebbe d'r eige vor
levenslank ingegraeve.
Jikkemien kon door het bakkeetraam de
schoven van het Olmenhof zien staan.
Ze stonden in lange rechte rijen of Simen
het koren gesneden en gestuukt had. Soms
als ze het overschot van de aardappels bij
de hoenders gebracht had, wilde ze zich
gaan klaarmaken om op tijd in 't werk te
zijn.
De zeekel van Simen zat in het geitekot
tussen de planken. Het handvat was af
gesleten. Ze stond er mee in haar hand en
haalde ook zijn spa en ander gereedschap.
Arend had alles netjes schoongemaakt en
in het vet gezet voor hij van huis ging.
Naarmate de oogstwagens drukker be
gonnen te rijden werden de mensen kal
mer. Het weer bleef droog en mooi en
bijna overal was het grootste deel ge
sneden.
Op een ochtend toen Jikkemien haar
aardappels zat te schillen begon de klok te
luiden. Ze zette de bak naast zich en keek
buiten. Er werd geluid of er brand was,
jongens renden over het dorp en een paar
mannen fietsten in volle vaart voorbij. Er
werd geroepen en geschreeuwd, maar ze
kon het niet verstaan. Van de Steenweg
kwam een soldaat. Hij reed recht op het
hekje af. Het was Arend.
In de bakkete wachtte ze op hem. Hij was
zenuwachtig en hijgde: Alles op! 't Is
mobelesatie.
Ze kon niets zeggen en stond hem maar
aan te kijken. In zijn uniform leek hij groter
en breder. Ik moe weg, moeder, dadelik.
Ik ebbe 't er van genome om je goeiendag
te zeggen, misschien kom ik al te laete. Hij
greep haar hand en ineens snikte hij als
een kleine jongen.
Noe Zit Bette allêene, en 't gieng net al
zó goed....
Jikkemien streelde langs zijn mouw en
legde haar hand om zijn kin.
Kiek me noe goed in m'n gezicht.
Arend. Haar stem was dringend. Je
moe flienk weze, je bin nie allêene, die dit
overkomt. Alles zal gereed óore zó as 't
bestemd is. Ik beloove je dat ik naer Bette
toe gae.
Dankbaar keek hij haar aan. Bin jie nie
bange, moeder?
Ze schudde langzaam haar hoofd. Neê,
kind. Waervoor zou ik bange weze.
En as 't oorlog óort? Dat kan ier toch
net zó goed as in buutenland.
Het duurde even voor ze antwoord gaf
Ik mêene.... dat jie toen je op de Zondags-
schole was is een teksje gekregen eit...
Ze wachtte even en toen hij niets zeide
ging ze verder: Daer stoeng op....
duizenden en tienduizenden zullen vallen,
maar tot u zal het niet genaken. Dienk
daer is over. Arend. As kind ei jie 't kunne
leze, as man zal je 't moete beleve. Sterkte,
m'n joen!
Ze dmkte zijn hand, knikte hem glim
lachend toe en bracht hem weg tot aan het
hekje. Dat had ze zo vele keren gedaan,
maar vandaag was het of de bloemen
anders bloeiden en of de hemel dreigde.
De linden voor het meesterhuis schenen te
luisteren en ieder geluid werd tot paniek.
Nog eens keek hij om en wuifde.
Toen ze temg in huis wilde gaan kwam
Samel over het vondertje. Hij droeg zijn
ransel en zijn koppen. 't Is mêenes,
moeder, maer 't za wè meevalle. Ze moete
natuurlijk voorzurgsmaetregels neme.
Arend is net weg, zei Jikkemien, ie
was vee zenuwachtig.
Samel lachte. Ie is nog zó pas ge
trouwd, moeder, dan valt dat ook nie mee.
Mer Kee is ook nogal ondersteboven, zou
je is an w ille gae op 't of? Groot en rustig
stond hij op de durpel en gespte zijn koppel
vaster. Alia, dan gaen ik.
Is je graen al binnen, Samel?
Even trilde zijn kin, er trok een schaduw
over zijn gezicht.
Nog nie al, moeder, maer we zulle oope
dat alles goed gaet.
Josep moe nie diene, die zal de Hende
ouwe as ik d'r nie bin.
Voor het gemeentehuis wachtte hij met
anderen tot de wagen kwam, die hen naar
de stad bracht. De vrouwen stonden er bij
en gingen maar amper uit de weg. Som
migen schreeuwden. Jikkemien was bij
het hekje toen ze voorbij reden. Ze wuifde
mee en haalde ook haar zakdoek om te
zwaaien.
's Middags ging ze naar het Olmenhof
Kee had dikbeschreide ogen en het kind
zat stil in een hoek bij zijn speelgoed.
Noe moe jie nie bie de pakken neerzitte,
Kee. Je bin ier de boerinne en d'r is vee te
doen.
Ik kan 't nie, moeder. Ik bin zó be
nauwd voor Samel. As un is niet meer tmg
komt.
Julder bin nog kinders, zei Jikkemien
streng, je liekene gróót as je op de
verewagen zitte en een trekmusse draege,
maer je bin onmondige guus.
(wordt vervolgd)
