Op z'n flakkees gezeit:
H. GOUD B.«.
goed
A
A
fFsa
GARAGE KNÖPS B.V.
Garage J. J. BLAAK B.V.
De overige garagehouders zijn:
GARAGE V. d. VELDE
GARAGE DELTA
AUTÜ-PESCH
GARAGE P. KUNK
GARAGE A. C. NOUT
Fa. Gebrs. van Splunter
GARAGE TUNS en Zn.
VISBEEN B.V.
Garage M. A. v. d. Sluijs
IBOVAGI
Oliehandel
Bladz. 2
,EILANDEN-NIEUWS'
VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1984
Een emigrant vertelt
an z'n kinders in kleinkinders
over Flakkee in z'n geschiedenis (slot)
Bie de weergaeve van Van Dieke's ge
schrift, sloeg ik de vorige keer het vol
gende over:
„Gods voorzienig bestel kwam al direkt
openbaer daerin, dat we dat jaer geen
gebrek an waeter hadde. Het was in het
jaer 1911 dat ons eigen huus gebouwd
wier, in het was speciaol oak dat jaer elve
geweldig droag. Naedat we op 12 meie
nog een groate donderbuje gehad hadde,
bleef het de heel zeumer, tot 30 sept.
droag.
Toen we echter het waeter in het huur-
huus hadde verbruukt, trokke we in juli het
nieuwe huus in en daer was ten tras nog
vol van de leste donderbuje. Dat was
direkt een hoapvol begin.
Jae, het waeter speulende een groate
rolle in dien tied, in vooral in droage jaeren
was het een probleem. Verscheie trassen
warre te klein, in aore warre lek, zodat
veul meansen, nae ienkele weken van
droagte zonder waeter warre.
In verband hiermee nog dit verhael. Het
was in den trem, in daer zat oak een man,
die enigszins achterlijk was. Ienkele jon-
gers vermaekten zich met hem.
Hie was ienkele weken op reis geweest,
in gieng noe weer vrom naer z'n eigen
huus.
Daer het weer een droagen tied was,
plaegden de jongers hem, dat z'n tra was
leeg gemaekt zou weze, deur de buren,
tiejens z'n ofwezigheid.
Hie zuchtte even in zei toen: „'t Is wel
earg, mar ik ken er niks an doeë, want ik
hao het zelf oak mar gekrege."
Hadde alle het zo mar beschouwd, dan
zouë sommige meansen het waeter niet
geweigenrd hao an d'r buren as ter 'n
droagteperiode was. De meansen mit
groate gezinnen mozze daer het eerste
onder lieje (Misschien is an die weiger
achtigheid in een tied van droagte wel de
uutdrukking ontleend: „Hie heit geen
spoge waeter voor een aore over." Ik weet
nog wel dat in 'n droage zeumer waeter
kon gehaeld worre uut den kerketras in uut
een zuvere pit buten durp. Of dat in elve
oak 't geval was weet ik niet. Het jaer elve
staet deur overlevering net zo in m'n
geheugen gegrift, as 't jaer „negentig" van
de barre winter 1890), deur het vertellen
daerover.)
Tot zovoare 't overgesloge stik.
Van Dieke vervolgende nae 't gedeelte
over de huusvesting, aldus: Het eiland is
niet riek an historische monumenten en
bouwwerken. Er staen een paer moaie
Hervormde Kaerken in Dirksland in
Nieuwe Tonge. (Oak in Menheerse. Daer
is oak te noemen: het gemeentehuus. Dat
van de Plaete mag er oak weze.) Bekend is
oak de Visbank te Herkingen (mit het
vlaggetje dat er op is bluve staen in den
Fransen tied.) Dan is er de Dom van
Goeree, die mit ere z'n plaes in neemt
tussen die van Den Briel in Zierikzee.
(Alle drie ken je zieë as je bie Stelle op den
butendiek staet).
In dan nog de meulens, die biena ieder
durp versiere, behalve dan Melissant, dat
wel een Meulendiek heit, mar geen meule.
(Op 't Meultje, heit vroeger de Melis-
santse meulen gestae. Op dat „Meultje"
weunende Jan van Dieke z'n groatvao-
der.)
Van het oasten van het eiland is mien niet
veul bekend; misschien binne daer oak
nog wel enige ouwe gebouwen, die uut-
munte deur d'r bouwtrant ('k hao het
gemeentehuus van De Plaete al genoemd).
Het café „De gouden Leeuw" in Goeree
is oak een heel oud gebouw, evenals enige
huzen an de noord- in zuudkante van de
haevene. (Het café heit z'n Paus Adriaan-
kamer. Deze enige Nederlandse paus is
pastoor van Goeree geweest.)
Oak in Ouddorp motte nog wel ienkele
ouwe bouwsels anwezig weze, mar daer ik
oak daer weinig bekend binne, zou ik ze
moeilijk an kenne wieze.
In dit stikje noemt Van Dieke oak nog de
uutwaeteringssluus van de haevene van
Dirksland mit de naemen in waepens van
al degenen die an den bouw van die sluus
hao meegewearkt.
Noe gaet-en deur over ienkele geslachten
die veul invloed op Flakkee hao uutge-
oefend. Daerbie neemt zeer zeker het
geslacht Van Weel wel een eerste plaes in.
Een tak van dat geslacht bezat voorheen
veul landerieën op Flakkee in oak op aore
plaesen in Holland. De vaoder van drie
ongetrouwd gebleven kinders mot vroeger
zowel notaoris as Burgemeester geweest
hao in Dirksland. In 1928 is de leste
overlevende in Den Haeg overleden. D'r
beide broers warre al eerder de weg van
alle vleis gegae. Toen al de landerieën
verkocht warre, was den opbringst daer-
van ongeveer 33 miljoen. Althans volgens
de geruchten die alom de ronde deje. Van
een van d'r legaoten is toen het Van Weel
ziekenhuus gebouwd (in oak kleuterscho
len.)
Mar oak verscheie aore femieljes hao
groaten invloed gehad in het grieze ver-
lede van Flakkee. Om ienkele te noemen:
de Bosschieters, de Driendijken, de Lod
ders, de Breens, de Zaayers. (Jan van
Dieke hei m'n verteld, dat er 'n Bos-
schieter naer Amerika is gegaen, in inder-
daed vond ik in een jubileumboek van
Prospect Park 'n zelfstandig geworre deel
van Paterson, de naem van 'n Leonard
Bosschieter, en in 't telefoonboek van
1982, las ik nog M. Bosschieter. In mien
jonge jaeren wier nog gesproken over den
tied van Bosschieter, mar noe zalle weinig
meansen dienkelijk meer wete dat dit
boerengeslacht er geweest is. Van Dieke
hei m'n veul van die femielje verteld, mar
ik ken dat niet meer precies weergeve.
Uut het geslacht Driendiek kwam voort
Tiesje Driendiek, mit m'n oudnoam Ar-
jaon Struuk, geëmigreerd naer Amerika.
Hie is gesturve in Michigan. In 'n hortje
gelee schreef nog een Driendiek, geweund
hebbend in Sommelsdiek, in noe in Woer
den weunachtig, in ons blad.
Deze hei m'n opgezocht in oak verhaeld
over z'n voorgeslacht, in verteld op welke
Melissantse boerestee die famielje ge
weund heit.)
Van Dieke schreef nae van de femielje
Van Weel gesproke te haon: „Welken oak
van deze invloedrieke femielje gezeit
worre „Men kent en vindt haar stand
plaats zelfs niet meer". Dat geldt oak van
de Bosschieters in de Driendieken van
toen.
Weer vaorder lezende, vind ik: Ik kom-
me noe tot ienkele gebeurtenissen, die
zich op het eiland hao ofgespeuld.
Ienkele eeuwen geleje hao de vrouwen
van Goeree zich onderscheie, deur het
stadje heldhaftig te verdedigen. Wie hier
meer over wil wete, kan dat leze in het
boek van ds. B. Boers, destieds predikant
in Menheerse en in 1843 uutgegeve bie J.
Jongejan te Sommelsdiek.
Eén mien mondeling overgeleverde ge
schiedenis wil ik hier nog even vermelde.
In het jaer 1803 is den Halspolder inge-
diekt(„Den Hals" van den „hond zonder
poaten", zoas Goeree in Overflakkee wel
plastisch angeduuid wordt, wegens z'n
vurm, vind je onder Stellendam.)
Dat was dus in den tied, dat Holland
onder Frans bewind stong (al wier het in
1810 pas 'n deel van Frankriek). Deze
bedieking geschiedde meest deur mean
sen die daervan hun beroep maekende, in
uut aore deelen van het land kwamme.
Ze weunden dan in portaoble draeg-
baere) weuningen.
Het was zwaer weark, in het eten was
dikwijls niet best (in het feit, dat z'n
diekwearker as-en kon veul at, is dienke
lijk an de overkante de zegswieze ontleend:
hij eet als 'n dijker, in meugelijk wier dat
op Flakkee oak wel gezeit op z'n Flak
kees. Daer wier in ieder geval gesproke
van: Hie eet as 'n mee-(krap)-delver".)
Noe liepe in een weie, in een al inge-
diekte polder een paer koeien, waervan de
eigenaer een zekere Van Rossum was. Dit
vee schient zo 'n antrekkingskracht op de
hongerige maegen van deze polderjongers
uutgeoefend te haon, dat ze beslote, zich
van één van die koeien meester te maeken.
Nae ze geslacht te haon, verdeelden ze het
vleis. Zo verschaften ze zich goedkoop
voedsel. Toen den boer echter z'n koeien
es gieng telle, missende hie d'r netuürlijk
één. Hie waerschoewende de peliesje van
Dirsland, die een onderzoek instellende.
Dit liep echter op niks uut, omdat geen
MOLENDIJK - 3265 AB PIERSHIL - TEL 01 869 -1 459
Wij leveren u snel en tegen concurrerende prijzen:
GASOLIE
DIESELOLIE
BENZINE
PETROLEUM
HUISBRANDOLIE
SMEEROLIE
OPSLAGTANKS
electr. POMPEN
Bel ons, en wij komen geheel vrijblijvend bij u langs.
U kunt ook kontakt opnemen met: C V. Q. JjOOM
Korteweegje 59 DIRKSLAND Tel. 01877 - 1511
means wou vertelle wie deze diefstal ge
pleegd hadde. Ten einde raed riep de
Burgemeester de hulp in van de Franse
commendant, die het bevel voerende over
het garnizoen van Hellevoet. Deze kwam
toen mit 'n troep soldaoten op het Sas van
Dirsland an. Direkt mozze toen al d
polderjongers in d'r keeten verzaemele.
Hie zond toen 'n boadschap: As de
mannen niet de schuldige zoue uutlevere,
zou-en het vuur op alle openen'
Toen hao de schuldige zich gemeld, in
zalle ze hun straf wel ontvange hao, dienk
ik. Mar mien zegsman wist niet welke
straf
Hiermee eindigt dus oak dit verhael uut
Flakkees verleden.
(Wie zukke overgeleverde verhaelen uut
de geschiedenis weet, vertelle ze mar.
Heit-en geen gelegenheid ze in verhael-
vurm voor de krante te gieten, dan wil ik,
as-en ze m'n schrieft, dat wel probere te
doeën.)
Van Dieke vertelt dan 't een en ander dat
ik mar niet weergeve. Zo heit-en 't oak in
dat gedeelte over de moord op de stee van
Bol en schrieft-en iets over het lied op die
moord. Om dat daer over in Eilanden-
nieuws al es eer geschreve is, laet ik dit
ruste.
Mar dan gae 'k Van Dieke weer voarder
citere:
Over het algemeen genomen is Flakkee
een zeer vruchtbaer eiland. Het heit veule
jaeren z'n beweuners weark in broad ge-
geve. D'r bin echter oak tieën van in-
zienking geweest. Dan was het voor boe
ren ion errebeiers slecht ('k bin blieë, dat
hier niet alleen de errebeiers mar oak de
boeren genoemd worre.)
M'n vaoder vertellende m'n van zo'n
crisus in de tachtiger jaeren van de vorige
eeuw. Zelfs voor eigen-geërfde boeren,
was het niet meugelijk in de vorige eeuw
om het hoad boven waeter te houen.
Sommigen hielden een „auction sale"
openbaere verkoaping) in bleve op het
eiland weune, mar andere namme de
vlucht naer Amerika. (Ik dienke, dat toen
de stee Den Uul, waer laeter L. v.d. Baan
op weunende, voor 'n appel in een ei is
verkocht; men zegt voor een zak tebak.
Elders in 't land wier, zo gaet het verhael,
een stee voor 'n rooien haen van de hand
gedae, waerom laeter dat boerenspul ,,De
Rode Haan" hietende.
Ik dienke dat toen Aodam van Herken op
den Uul zat, in dat hie die toen verkocht.
Zeker weet ik uut de emigrantenlieste, die
ik in Den Haeg raedplegende dat-en in
1880 emigrerende. Z'n jongere broer
Wullem van Herken, getrouwd mit m'n
oud-tante, Geertru Struuk, was al in 1866
geëmigreerd. Opmerkelijk is, dat as reden
van emigraosje bie Adam van Herken
staet: to join family and or friends om
familie en of vrienden te ontmoeten. Bie
deze 58-jarige man staet geen vrouwe
vermeld, mar hie gieng wel mit drie kin
ders over de Grote Plas. Dienkelijk was-
en weduwnaer.)
Vooral nae den eersten waereldoorlog
had zich oak een krachtige middenstand
ontwikkeld. (Bedoelt Van Dieke hiermee
dat er veul kleine boerderietjes warre
gekomme? Uut het volgende zou je dat
opmaeke.)
In Ouddurp warre er al sint onheugelijke
tieën verscheie kleine landbouwers. Mar
op de overige durpen warre het meest
groate landbouwbedrieven.
Toch kwam het kleine landbouwbedrief
in het begin van deze eeuw op de overige
durpen meer naer voren.
in dat is m.i. oak het beste geschikt voor
het platteland.
De wrievingen tussen baes in errebeier
vervalle daerbie omdat het beroep van
ondernemer in errebeier hierbie in één
persoon verenigd wordt (nl. in het k(n)eu-
terboertje. Dienk an Jan Knaepe's roman
Kneuterboertjes.)
Helaes is hierin nae de tweede weareld-
oorlog weer veranderieng gekomme. Bie
de zogenaemde sanering wiere veul klein
landbouwers weer bie het bezitloze pro
letariaat gevoegd.
Een zelfde verschienselk valt waer te
nemen in Canada. Kon men vroeger z'n
bestaen vinde op 160 acres 65 ha),
noe mot het op z'n minst het dubbele
weze, in liefst nog meer. Het gevolg is een
vlucht naer de steden, waerdeur de haer-
den van revoluusje amwar meer worre
gevoed.
Nae dit uutstapje gae we weer vrom naer
Holland. Terwijl er in Noordd-Amerika
een religieuse opleving valt waer te ne
men, is de godsdienst in Holland op z'n
retoer. Amwar meer meansen vervreem
den daer van de kearken. In m'n jeugd las
ik eens een versje, dat luënde: „In de
kerken lege banken, Bioscopen overvol,.
God voor 't goede nooit meer danken.
Satan is wel in zijn rol".
Was dat vroeger zo in de groate steden,
dit heit zich noe oak uutgebreid tot het
platteland.
J. L. Struik
SINT ANNALAND
- Postzegel- en muntenruilbeurs -
Op dinsdag 21 augustus a.s. zal des
avonds van 19.00 tot 22.00 uur(zeven tot
tien uur) een postzegel- en muntenruil
beurs gehouden worden in de bovenzaal
van Hotel „Havenzicht" te St. Annaland.
De toegang is vrij en er is een gratis
verloting.
SINT ANNALAND
- Tentoonstelling „Tholen. Stad en
Land" 1984. Dinsdag 21, woensdag 22,
donderdag 23, vrijdag 24 en zaterdag 25
augustus Streekmuseum „De Meestoof
Sint Annaland. Tentoonstelling „Tholen.
Stad en Land" 1984. Openingstijden: des
namiddags van 15.00 tot 17.00 uur (drie
tot vijf uur).
- Verharding havenplateau. Het ha-
venplateau achter de weegbrug in Sint
Annaland, dat aanvankelijk in het jaar
1987 zou worden opgeknapt, wordt nog
dit jaar verhard. Op de onverharde strook
vindt opslag van diverse materialen plaats
en er wordt ook erg veel met wagens
overheen gereden, waardoor spoor- en
plas vorming ontstaat Dat geeft een rom
melige aanblik. Het aangrenzende deel
heeft al een klinkerverharding, wat in d
praktijk dan ook erg goed voldoet. De
kosten van dit karwei zijn geraamd op een
bedrag van 70.000 gulden.
SINT ANNALAND
- Kerkdinsten voor zondag 19 aug. -
Ned. Her. Kerk v.m. 10.00 uur ds. Tj. de
Jong uit Poortvliet n.m. 18.00 uur ds. J.
Harteman uit Moerkapelle, beroepen
predikant - Geref. Gem. v.m. 9.30 uur,
n.m. 14.00en 18.00 uur lezen - Geref
Gem. in Ned. v.m. 9.45 uur, n.m. 14.15
en 18.15 uur lezen.
- Benoeming- In de vacature van kerke
lijk ontvanger bij de Ned. Herv. Kerk te
St. Annaland, ontstaan door het bedanken
van dhr. P. van 't Hof voor deze kerkelijke
functie, werd door het College van Kerk
voogden en Notabelen benoemd. Notabel
D. G. Goedegebuure uit de Burgemeester
Smitstraat. Dhr. Goedegebuure heeft zijn
benoeming aangenomen.
Omroepstichting Hellevoetsluis
De Hellevoetse Omroep Stichting (de
HOS) zendt vandaag haar eerste officiële
radioprogramma uit, nadat ze in juli van
dit jaar een zendmachtiging heeft gekre
gen. De programma's, die door werk
groepjes van vrijwillige medewerkers on
der leiding van een programma-coördina
tor worden gemaakt, hebben een educa
tief, informatief en kultureel karakter.
HYPOTHEEK NODIG?
makelaar tamboer bellen
voor gratis computerberekening
S 01870-3477 jjg
NEDERLANDS HERV. KERK
SINT ANNALAND
Ds. J. Harteman, beroepen in de vacature
van drs. M. D. Geuze, hoopt D.V. zondag
19 augustus 's avonds om 18.00 uur voor
te gaan in de Dienst des Woords in de
Ned. Herv. Kerk in St. Annaland.
Maandag 20 augustus is er in het Herv.
Verenigingsgebouw aan de Kerkring een
bijeenkomst, waarin de gemeenteleden
nader kennis kunnen maken met ds. Har
teman en zijn vrouw. De bijeenkomst
begint om 19.30 uur.
SINT ANNALAND
- Uienveiling dinsdag 14 augustus -
Plantuien, maat 40/opwaarts, klasse twee
N.L.: 47,30. Uienprijs per 100 kg.
Aanvoer: 25 ton.
- Aardappelveiling van 14 augustus -
Doré eerste soort: 0,28 - 0,29; Doré
tweede soort/0,29; Doré apart/0,25 -/
0,26; Gloria gewone 0,20 - 0,25;
Gloria bonken 0,29; Première gewone/
0,20; Bintjes gewone 0,20 - 0,25;
Bintjes bonken 0,30 - 0,35; Eigen
heimers gewone 0,29 - 0,37; Aard
appelprijs per kg. Aanvoer 245 ton.
Merk Type Kleur
OPEL CorsaTRl.OSrood
OPEL Corsa TR 1.0 S zilver
OPEL Kadett Luxus 12 S.groen
OPEL Kadett 1.3 LPGrood
OPEL Kadett 12 Nbruin M
OPEL Kadett 12 N blauw M
OPEL Kadett 16 Sgroen M
OPEL Kadett 16 D spec groen
OPEL Kadett 16 D 5 drs groen M
OPEL Ascona 1.9 LPG...bruin M
OPEL Ascona 1.6 D groen M
OPEL Ascona 1.6 S 5 drs.groen
OPEL Mantawit
HONDA Civicrood M
TOYOTA Tercel coupe-----bruin M
VW Jetta Sbordo
PEUGEOT 505 GRwit
MAZDA 626 2.0goud
Bouwjr. Km. Event, prijs
1983 7750
1983 5025
1979 79000
1982 81750
1980 44150
1980 54250
1983 8750
1982 89000
1983 56000
1981 95000
1983 28750
1982 54700
1981 55000
1982 49800
1981 61000
1981 72350
1982 54800
1979 115000
Merk
Type
Kleur Bnuwjr. Km. Event, prijs
MAZDA 929 L sedanbeige 1981 48000
MAZDA 323 GT 1.5wit 1981 48000
MAZDA 323 ES 1.3grijs 1979 23000
NISSAN Bleubird sed 1.8
met LPgblauw 1981 70000
Garage
MITSUBISHI dealer
SUBARU dealer
de vogelkooi met de protesterende papegaai
de clubfauteuils die meer dan een ons wegen
de schemerlamp met die zware poot
het ledikantie van de kleine Joost
het ochtendblad van gisteren
alle flessen uit de kelder ook de lege
de jongens van flakkee expresse nemen echt alles mee
als ze aan het verhuizen zijn
flakkee expresse
01870-2188 middelharnis
01883 - 20016 hellevoetsluis
01110-3163 zierikzee
I|L_| llrtWVM
Uangeweg113 SOMMEUSOIJK
Telefoon 01 S70 - SSBS - S043
Beneden Oostdijk IS DEIM BOMMEL
Telefoon 01 S71 - 1 3T 7
Toyo1:a mr% IS/lercedes-Benz dealer
Oorpsweg aa-3<4 SOMMELSDIJK
Telefoon 01 B70 - 4466
IS maanden garaneie
Oost-Voorgors 1 MIDDELHARNIS
Telefoon 01 S70 - SSSO - S708 - SSSO.
Broekweg 8 OUDDORP
Telefoon Ol 87S - 1 B9S; Na 80.00 uur I
inSBS
Haveneind13 SOMMELSDIÜK
Telefoon Ol 870 - 3830 Telefoon Ol 877 - 830S
Klinkerlandseweg 8
NIEU\A/E TONCE
Telefoon Ol 87S - 1 41 1
Oonkereweg S MIDDELHARNIS
Telefoon Ol 870 - 8537
Julianaatraat: 7 OUDE TONGE
Telefoon Ol 874 - 1 871
Langstraat 8 ACHTHUI2EN
Telefoon 01 873 - 1 431 - 1 465
Ben. Ooatdijk 10 DEN BOMMEL
Telefoon Ol 871 -1478
