EIIIVI1DEI1-I1IEUW5 li A PEN-een handig voli(je Smeller voor frisse adem Kontaktavond 15 jaar signaalkampen abonnementenbestand Zelf zuurkool maken Nieuwe zoetstof op basis van eiwitten KIJKVENSTER HET Met de V.V.O. op excursie ^éf^4f^^^4f^^éf4f^h4?^4f4f4f4pvvvvwv van Eilanden-Nieuws Meer dan drie miljoen Ford Fiesta's geproduceerd Bij8enl(omst voor belangliebbenden/gebruil(ers Grevelingenmeer i(erl(elijlc Open Jeugdweric 3e Blad VRIJDAG 10 FEBRUARI 1984 No. 5269 blik op kerk en samenleving i - De zedelijkheidswetgeving - Gewijzigde normen? In het vorige weekeinde werd in Ooster beek een conferentie belegd over de zede lijkheidswetgeving. TROUW van maan dag 6 februari gaf er een uitgebreid ver slag van. Reeds geruime tijd wordt ge werkt aan een herziening van deze wet geving. Volgens sommigen kan de wet „hoogstens een aantal zaken pragmatisch regelen". De wetgeving op het terrein van de zedelijkheid moet „steeds soberder" worden. De bestaande wetgeving voldoet niet meer, daarom moet er een „voort gaande liberalisering" plaats vinden. Weer anderen zijn echter van mening dat men met die liberalisering voorzichtig te werk moet gaan. In grote lijnen was men het er wel over eens dat veel handelingen die tot nog toe bij de wet verboden waren uit het strafrecht gehaald moeten worden. Vanwaar dat verschil in opvattingen ten aanzien van de zedelijkheidswetgeving? Dat komt doordat men uitgaat van de visie die de meerderheid van de samenleving heeft op het al of niet geoorloofd zijn van bepaalde verhoudingen. En nu gaat de ene partij ervan uit dat de hele samenleving er veel vrijer normen op nahoudt dan vroe ger, terwijl de andere groepering daar nog niet zo zeker van is. Neem bijvoorbeeld de pornografie. „Bloof was voorheen taboe. Maar dat is in korte tijd anders geworden. Te kust en te keur kan men sex-bladen kopen en lezen, en niemand doet je iets. Conclusie: pornografie is uit de taboe-sfeer gehaald en dus mag de wetgever dat ook niet meer straffen. Wacht even, want nu komt het verzet tegen pornografie van een kant waarvan we het niet verwacht zouden hebben, namelijk van de feministen, die vinden dat de vrouw omlaag gehaald wordt door al dat „bloot" en die zich door pornografie gediscrimineerd voelen te recht overigens! Zo zien we waar we terechtkomen wan neer de wetgeving moet aanlopen achter de pubUeke opinie. Als mensen vandaag vinden dat iets niet mag, dan moet de wetgever het strafbaar stellen. Maar als de meerderheid morgen oordeelt „geen be zwaar", dan moet het uit het strafrecht worden gehaald. Een kind kan consta teren dat het uitgangspunt verkeerd is. De wetgeving dient niet genormeerd te wor den aan de pubheke opinie, maar aan de Wet van God. Laten wé dat uitgangspunt los, dan zijn we letterlijk nergens meer. Dat is natuurlijk in een post-christelijk tijdperk niet verkoopbaar en misschien ook niet haalbaar, maar daarom is het nog niet onjuist! Wat Gods Wet verbiedt kan de overheid nooit toelaten of goedpraten, want zij is Gods dienares, ons ten goede! Overigens zou het met die sterk gewij zigde opvattingen nog weleens mee kun nen vallen. Samenwonen heette vroeger „hokken" en werd door vrijwel ieder fatsoenlijk mens afgekeurd. Voor ontuchtige handelingen met kinderen had niemand een goed woord over. En zo zouden we nog wel een tijdje door kunnen gaan. Het is de vraag of daarover nü door ons volk zo héél anders over wordt gedacht. Er is een avant-garde die er anders over denkt en die graag zijn gedachten aan het hele volk wil opleggen. En dan overigens deze zogenaamd „sterk gewijzigde opvattingen" ten grondslag leg gen aan de wetgeving. Ik denk dat men zich daarin sterk overschat. Afgezien na tuurlijk van het gebod van God dat niet aan gewijzigde opvattingen onderhevig is. WAARNEMER Wanneer u een nieuwe kluwen touw in gebruik neemt, doe deze dan in een rond, passend blikje of doosje. Midden in het deksel maakt u een gaatje, waardoor u het losse einde van de kluwen haalt. De kluwen zal nooit meer onverwachts kun nen aflopen of in de war raken. Lederen stoelovertrekkenkuntu, nadat deze eerst grondig droog gewreven zijn, met melk schooiunaken. Moet u biefstuk bakken, voeg dan een beetje zout bij het vet en u hebt minder last van „spatten". Als u met een vinger op de u aan geboden vis drukt en de deuk blijft er in, dan is de vis oud. Ruw borstelwerk kan schoongemaakt worden in zout water. Flink uitspoelen. Zachte borstels kunt u uitwassen in water, waaraan ammonia is toegevoegd in een verhouding van 1 op 20. Bronzen voorwerpen maken we schoon met een zachte doek waarop een paar druppels slaolie. De olie moet goed ver wijderd worden. Is uw gerecht wat „te heet" uitgevallen kunt u het wat milder maken door er wat suiker door te doen. Glanzende plekken in kamgaren ver dwijnen door een behandeling met in water verdunde geest van salmiak (een op tien). Hiermede de plek natmaken en nabehandelen met een in warm water nat gemaakte borstel. Met een mengsel van gelijke delen terpentijn en was, voorkomt u roest op rijwielonderdelen. VErfvlekken op een ruit verwijdert u met hete azijn. De fles met azijn zet u daartoe bijvoorbeeld in een pan met warm water. Het is niet goed, uw planten de gehele nacht in een kamer te laten staan, waarin veel gerookt is. Planten hebben ook frisse lucht nodig. Zet dus voor het naar bed gaan, het raam even open. Zorg ervoor, dat de plant niet op de tocht gtaat. Veel tandenborstels hebben een ver keerd model. Ze zijn altijd slecht voor het gebit, ook als ze nieuw zijn. Gebruik daar om liever een tandenborstel waarvan het haar aan het uiteinde is afgerond, zodat het tandvlees niet kan beschadigen. Verflucht verdrijft u door in de kamer enige schotels met zout neer te zetten. Gouden en zilveren voorwerpen kun nen schoongemaakt worden met een zeep- sopje waaraan wat ammonia is toege voegd. Hierin mogen geen voorwerpen gereinigd worden die bezet zijn met een opaal, want deze wordt daardoor dof Tinnen voorwerpen onderhoudt u met een fijn schuurmiddel, waarna afspoeling met lauw water moet volgen. U moet het voorwerp in één richting bewerken en horizontaal met de draairichting mee gaan. Uitgeholde wol kunt u toch weer glad maken door de draden om een warm waterkruik te winden (in niet te dikke lagen). De kruik vullen met heet water en daarna af laten koelen. De als nieuw geworden wol is daarna weer gereed voor de breipennen. Cantarellen zijn zeer voedzaam. Zij kunnen gemakkelijk vlees vervangen. Een gebarsten ei kunt u gerust koken, indien u het te voren enige tijd in een kopje azijn hebt gelegd. Borstelen en kloppen helpen veelal ter bescherming tegen motten. Motteneitjes zitten heel los op het weefsel. Door regel matig kloppen vallen ze er af Indien te lang gewacht is met kloppen, dan boven dien borstelen. Is de inkt in een potje dik geworden, verdun dan het restantje met azijn en u kunt ze weer gebruiken. Een natte zijden paraplu mag niet „gespannen" gedroogd worden, in slappe toestand laten drogen is beter voor de stof. Verschoten kleuren van wol en zijde kunt u weer ophalen door een spoeling in water waaraan een scheut azijn is toe gevoegd. In de schaduw laten drogen. Ramen en spiegels krijgt u gemakke lijk schoon, als u ze wrijft met een doek die met azijn is bevochtigd. Een hardgeworden badhanddoek kunt u weer soepel krijgen door deze een nacht te weken in water met azijn. Lampekappen van perkament maakt u schoon met oud wit brood. PREDIKBEURTEN ZEELAND Zondag 12 februari 1984 SINT ANNALAND - Herv. Gem. 10.00 uur drs. M. D. Geuze, voorbe reiding Heilig Avondmaal en 18.00 uur ds. B. den Butter van Stavenisse - Ger. Gem. 9.30,14.00 en 18.00 uur ds. E. Venema van Middelburg-Centrum- Ger. Gem. in Ned. 9.45, 14.15 en 18.15 uur leesdienst. Op D.V. zaterdag 18 februari gaat de Vereniging van Orgelvrienden voor haar leden en verdere belangstellenden een excursie organiseren naar het nieuwe Van den Heuvelorgel in de Nieuwe Kerk te Katwijk aan Zee. Dit orgel is het grootste dat ooit door een Nederlander werd ge bouwd. Het telt niet minder dan tachtig zelfstandig sprekende stemmen verdeeld over vier klavieren en pedaal en is ge bouwd volgens de principes van de ver maarde Franse orgelbouwer Cavaillé Coll. Het gehele orgel werd op ruim am bachtelijke wijze in de ateliers te Dor drecht vervaardigd en door Jan van den Heuvel persoonlijk ontworpen en geïnto- neerd. U kunt zich voor deelname aan deze excursie aanmelden bij de secretaris: A. Dekker, Nieuweweg 45, 3251 AS Stel- lendam, telefonisch onder nummer 01879 - 1323. De prijs is 20,— voor leden en ƒ22,50 voor niet-leden. Uiterlijk opgeven voor 16 februari. Ook voor nadere infor matie kunt u op dit adres terecht. Dit jaar viert de Stichting Signaalkam pen haar derde lustrum. Signaalkampen zijn onvergetelijke kampen voor middel bare scholieren. Een week lang plezier maken, zingen, pionieren, fietsen of zei len, wat wil je nog meer. Of je nu nog nooit of juist heel vaaik hebt gezeild, zo'n zeil (zwerf)kamp is een unieke ervaring. Een week lang varen over de Friese meren, rondstappen in een dorpje, zwemmen, waterballet en 's avonds uitgeput thuis komen. Dit thuis is onze eigen boerderij „De TTrije Peppels" of, voor de ouderen, het moederschip de „Vrijheid". Houd je niet van zeilen of ben je bang voor water? Geen probleem, want er zijn> ook nog fiets- en landkampen. Die vinden plaats in de Achterhoek; een bosrijke omgeving prima voor wandel- en fiets tochten, voor een dropping, speurtocht, of vossejacht. Je hoeft je in ieder geval niette vervelen! Signaalkampen; een week lang allerlei leuke, gekke en vermoeiende dingen doen met een stel leeftijdsgenoten. Behalve Het zou voor 1984 een uitstekend voornemen zijn eraan mee te helpen het te laten groeien. Zuurkool is een belangrijke groentecon- serve. Aan de fabricage ervan in Ne derland zijn 15 zuurkoolfabriekenheb ben ongeveer 750 mensen gedurende het inmaakseizoen een goede boterham. De inmaak begint, afhankelijk van het tijd stip van de oogst van de benodigde witte kool, in augustus en eindigt half decem ber. Het verkoopseizoen komt goed op gang als het weer kouder wordt, dus in november, december en januari. Doordat men steeds meer zuurkool als rauwkost gaat eten, kan men zuurkool echter het hele jaar door verkrijgen. Maar de top verkoop ligt echt in de winter. De witte kool wordt veelal rondom de fabriek ge teeld, in de kop van Noord-Holland. Hoe wordt zuurkool gemaakt? Bij het maken van zuurkool wordt uit sluitend witte kool gebruikt, die verzuurt het best. Zodra de kool in de fabriek is, wordt die grondig gereinigd en van on gerechtigheden ontdaan. Vervolgens wordt de kool geschaafd en lichtgezouten via de lopende band in een betormen put gestort. De kool wordt stevig aangedrukt en de put wordt gesloten met verzwaarde planken. De bacteriën die op witte kool voorkomen kunnen nu aan het werk: kool hydraten worden afgebroken en zuren worden gevormd, o.a. melkzuur en azijn zuur. Daardoor heeft zuurkool geen con serveringsmiddel nodig en kan hij na vier weken in vaten of vacuumverpakt getrans porteerd worden naar de groothandel. Zelf zuurkool maken Om zelf zuurkool te maken heeft men een in dunne slierten geschaafde witte kool nodig. Een mengsel van 10 g zout en 1 eetlepel karnemelk per kg schone kool wordt door de koolslierten gekneed. Daar na voegt men er 4 jeneverbessen en/of peperkorrels aan toe. In een met heet sodawater schoongemaakte inmaakpot, die goed nagespoeld dient te worden, wordt de kool stevig aangedrukt. Doe er een schone doek over en bedek de inhoud met een plankje en een zware steen. Na twee weken even het vlies wegscheppen en eventueel met gepekeld water aan vullen. Zonodig herhalen. Na zes weken is de zuurkool klaar. Zelfgemaakte zuur kool kan ongeveer een half jaar goed blijven. plezier en pret maken is er ook tijd voor een serieuze noot: met elkaar praten over dingen die je bezig houden, over het kampthema, geloof, etc. Een bruisende vakantie dus, want wat is een kamp zonder verkleedpartij, waterballet, schorre stem men, of nachtzeilen? Er gebeurt nog veel meer in zo'n week, maar de beste manier om daar achter te komen is zelf eens zo'n Signaalkamp te doen. Je bentbekaf als je na een week weer thuis komt, maar je zou zo weer terug willen. In ieder geval hou je er drie dingen van over: veel ervaringen, een stel vrienden en een baal wasgoed. DAtzijn dus de Signaalkampen, kampen die worden georganiseerd en geleid door een groep jongeren die dit helemaal vrij willig doen. Voor hen is het ook vakantie. Voor meer informatie kun je ons gratis affiche aanvragen met informatie, foto's en verhalen. En je zult zien: de prijzen vallen best mee. Stichting Signaalkampen der C.S.B. Postbus 5349 1007 AH Amsterdam 020 - 120374 Op woensdag 1 februari is de driemil joenste Ford Fiesta gebotiwd in de Spaanse Fordfabriek te Valencia. In 1976 kwam Ford met deze voorwiel aandrijver op de kleine wagenmarkt en voor'^het 1984 modeljaar heeft de Fiesta een aantal belangrijke aerodymanische en mechanische wijzigingen ondergaan ter verbetering van de zuinigheid, efficiëntie, comfort, uiterlijk en waarde voor zijn geld. Deze verbeteringen omvatten een nieuw geconstrueerd carrosseriefront, gewijzig de ophanging, een nieuw ontworpen inte rieur, herziene en nieuwe motoren, waar onder een 1600 dieselmotor, en een vijf versnellingsbak. Aan het eind van dit jaar zal er een revolutionaire brandstofbesparende trans missie op de Fiesta leverbaar zijn. De nieuwe Fiesta 1600 diesel is de zuinigste personenwagen die ooit in Europa is geproduceerd. De motor, die is ontworpen, ontwikkeld en in produktie genomen in de modernste motorenfabriek van Ford in Dagenham, Engeland, ver schaft de Fiesta een gehomologeerd brandstofverbruik van slechts 3,8 liter/ 100 km (1:26,3) bij een constante snel heid van 90 km/h. Sinds 1977, het eerste volledige jaar waarin de Fiesta werd verkocht, heeft de Fiesta steeds een plaats in de Europese top-tien weten te behalen. In totaal wer den er in Europa meer dan 2,5 miljoen Fiesta's verkocht en tussen 1977 en 1981 nog eens 320.000 in Noord-Amerika. De Ford Fiesta wordt geproduceerd in drie fabrieken in Europa, namelijk in Keulen, West-Duitsland, Dagenham, Engeland, en in Valencia, Spanje. Evenals vorig jaar heeft de voorlopige Raad van Bestuur voor de Grevelingen weer een avond belegd om van gedachten te wisselen met belanghebbenden en ge bruikers van het Grevelingenmeer. De avond wordt gehouden op woensdag 29 februari, om 8 uurs avonds in het Tonnen- magazijn bij de haven te Brouwershaven. Vorig jaar werd de jaarlijks te houden bijeenkomst gehouden in het gemeente huis te Goedereede. Flakkeese belang stellenden zullen nu een wat verdere reis moeten maken. Vorig jaar lieten flakkeese belangstellenden zich niet onbetuigd. Er werden toen o.a. vragen gesteld over een evt. vordering van de jachthavenplannen bij de Schelphoek en de Val te Ouddorp. ...*ï3. .:*-^*'i.,:-^-^ Liefhebbers van knoflook of vis of gerechten met veel uien en andere sterkgeurende ingrediënten hebben na het eten vaak last van slechte adem. Bij persoonlijk contact is dat niet prettig voor een ander. Dat geldt ook voor alcoholgebruik. Pepermuntjes of dropjes werken dan maar even. Heel afdoend en snel werkt in zo'n geval Smeller. Twee a drie druppeltjes op de tong geeft direct een frisse adem. Smeller is een plantaardig produkt, vervaardigd uit zuivere en natuurlijke grondstoffen, zonder toevoeging van suiker, dus ook ideaal voor diabetes. Het is te koop bij drogisten 1,95). Apen zijn van oudsher boomdieren ge weest Als geen ander in de dierenwereld zijn ze met hun grijphanden en -voeten uitstekend geschikt om op die plaatsen te kunnen komen waar voor hen het meeste te halen is: de boomkruinen waar de vruchten en nectarrijke bloemen zitten. Hoe de apen leven en „met handen en voeten eten", maar ook hoe opmerkelijk veel overeenkomsten deze ledematen met die mens vertonen, beschrijft Jaap Loo- huis in het februarinummer van Gras duinen. Een duimbreed verschil Alle apesoorten zijn handig, maar wel op zeer uiteenlopende manieren. Sommige apen slingeren zich met het grootste ge mak hoog in de bomen van tak naar tak. De handen en voeten worden daarbij als uiterst efficiënte grijphaken gebruikt. Hoewel het grondpatroon van een men senhand op die van de aap lijkt kan een mens dat nooit nadoen, want zijn duim is er te lang voor en zijn vingers juist te kort. De handen van een slingeraap hebben extra lange, zeer gespierde vingers en een hele korte duim, die niet in de weg kan zitten. Vanzelfsprekend speelt het gewicht van een aap bij het betere slingerwerk een grote rol. Terwijl een piepklein doods hoofdaapje aan een enkel blad al vol doende steun en houvast heeft, moet een honderd kilo zware orang oetang veel behoedzamer te werk gaan. De orang oetang klimt met zijn grijphanden en -voeten voorzichtig van tak naar tak, waar bij hij zijn enorme gewicht zorgvuldig over meer takken verdeelt zodat ze niet af breken. Op deze manier maar dan wat langzamer bereikt ook deze reuzenaap de boomkruin om zijn eten te vergaren. AMSTERDAM Het Zwitserse bedrijf Hermes AG is er als eerste in geslaagd om een zoetmiddel op de Nederlandse markt te brengen, dat is gebaseerd op eiwitbestanddelen, zoals die ook voorkomen in alledaagse voe dingsmiddelen. Deze revolutionair nieu we zoetstof heet aspartaam en valt, in het lichaam opgenomen, onmiddellijk uiteen. Daarna wordt de stof behandeld en af gebroken, alsof ze inderdaad uit gewoon voedsel komt. Aspartaam is samengesteld uit de amino zuren (eiwitten) aspartine en fenylala- nine: deze komen ook voor in groenten, fruit en vlees. Aspartaam heeft als bij zonderheid een aangename, natuurlijke zoete smaak, die niet van gewone suiker is te onderscheiden. Op deze vinding berust een wereld patent, maar omdat aspartaam pas sinds kort technologisch kon worden verwerkt tot zoetjes, loopt dat octrooi over enkele jaren alweer af. De verwachting luidt, dat rond 1987 alle andere grote zoetstof-fa brikanten eveneens op aspartaam over schakelen als alternatief voor de bestaan de calorievrije zoetmiddelen. Internationaal uitgevoerde proeven ma ken aspartaam de meest onderzochte zoet stof ter wereld. Hermes AG brengt de zoetstof onder zijn eigen merknaam Her- mesetas op de markt. Het is de grootste zoetstoffenproducent ter wereld. De vijfde hand De Zuidamerikaanse apesoorten hebben zelfs nog een vijfde hand in gebruik ge nomen: de grijpstaart. Een wolaap heeft er zoveel kracht inzitten dat hij ermee aan een tak kan hangen en handen en voeten kan loslaten. De grijphanden, -voeten, en -staart zijn duideUjk aanpassingen aan het leven in bomen maar voor het overige komt hun manier van voortbewegen eigenlijk erg overeen met het lopen en springen van beesten die op de grond leven. Er zijn dan ook apen die niet meer in bomen leven, en met de handen die ze als boomdieren ontwikkelden blijken ze op vlak terrein ook uitstekend uit de voeten te kunnen. Handige handjes Hoewel handen zijn ontstaan als klim- werktuigen, bleken ze eenmaal door de natuur uitgevonden ook prima van pas te kom en voor allerlei handige bezig heden zoals water scheppen, vlooien, groe ten, slaan, vruchten pellen, krabben, kie telen en schouderklopjes uitdelen. Voor al deze aktiviteiten is een goed gezichtsvermogen onontbeerlijk, want de ogen moeten de handen sturen. Naarmate handen belangrijker worden en beter ont wikkeld zijn bij een dier, houdt de ont wikkeling van de hersens en visuele ver mogens hiermee gelijke tred. Zo is het nodig om afstand te kunnen schatten. Daarom staan de ogen van een aap naast elkaar voor in de kop, zodat ze diepte kunnen zien. Voor zover de geestelijke vermogens het toelaten zal de handigheid worden op gevoerd. Maar ook bij de apen zijn er snuggere en minder snuggere exemplarea De snuggerste en handigste hebben de grootste kans om zich te redden en voort te planten. voor medewerk(st)ers in het in Zuid-Holland Op D.V. woensdag 22 februari 1984 wordt er in het Herv. Centrum, Korte Dijk 12, in Schoonhoven dejaarlijkse kontakt avond Kerkelijk Open Jeugdwerk ge houden. Aanvang: 19.30 uur. Thema: Hoe loopt dat bij jullie? Allen die betrokken zijn bij het kerkelijk O.J. W. èn allen die zich willen oriënteren op de opzet van O.J.W. willen we de gelegenheid bieden elkaar te ontmoeten, ervaringen uit te wisselen. Teyens willen we scherp krijgen: Welke vragen, knel punten zijn er in het O.J.W.? Op welk terrein is begeleiding gewenst? Verder wil de prov. werkgroep O.J.W. haar bevindingen en plannen voor de toekomst doorgeven. Kortom: een avond die je gewoon niet kunt missen. Voor meer informatie en opgave: Prov. Centrum H.G.J.B. in Zuid Hol land te Schoonhoven; tel. 01823 - 3990. Gewone suiker wordt totnogtoe door tachtig procent van alle consumenten van koffie en thee gebruikt. De groep van tien procent, die calorievrije zoetmiddelen ge bruikt als alternatief, neemt de doorgaans bittere nasmaak van die produkten op de koop toe. o Smeller voor een frisse adem Mislukt als acrobaten bewegen orang oetangs zich met grote omzichtigheid door het geboomte van het oerwoud op Bomea en Sumatra, waarbij ze zorgvuldig hun enorme lichaamsgewicht over meerdere takken verdelen. (Foto: Grasduinen)

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1984 | | pagina 9