HsC
I
Zomerconcert in de Toren
van Goedereede
groeide op Sommelsdijkse grond
Visser
Goed en kwaad
Garage KNÖPS B.V.
tlomeaeniaii
AUTO-SCHADE
1799,-
htubrethUe
Nieuwe klok in toren
Ned. Herv. Kerk
Nog geen perspectief voor een massale teelt
Ramoco b.v.
AUTORIJLES
Zaterdag beiaardconcert
in Goedereede
NU t 1495,-
NU 1699-
Goeree-Overflakkee
A. J. V. Rumpt
Verschijnt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
Uken
Monarchie
Tien geboden
Autonomie
Zorgen
Voor al uw
en REPARATIE van gelaagde autoruiten
JVC HR O 110 E (VHS)
ERRES24 VR 13 (V2000)
FISHERP615IVHSI
RENAULT-dealer
t
PüMPrSMD
RUMPTSTAD B.V.
Bedrijfswagen
totlOtG.V.W.
01871 - 1553
Vert. C. Bakker; 01877 -1589
met Citroen BX TRD
J. Bruggeman 01877 -1593
PEUGEOT
TALBOT
Autobedrijf
57 e Jaargang
No. 5314
POSTBUS 8 - 3240 AA MIDDELHARNIS
Redactie en administratie: Langeweg 13, Sommelsdijk
Tel. (01870) 2629. Na 5 uur (alleen voor redactie) tel. 01870 - 3392
Giro 167930 Bank: Rabo Middelhamis Rek. no. 3420.01.108
CHR. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
ABONNEMENTSPRIJS 11,50 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 32 cent per mm.
Bij contract speciaal tarief
Het is een oud verhaal. Nee, het is een
geschiedenis, waar gebeurd. Het eerste
mensenpaar is bezweken voor de ver
leiding. De kern van die verleiding was dat
de Satan hen inblies: „Maar God weet,
dat, ten dage als gij daarvan eet, zo zullen
uw ogen geopend worden, en gij zult als
God wezen, kennende het goed en het
kwaad". Zij hebben gegeten. Vanaf die
tijd weten zij van goed en kwaad.
Daarbij hoeven wij niet alleen te denken
aan ons gedrag. Over het algemeen weten
we dan ook wel aardig wat goed en kwaad
is. Er kan ook gedacht worden aan het
werk van onze handen. Hoe wordt het
toegepast. Goed, kwaad? Mogen we alles
maar aanpakken of zijn er grenzen? Als ik
weet dat een ander er kwaad mee zal doen,
moet ik er dan mee doorgaan? Vragen die
diep ingrijpen, kunnen ingrijpen wanneer
wij beslissingen moeten nemen.
Dit soort beslissingen nemen we allemaal,
dagelijks, op eigen niveau. Om die be
slissingen te kunnen nemen moeten we
kunnen afwegen. Om af te wegen heb je
gewichten nodig, die zijn weer geijkt. Het
is natuurlijk van belang hoe zij geijkt zijn.
De mens was als God geworden; hij kent
het goed en het kwaad. Maar wat is zijn
ijkpunt? Of maakt hij zelf uit wat goed en
kwaad is? Goed en kwaad worden be
grensd door de wetgeving. Binnen die wet
is het gedrag, goed, erbuiten verkeerd. De
wet is ijkpunt. De wet objectiveert. Die
zegt niet: als Jantje dat doet goed is hij zus
fout en krijgt hij dus zus straf, maar als
Pietje het doet ligt het anders. Nee voor
beiden geldt hetzelfde. Beiden worden ook
geacht de wet te kennen.
Nu is het natuurlijk van belang hoe zo'n
wet tot stand komt. Welke wetgever aan
de wieg? Welke ijkpunten gebruikt hij?
Welke wetgever? In ons land is elke wet
ondertekend door onze Koningin, Beatrix.
Zij is echter geen absoluut monarch. Dan
zou alle staatsmacht in haar handen rus
ten. Het tegendeel is waar. In de loop van
zo'n anderhalve eeuw is de invloed van het
volk steeds grotpr geworden, ook op de
wetgeving. Het volk is bij ons vertegen
woordigd door het parlement. Het kiest de
Tweede Kamer direct, de Eerste indirect.
Uiteindelijk zijn het deze vertegenwoordi
gers die een wetsvoorstel al dan niet aan
nemen. De vraag naar de ijkpunten is dus
de vraag naar de uitgangspunten, naar de
partijprogramma's van hen die ons ver
tegenwoordigen.
Kennende het goed en het kwaad. Daar
mee hield de geschiedenis niet op. We
weten meer. De mens kiest systematisch
voor zichzelf voor eigen werL Daarmee
negeert hij het gebod Gods. Dat is er wel.
Het maakt die mens verantwoordelijk,
tegenover zijn Schepper.
De Mozaïsche wetten, met name de Tien
geboden Gods Woorden zijn de
leefregels waaraan de mens zijn gedrag
moet ijken. Zij wijzen hem haarscherp aan
waar de grens tussen goed en kwaad
te vinden is. Die geboden hebben altijd
invloed gehad, ook op de wereldlijke wet
geving.
De religie, en daarmee de kerk heeft zo'n
invloed gehad op ons volksleven dat van
Nederland gesproken wordt (werd) als
van een christelijke natie. De drieslag
Kerk - Nederland - en Oranje spreekt
daarvan. Trouwens, is het bloed van de
martelaren om het geloof niet een van de
pijlers waarop onze natie is gegrond?
De mens althans de overgrote meerder
heid heeft zich tot ver in de vorige eeuw
schepsel Gods geweten. En daarmee wa
ren de ijkpunten gegeven.
Diezelfde mens heeft zich altijd al,
maar met name de laatste twee eeuwen
ontworsteld aan het Schepsel zijn. Hij
wenste geen God, en (daarom ook?) geen
meester boven zich. Daartoe dient men
ijkpunten die daarop wijzen op te ruimen.
De evolutietheorie vond een toebereide
voedingsbodem in het denken van de
mens. Zij maakt(ï het los van het Schepsel
zijn. IJkpunten overboord, de mens maakt
zelf wel uit wat goed en kwaad is. Dat ligt
niet voor nu en altijd vast, maar wisselt
met onze inzichten.
Wetten zijn dus tijdgebonden, trouwens
als het draagvlak niet breed genoeg is, is er
een grote minderheid of zijn er minder
heden die een eigen normenpatroon hand
haven. Burgerlijke ongehoorzaamheid is
dan nog maar een stap verder.
Wij maken ons zorgen over deze ont
wikkeling. Allereerst omdat de mens daar
mee denkt God opzij gezet te hebben. Ook
omdat het moet in alle eerlijkheid
gezegd worden de kerk kennelijk steeds
meer aan zeggi: ;:racht inboet. Daarmee
komt ook de christelijke politiek in brede
zin op de tocht te staan. Wie Gods Woord
vermenselijkt komt bij de autonome mens
uit. Wie de omgang met God naar het
privéleven verbant houdt de tweede tafel
van de omgang met de medemens voor het
publieke leven over en strandt ook op de
autonomie van de mens.
Het zijn processen die we om ons heen
zien grijpen. Temeer een rede om ons te
bezinnen op de normen en waarden die
ons gedrag bepalen.
LANGEWEG 113 TEL. 01870 - 2222
MIDDELHARNIS X
In de prachtige dom van Goede
reede organiseert de Stichting Kerk-
concerten Goeree-Overflakkee op
dinsdag 24 juli a.s. een zomer
concert met Willem Blonk, orgel;
Benjamin Boers, hobo en Jan Be-
zuyen, carillon.
De fraaie historische omgeving, de prach
tige akoustiek in de Toren en het nu al
Nederlandse bekendheid genietende ca
rillon zullen garant staan voor een prach
tig concert.
Het zomerconcert in de toren is altijd een
hoogtepunt in het toeristenseizoen, ge
tuige de zeer vele bezoekers aan de in het
verleden gehouden concerten.
Het concert begint op de beiaard met
werken van v.d. Gheyn, Denijn en Nees.
Vooral het preludium van Matthias v.d.
Gheyn is een prachtig en virtuoos stukje
beiaardmuziek, waarin vooral tot uit
drukking komt dat de beiaard een echt
volwaardig (en tot voor kort totaal onder
gewaardeerd) instrument is en waar de
beiaardier met een goed ontwikkelde aan
slag wel degelijk de meest subtiele nuan
ces kan aanbrengen. (Jan Bezuyen is
overigens onlangs geslaagd aan de Ned.
Beiaardschool voor het diploma Uitvoe
rend Musicus voor Beiaard).
Daarnaast gaat het programma beneden
in de toren verder met orgel (o.a. werken
van Sweelinck en een prachtig Concerto
van J. G. Walther) en hobo en orgel. Dit is
een werkelijk fantastisch mooie combi
natie. Er zullen sonates gespeeld worden
van Telemann, Handel en Vivaldi. Hier
tussen speelt de beiaardier nog een sonate
van Galuppi op het carillon, terwijl de
aanwezigen dan het instrument boven in
de toren audiovisueel meemaken.
Het concert begint om 20.00 uur. De
toegangsprijs bedraagt 4,voor vol
wassenen en 2,50 voor scholieren, CJP-
houders en 65-t-.
Henry Groen uit Bameveld hoopt mor
gen, zaterdag, een beiaardbespeling te
houden van 11.00 - 12.00 uur, met het
volgende programma:
1PreludeR. Barnes
2. Selektie uit de Gruytters Beiaardboek
3. 5 stukjes uitR. Schumann
„Album fiir die Jugend"
a. Soldatenmarsch (bew. W. Franken)
b. Stückchen
c. Sicilianisch
d. Erster Verlust
e. Matrosenlied
4. Fantasia in aG. F. Handel
(bew. H. Groen)
5. Uit „Der Fluyten
Lusthof'Jr. J. van Eyck
a. Doen Daphed'over schoonemaeght
b. Malle Sijmen
6. Country DancesA. Diabelli
7. Andante in CM. Giuliani
8. a. Musette
b. RondinoH. van der Weel
9. Fantasie over „Daar was.H. Groen
sneeuwwit vogeltje"
Videorecorders
De hoogste kwaliteit
t de meeste zekerheid voor
DE LAAGSTE PRIJS
Adviesprijs 2199,
NU
Adviesprijs/2095,—
Adviesprijs 2199,
Allen 3 jaar
volledige GARANTIE
voordOexOterheid!
VINGERLING 3 - MIDDELHARNIS -TEL 01870 -2518
SINT ANNALAND
De toren van de Nederlandse Hervorm
de Kerk in Sint Annaland heeft donderdag
een nieuwe klok gekregen. De dienst ge
meentewerken van Tholen hees een 220
kilo wegende klok in de toien, waaruii
even tevoren de oude klok was verwijderd.
Het oude instrument werd in 1949 ge
schonken door notaris A. J. Bierens, ter
vervanging van de klok, die in 1943 door
de Dutise bezetter werd geroofd. In de
periode 1943 - 1949 werd de tijd toch
aangekondigd door middel van een in de
toren bevestigde zuurstofcylinder, waar
mee men toen zich namelijk goed be
helpen kon. De door de notaris geschon
ken klok was op sommige plaatsen ge
barsten en bracht niet zo'n fraai geluid
meer voort Het instrument was in 1948
gegoten door de firma Van Bergen in
Heiligerlee. De nieuwe klok, ruim zeven
tig centimeter in doorsnee werd gegoten
door de firma Petit-Fritsen in het Bra
bantse Aarle-Rixtel. De klank, die over
Sint Annaland zal galmen is een Cis 2. De
klok kost de gemeente Tholen, eigenaar
van alle torens op het eiland, 11.500
gulden. De oude klok, die in het ofischrift
de nagedachtenis aan notaris Bierens le
vend houdt, krijgt nu een plaatsje in het
streekmuseum „De Meestoofin de naar
de schenker genoemde straat, de Bierens-
straat in Sint Annaland.
Eerste SNUiF knoflook
Medewerkers van de Stichting
Ned. Uien Federatie (SNUiF), met
name ook onderzoeker D. Hoek uit
Middelharnis hebben, naar het
zich laat aanzien, de laatste jaren
een succesvolle zijweg bewandeld.
Hoofddoel van de SNUiF is-, en zal
blijven het plegen van praktijkge
richt onderzoek en het geven van
praktijkgerichte voorlichting over
de uien en de sjalottenteelt, maar
merkwaardigerwijs is daar thans
ook een studie over het gewas knof
look aan toegevoegd. Evenals de ui
en de sjalot een „allium" soort en
derhalve voor de Uienfederatie
geen al te verre vreemdeling. J.l.
dinsdag werd de eerste SNUiF
knoflook aangevoerd op de veiling
te Barendrecht....
Wie de koper van het allereerste kistje
werd heeft inmiddels in alle dagbladen
gestaan; de fa. Bakker mocht zich met het
bieden van de absurd hoge prijs van
126,per kilo van die publiciteit ver
zekerd weten. Het Gezinsvervangend te
huis „Sjaloom" te Middelharnis is er
trouwens goed mee want dat zal de op
brengst van de twee eerste kilo's als
vriendelijk gebaar van de SNUiF in ont
vangst mogen nemen. De aangevoerde
knoflook groeide tenslotte ook op Som
melsdijkse grond, op een perceel aan de
Rijzenburgseweg naast het bedrijf van de
gebr. Mastenbroek.
Bij de SNUiF is men overigens realis
tisch genoeg om te ontkennen dat men met
het beproeven van de knoflookteelt een
goudmijn zou hebben aangeboord, „maar""
zo overweegt men anderzijds „wat
niet is kan kómen". Bij een matig binnen
lands gebruik en de produktie in andere
landen als Frankrijk, Spanje, Hongarije
en andere, lijkt er vooralsnog geen pers
pectiefvoor een massale teelt in ons land,
maar anders zou dat kunnen worden wan
neer de Nederlandse knoflookteler de
Hollandse knoflook kwalitatief zou kun
nen onderscheiden, zoals men daar ook in
de bollenteelt in is geslaagd! Eermiaal met
het knoflook experiment begonnen zal de
SNUiF niet aarzelen die voortrekkersrol
te blijven vervullen.
Dankzij het gedane onderzoek met een
tachtig-tal rassen uit velerlei landen is al
wel duidelijk geworden dat er meer dan
zeventig voor de teelt in Nederland kun
nen worden afgeschreven.
Proefondervindelijk heeft de SNUiF
vastgesteld dat het best voort gebouwd
kan worden op de ervaringen met twee
Franse rassen, ook al zijn die gevoelig
voor de specifieke ziekten uit uienteelt-
gebieden, het witrot en het stengelaaltje.
Al zal een goed verstaander wel begrijpen
welke bestrijdingsmiddelen daartegen zijn
aan te wenden, echt toegelaten zijn ze nog
niet omdat het produkt nog zo volstrekt
nieuw is.
Bas Melissant, die stage loopt bij de SNUiF, maakt de knollen gereea
veiting.
Dhr. Hoek die als geen ander het knof-
lookexperiment heeft begeleid gaat voor
de teelt van volgend jaar zelf plantgoed
winnen. In oktober/november gaat het
plantgoed de grond in om volgend jaar juli
te worden geoogst. Het is duidelijk dat de
knoflookteelt niet interessant zal zijn voor
de intensieve tuinbouw, misschien wordt
het dat wel voor de voUe-grondstuinbouw.
De SNUiF onderzoekt verder hoe de
knoflook akkerbouwmatig (machinaal
planten en oogsten) geteeld kan worden.
Het planten werd vorig jaar beproefd; op
het perceel in Sommelsdijk werden de 8
ares met een tulpenplanter geplant in
Kruisland werd dat op 3 are succesvol
gedaan met een plantuien-planter.
De SNUiF zal daartoe het rassenonder-
zoek voortzetten, zich verder oriënteren
op de juiste bemesting, het toepassen van
onkruid- en ziektebestrijdingsmiddelen en
de vaststelling van het juiste tijdstip van
planten.
Alhoewel de SNUiF zich niet verkijkt op
de extreme prijs van de eerste kilo's
later zakte die trouwens naar een nor
maler niveau van 9,wél is duidelijk
geworden dat de handel gretig reageert op
het aanbod van verse knoflook, „mooie
blanke" nog wel, met „lange witte tenen!"
De zestienhonderd ton die Nederland
vorig jaar invoerde bestond vrijwel uit
sluitend uit gedroogde knoflookknollen.
Knoflook wordt in de Hollandse keuken
nog slechts met mate gebruikt in tegen
stelling tot landen als Duitsland en Frank
rijk waar de kok en de huisvrouw al snel
naar de knoflook grijpen. Aan knoflook
worden tal van goede eigenschappen toe
gedacht ook wordt beweerd dat het bloed-
zuiverend zou werken, maar bovenal dient
het als „smaakmaker" waar de liefheb
bers niet meer buiten willen....
Ook dhr. Hoek lijkt ervoor gewonnen. Al
onderzoekend probeerde hij nu en dan een
teentje knoflook in eigen keuken. In veel
gerechten is het inmiddels een vast in
grediënt geworden. Wanneer de con
sumptie in huize Hoek maatgevend is voor
de stijging van 't vaderlands gebruik van
de knoflook, dan zullen weldra ook op
Flakkee hele velden van het „Allium
sativum L" nodig zijn.!
voor
Verkoop Service ai871 - 1662
Verkoop na 17.00 uur:
C. Breen, 01878 - 2496
ca IS a ca ca a a ca
OUDDORP (Z.H.)
Tel. (01878) 1612 - 2120
unNni -Sazonmaaiers
nUnUA -generatoren
- pompen - (rezen
CROWN - luchtkussenmaaier
KARCHER - hogedrukreinigers
KONGSKILDE -luchlverhittérs
L.V. Poldersèdijkla
Stad aan het Haringvliet
Tel. 01871-1202
Kastanjelaan 41-43
Tel. 01870 - 3094
MIDDELHARNIS
