Het Dirkslandse weeshuis nu
Saab zit ruun
in veiU^eid'
Kom een
proefrit maken.
I op 15,9. Verbazend vrijgevig
bloemwerk
Echte
Perzische st Tapijten
'ac. de Basi dirksland
tapijten
Huis-aan-huis-aktie
in Goedereede
KORTEWEG
TALBOT SOLARA
Visser
Bladzij 2
,EILANDEN-NIEUWS"
VRïlDAG 27 NOVEMBER 1981
Op 6 en 27 maart 1868 kwam de raad van Dirksland bijeen, om het
reglement van het weeshuis goed te keuren. Het reglement werd gedrukt in
Dirksland bij D. Houtkamp, de voorloper van A. G. Penning. Het bestuur
werd uitgeoefend door een college van vijf regenten, een voorzitter en vier
leden, gekozen door de gemeenteraad. Ér was ook nog een boekhouder,
benoemd, geschorst en ontslagen op voordracht van de regenten door de
gemeenteraad. Art. 3 is zo mooi, dat ik dit over zal nemen uit het
oorspronkelijke reglement
Tot bevordering van huiselijke orde in
het Weeshuis, zullen door den gemeente
raad drie der geachtste en daartoe meest
geschiktste vrouwen worden verzocht de
betrekking van regentessen op zich te
nemen, om mede te werken met het be
stuur, voor zo ver het vrouwelijk toezicht
kan gerekend worden daartoe nodig te
zijn.
Het huishoudelijk bestuur werd opge
dragen aan „eenen vader en eene moe
der", die ook door de gemeenteraad wer
den benoemd, geschorst en ontslagen. In
het weeshuis werden opgenomen alle min
derjarige wezen, wier onderhoud ten laste
der gemeente kwam, zonder „onderscheid
van gezindte". Ook voor rekening van
kerkelijke of bijzondere instelHngen van
weldadigheid tegen betaling van een vaste
som per jaar, door de regenten onder
goedkeuring van de gemeenteraad te be
palen.
Ook art. 6 bevat een interessante be
paling. De eerste bevat enkel de mede
deling, dat de kinderen tot hun 23ste jaar
werden opgenomen, maar let op de
tweede.
„Dezulken, die lijdende zijn aan krank
zinnigheid, waanzin of razernij, overeen
komstig de bepalingen van de wet van 29
mei 1841 (Staatsblad no 20) worden niet
in het gesticht opgenomen en wanneer zij
na hunne opneming door dergelijke ziekte
mogten worden aangetast uit het gesticht
ten spoedigste verwijderd".
Veel geld kregen de wezen niet in hun
handen. Hun werkloon en verdiensten
moesten zij aan de administratie afgeven,
hiervan kregen zij het 10de deel als zak
geld.
De weesmeisjes, die de moeder in de
huishouding moesten helpen, kregen we
kelijks een door de regenten bepaalde som
als zakgeld.
Maar ook dat geld mochten zij niet
besteden zonder toestemming van de va
der of de moeder. Dat dit volkomen onder
curatele staan vooral bij de oudste jongens
wel eens tot botsingen leidde, valt niet te
verwonderen. Van een zonnige jeugd was,
zo als we straks nog nader horen, weinig
sprake. Bij het verlaten van het gesticht
kregen de kinderen doehnatige boven- en
onderkleding.
Zij, die zich onberispelijk gedragen heb
ben, kuimen door de regenten „enig uitzet
in kleederen of geld" verstrekt worden.
Zij, die bij het verlaten van het gesticht in
het bezit worden gesteld van hun aan
komende gelden tot een naar het oordeel
van de regenten behoorlijk bedrag, zullen
van dat uitzet worden uitgezonderd. De
regenten hadden dus volledig de macht te
beschikken over de verdiensten van de
weeskinderen.
Hoe werd het onderhoud van het ge
sticht en de kinderen bekostigd?
a. uit de inkomsten van goederen tot het
fonds behorende of later daaraan toe
gevoegd.
b. uit bijdragen door kerkelijke of bij
zondere instellingen van weldadigheid.
c. uit de verdiensten van de weeskinderen
in het gesticht opgenomen,
d. uit collecten en giften.
e. uit toelagen van de gemeentekas.
De voeding en het onderhoud van de
kinderen worden voor rekening van het
gesticht zelf bekostigd.
De kleding van de kinderen is van duur
zame stof en zo veel mogelijk naar de eis
van het werk, dat ze doen. Alle kinderen
worden eender gekleed, dik of dun, kort of
lang iedereen hetzelfde, zodat ieder da
delijk kon zien, dat het een wees was. Het
moet voor de grote jongens en meisjes een
marteling geweest zijn, aldoor weer ge
confronteerd te worden met het feit wees
te zijn.
Bovendien kreeg ieder kind, als het
kwam, een nummer. Dat hield het, zo lang
het in het gesticht was. Bovendien werden
al de kleren er mee gemerkt.
De regenten en regentessen vergaderden
samen iedere 3 maanden om de inkoop
van kleren en levensmiddelen te bespre
ken en om de rekeningen na te kijken. Om
de week houden zij toezicht op de voeding
en of de vader en de moeder aan hun
verplichtingen voldoen. Zij onderzoeken
ook of de kinderen klachten hebben en of
de kinderen redenen tot klachten geven.
Zij zijn bevoegd de kinderen zo te straf
fen, als zij nodig oordelen en hen die zich
„door uitmuntend gedrag onderscheiden"
te belonen.
De regenten zorgen er voor, dat alle
aankopen zo voordelig mogelijk gedaan
worden, terwijl niemand, die bij het wees
huis betrokken is, waren mag leveren.
-0-
De boekhouder moet, voor hij in dienst
komt, een borgtocht storten, die door de
gemeente bepaald wordt.
Hij moet een register aanleggen, waar in
ieder kind onder zijn toegevoegd nummer
met naam en voornaam, dag van inkomst
en alle veranderingen gedurende zijn ver
blijf in het gesticht en de dag van vertrek
zal worden aangetekend. Hij is verplicht
alle schrijfwerk te verrichten, dat hem ter
zake van het weeshuis wordt opgedragen,
hij maakt de inventaris op van de op 1
januari aanwezige brandstoffen, levens
middelen, dek- en kledingstukken en an
dere voorwerpen. Voor 1 mei legt hij het
ontwerp van de rekening van het afge
lopenjaar en voor 1 juni de begroting voor
het volgend jaar met een memorie van
toelichting aan de regenten voor.
Voor zijn werkzaamheden ontvangt hij
een jaarwedde van 75 gulden. Daarvan
moet hij wel zijn schrijfbehoeften betalen,
doch drukwerk en registers gaan uit de
kas. Bovendien is hem nog opgedragen het
verhuren, in dienst besteden of laten wer
ken van de kinderen en het maken van de
daartoe nodige overeenkomsten. Van de
bedongen huurprijs en de duur van de huur
wordt door hem in een afzonderlijk re
gister aantekening gemaakt.
-0-
En nu komen de mensen aan de beurt, die
als vader en moeder voor de wezen zou
den zorgen.
Ze moeten zijn van de Nederduits her
vormde gezindte, van onbesproken ge
drag, een echtpaar en behoorlijk kuimen
lezen en schrijven.
Behalve kost, inwoning, vuur en licht,
krijgen zij ook een door de gemeente
bepaald salaris.
Als zij in functie treden wordt hun het
meubilair overgedragen volgens de inven
taris.
Een van hun voornaamste plichten zal
zijn de opvoeding van de kinderen. Daar
de kinderen tot verschillende godsdien
stige richtingen behoren, zullen zij naar
aanwijzingen van de regenten volgens de
voorschriften van die richting de kinderen
eerbied voor het Opperwezen inboeze
men, en naar hun vatbaarheid leren bid
den en danken, maken dat zij trouw naar
school en catechisatie gaan. Ook zullen zij
de kinderen al na hun leeftijd naar de
openbare godsdienstoefening begeleiden,
bij hen gaan zitten en orde en stilte onder
hen bewaren. Zij zijn verplicht iedereen in
het gesticht op te nemen en toe te laten,
aan wie door de regenten toegang verleend
is. Maar zij mogen op eigen gezag nie
mand opnemen, toelaten of laten over
nachten.
Zij zijn verplicht zoveel mogelijk voor de
reinheid, zedelijkheid en orde te waken en
te zorgen, dat zij zindelijk aan tafel komen.
Zij zullen de kinderen met zachtheid en
liefde moeten behandelen en bij onge
hoorzaamheid met woorden tot rede te
brengen. Het is hun ten enen male ver
boden de kinderen lichamelijk te kas
tijden.
Zij moeten zich zo gedragen, dat zij de
kinderen een goed voorbeeld geven en
geen ruwe en onbetamelijke woorden ge
bruiken en hun waardigheid tegenover de
kinderen te bewaren.
De vader en de moeder moesten er ook
voor zorgen, dat de kinderen niet buiten
het weeshuis overnachtten, zonder toe
stemming van de voorzitter van de re
genten. Hoe onvrij de kinderen waren,
blijkt uit de volgende bepaling: De kin
deren zullen wanneer hun werk buiten het
gesticht is afgedaan, zich steeds in huis
moeten bevinden en buiten de huiselijke
werkuren, zich alleen op het terrein zelve
en geenszins daar buiten of op straat
mogen vermaken.
Hieruit kan men opmerken, dat zij bijna
geen contacten hadden met de buiten
wereld en zij dus opgroeiden buiten de
dorpsgemeenschap.
Kinderen, die in het dorp familieleden
hadden, moesten toestemming van de re
genten hebben om op bezoek te gaan. Het
is dus niet verwonderlijk, dat vooral bij de
oudere jongens en meisjes nogal eens
verzet opkwam over deze strenge regel.
De vader zorgt er ook voor, dat de
jongens werk krijgen en dat de meisjes een
dienstje wordt gevonden, om het fonds
voordelen te bezorgen en de kinderen tot
een bestaan in de maatschappij op te
leiden.
Ook hier hadden de regenten weer een
vinger in de pap, want de vader was
verplicht een bewijs te hebben van de
genen, die een kind gehuurd hadden en dit
bij de boekhouder te bezorgen.
De vader moet iedere morgen de bedden
inspecteren en er voor zorgen, dat deze
zindelijk gehouden worden.
Als de kinderen ziek worden, is het zijn
taak, dat de zieke van de gezonden ge
scheiden wordt, dat hij wordt verpleegd en
verzorgd en dat de voorschriften van de
dokter precies worden opgevolgd.
Bovendien moet hij vooral zorgdragen
voor de „reinhouding" van de jongens. De
moeder zal de kinderen, die dat zelf nog
niet kunnen, twee- of des noods meer
malen in de week op een bepaald uur
moeten kammen, wassen en reinigen. Zo
nodig zullen een of meer grotere meisjes
daarbij helpen.
Dat kammen zullen veel jongeren wat
vreemd in de oren kUnken, maar in die tijd
was het heel gewoon, dat bijna iedereen
luizen had, ja men vond het zelfs een teken
van gezondheid, want „luzen luste géén
ziek bloed". Die luizenplaag moest echter
niet te erg worden, want dan krabden de
kinderen hun hoofdhuid stuk, en zij kregen
zweren, meest in de hals. Zo'n kind had
dan een „kleskop". Soms zat het hele
hoofd vol en droegen de kinderen zelfs in
school een muts. Vooral meisjes leden aan
die kwaal en voor schooltijd en in het
speelkwartier zag je die kinderen staan,
uitgesloten door de anderen, want zo'n
kleskop was erg besmettelijk, dus mocht je
niet met zo'n kind spelen en in de klas zat
het ook meestal geïsoleerd van de rest van
de klas. Het is dus geen wonder, dat
regelmatig kammen een noodzaak was.
De Vereniging ter Bescherming van het
Ongeboren Kind, die onlangs haar 10-
jarig bestaan vierde, hoopt dit jaar een
ledental van 25.000 te bereiken. De
V.B.O.K., die toegankelijk is voor alle
gezindten en momenteel 21.000 leden
telt, heeft dan de mogelijkheid om de hulp
verlening aan a.s. moeders in nood aan
zienlijk uit te breiden.
In het kader van de landelijke ledenwerf-
aktie wordt op maandag 30 november een
aanmeldingskaart bezorgd op alle adres
sen in Goedereede.
Waimeer u niet in Goedereede woont,
maar u toch wilt aanmelden als lid, bel dan
naar de administratie van de werkgroep
Goeree-Overflakkee, tel. 01874 - 2419.
Voor al Uw
BLOEMENHUIS
THOLEN
Jeugdbende opgerold: De afgelopen
week heeft de rijkspolitie van de groep
Tholen een jeugdbende van ongeveer tien
jongelui in de leeftijd van 12 tot 14 jaar
opgerold. Zij zijn allen woonachtig in
Tholen en pleegden aan de lopende band
diefstallen, inbraken en vernieUngen.
's Nachts om 12 uur kwamen zij bijeen
bij de molen De Hoop in 't Bosje. De
leider van de bende bepaalde vooraf wie er
meeging en met wie. Vandaar uit ging men
op rooftocht uit, scholen en sportkantines
hadden de voorkeur. Het zwembad, de
sporthal en industrieterrein kregen regel
matig bezoek. De politie heeft inmiddels
25 gevallen opgehelderd. De buit be
staande uit geld, tabak, etenswaren, band
recorders enz. beliep in de duizenden.
Ook werd er voor duizenden guldens
vernielingen aangericht bij inbraken en
aan auto's. Het onderzoek duurt voort.
Haar wassen deed men nog niet, dus
kammen maar of 's nachts met een doek
met spiritus of „staeverzaed" om je hoofd
slapen.
Wat staeverzaed eigenlijk is, ben ik nette
weten gekomen. Het is het zaad van
riddersporen getrokken op brandewijn.
Zo komen we van kammen op een oud
huismiddel tegen luizen en vlooien.
Daar het verhaal over de weesvader en -
moeder te lang is om in één verslag af te
maken, volgt de rest binnenkort.
D. K. Soldaat-Poortvliet
Oostdijk 1-5, SOMMELSDUK, tel. 01870-2569.
A utomobielbedrijf
I n-»*»* Korteweegje 41-43
Tel. 01877- 1122
MEDISCHE DIENSTEN
van zaterdag 28 november
tot maandag 30 november 1981
ARTSEN
Middelharnis - Sommelsdijk:
van zaterdagmorgen 8.00 uur tot maan
dagmorgen 8.00 uur heeft dienst dokter
Wieringa, tel. 2090.
Dokter Wieringa is woensdag .a.s van
12.00 tot 24.00 uur afwezig.
Dirksland - Herkingen - Melissant:
van vrijdagavond 19.00 uur tot maan
dagmorgen 8.30 uur heeft dienst dokter H.
O. Zoon, tel. 01877 - 1262.
Stellendam - Goedereede:
van vrijdagavond 18.00 uur tot zondag
avond 24.00 uur heeft dienst dokter R. P.
van Rijswijk, tel. 01879 - 1207.
Nieuwe Tonge - Oude Tonge:
van vrijdagavond 17.00 uur tot maan
dagmorgen 8.00 uur heeft dienst dokter
W. Westra, tel. 01874 - 1259.
Stad aan 't Haringvliet -
Den Bommel - Ooltgensplaat:
van zaterdagmorgen 9.00 uur tot maan
dagmorgen 8.00 uur heeft dienst dokter
H. P. Maas, tel. 01871 - 1269.
APOTHEEK „MENHEERSE"
J. Slager apotheker, werkdagen van 8.30
tot 12.30 en van 13.30 tot 18.00 uur.
Zaterdagen van 10.00 tot 12.00 uur en
17.00 tot 18.00 uur.
Zon- en feestdagen van 11.30 tot 12.00
uur en van 17.00 tot 18.00 uur. In overige
uren via tel. of dienstkastje.
TANDARTSEN
Uitsluitend voor spoedgevallen, tandarts
van Overbeeke,tel. 01877 - 1457 (van
11.00 tot 11.30 uur).
DIERENARTSEN
Dienst heeft dhr. P. Schilder, tel. 01874 -
2441, tevens tot zaterdag 12.00 uur dhr.
L. E. Tjebbes, tel. 01870 - 2966.
WIJKVERPLEEGSTERS
Ouddorp - Goedereede -
Stellendam - Melissant:
Dienst heeft zr. de Vlieger, tel. 01878 -
1321.
Middelharnis, Sommelsdijk -
Dirksland:
van vrijdagavond 6.00 uur tot maan
dagmorgen 8.00 uur heeft dienst zr Stolk,
tel. 01877 - 1770, b.g.g. 1767.
Nieuwe Tonge - Oude Tonge -
Herkingen:
van vrijdagavond 18.00 uur tot maan
dagmorgen 8.00 uur heeft dienst zr. van
Lenten, tel. 01876 - 224, b.g.g. 01877 -
2496.
Achthuizen - Den Bommel - Stad
aan 't Haringvliet - Ooltgensplaat
KRUISVER. OOSTFLAKKEE:
Dienst heeft zr. Vrij, tel. 01871-1534.
HULP
MAATSCHAPPELUK WERK
„Goeree - Overflakkee"
SPREEKUREN
OUDE TONGE: Julianastraat 9,
01874- 1515.
ma, di, wo, vr. van 9.00 - 10.00 uur,
ma, do, vr. van 9.00 - 10.00 uur.
MELISSANT: Plein 1, 01877 - 1592.
ma, di, wo, do, vr. van 9.00-10.00 uur.
OUDDORP: Molentienden 6, 01878 -
1810.
ma, di, wo, vr. van 9.00 - 10.00 uur;
do. van 13.00- 13.30 uur.
SOMMELSDIJK: St Joris Doel-
straat 32, 01870 - 5305.
ma, di, do, vr. 9.00 - 10.00 uur.
Weekenddienst in geestelijke of
sociale nood: Tel. 01874 - 1515
Stichting KRAAMCENTRUM
Goeree - Overflakkee
Telefoon 01887 - 1275
Stichting Gezinsverzorging
„DIRKSLAND"
MELISSANT: Plein 1, 01877 - 2478.
Spreekuur: Maandag t/m vrijdag 8.45 -
10.00 uur.
DIENSTENCENTRUM
„MIDDELHARNIS"
Doetinchemsestraat 27, Middelharnis
Pedicure dhr. J. T. v. d. Meijden elke Ie
maandag van de maand van 14.00 -17.00
uur in het dienstencentrum.
Ontspanningsvereniging voor
alleenstaanden „ONDER ONS"
telefoon 01870 - 4399 en 01870 - 5404
ONGEWENST ZWANGER
Bel voor hulp aan moeder en kind
01873 - 1968 of 033 - 620244
r^Y\ "yr^f^^ "yi III^ICT '-'^'^^^^^^^o^^ra is een royale
Cl I ^V^V^I xLUII IIX# 4-deurs auto, die vijf inzittenden ook
O op de lange afstand alle comfort
biedt. Door voorwielaandrijving voor een perfecte weg ligging. Door vier on
afhankelijk geveerde wielen voor ongestoord rijplezier. En door anatomisch
gevormde stoelen voor een aangename zit.
Natuurlijk is ook aan de veiligheid alles gedaan: veiligheidskooi met
kreukelzones, gescheiden remcircuit, bekrachtigde remmen en
waarschuwingslampje voor remblokslijtage. Opvallend
zuinig is de Talbot Solara in benzineverbruik.
Zo vraagt de 1,6 liter motor van de GLS, goed voor
64,3 ISO kW (90 DIN pk), met 5-versneIlingsbak
maar 6,3 liter per loo km bij 90 km/u
constant, 8,8 liter bij 120 km/u
constant en 9,7 liter in het
stadsverkeer (ECE-norm).
Vanaf f 18.790,- incl. B.T.W.
Afleveringskosten f314,-.
U bent welkom bij: Autobedrijf
Kastanjelaan 41-43, Tel. 01870-3094
Middelharnis
■k EEN ECHTE PERS VOOR
IEDERE BEURS t
GEEF ZO'N WAARDEVAST EN
WAARDEVOL SINT NICOUAS KADO!
Kruider
Solara. 4 Uitvoeringen, 2 motoren, transmissie naar keuze: 4 en 5 versnellingen ófaulomaat. 6 Jaar garantie op de carrosserie tegen doorroesten van binnenuit,