Zure regen
Mi
V
isser
De Deltawerken
Suiker Unie verwacht
campagne van 12 weken
De Herfst komt naderbij
Garage KNÖPS B.V.
219-
Gijzeling in Oude Tonge
voor de Rotterdamse Rechtbank
hudnvditse
„Het fijnste
voor de kleinste
AUTORULES
Hsri^kSrs^
OPEL KADEH
Ramoco b.v.
Goeree-Overflakkee
Onderzoek bootdiensten
Zeeland klaar
57e Jaargang
No. 5329
Verschijnt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
ABONNEMENTSPRIJS 11,50 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 32 cent per min.
Bij contract speciaal tarief
Bijverschijnselen
Nadenken
Gegevens
Nationaal en provinciaal
succes voor Rumptstad B.V.
te Stad aan 't Haringvliet
-N
PEUGEOT
TALBOT
Al
Kasta
Tel.
MID
tobedrijf
njelaan 41-43
01870 - 3094
DELHARNIS
PüMPrSWD
RUMPTSTAD B.V.
Afronding
X Een STER is geboren
de nieuwe
Boekbespreking:
Wij vestigen uw aandacht op:
Een goede stof
zuiger behoeft niet
duur te zijn; b.v.
Holland Electro 1700
Drukkerij Gebr. De Waal
Bedrijfswagen
tot 101. G.V.W.
A. J. V. Rumpt
01871 - 1553
Vert. C. Bakker; 01877 -1589
RENAULT-dealer
Voldoende aanvoer
met Citroen BX TRD
J. Bruggeman 01877 -1693
OUDDORP (Z.H.)
Tel. (01878) 1612 - 2120
VRUDAG 14 SEPTEMBER 1984
POSTBUS 8 - 3240 AA MIDDELHARNIS
Redactie en administratie: Langeweg 13, Sommelsdijk
Tel. (01870) 2629. Na 5 uur (alleen voor redactie) tel. 01870 - 3392
Giro 167930 Bank: Rabo Middelhamis Rek. no. 3420.01.108
CHR. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Veel lezers van dit blad zijn direct of
indirect betrokken bij het boerenbedrijf.
En al zou u in een andere branche werk
zaam zijn dan nog heeft de landbouw de
belangstelling.
Er is ook op het gebied van de grond-
bewerking en alles wat daarmee samen
hangt veel veranderd, met name na de
Tweede Wereldoorlog namen landbouw
en veeteelt een ongekende vlucht. Dat
ging gepaard met mechanisatie. Dat op
zich vroeg grotere bedrijven en een strak
kere bedrijfsvoering. De investeringen
werden gaandeweg kostbaarder. Mis
schien nog wel sneller dan in de industrie
ontwikkelde het „handwerk" zich tot een
ultramoderne bedrijfsvoering. We kunnen
zelfs spreken van(bio)industrie. Net als in
de industrie worden de grondstoffen het
voer van elders aangevoerd. De pro-
dukten dieren of hun produkten
worden afgevoerd. Er komt geen hand
meer aan te pas.
Elke ontwikkeling kent zijn bijverschijn
selen. Mechanisatie van de landbduw
houdt in, zwaardere machines met de
gevolgen voor de bodemstructuur, schaal
vergroting en monocultures (één gewas op
een groot oppervlak) hebben tot gevolg
dat er flink bijgemest moet worden en dat
het gewas beschermd moet worden tegen
insecten, schimmels enz. Resten van deze
mest- en bestrijdingsstoffen komen in de
bodem.
Hierboven zijn een paar zaken aangestipt
Iedereen weet dat deze ontwikkeling ook
vragen oproept en zelfs tegenstand. De
verhouding cultuurgrond-natuur kwam
aan de orde, de vraag naar de ethische
grenzen van de bio-industrie (legbatte
rijen, kistkalveren), het verzet tegen het
gebruik van kunstmest enz. Gebundeld
zijn die tegenkrachten in Nederland (el
ders hier en daar trouwens ook) zo groot
dat er gesproken wordt over een milieu
lobby. We gaan hier niet in op het voor of
tegen die tegenbeweging is er.
Ze is er ook niet tevergeefs. In ieder geval
is bereikt dat nu in toenemende mate
nagedacht wordt over het milieu in al haar
schakeringen. Recente gevallen de gif
opslag in de grond, de luchtvervuiling zijn
voorbeelden leerden ons dat in het
verleden onvoldoende is gelet op moge
lijke nawerking, bijwerking enz.
Dat het daarbij gaat om ingrijpende za
ken bewijst een verschijnsel dat momen
teel tot uiting komt, maar al jaren aan de
gang is. De natuur is meestal niet zo vlug.
Je kunt de gevolgen van een ingreep
dikwijls niet de andere dag al signaleren.
Daar gaanjaren overheen. Des te groter is
het gevaar dat men gaat denken het zal
mijn tijd wel duren.
Dit laatste laat zich illustreren. De laatste
jaren wordt in toenemende mate schade
geconstateerd aan bomen. Dat neemt
hand over hand toe.
In 1982 werd 7,7% (meest lichte) schade
geconstateerd in de Bondsrepubliek; in
1983 35%. Er is soms ook zware schade.
Het DDR gedeelte van het ertsgebergte
zou zelfs voor 30% ongeneeslijk ziek zijn.
Dat betekent niet alleen dat de long-
fiinktie, het zuurstof leveren door de bo
men sterk vermindert, maar ook dat de
bodem niet meer vast gehouden wordt, dat
er geen water meer verdampt wordt. Ero
sie, het wegspoelen van grond en het niet
meer geleidelijk afgeven van water is het
gevolg.
Welnu, dit verschijnsel is niet ontstaan
van de ene dag op de ander. Nu we weten
dat het er is blijkt uit onderzoekingen dat
reeds in de vijftiger jaren de eerste ver
schijnselen ontstonden.
De bomen groeiden toen minder of vorm
den helemaal geen nieuw hout meer. Alar
merend is dat dit verschijnsel over het hele
noordelijk halfrond geconstateerd is.
Nu is er in de natuur altijd een komen en
gaan, zo ook in de bossen.
Wat hier aangetroffen wordt is een ver
sneld ziekte en afstervingsproces. In men
selijke termen: het lijkt op een epidemie.
In Natuur- en Techniek een populair we
tenschappelijk tijdschrift staat in de
augustus-aflevering een artikel over deze
problematiek. Trouwens er wordt ook in
andere bladen terecht veel aan
dacht aan besteed. Het is hier de plaats
niet om de achtergronden uit te spitten. De
conclusies zijn wél het vermelden waard.
De wortels van de bomen worden aan
getast. De oorzaak is verzuring van de
Tijdens de afgelopen weken gehouden
nationale en provinciale ploegkampioen-
schappen hebben verscheidene ploegers
met Rumptstad-ploegen ereplaatsen be
haald.
Het begon in Numansdorp op de provin
ciale Zuidhollandse ploegkampioen-
schappen: drie eerste plaatsen voor
Rumptstad (René Buth uit Nieuwe Tonge,
Arie Wesdorp uit Sommelsdijk en Hans
Mijs uit Den Bommel). Gelijktijdig be
haalde J. Hoogenboom uit Noordwelle hh
het Zeeuwse kampioenschap in de cate
gorie twee-schaarwentelploegen.
Afgelopen week werden de Nederlandse
ploegkampioenschappen gehouden in
Zeewolde (Flevopolder). Ook daar was
Rumptstad weer succesvol.
De uitslag was als volgt:
Nationaal kampioen, cat. 2-schaar wentel-
ploegen: Leen 't Mannetje - Rockanje,
met Rumptstad.
Nationaal kampioen, cat. 3-schaar wentel-
ploegen: Arie Wesdorp - Sommelsdijk
met Rumptstad.
Nationaal kampioen, cat. Praktijkploegen:
Gerard Hoogendijk- Biddinghuizen met
Rumptstad, daarnaast werd met Rumpt
stad nog 2x een derde en lx een vierde
plaats behaald.
Leent 't Mannetje zal Nederland en
Rumptstad volgend jaar vertegenwoor
digen op de wereldkampioenschappen in
Denemarken.
- gazonmaaiers
HONDA -generatoren
- pompen - frezen
CROWN - luchtkussenmaaier
KARCHER - hogedrukreinigers
KONGSKILDE -luchlverhltters
L.V. Poldersèdijk la
Stad aan het Haringvliet
Tel. 01871-1202
bodem. De bomen hebben schomme
lingen in die zuurgraad altijd wel kunnen
opvangen, maar die rek is er omdat de
„zuumeerslag" uit de lucht steeds groter
werd uit. De toename van zuurvor-
mende stoffen is te wijten aan: zwavel-
dioxyde uitstoot door de industrie en
energiecentrales, stikstofdioxyde door het
verkeer en centrales en ammoniak af
komstig van de veehouderij.
Achtergrond voor dit artikel was een be
richt in de dagbladen dat het verschijnsel
zure regen ook in de Oostbloklanden, met
name in Rusland verontrustend toeneemt.
De bronnen die het milieu extra betasten
zijn bekend (zie boven). De gevolgen van
een jarendurende overbelasting van het
milieu worden nu zichtbaar. Het is dan
een groot verschil of men onder een (poli
tiek) systeem leeft wat doorgaat alles
ondergeschikt te maken aan economische
(vijfjaren) plannen, wat ook de soepel
heid niet heeft aan te passen of dat men in
vrijheid zijn mening kan geven en de
opinie kan beïnvloeden. Het blijkt ook nu
weer dat niets op een geoorloofde
manier ingebracht argumenten altijd
aan waarde winnen als ze getoetst worden
aan tegenargumenten, als men naar elkaar
wil luisteren.
We kunnen tenslotte niet zuinig genoeg
zijn op datgene wat ons te leen en ter
bebouwing werd toevertrouwd.
LANGEWEG 113 TEL. 01870 - 2222 MIDDELHARNIS X
Zie onze advertentie volgende week in deze krant
Hilde de Haan, Ids Haagsma
Techniek, Politiek, Achtergronden
With English Summary
Mit Zusammenfassung
Over enkele jaren, zo tegen 1987 of
1988, zal een ongekend werkstuk worden
voltooid. Een werkstuk waaraan ruim
dertig jaar is gedacht, gerekend, gepraat,
gediscussieerd en vooral gewerkt. Een
werkstuk dat zonder overdrijving ge
rekend kan worden tot een van de grootste
technische prestaties van de mensheid tot
nu toe: de Deltawerken.
Toen in februari 1953 zuidwest Neder
land werd getroffen door een overstro
mingsramp, was de stemming in Neder
land meteen: dit nooit weer. Vanaf toen is
er gedacht en gepraat over een bescher
ming tegen dit soort rampen. Oude plan
nen werden opnieuw bestudeerd, nieuwe
werden uitgewerkt. In 1956 aanvaardde
het parlement de Wet op de Deltawerken
en vrijwel iedereen was bereid de vele
miljarden guldens voor dit gigantische
projekt ter beschikking te stellen. Neder
landse waterbouwkundige ingenieurs ont
wierpen een groot net van nieuwe dijken,
opgehoogde bestaande dijken, dammen
en stormvloedkeringen.
Trots werd vanaf toen aan dit plan ge
werkt, en met de regelmaat van de klok
verschenen in de kranten de artikelen dat
„weer een belangrijke schakel in hetDelta-
plan was voltooid". Maar in de jaren
zeventig die zo welvarende jaren ze
ventig werden kritische geluiden hoor
baar. Milieu-aktivisten plaatsten kritische
opmerkingen bij de nog uit te voeren delen
van het Deltaplan. En onder druk van de
politieke verhoudingen besloot de rege
ring tot de bouw van een doorlaatbare
afsluitdam in de Oosterschelde. Kost
baar, zeker. Kostbaarder dan een ieder
verwacht had, ook dat. Maar tegelijk ook
een waagstuk. De constructie van deze
dam kent zijn weerga in de geschiedenis
niet. Maar menigeen houdt de adem in:
wordt die dam werkelijk een technisch
unicum dat de Deltawerken uittilt boven
alles, of wordt het een geldverslindende
mislukking die in een klap een eind maakt
aan Nederlands roem op het gebied van
waterstaatkundige werken....?
In het boek „de Deltawerken" beschrij
ven Hilde de Haan en Ids Haagsma de
geschiedenis van de gehele stormvloed
kering. Vanaf die trieste nacht in februari
1953 tot de actuele politieke discussies.
Zij volgen de hele ontstaangeschiedenis:
de verzwegen tegenslagen, de discussies
in de werkkamers, de politieke reper
cussies en het spel achter de groene gor
dijnen. Hun soms spannende relaas
wordt rijkelijk geïllustreerd met foto's,
tekeningen en citaten uit de véle ge
sprekken die zij voor dit boek voerden.
ISBN 90 212 3092 5
Formaat: 20,4 x 25,5 cm
Omvang: 136 pagina's
Prijs:/27,50
voor aOe zcfcerheuf
VINGERLING 3-MIDDELHARNIS-TEL 01B70-2518
SINT ANNALAND
Postzegel- en muntenruilbeurs Op
dinsdag 18 september a.s. zal des avonds
van 19.00 uur tot 22.00 uur (zeven uur tot
tien uur) een postzegel- en muntenruil
beurs gehouden worden in de bovenzaal
van Hotel Havenzicht" te Sint Anna-
land. De toegang is vrij en er is tevens een
gratis verloting.
Dan ook een fijn geboortekaartje.
Wij hebben ze voor u.
Maak uw keus uit ons nieuwe modellen-
boek
SOMMELSDIJK
POORTVLIET
Rijwielpad naar Sint Annaland
Met de aanleg van een fietspad tussen
Poortvliet en Sint Annaland is men nu zo
ver gevorderd, dat nu geasfalteerd kan
worden en de dammen bestraal. Eind sep
tember kan het werk klaar zijn. De offi
ciële oplevering is dan in oktober a.s.
Door de Rechtbank te Rotterdam is
dinsdag de gijzelingszaak behandeld die
op 8 juni van dit jaar Oude Tonge in rep en
roer bracht, maar die, ondanks alle span
ning toch een goede afloop kreeg. Chauf
feur Lau Maliepaard gijzelde toen zijn
schoonzus, nadat hij eerst gewapender
hand zijn broer Stoffel en de kantoor
kracht op de vlucht gejaagd had. De ver
wijdering die tussen de beide broers al
enige tijd merkbaar was bereikte op die
avond en een deel van de volgende nacht
een macaber dieptepunt.
Lau was zo verklaarde hij ter recht-
zitting verschrikkelijk kwaad" ge
worden toen zijn broer hem te kennen had
gegeven geen financiële verplichting meer
aan hem te hebben, terwijl Lau die wél
claimde, mede n.a.v. de verzekerings
penningen die waren uitgekeerd na een
zeer ernstig ongeluk dat Lau in Tsjecho-
slowakije was overkomen.
Ook verklaarde de verd. thans dat het
hele verhaal over de gijzeling op pure
fantasie berust en dat zijn schoonzus zelf
bij hem had willen blijven omdat ze vrees
de dat Lau zichzelf ,,door de kop zou
knallen". Verd. wekte ook de schijn dat hij
zich bewust meermalen bloot had gegeven
aan de scherpschutters die rondom de
loods lagen waarin hij zich bevond, in de
hoop dat ze hem uit zouden schakelen.
Zijn raadsman droeg dat argument ook
aan, er anderzijds op wijzend dat Lau
gemakkelijk meerdere agenten neer had
kunnen schieten wanneer hij dat had ge
wild. De raadsman meende ook dat van
vrijheidsberoving, noch de tenlastegeleg-
de poging tot doodslag op de agenten
werkelijk sprake is geweest.
De Officier van Justitie mr. Koningh
achtte de gepleegde inbreuk op de rechts
orde evenwel dermate groot dat hij naast
een ter beschikking ook een gevangenis
straf van drie jaar eiste. Volgens een
psychiatrisch rapport zal een intensieve
behandeling van de verdachte dringend
noodzakelijk zijn. Tijdens het gebeurde
moest Lau verminderd toerekeningsvat
baar worden verklaard, zo werd aan
genomen.
Uitspraak volgt op 25 september.
PREDIKBEURTEN ZEELAND
Zondag 16 september 1984
SINT ANNALAND - Herv. Gem.
10.00 uur ds. J. T. Cazander uit Oude
Tonge en 18.00 uur kandidaat M. J.
Paul uit Zoetermeer - Ger. Gem.
9.30, 14.00 en 18.00 uur leesdienst-
Ger. Gem. in Ned. 9.45, 14.15 en
18.15 uur leesdienst.
voor
Verkoop Service 01871 - 1662
Verlcoop na 17.00 uur:
C. Breen, 01878 - 2496
De oogst van bijna vier miljoen
ton bieten van 77.844 ha, die Suiker
Unie dit seizoen krijgt te verwerken
neemt volgens de verwachting 12
weken in beslag. De geplande dag-
capaciteit van de zes fabrieken is
49.150 ton. Vorig jaar werd een
leveringsperiode van 10 weken ge
pland. De bietenontvangst in de
zuidelijke gebieden wordt geopend
op maandag 24 september en duurt
tot en met 14 december. Vroeg ge
noeg om voor de kerstdagen gereed
te zijn.
Voor de noordelijke provincies, de krin
gen Friesland, Groningen, Drenthe/
Overijssel-noord wordt de levering open
gesteld op woensdag 19 september. Dit
betreft de Suiker Unie-vestiging van de
fabriek in Groningen. De verdeelde start
van de fabrieken in het noorden en de rest
van het land is een gevolg van een overleg
tussen Suiker Unie en C.S.M. In het
noorden willen vele bietentelers traditie
getrouw graag vroeg rooien en afleveren.
Het vorstrisico in de nadagen van de
campagne is in het noorden hoger dan in
het zuiden.
Vorig jaar ging de campagne veel later
van start, n.l. op maandag 3 oktober en
eindigde op zaterdag 10 december. Door
de uiteenlopende weersomstandigheden
in 1983 (eerst nat, toen droog) had er een
grote schommeling in de opbrengst plaats.
In het Maandblad Suiker Unie septem
ber 1984 geeft de voorzitter van Suiker
Unie, drs. K. C. van Kempen een com
mentaar op de aanstaande campagne.
In opdracht van het provinciaal bestuur
van Zeeland en de minister van Verkeer
en Waterstaat heeft het organisatiebureau
Berenschot een doelmatigheidsonderzoek
verricht bij de provinciale stoomboot
diensten in Zeeland. In het rapport wor
den mogelijkheden aangegeven om op het
totale personeelsbestand van de Wester-
schelde-veren van ruim 400 een besparing
van 90 tot 100 personen te verkrijgen.
Hiermee zou een jaarlijks voordeel van
ruim zes miljoen gulden te behalen zijn.
Als gevolg van functioneel leeftijds
ontslag, pensioen en VUT kan het aantal
te besparen personeelsleden volgens Be
renschot binnen enkele jaren door natuur
lijk verloop tot 40 a 50 teruggebracht
worden.
In verband met bepaalde maatregelen
die nodig zijn om aan deze personeels
vermindering gestalte te geven, zoals auto
matisering, zal volgens het organisatie
bureau Berenschot een eenmalige inves
tering van drie miljoen gulden noodzake
lijk zijn. Het exploitatietekort van de
Drs. Van Kempen spreekt over een boei
ende en spannende tijd voor de coöpe
ratie. In de campagne klopt het hart van de
vereniging het heftigst. Als boer (de heer
Van Kempen is landbouwer op „Dijk-
zicht" te Achthuizen) en bestuurder kan
hij zowel van landbouw- als van fabrieks-
zijde de Suikerbietencampagne van dicht
bij meemaken. In zijn commentaar gaat de
heer Van Kempen nader in op het rooien,
de levering, de verwerking, het materiaal
dat wordt gebruikt bij het oogsten en de
investeringen van jaarlijks vele miljoenen
in de bedrijven. Dit alles in aanmerking
genomen is er veel aan gelegen dat de
boeren en de verwerkers juist op elkaar
zijn afgestemd. Een regelmatig voldoende
aanvoer van grondstof om de fabrieken de
volle capaciteit te laten benutten brengt de
heer Van Kempen in verband met de
weersomstandigheden die hierbij een gro
te rol spelen. Schrijver hoopt dat de vorst
wegblijft tot de laatste biet in de fabriek
gesneden is.
Op het eind van de campagne kan de
balans worden opgemaakt en de heer Van
Kempen hoopt dat 1984 een zodaniga
financieel resultaat te zien geeft, dat Sui
ker Unie ieders inspanning naar rato kan
betalen.
ca ca 13
Westerschelde-veren bedraagt thans ruim
34 miljoen gulden per jaar en wordt geheel
door Verkeer en Waterstaat gedragen. De
exploitatiekosten zullen naar verwachting
van Berenschot omlaag gaan als de aan
bevolen maatregelen worden getroffen.
De berekeningen van het organisatie
bureau zijn gebaseerd op het inschakelen
van een derde dubbeldeks veerboot, die
thans in aanbouw is bij de werf de Mer-
wede. Deze dubbeldekker zal eind 1985
in de vaart komen.
De minister van Verkeer en Waterstaat
en de provincie zullen binnenkort be
stuurlijk overleg voeren over de toekom
stige bijdrage aan de provide in verband
met de afdekking van de tekorten van de
veerdiensten. Eerst zal het personeel van
de provinciale stoombootdiensten ge
legenheid krijgen op het onderzoek te rea
geren.
De herfst Icomt onafwendbaar naderbij
je hoort het aan 't geritsel in de bomen.
Je ziet al weer vergeelde bladeren komen
natuur verandert snel bij 't wisselen van 't getij.
Het donkert om ons heen, het zomerlicht gaat uit.
Wij allen, mensen van de dag, dat kan ons soms doen beven
ons schrijnend een gevoel van machteloosheid geven
als 's levens somberheid het bange hart omsluit.
Maar in een heldere najaarsnacht is vaak de hemel licht
dan staat daar vorstelijk Jupiter, dan fonkelen de planeten
Daarboven woont de grote Opperheer, dat zou ik haast vergeten
als het hier donker wordt, bij 't scheiden van het licht.
Zou ik dan bang zijn als het donkert om mij heen?
als herfst met stormen komt die zomerpracht verscheuren.
De grote Opperkoning waakt, wat kan ons dan gebeuren?
Hij laat in nacht en stormgetij Zijn kinderen niet alleen!
LANERTA
