Calvijn over de boeken van Mozes dD
jeugd-
hoekje
Extra raadsel 1
Septemberraadsel 1
Boekbespreking:
van Oom Ko
Briefwisseling
Bladz. 2
,EILANDEN-NIEUWS'
VRIJDAG 7 SEPTEMBER 1984
In zijn Institutie, boek II, hoofdstuk 10,
schrijft Calvijn over de gehjkheid van het
Oude en Nieuwe Testament. Niet alleen
daar maar op veel plaatsen in zijn gehele
werk voert hij een pleidooi voor de er
kenning van de waarde van niet alleen het
Nieuwe maar ook het Oude Testament.
Hij doet dat met name tegenover de Do
perse radikalen van zijn tijd, die meenden
dat de boodschap van het Oude Testa
ment en de bediening van Gods genade in
die bedeling slechts een betrekkelijk en
voorbijgaand karakter had.
Nee, stelt Calvijn, het verbond met de
vaderen verschilt in wezen helemaal
niet van het verbond met ons, alleen de
bediening verschilt. Voor hem zijn bei
de Testamenten twee delen van één
zelfde Woord van God. „Men kan wel
van Nieuw Verbond spreken, maar al
leen in die zin dat Christus het Ver
bond, dat door Israël verbroken is,
vernieuwt en bevestigt en het uitbreidt
over alle volkeren. Maar Hy heeft geen
nieuw Verbond gemaakt".
Op de genoemde plaats in zijn Institutie
nu madct Calvijn zijn stelling concreet.
Hij noemt daar drie dingen waarin volgens
hem de eenheid en gelijkheid van de beide
Testamenten blijkt „In de eerste plaats
dat wij er aan vasthouden dat niet de vlese
lijke rijkdom en voorspoed de. Joden als
doel gesteld is waarnaar zij moesten stre
ven, maar dat ze verkoren waren tot de
hoop op onsterfelijkheid. Vervolgens dat
het verbond waardoor zij met God ver
bonden zijn op geen enkele verdienste van
henzelf maar alleen op de barmhartigheid
van God gegrondvest was. In de derde
plaats dat zij gehad en gekend hebben de
Middelaar Christus door wie zij met God
verenigd en zijn beloften deelachtig zou
den worden".
Het zijn deze drie elementen aan de hand
waarvan ik nog even nader wil ingaan op
de inhoud van het boek dat ik de vorige
keer asm de orde stelde: de verklaring van
Calvijn betreffende Exodus t/m Deuter-
onomium, deel 1Immers, hier is sprake
van Oudtestamentische stof, die door
gaans bij ons niet zo hoog genoteerd staat.
Voor Calvijn echter nemen de geschiede
nissen en voorschriften, die hier worden
beschreven, in de bijbel een volwaardige
plaats in naast b. v. de brieven van Paulus.
Eeuwig heil
De omgang van God met zijn volk, het
geheel van Abrahams nakomelingen, is
geestelijk van karakter, zo benadrukt Cal
vijn telkens weer. Weliswaar werkte Hij in
het Oude Testament meer met aardse
symbolen en tekenen zoals de taber-
nakeldienst, het beloofde land Kanaan,
enz. maar daarop richtte Hij het hart
van de Israëlieten niet ten diepste. Door
middel van de aardse zegeningen leidde
Hij hen als het ware aan de hand tot de
hoop op de hemelse onsterfelijkheid. De
belofte van het verbond luidde steeds
opnieuw: „Ik zal u tot een God zijn en gij
zult Mij tot een volk zijn". In die woorden
ligt het ganse heil besloten, zegt Calvijn
met nadruL
Een dergelijke belofte lezen we b.v. in
Exodus 6 7. Met deze woorden, aldus
Calvijns verklaring, bevestigt God Zijn
verkiezing van Israël, maar tevens wordt
de voortduur daarvan verzekerd. De Heere
laat de woorden van Zijn mond niet varen.
Wie God tot zijn deel heeft, is van het
eeuwige heil verzekerd. „Immers, als
Gods volk gerekend te worden, betekent
zoveel als door een bijzonder voorrecht in
gunst aangenomen te worden en door aan
neming geroepen te worden tot de hoop op
de eeuwige zaligheid". Als God Zijn volk
uit Egypte voert, is dat slechts het begin
van een eeuwige bescherming.
Bij de verklaring van Exodus 12:2 lezen
we woorden van gelijke strekking. Een
klein citaat: ,,God verloste het oude volk
niet slechts één keer, opdat het behouden
en ongedeerd op aarde zou blijven, maar
Hij wilde het voorüeiden tot de erfenis van
het hemelse leven". Calvijn ziet in Gods
bemoeienis met Israël dus symbolen van
geestelijke genade.
Dat de kinderen van Israël het land Ka
naan ontvangen, dat wil God toegeschre
ven hebben als van Hem alleen ont
vangen, zo zegt Calvijn op een andere
plaats (Deut. 9:6). „Als nu God reeds bij
een aardse erfenis Zijn goedgunstigheid
zo zeer aanprijst, wat moet men dan wel
geloven ten aanzien van de hemelse?" Het
is Gods ontferming waaruit zowel tijde
lijke als eeuwige zegeningen voortvloeien.
Dit brengt ons op het tweede aspect.
Barmhartigheid
Israël is enkel en alleen door Gods on
verdiende liefde als volk van de andere
volken afgezonderd. Ja, heel de omgang
van God met Zijn volk, vanaf de uitieiding
uit Egypte tot de intocht in Kanaan,
getuigt van de wonderen van Zijn trouw en
genade. „Zoals nu het begin van de ver
lossing uit loutere ontferming Gods voort
gevloeid was, zo zal het dezelfde oorzaak
zijn waarom God de Zijnen tot de be
loofde erfenis leiden zal" (bij Exodus 15
13).
In dit verband spreekt Calvijn meermalen
over „wonderen". Terecht, want het is
stellig niet op grond van Israels deugden
dat God Zich aan haar verbond. Gij zijt
een hardnekkig volk, zo moest Mozes tot
Israël zeggen. Ondanks dat „het volk een
verdorven en ontembaar karakter had",
kwam God na wat Hij aan Abraham
beloofd had. En hieruit zien we dat het
verbond „in loutere genade gegrondvest
is", zo voegt Calvijn toe (bij Deut. 9 5).
Overigens geldt ook dit niet alleen de oude
bedeling. Calvijn vervolgt met nadruk:
„Indien nu iemand tegenwerpt dat dit
alleen maar tegen het oude volk gezegd
wordt, dan antwoord ik dat wij niet beter
loofdstuk 10, «L I - rl^^^^ ^^^^^^i^—^^^i^—--------------} f
zijn. Laat een ieder tot zichzelf inkeren en
hij zal zich niet over zijn hardnekkigheid
verontschuldigen. Maar zij die door de
Geest wedergeboren zijn, weten dat ze
niet van nature op deze gehoorzaamheid
aangelegd zijn en dat het zodoende alleen
Gods ontferming is die hen van de aller-
slechtsen onderscheidt".
Anders dan Zich een wreker te betonen,
nodigt God ons, zo lezen we bij Exodus 19
1in Zijn vaderlijke goedgunstigheid tot
het heil, en de bevende zielen brengt Hij
tot rust door vergeving van zonden aan te
bieden. Dit nu, zegt Calvijn, is „de genade
van Christus".
Christus
De middelaar van het verbond is Christus,
ook onder de oude bedeling. Het Oude
Testament is vol van de symboliek die
naar de beloofde Messias heenwijst. De
gelovige Israëliet heeft van verre Christus
aanschouwd en heeft Zijn komst ver
wacht. Ook hij had deel aan het heil dat
God in Christus geeft.
Waar het schriftgedeelte hem daartoe, in
het licht van het Nieuwe Testament, aan
leiding geeft, brengt Calvijn Christus en
Zijn werk ter sprake. Een tweetal frag
menten als voorbeeld.
Over het paaslam (bij Exodus 12 46):
„God wilde dat dit in Zijn eniggeboren
Zoon openlijk vervuld werd, zodat de
waarheid aan haar afbeelding beant
woordend en het wezen aan de afscha
duwing, zou aantonen dat God door niets
anders dan door het bloed van Christus
met Zijn volk verzoend wordt". Tenslotte
over de rol van Mozes bij de strijd tegen
Amelek (bij Exodus 17 10): „God had
hem tot een middelaar uitverkoren, die
door het uitstrekken van de staf en door
de stille vurigheid van het gebed de vij
anden uit de verte zou overwinnen. In
welke taak hij een type is van Christus".
Zo heeft Calvijn in zijn Geneefse ge
meente voluit de veelkleurige wijsheid van
God verkondigd, ook vanuit het Oude
Testament. En hij spreekt nog nadat hij
gestorven is!
Inmiddels vragen nog enkele belangrijke
onderwerpen uit Calvijns bijbelverklaring
om aandacht. Daaraan zal het slotartikel
zijn gewijd.
N.a.v. „Verklaring van de bijbel
door Joh. Calvijn: harmonie van de
laatste vier boeken van Mozes".
Uitgeverij De Groot - Goudriaan
te Kampen. Gebonden.
518 pagina 's. Prijs f 89,
J. K.
Deze vraag- en antwoord-rubriek staat
geheel ten dienste van de lezer die er
kosteloos gebruik van kan maken. Uw
vragen op velerlei gebied kunt u sturen
aan: Redactie Eilanden-N ieuws. Post
bus 8, Middelharnis, met in de linker
bovenhoek „Vragen-rubriek" vermeld.
De vragen worden door deskundigen
beantwoord en zullen binnen enkele
weken na de inzending compleet met
antwoord in deze rubriek worden ge
publiceerd.
NIET KHABBEN WAAR 'T JEUKT
Op allerlei plaatsen van je lichaam kun
je onverwachts de kriebel krijgen. Hoe
ontstaat die jeuk?
Antwoord: Dat lijkt een eenvoudige
vraag, maar het antwoord is moeilijk te
geven, omdat u in dit geval geen jeuk
bedoelt die door een bepaalde kwaal
wordt veroorzaakt. Er zijn nl. teveel fak-
toren bij betrokken. Het is een irritatie die
ontstaat uit een (samen)werking van de
pijnzinorganen, de zenuwen die onze on
bewust verlopende funkties als adem
haling en spijsvertering regelen, de bij
allergische verschijnselen aktieve hista
mine, het bloedvatensysteem, vele in
wendige organen, de hersenschors, de
huid en onze spyche als zetel van div.
bewustzijnsverschijnselen. Bij iemand die
allergisch is voor katteharen, zullen de
pijnzinorganen in gevoelige delen van de
huid sterker door de histamine in de
bloedvaten worden beïnvloed dan bij an
dere mensen en als iemand last heeft van
de zenuwen, kan dat zowel zijn weerslag
hebben op de huid alsook op de spijs
vertering en daardoor op de samenstelling
van zijn bloed en de werking van sommige
organen. Er is zelden één enkele oorzaak
aan te wijzen als iemand „zomaar" last
heeft van hier en daar optredende jeuk,
indien er geen sprake is van een ziekte,
aandoening of verwonding. Jeuk kan o.m.
optreden door wrijving, of bij warmte
(bijv. door broei in een te goed verwarmd
bed) en bij koude (zoals bij wintertenen).
Behalve de normale huidziekten, zoals
eczeem e.d. kunnen ook diabetes, geel
zucht, uremie, ingewandaandoeningen,
jicht, blindedarmontsteking en leukemie
met over het gehele lichaam verspreide
jeuk gepaard gaan. Oudere mensen heb
ben wel eens last van huidirritatie door
gebruik van zeep, parfum en andere stof
fen met chemische preparaten. Dan zijn er
nog medicamenten die als bijwerking eni
ge kriebel opwekken. Pas als regelmatig
irritatie op één bepaalde plaats wordt
geconstateerd, kan er sprake zijn van een
aanwijsbare oorzaak, zoals een insekten-
beet of een ontsteking. Mocht u véél last
hebben van jeuk, dan is het verstandig de
huisdokter te vragen wat er aan de hand
kan zijn. Probeer niet „te krabben waar 't
jeukt", want dan wordt het meestal erger!
Betten met koud water, of inwrijven met
talkpoeder helpt vaak beter.
SLOEDZUIGEH?
Hierbij een beestje, dat op het hoofd van
een 5-jarig meisje groeide. We dachten
eerst aan een wrat, maar het viel er af,
toen het groot was. Is dit een bloed
zuiger?
Antwoord: Nee, het is een teek, een
soms gevaarlijke parasiet die zich vaak uit
struiken of boomtakken op mens of dier
laat vallen en zich dan vachthecht aan de
huid en zich langzaam volzuigt met bloed.
U moet het meisje door de dokter laten
onderzoeken, want sommige teken kun
nen ziekten overbrengen. Wat dat betreft
heeft de brief ons erg laat bereikt U moet
namelijk óók nog goed nazien, wat er nog
aan eitjes ligt op de plaats waar de teek bij
haar val terechtkwam, want daar depo
neert ze in de regel haar nakomelingen
schap in wording. Als het nog eens ge
beurt, moet u er gelijk mee naar de arts.
Trek vooral niet aan zo'n beestje, als dat
zich al vastgehecht heeft, want dan kun
nen kop en monddelen die diep in de huid
doordrongen, afbreken. Beter is het, al
cohol of ammonia op het achterdeel te
druppelen, want dan laat het dier in de
regel wel los. Maar u moet zelf ruim een
kwartier a 20 minuten wachten voor u het
lichaampje van de huid kunt halen. Teken
komen ook veel voor bij huisdieren. Kijk
dus de huid van kinderen en dieren ge
regeld na.
KALHNAGELOIËET?
Kan ik door gebruik van minder kalk van
een kalknagel afkomen? Kunt u mij dan
een geschikt dieet daarvoor geven?
Antwoord: Was dat maar mogelijk?
Kalknagels ontstaan door een andere sto
ring in de nagelwortel of-basis. Beïnvloe
ding door een dieet is helaas (nog) niet
mogelijk en u moet dat beslist niet pro
beren, want dan zou u uw lichaam ernstig
tekort doen. En wat u in uw brief schrijft
over scherpe middelen als zuren e.d. om
die lagen weg te bijten, is helemaal ge
vaarlijk. Met een grove nagelvijl kunt u er
zelf wat afhalen, maar ondanks de dikte
mag u zo'n nagel ook niet te kort houden.
Laat de behandeling liever aan de pedi
cure over, want die weet precies hoe ze
zo'n uitwas moet aanpakken.
GOOT LEKT
Een kunststof goot lekt door de lasnaden.
Hoe dicht ik die?
Antwoord: Met pvc-lijm die ervoor ge
maakt is, of siliconenkit die in een handig
klein spuitje bij doe-het-zelf-zaken te koop
is.
MOSTERDfABttlEK
Waar vind ik een nog werkend mosterd
fabriekje, waar je kunt bekijken, hoe ze
vroeger de mosterd maakten?
Antwoord: Aan de Boekholtstraat 22,
6981 CW Doesburg, tel. 08334 - 2230.
Beste jongelui.
Augustus, de maand,
met vaak veel natte dagen,
gaf gelukkig dit jaar,
geen reden tot klagen.
Het weer was uitstekend,
ja zonnig en goed,
en nu gaan we heel snel
de herfst tegemoet.
De vakanties zijn nu
aan een einde gekomen,
op de scholen
de plaatsen opnieuw ingenomen.
Verkwikt door de rust
en gebruind door de zon,
was iedereen blij,
dat de school weer begon.
Nu zijn we dan ook
aan de herfstmaand begonnen,
de kans heel gering,
om nog daag'lijks te zonnen.
Want de dagen die korten;
de nachten al koel,
al heeft men nog steeds
een zomers gevoel.
Maar dat zal wel niet
zo heel lang meer duren;
september heeft immers meest
„najaarse" kuren.
Als straks uit het westen
de storm komt gebruld;
de velden in sluiers van regen gehuld;
dan weten wij allen, dat is ons het teken,
dat de zomer voorgoed
uit ons land is geweken.
Dat de winter
met al zijn bezwaren genaakt;
maar een tijd, die, als 't goed is,
naar gezelligheid smaakt.
Als de dagen gaan korten,
en de nachten gaan lengen,
gaat ons dat gezellige avonden brengen.
Na uithuizig te zijn in de zomerse tijd,
wacht ons, naar we hopen,
wat meer huiselijkheid.
BALLEN MET ZEEPBELLEN
In een buitenlandse tv-uitzending zag ik
grote mensen ballen met zeepbellen. Het
leek ongelooflijk, maar ze bliezen de
bellen waar iedereen bij stond. Hoe krij
gen ze dat sop zo sterk?
Antwoord: Voor zulke sterke zeepbellen
gebruikt men Marseillaanse zeep. Dat is
een zeepsoort die de oppervlaktespanning
van water sterk verlaagt en vroeger veel
gebruikt werd bij het schoonmaken van
grafische apparatuur en vooral loodzetsel.
Men maakt van dgl. zeep een verzadigde
oplossing door haar te schaven en de
deeltjes in warm water op .te lossen. Per
liter sop voegt men 5 afgestreken eetlepes
suiker toe. Zeepbellen die van deze op
lossing worden geblazen, zijn zo sterk dat
men er zij het heel voorzichtig en met
natte handen mee kan handballen.
Mocht u geen Marseillaanse zeep kunnen
bemachtigen, probeer het dan met de
ouderwetse groene zeep. Ook daaraan
moet witte of basterd suiker (geen bruine)
worden toegevoegd om de bellen langer
houdbaar te maken.
STAMBOOM OPZETTEN
Hebt u een adres waar men een stam
boom kan laten naspeuren?
Antwoord: Er bestaan legio lieden die
voor goed geld aan de slag willen met zo'n
omvangrijke opdracht. En dan kunnen ze
een goed jaargeld verdienen. Want het is
natuurlijk een tijdrovende bezigheid en
behalve de man-uren moet u dan ook nog
vele reiskosten en evt verblijfkosten ver
goeden.... Maar u kunt zulke honoraria
uitsparen als u zelf in uw familie te rade
gaat Ongetwijfeld heeft een familielid al
eens onderzoek verricht, waar u bij kunt
aanknopen. En u moet toch beginnen met
alle gegevens van de eigen ouders en
grootouders en die van uw partner bijeen
te zoeken. Dan kunt u ze gelijk in vier
kantjes boven elkaar gaan zetten. E n wat u
niet uit oude familiepapieren, bewaarde
geboortekaartjes en overlijdensadverten
ties kunt halen, moet u zelf navragen bij de
Burgerlijke Stand van de plaatsen waar
uw (voor)ouders gewoond hebben. Daar
na komt u terecht bij de doop-, huwelijks-
en begrafenisregisters van de kerken, die
dgl. zaken in het verleden nauwkeurig
bijhielden. Wilt u uitvoerige voorlichting
en enige hulp bij deze hobby, dan kunt u
eens te rade gaan bij de dichtsbijzijnde
liefhebbers op dit gebied. Die zijn veelal
verenigd in afdelingen van de Ned. Ge
nealogische Vereniging. Schrijft u maar
eens naar die vereniging, p/a Postbus 976,
1000 AZ Amsterdam, dan zal men u wel
berichten tot wie u zich kunt wenden.
Daar weet men ook de adressen van de
provinciale archieven, waar de kerkre-
gisters worden bewaard die u nodig zult
hebben. Het antwoord op uw tweede
vraag volgt zo spoedig mogelijk.
1plaats aan de grens van Abel-Mehola
(Richt 7)
2. van hier haalde Salomo goud
(1 Kon. 10)
3. koning van Lachis (Joz. 10)
4. vader van Samma (2 Sam. 23)
5. letter
6. zoon van Seïr(Gen. 36)
7. rivier in Damaskus (Gen. 36)
8. een held van David (een Notofathiet)
(2 Sam. 23)
9. de Bruid uit het Hooglied.
Vertikaal
2
->
R
R
ft
-
IM
F
U
Was rondom de troon (Openb. 4)-(9) huis van bewaring (Lev. 24) (10)
troongeest (Jes. 6 (5) verdichte vertelling (2 Petr. 1) (5) onwaarheid-
spreker(Joh. 8 (9) bepaald gehoororgaan (Joh. 18(10) iemand die een
reis maakt(Jer. 14(8) muziekinstrument (Joz. 6 (9) andere naam voor
Babylonië (Zach. 2(11)— goed waarneembaar of zichtbaar (Ezra 4 (8)
kaakbeen (Richt 15(11) nachtverblijf; slaapplaats (Joz. 4 (10) een
stromend groot water (Gen. 41 (6) instrument gebruikt bij het offeren
(Ezech. 8(7) tolk; vertaler (Gen. 42 (7)— geen enkel persoon(Gen. 31 (7)
werden als hefoffer gegeven (Ex. 35 12) kostbare geurstof (Hoogl. 1 (6)
genoemd naarde kinderen van Jakob (Ex. 39 (7) spijker (Richt 5 (5)
bereide dierenhuid (2 Kon. 1 (5) onreine vogel (Deut 14 (6)
leidinggevend overheidspersoon (Gen. 42(6)— smaak of spraakorgaan (Ps.
34 (4) de ziel; het leven (Richt 15(5)— stappen; ook wel delen van een
trap Spr. 4(6) Boven bij de pijl beginnen, en met de wijzers van de klok mee
vervolgen. De laatste letter van een woord is steeds de beginletter van het
volgende woord. Het aantal letters van de woorden zijn gegeven. De vertikale
stippellijn, gevolgd door de horizontale stippellijn geeft bij juiste invulling een
tekstgedeelte te lezen uit de Psalmen, (eerste tien), (enkele steunletters zijn
gegeven).
Gevraagd de tekst. Extra punten 20
Heleen Boone - Hoedekenskerke:
Het is een brief van oude datum Heleen,
die nu wordt beantwoord; maar de reden is
je bekend. Bij het schrijven van deze
laatste brief moest je nog aan de vakantie
beginnen. Dat is nu ook verleden tijd. Je
schrijft niet waar je was wezen zwemmen,
en waar je de vuurtoren beklommen had!
Ben je ook in Luxemburg met vakantie
geweest? Hoe is het met het restant van de
poesjes?
Anja Joppe - Dirksland:
In je laatste brief schreef je dat de aard
appels erin moesten Anja; misschien zijn
ze er nu al uit Het was een brief ge
schreven in april, en nu is het september.
Je, rapport is in elk geval keurig; nu pro
beren het zo te houden, Anja! Hoe is de
afloop van het type-examen geweest?
Hoor ik wel hé!
Bert Joppe - Dirksland:
Het was maar een kort briefle Bert, maar
je rapportcijfers maken het goed. Heel
goed gewerkt hoor; je hebt inderdaad een
goed rapport. Als je op de Landbouw
school ook zo je best doet, komt het wel in
orde. Het lijkt me een fijne school Bert, en
je kan het geleerde direkt in toepassing
brengen.
Klazina Joppe - Dirksland:
Gefeliciteerd Klazina; je hebt er goed aan
getrokken. Vijf punten vooruit gegaan.
Fijn hoor! En heb je het typediploma
gehaald? Dat hoor ik dan nog wel. Heb je
een fijne vakantie gehad Klazina; ben je
nog ver weg geweest, of benje dichtbij huis
gebleven? Maar dan kan toch je vakantie
wel goed zijn. Oom Ko zoekt het ook niet
zo ver hoor; en toch een fijne vakantie!
André Kastelein - Zeist:
Op zo'n grote school ken je niet iedereen,
daar benje wel achter gekomen. Toch wel
leuk om op zo'n manier kennis te maken.
Ben je in de vakantie nog weg geweest
André! Je had anders al een voorproefje te
pakken. Gaat het nog goed met de studie,
en maken je ouders het ook nog goed?
Grqetjes hoor!
Chris Ras - Yerseke:
Als je brandweerman bent moet je ook
overal voor klaar staan Chris; en dat zijn
niet altijd brandjes. Toch maar goed dat er
een brandweer is om ook zulke klusjes op
te knappen. Toen je de laatste brief
schreef, stond je nog voor de vakantie
Chris, en nu zit de vakantie er op. Heb je
nog wat verdiend in de vakantie?
Hannie Grinwis - Ouddorp:
Met Oom Ko gaat het gelukkig de goede
kant op Hannie. Bij jullie is ook alles goed
volgens de laatste brief. Inmiddels zijn er
al vier maanden om, en in zo'n lange tijd
kan er veel gebeuren. Ook een fijne va
kantie gehad Hannie. En hoe staan de
zaken nu op school? Zie weer verlangend
uit naar een volgende brief. Groetjes hoor!
1
