EIUVriDEft-IIIEUWS
Droom van zoet water uit de zee
een stap dichter bij de werlcelijldieid
MUS
Spanning en strijd in 4e ronde
Schaakkampioenschap
Goeree-Overflakkee 1984
Plannen uw huis te verkopen?
ONROERENDGOED
Bel 01877 - 1309
Vergadering Stichting
Sportraad IVliddelliarnis
3e Blad
VRIJDAG 25 MEI 1984
No. 5299
Zout water bezit de wereld volop, zoet water is er op menige plek veel te
weinig en bovendien loopt vooral in de industrielanden de zuiverheid van
water vaak groot gevaar. Welkom is dus een methode om zout water of
vervuild zoet water drinkbaar te maken. Maar dan wel tegen een
redelijke prijs. Dat is ook wat de Verenigde Naties beoogden toen ze de
jaren tachtig uitriepen tot het internationale decennium om de wereld
gezonder te maken door overal veilig drinkwater te brengen en het water
met afvalprodukten gevaarloos te maken.
Nieuwe techniek
Een nieuwe techniek om water te ont-
zouten is nu zover gevorderd dat prak
tische en betaalbare toepassing op grote
schaal in nabij verschiet schijnt. De uni
versiteiten van het Canadese Toronto en
het Saudiarabische Ryadh hebben een
samenwerkingsakkoord gesloten om de
verdere ontwikkeling van de methode te
bespoedigen. De eerste getuigen dat de
oude droom der mensheid om zoet water
uit de zee te halen werkelijkheid wordt,
verrijzen nu iii de beide Amerika's, het
Nabije Oosten en op nog enige droge
plekken elders.
Deze zoetwaterfabrieken, waaraan nu
wordt gebouwd, of waarvan de bouw bijna
is voorbereid, passen het principe van de
omgekeerde osmose toe. De fabrieken zijn
zelf allesbehalve goedkoop. De installa
ties vergen een pittige investering en de
bedrijfskosten zullen ongeveer een gulden
per kubieke meter water belopen. Dat
betekent voorshands dat de economische
bruikbaarheid der installaties beperkt
blijft tot grote steden in de welvarende
delen van de wereld en agrarische onder
nemingen die een goed winstgevende
oogst opleveren. Maar men mag rede
lijkerwijs verwachten dat in de niet te
verre toekomst nieuwe technische ont
wikkelingen de investeringen en de liter-
prijs omlaag zullen brengen zodat ook de
armste gebieden zich zoetwaterfabrieken
kunnen aanschaffen.
Kilometers lopen
Die mogelijkheid is des te waarschijnlijker
door de Canadees-Saudische samenwer
king, die voorziet in gezamelijk vorsen,
het opleiden van Saudische studenten in
Toronto en gasthoogleraarschap van
Canadezen in Ryadh. Zoet water is voor
Ryadh van zodanig belang dat ook na de
prijsdaling op de oliemarkten met Sau
dische programma voor de bouw van
ontziltingsfabrieken geen dollar hoeft te
bezuinigen. Maar in de Derde Wereld is
de behoefte aan goed drinkwater en
daarmee samenhangend de afvoer van
afvalwater een nog dringender zaak.
Tachtig procent van alle ziekten daar
wordt op rekening van gebrek aan be
trouwbaar water geschreven. Een ander
aspekt is dat nu ook miljoenen kinderen en
vrouwen dagelijks vele kilometers lopen
om een klein beetje, vaak niet eens veilig
water te halen voor het gezin. Een goede
watertoevoer zou niet alleen de gezond
heid verbeteren maar ook de mogelijkheid
scheppen de landbouw produktiever te
maken, al was het alleen doordat de nu
aan waterhalen bestede energie op de
akker meer resultaat heeft
Varende fabrieken
De Saudi's zijn al zeer aangewezen op
ontzilt water. Er zijn twintig fabrieken in
gebruik en tegen het eind van de eeuw
moeten het er vijftig zijn. Sommige fa
brieken zijn op schepen gebouwd zodat ze
naar behoefte op verschillende plekken
voorraden kunnen aanleggen die toerei
kend zijn tot het schip weer komt. Ont-
zilting dient overigens niet alleen om zee
water drinkbaar te maken. Het verwij
deren van zouten (en andere opgeloste
stoffen) komt ook van pas om in industrie
gebieden vervuild water weer zuiver te
maken.
Het Noordamerikaanse en Australische
grondwater is hier en daar onbruikbaar
geworden en ook hier kan een ontziltings-
fabriek hoognodig werk doen. De gebrui
kelijke ontzilting is destillatie koken en
de damp vervolgens laten condenseren
waarbij zouten en andere ongewenste
stoffen achterblijven. Dit is iets wat zoveel
energie verbruikt dat slechts rijke landen
het zich kunnen veroorloven.
En veelbelovend zijn de vooruitzichten
niet dat de destillatie ooit met minder
energie toekan. Dat is anders met de
„omgekeerde osmose" die de ingenieurs
in de loop van de laatste vijftien jaar van
de natuur hebben afgekeken. De ontwik
keling is dus nog maar in een begin
periode, maar in vergelijking met destil
latie halveert omgekeerde osmose toch al
het energieverbruik per geproduceerde li
ter water. En er wordt op gerekend dat het
onderzoek van Ryadh/Toronto of elders
er binnen niet al te lange tijd toe leidt dat
nieuwe materialen voor de membranen en
andere technieken worden ontwikkeld,
waardoor de kosten nog eens dalen. Nu al
vergen de nieuwe installaties maar de helft
van de ruimte en tweederde van de bouw
tijd die voor destillatiefabrieken normaal
is.
Truc van de vissen
Omgekeerde osmose is een truc van de
vissen. Als een membraan, een door
latend vlies, een sterke en een slappe
oplossing van elkaar scheidt, zal gewoon
lijk de sterke oplossing steeds sterker en de
slappe steeds slapper worden. Zo halen
planten ook de voedingsstoffen uit de
grond. Het omgekeerde doen bijna alle
zeevissen die anders nog zouter dan het
zeewater zouden zijn. Voor de waterbe
handeling gebruikt men membranen van
kunststof waarin miljoenen haardikke ka
naaltjes voorkomen. Onder grote druk,
honderden kilo's per vierkante centi
meter, wordt het zeewater erdoor geperst
dat daarvoor zijn zoute bagage moet ach
terlaten. Een Algerijnse installatie van dit
type maakt een papierfabriek mogelijk. Bij
de Kaspische Zee hebben de Russen er
een bij een energiecentrale, de Venezo-
lanen bezitten iets dergelijks. Een aantal
Noordamerikaanse en Australische os-
motische waterzuiveraars zijn in aanbouw
om de landbouw en het leefmilieu te ver
beteren.
De Koning-Saud-universiteit van Ryadh
is in 1957 gesticht en heeft zich ont
wikkeld tot een belangrijk centrum van
onderzoek ook op het gebied van zonne-
energie. Toen in de jaren zeventig na de
olie-crisis de Saudische rijkdom snel toe
nam, is de universiteit vooral met Ameri
kaanse hulp uitgebreid met modem in
gerichte laboratoria. De Saudi's die zor
gen voor de financiering van de samen
werking met de universiteit van Toronto,
hebben ook andere universiteiten be
naderd voor samenwerkingsprogramma's
op het gebied van stadsplanning, land
bouw, taalwetenschap, bouwkunde en
nog andere vakgebieden. Tekenen dat het
olierijk een fors tempo in zijn ontwikkeling
wenst.
Thomas Land
GRATIS:
Onze fraaie, vernieuwde foto-woninggids
Taxatie van uw woning bij verl^oop
Advies bij uw voornemen tot aan- ofverl^oop
van een woning
Postbus 27
3247 ZG DIRKSLAND
Telefoon 01877- 1309
Ten noordoosten van Stellendam ligt een terrein
ingeklemd tussen het Zuiderdiep, de Rijksweg en
de Binnenhaven. Op onze kaart heeft dit stukje
grond nog geen naam. Je zou het een poort
kunnen noemen die ook toegang verschaft tot de
grens van een uniek natuurreservaat. We zijn er
de vorige keer doorgetrokken en hebben nu de
hier wonende mollen, konijnen en nestbouwende
vogels achter ons gelaten. Nu klimmen we tegen
een heuvel op waarvan de top is afgeplat. Daarop
kunnen zeker wel dertig tot veertig mensen een
plaatsje vinden. Misschien nog wel veel meer.
Die staan dan allemaal aandachtig te luisteren
naar de excursieleider. Vanaf deze hoge plaats
heeft een ieder een prachtig uitzicht over de Plaat
van de Scheelhoek. Maar die leidsman is er nu
niet. Er staat wel een informatieplateau en mede
werkers van Natuurmonumenten duiken voor
ons in hun archief en sturen ondersteunende
gegevens. Dank u wel, dames en heren van NM,
want nu kunnen we het volgende verhaaltje
vertellen.
Vormgevers
In de middeleeuwen ontstaat er schuin voor de
noordkust van Flakkee een zandplaat. Langs de
noordrand ervan stroomt de hoofdgeul van het
Haringvliet in het ritme van eb en vloed. Door dit
spel der elementen ontstaan er duintjes die wel
dra worden bezocht door de grote stem, de
dwergstern en visdieQes. Intussen slibt de plaat
verder aan met in haar kielzog een bezettings
leger van riet en zeebies. Maar als de boze wind
gaat samenwerken met de getijdentabel dan komt
er een grote vloed opzetten waardoor de mini-
duintjes kopje onder gaan. En toch zou die duin-
strook als waterkering moeten gaan fungeren.
Daarom wordt er een zanddijk aangelegd die ook
mede het gezicht van de Scheelhoek zal gaan
bepalen. Want de plaat valt droog doordat de
getijdenklok is stilgezet. Dan moet er wat ge
beuren om het oorspronkelijk milieu min of meer
te behouden.
Rond het centrale deel van de plaat wordt een
kade aangelegd. Dat schept de mogelijkheid om
dit gebied perioden onder water te zetten. Er
wordt een gemaaltje neergezet dat via een zij
kanaal aan de westzijde water uit het Zuiderdiep
pompt. Door deze ingreep wordt een uitgestrekt
rietmoeras behouden met open water in de voor
malige kreken. Langs de lange zuidrand wordt
gras ingezaaid. Verstuivingen borduren zo hier
en daar een natuurlijk patroon. Mens en natuur
hebben vorm gegeven aan de Plaat.
Bewoners
In 1975 wordt door de Dienst der Domeinen de
Scheelhoek in gebruik gegeven aan de vereniging
tot behoud van Natuurmonumenten. Het is een
onafzienbaar rietgebied met krekenstelsel en slik
ken omsloten door duinen en grasgorzen. De
totale oppervlakte bedraagt driehonderd hectare.
Het grasland neemt hiervan zeventig-, het duin
gebied legt beslag op vijfenvijftig- en het riet
moeras strekt zich uit over 175 hectare.
Met het Zuiderdiep vormt de Scheelhoek een
uitgelezen rustgebied voor vogels met daarbij een
grote vermaardheid als pleisterplaats voor gan
zen. Voor deze dieren worden dan ook goede
leefomstandigheden geschapen op de grasgorzen
ten noorden van het Zuiderdiep. Maar ook voor
andere vogels zijn in het voorjaar de gorzen van
grote betekenis als broedgebied.
De kievit, tureluur, scholekster, kluut, kemp
haan, watersnip en zeker nog wel veel meer
water- en weidevogels hebben dit unieke natuur
reservaat ontdekt en profiteren dan ook van de
grote rust die de ontoegankelijke rietvelden hen
bieden.
Er zijn ook nog opmerkelijke broeders. Bijvoor
beeld blauwbeest, grauwe gans, bruine kieken-
dief, grote en kleine karekiet De voornaamste
zal wel de brandgans zijn want die komen er zo
ongeveer zestigduizend uit de lucht vallen. En
dan ieder jaar op en neer naar Spitsbergen. Dan
moet de Scheelhoek toch wel een uitzonderlijk
overwinteringskwartier zijn.
Van de eenden is het vooral de smient die zich op
de gorzen vermaakt. Er zijn ook steltlopers en die
kijken niet op een beetje nattigheid. Die hebben
graag natte voeten. Ook aan dit verlangen wordt
tegemoetgekomen. Op de oostpunt wordt een
weiland drassig gehouden.
In de winter wordt een deel van het riet geoogst
om verruiging en verbossing tegen te gaan. Op de
grasgorzen grazen koeien om het gras kort te
houden voor de ganzen. Op de duindijk tippelen
de schapen met het doel een gevarieerde open
begroeiing te kreëeren. U ziet, er wordt alles aan
gedaan om het de gevederde gasten goed naar de
zin te maken.
Om nu al die duizenden vogels hun rust te gunnen
is dit gebied niet toegankelijk voor publiek. Maar
als Je hier op deze heuvel staat en het ganse
vogelheir doet z'n mondje open, dan weergalmt
het luchtruim van hun lofgezang als dank voor
deze ongestoorde verblijfplaats. Met de naklank
van het concert van dit grootste flakkeese ge
mengd koor met de natuur als dirigent nog in de
oren, verlaten we de Plaat van de Scheelhoek.
J. V. P.
Op 14 mei j.l. werd in de Olympiahal te
Middelharnis wederom een vergadering
gehouden van de Stichting Sportraad
Middelharnis (SSM). De vergadering
stond voor het eerst onder de leiding van
de nieuwe voorzitter, de heer Kruik. Na
mens het gemeentebestuur waren aan
wezig de heren Kievit, wethouder en Je-
lier.
Na de gebruikelijke punten, zoals be
spreking notulen en ingekomen/verzon
den stukken, werd tijdens het punt mede
delingen door de voorzitter melding ge
maakt van zijn gesprek met enkele leden
van het gemeentebestuur over het „plan
de Staver".
De heer Kievit verklaarde, dat het „plan
de Staver" geheel rond is. Door de toe
stemming, die 2 scholen voor voortgezet
onderwijs gekregen hebben om 2 gym
nastieklokalen te mogen bouwen, zijn de
gemeentelijke plannen doorkruist. De be
staande plannen moeten nu worden her
zien. Een versoberd plan ligt nu ter tafel.
Tevens deelde de heer Kievit mede, dat
de goedkeuring voor een accomodatie
voor Stad aan 't Haringvliet elk moment
verwacht wordt. De gedachten gaan dan
uit naar een multifunktioneel centrum.
Vanuit de vergadering wordt de heer
Kievit gevraagd een tijdstip te noemen
waarop aan de sporthalperikelen een
einde zal komen. Gesteld wordt dat er nu
al zo'n 3 jaar gepraat wordt, maar dat
resultaten achterwege blijven.
De heer Kievit stemde erin toe dat alles
in het werk gesteld moet worden onï tot
een oplossing te komen.
Het volgende punt dat op de agenda staat
betrof de Open Dag. De ingestelde com
missie zal op 24 mei a.s. bijeenkomen en
een plan opstellen. De verenigingen kun
nen hier op reageren en beslissen of ze
mee willen doen op 1 september 1984.
Tot slot deelt de secretaris mee, dat voor
het volgen van diverse cursussen, die van
belang zijn voor de verenigingen, te weinig
animo bestaat. Deze cursussen zullen dan
ook geen doorgang vinden.
In de schitterende en oer-gezellige
schaakruimte van hotel Duinzicht te Oud-
dorp werd gespeeld, wat zeg ik, gevoch
ten! Geen enkele partij eindigde in remise.
Zeg ik te veel als ik u vertel dat sommigen
letterlijk achter hun borden zaten te trillen
om er tegenaan te gaan? Grootmeesterlijk
waren de partijen niet, fouten waren on
vermijdelijk, de belangen waren te hoog.
Wie wil zich geen kampioen van Goeree-
Overflakkee noemen?
Iedereen, letterlijk iedereen!
De spanning is dan ook nu tot een bij
zondere hoogte gestegen. M. Verolme
won zoals werd verwacht; eveneens de
Glopper en samen met van Dongen en
Boeter vormen deze een kopgroep van 4;
met één verschil; nl. M. Verolme staat
alleen op kop, met 4 uit 4. De achter
volgers hebben elk een half punt minder.
Hierna volgen Hollander, De Vos, Roon
en Smit met 3 punten. Dan komt er een
flink peloton dat naarstig tracht de kop
lopers in te halen met elk 2Vi punt t. w.van
Rossum, Verbeek, Minnaar, du Pree, van
Maurik, Hagens, HameetemanenM. v.d.
Waal.
Onze arme Douw die de show stal door
heersend kampioen de Glopper te ver
tragen werd helaas nu door Smit terug
gewezen en zucht aan de kop van een nog
groter peloton met 2 punten.
Resten nog 3 ronden en de kampioen van
1984 zal een feit zijn. Wie gaat het
worden? Zal het Verolme zijn die de
Glopper niet laat passeren? Of zal het
Boeter zijn die de Glopper in een fantas
tisch spel de nekslag geeft en daarna
Verolme inhaalt?
In elk geval wordt het bijzonder moeilijk
voor de 3 achtervolgers aan de kop want
Verolme gaat de nu eerstvolgende partij
winnen (R. J. van Dongen tegen M.
Verolme). Indien Boeter met wit remise
speelt tegen de Glopper en die kans is
groot is Verolme bijna ongrijpbaar.
want dan moet de Glopper óf Boeter van
Verolme gaan winnen! (dat nooit hè Mar
tin?) Dat een van Dongen vorig jaar
28 ste nu op de 4e plaats staat moet
gevierd met een partij:
E. Verbeek (wit) tegen R. J. van Dongen
(zwart).
Aljechin opening
I. e4 Pf6 2. e5 Pd5
3. d4 d6 4. Pf3 Lg4
5. a3 dxe5? 6. dxe5 e6?
Openingen schijnen toch moeilijk te zijn.
Aangewezen was: 5. c4 of h3 en zwart
moest eerst Pc6 doen om rochade-ver-
nieling te voorkomen.
7. c4! Pb6 8. Dxd8+ Kxd8
9. Lg5+ Le7 10. Pbd2 Lxg5
II. Pxg5 Ke7 12. b3 a5!?
13. Ld3 Pbd7 16. Pgf3 Lf5
17. Kdi! Pd3 18. Lxd3 Lxd3
19. g3 b6 20. Kcl Pc5?
21. Pd4! Pe4 22. Pxe4 Lxe4
23. Thel Lg6? 24. g4 h5
25. g5 Lf5 26. Ta2 Tac8?
27. Td2 Lg4? 28. Fc6+! Kf8
Zwart had er alles aan moeten doen om de
koning naar het midden van het bord te
brengen.
29. Td7 g6 30. Te3 Lf5
31. Pa7 Te8 32. Pb5 Te7
Pionverlies is onvermijdelijk.
33. Txc7 Txc7 34. Pxc7 Kg7?
35. Te2 Tc8 36. Pb5 a4!
37. Pd6 Tc6 38. Te3 axb3
39. Txb3 Le4?! 40. Fxe4 Txc4-I-
Zwart wordt het gevangen zitten beu en
gaat tot offer-aanvallen over!?
41. Pc3 Txf4 42 Txb6 Th4?
43. Tb2 Tg4 44. a4! Tgl
45. Pdl? Txg5 46. Tb5 Tg2
47. Tb2 Tg4 48. Ta2! Tb4
Het parool achter de pion kon zwart niet
realiseren, dus moet hij ervoor gaan.
49. a5 Tb7 50. a6 Ta7
51. h4? Kh6 52. Pf2 g5
53. hxg5+ Kxg554. Pe4+ Kf4
HUIS VERKOPEN?
makelaar tamboer bellen
voor deskundige bemiddeling
IZH 01870-3477 j^
DD
SCHERPENISSE
De eerste steen voor nieuwe kerk
Ouderling N. Rijstenbil heeft zaterdag 19
mei officieel de eerste steen gelegd van het
nieuwe kerkgebouw van de Gereformeer
de Gemeente aan de Schoolstraat te
Scherpenisse. De nieuwe kerk wordt ge
bouwd naast het bestaande gebouw. Men
hoopt dit jaar nog de kerk in gebruik te
kunnen nemen. Bij de eerste steenlegging
wees consulent ds. M. J. van Gelder in
zijn toespraak op psalm 118 waar ge
sproken wordt over de steen die gelegd is
tot een hoofd des hoeks. Deze steen
Christus is gelegd tot een hoofd van Zijn
gemeente, niet alleen als fundament doch
ook om samen te binden.
55. Pc5 Kxe5 56
en nuging de notatie de mist in.
De partij werd immers na de 35e zet
volgens reglement uitgevluggerd. Tijd
nood was de oorzaak. Hoe liep het af? Het
zal altijd wel een geheim blijven. De partij
moest worden beslist en hoe? Zwart won!!
Het is haast niet te geloven. Twee pionnen
bleken sterker dan het paard waarvan één
nabij Dame-promotie verkeerde! Maarr...
van Dongen speelde het knap op de tijd
nood van Verbeek die tenslotte nog 1
minuut had en van Dongen nog 5, waarbij
ook een zwarte pion promotie rook, ja
dreigde te promoveren, ja ging promo
veren en dus gaf Verbeek de strijd op. Dat
die beter of gewonnen staat ook wint,
daarvan getuige deze partij is geen
voorwaarde het volle punt in de wacht te
slepen. Nerven tartend dat snelschaak aan
het einde. Maar ook dat verlevendigt de
ronde van schakend Goeree-Overflakkee
in hevige mate.
We komen spoedig terug met nieuws uit
Oude Tonge waar op 30 mei de volgende
ronde wordt verspeeld.
J. C. H.
Vissersdijk37, MIDDELHARNIS
Vr.pr. i 81.000— k.k.
Voorstraat 40, DIRKSLAND
Vr.pr. f 55.000— k.k.
