l Sommelsdijk kijkt voortaan weer lioog tegen de toren op gebruiken r Vrijdag 12 septam'ber 1980 No. 4925 CHR. STREÏE2LBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG VOOR DE ZUID-HOI*LANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN Verschijnt tweemaal per weekdinsdag- en vrijdagaixmd HARD GELAG VOOR NEDERLANDSE BOEREN Geslaagde dïerenzorg BEZOEKT ONZE GARAGE KNöPS LANGEWEG 113 Automobielen-verkoophal i OOK OP VRIJDAGAVOND l MIDDELHARNIS TELEFOON 01870 - 2043 SUPERMARKT VAN DIJK UIT ROOK EN ROET HERREZEN Dam- en Schaak- ver. yyOntspanning" te Ouddorp kan nog leden Lage aardappelprijs funest voor de boer Bij autowassen aangereden ir Geslaagde restauratie na lapwerk in 't verleden. Woord en Daad Bijeenkomst ,,Het Richtsnoer''' POSTBUS 8 3240 AA MIDDELHAROTS Redactie en administratieLangeweg 13, Sommelsdijk Tel. (01870) 2629. Na 5 uur (alleen voor redactie) tel. 01870 - 3392 Giro 167930 Bank Rabo Middelhamis Rek. no. 34 20 01 108 ABONNEMENTSPRIJS 9,50 PER KWARTAAL ADVERTENTIEPRIJS 28 cent per mm. Baj contract sx>eclaal tarlet De boeren krijgen niet wat hen toe komt. Het op de boerdery verdiende inkomen is in liet afgelopen jaar flink teruggelopen. Het boereninkomen blqft ongeveer 35% achter by het bedrag waarop de agrariërs volgens de belo ningsregels aanspraak hebben. Weinig Nederlanders zullen in de belabberde economische situatie van vandaag het harde gelag van de boeren willen beta len. We leven in een land waarin alles en nog wat haarfijn wordt uitgezocht en vastgelegd. Hel lijkt er sopis op dat we in Nederland allergisch voor statistie ken zijn. Naast het Centraal Bureau voor de Statistiek is er voor de boeren nog een aparte groep van rekenmees ters. Zij registreren alles wat er op en rond het boerenerf gebeurt. Overigens is het niet mis wat de „Firma Nederlandse Boerderij" pres teert. Zonder de tuinbouw (goed voor 3,3 miljard gulden) is er het afgelopen jaar voor raiia 21 miljard gulden gepro duceerd. Dat is één miljard meer dan het voorafgaande jaar. Het extra moet op rekening van de varkenshouders (750 miljoen) en de pluimveehouders (300 miljoen) worden geschreven. De landbouw draagt 4,5''/o bij aan het nationale inkomen (dat is het inkomen dat we met zijn allen in Nederland ver dienen). De landbouwproduktie zorgt echter ook voor inkomens in andere sectoren, zoals de toe^ en afleverende groepen, de verwerkende agrarische in dustrie, transport, handel en-de agrari sche dienstverlening. Als men de land bouw in ruime zin (dus met de aanver wante sectoren) in beschouwing neemt, is de bijdrage aan het nationale inko men ongeveer 9"/o of 20 miljard gul den. Verre van rooskleurig Ondanks de gigantische bedragen die met het landbouwgebeuren gepaard gaan, staan de boeren en tuinders er zelf niet best voor. De landbouwpro duktie is weliswaar toegenomen maar de kosten op de boerderij zijn in ver houding tot de opbrengsten veel sneller gestegen. De boeren hebben dus een deel moeten inleveren en verdienen dus minder. Hun arbeidsopbrengsten (het verschil tussen de totale bedrijfsop brengsten en de bedrijfskosten inclu sief het berekende arbeidsloon voor de boer zelf zijn het afgelopen jaar te ruggelopen. De vermindering was van bedrijf tot bedrijf verschillend, maar het ■draait om duizenden, ja zelfs tiendui zenden guldens. Toegegeven: het gezinsinkomen in de land- en tuinbouw is aanzienlijk hoger dan de (slechte) arbeidsopbrengsten. Het gezinsinkomen is het ondememersinko- men, vermeerderd met het loon van meewerkende gezinsleden en inkomsten van buiten het bedrijf. Sommigen lei den uit de gunstige gezinsinkomens af dat de boeren het niet zo slecht hebben. Dat is niet juist, want het gezinsinko men moet met flinke belastingbedra gen en sociale verzekeringspremies worden verminderd om tenslotte een besteedbaar inkomen over te houden. Met dit netto bedrag kan de boer uit eindelijk nog niet doen wat hij wiL Het inkomen van een zelfstandige on dernemer heeft in tegenstelling met een salaristrekker een drievoudige functie. De boer zal een deel van zijn verdiensten weer opnieuw in het bedrijf moeten stoppen. Deze investering is een garantie voor de bedrijfsvoortzetting en het boerenbestaan. Vervolgens zal de boer ook een deel van zijn inkomen voor de oude dag moeten reserveren. De pen sioenopbouw is een geheel eigen ver- antwoordehjklieid. Tenslotte resteert dan het besteedbaar, d.w.z. consumptie- inkomen. Gelet op de achterbUjvende boeren- inkomens is de spoeling in de land- en tuinbouw erg dun, zelfs zo dun dat ve le agrarische ondernemers stukje bij beetje een stuk van hun bedrijf moeten opeten (officieel: interen op het ver mogen). Deze trieste boerenlij densweg is voor een deel ook het gevolg van een falend overheidsbeleid voor zelf standige ondernemers (een fnuikend be lastingbeleid). Te laat 'Het Landbouw Economisch Instituut registreert jaarlij les het reilen en zeilen op de boerderij. Een en ander wordt samengeperst in tabellen die in het Landbouw Economisch Bericht gepubli ceerd worden. Voor de boeren, land bouworganisaties en de (landbouw) po litici kan het Landbouw Economisch Bericht een nuttig document zijn om het overheidsbeleid te beïnvloeden. On danks de zorgvuldigheid van de reken meesters bij het Landbouw Economisch instituut blijkt het Jaarbericht vaak te laat op tafel te komen. Ook dit jaar kwam het overzicht pas eind juli vrij. De boeren en hun organi saties ervaren het als gemiste kansen omdat in overheidskringen (binnen het Kabinet) de meeste kaarten voor de be groting 1981 al geschud zijn. Het nut tige boerenwapen een cijfermatige landbouwbalans) wordt op deze manier onnodig uit handen geslagen. B. Schouwing OOSTERLAND De twee bieertjes Jan (12) en Peter (10) Olree uit de Burg. van der Have- straat hebben zich doen kennen als ware dierenvrienden. Ongeveer twee weken geleden vonden ze in de Lage Mairev/eg alhier een tw^eetal piepjonge houtduifjes, die waarschijnlijk uit hun nest ge\-allen waren. De jongens namen ze mee naar huis en plaatsten de prille diertjes in een kooi waar ze ze keurig verzorgden. Met een koffiemolen maalden ze op geraapte tarwekorrels tot meel en ver mengden dit met water. Door middel van een spuit spoten ze dit voedsel in de dierentaekken terwijl er ook zo af en toe water ingebracht werd. De diertjes zijn van dit sublieme voedsel hard gegroeid zodat de tijd niet ver meer is dat ze zullen kunnen vlie gen. Dan worden ze uiteraard weer aan de natuur teruggegeven. **^****^***^*^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^4^^^^^^^^^^^^^^^ MIDDELHARNIS De fam. van D^jk, dinsdagavond vol tallig aanwezig in de Supermarkt aan de Middelhamisse Kastanjelaan, keek bg die gelegenheid heel wat opgewekter dan op de ochtend van maandag 17 aug. toen ze met de kwalijke gevolgen van een door kortsluiting ontstane binnen- brand werden geconfronteerd. Toen moesten de mouwen snel opgestroopt worden om enig overzicht te krqgen in de absolute chaos. Het zou drie weken duren eer de winkel hernieuwd weer open kon. Voor de genodigden was het dinsdag avond- en voor de. klanten was het woensdagmorgen zover. Ze waren er al lemaal, dinsdagavond. Danker Peeman (niet Dammes Vroegindeweij zoals we eerder schreven) die op die maandag ochtend de brand ontdekte en alarm sloeg en de Middelhamisse bluseenheid die korte metten maakte met de brand. Voorts vele zakenrelaties van de fam. van Dijk zowel als familieleden die al len de behoefte gevoelden de heer en mevr. van Dijk en de hunnen de hand te drukken en hen''succes toe te wensen bij de nieuwe start, bijna op de dag af zes jaar nadat van Dijk zijn entree maakte in het winkelcentrum Middel hamis Zuid. Het „drukken van de hand" moest wat dlir. van Dijk betreft wel met eni ge voorzichtigheid gebeuren. De rech terhand was nog gehuld in een verband tengevolge van een kneuzing waaraan trouwens ook de andere hand niet was ontkomen. De duikeling die dhr, van Dijk maakte toen hij aan het plafond werkte lever de hem ook zo goed als een hersen schudding maar, ondanks die teisterin gen lukte het hem toch dinsdagavond een voldane glimlach te produceren, want 't was toch weer gelukt, dankzij weliswaar een enorme inspanning waarin niemand achterwege was geble ven. Overigens bleek de indeling van de zaak vrijwel onherkenbaar veranderd. Ongetwijfeld is er hetzelfde ruime as sortiment van voorheen maar 't lijkt er veel ruimer op geworden. De kassa's werden verplaatst en desgevraagd werd dat alles gedaan om te voorkomen dat de klant die „even" om een boodschap komt de hele zaak door zou moeten draven vooraleer ze weer bij de kassa komt. Van de doorstane nood werd derhalve toch nog een beetje een deugd gemaakt en dinsdagavond ontving de ondernemende familie daar vele com plimenten voor. Oók de dochter die een week voor de brand het beheer van de zaak had gevoerd en zich met het overige perso neel had ingespannen om na de va- cantie van haar ouders alles weer keurig op te leveren. Alles moet ge glommen hebben, maar helaas; een kortsluiting in de diepvriezer haalde daar een streep door. Ze kijken nu weer vooruit, de van Dijken, maar 't was me wel een ervaring Ooltgensplaat - Den Bommel - Achthuizen INSTRUCTIEAVOND KLEDERDRACHTEN 500 JAAR ST. ADOLFSLAND In verscshillende publikaties is al melding gemaakt van het 500- jarig bestaan van St. Adolfsland (Achthuizen, Den Bommel en Ooltgensplaat). De aandacht werd gevestigd op een instructieavond voor het maken van historische kleding. Inmiddels is bekend wanneer en waar deze instructie zal wor den gegeven. Op 25 september 1980 in Ver enigingsgebouw „'t Centrum" te Ooltgensplaat. Aanvang 19.30 uur. Iedereen uit Achthuizen, Den Bommel en Ooltgensplaat, die van plan is een historisch kledingstuk te maken voor het feest, kan op deze avond zeer nuttige adviezen opdoen over de vorm, de maat, de kleuren en de stoffen, die no dig zijn. De instructrice komt uit Den Briel, waar men mteraard grote ervaring op het gebied van historische gebeurtenissen heeft. Het belooft een uiterst leerza me avond te worden. g£;;cvc;;£^g;g-c;;£Jg;g;CNg;C;g^ De Dam- en Schaakvereniging „Ont spanning" te Ouddorp gaat op 22 sep tember a.s. haar wedstrijdavonden weer hervatten in het Verenigingsgebouw aan de Stationsweg nr. 3 te Ouddorp. De vereniging telt momenteel 30 le den, waarvan 14 dammers en 16 scha kers: De verenügng beschikt nog over voldoende ruimte en materiaal om nieu we leden hartelijk welkom te heten. Zowel in Ouddorp als in de omliggende plaatsen zijn nog voldoende dammers en schakers, die dit spel uitsluitend in huiselijke kring beoefenen. Vanaf bovengenoemde datum wordt er elke maandagavond gespeeld in de bovenzaal van het verenigingsgebouw. Aanvang 20.00 uur. Jeugd boven 10 jaar is op dezelfde avond welkom van 19.00 tot 20.00 uur. Dit laatste geldt alleen voor het beoefe nen van de schaaksport. Nieuwe leden kunnen zich opgeven bij de heer J. Soeteman, Spreeuwen- stein 22 te Ouddorp. Tel. 01878 - 1593 en bij de heer N. A. L. van Doom, Char- bonstraat 12 te Goedereede, tel. 01879 - 1508. Opnieuw betekent de lage prijs die de Nederlandse landbouwer in het Zuid v/estelijk kleigebied voor zijn aardappelen ontvangt een ernstige te rugslag in zijn toch al wankele finan ciële bestaan. Een prijs van 11 tot 13 cent zoals momenteel door de handel wordt be taald ligt bijna 50''/o beneden de kost prijs. Eerst bij een vergoeding van 20 tot 25 cent per kg kan worden gespro ken van een prijs die de kosten dekt en die een bescheiden winstmarge toelaat. Dit laatste een kosten dekkende prijs, met een matige winstmarge wordt mo menteel wel betaald voor de uien, maar hierbij treedt wel weer een ander be zwaar op. De kwaliteit die de handel wil moet goed zijn en in het veldgewas komen als gevolg van de aanhoudende regens in juli veel uienplanten voor die als tweejarig gewas, te vroeg aan zaadvor ming gaan doen en doorschieten. Dat is funest, deze uien worden als afval uit- gesorteerd. Gladiolen, een ander op bescheiden schaal in onze regio verbouwd bloemen en bolgewas, schijnen wel een lonende opbrengst te geven. De strop met de aardappelen kan daardoor echter niet worden goed gemaakt. STELLENDAM Terwijl hij zaterdag bezig was zijn auto te wassen is dhr. E. S. Wijcisk, wo nend aan de Brielsestraat door een auto aangereden en ernstig gewond. Hij is met een zware hersenschudding en inwendig letsel in het ziekenhuis opgenomen. Het was kruidenier E. C. van W. die - naar zijn verklaring - door de zon werd verbUnd tengevolge waar bij hij het spoor bijster raakte, een stilstaande v/agen aanreed en vervol gens ook op de daarvoor staande wagen van dhr. Wijcisk botste. Of het slachtoffer direct door de auto van van W. of door de eerder geraakte wagen is geraakt is nog niet bekend zelf kan het slachtoffer het niet verkla ren en van W. zou het evenmin hebben gezien omdat hij voorover was gesla gen. Aan de geschiedschrijving van de to ren van Sommelsdijk, tot in 1976 rij kelijk voorzien van informatie over toe gepaste „reparaties" kan anno 1980 een belangrijk fragment worden toegevoegd. Het was nu niet weer een reparatie maar er werd nu een doeltreffender in greep gepleegd. De fa. Woudenberg uit Ameide volvoerde een restauratie waar mee alle eerder toegepaste lapmiddelen ongedaan werden gemaakt. Ze waren onvoldoende gebleken om het zware to renlichaam in stand te houden getuige de brede scheur die de restaurateurs in de oost en westgevel van onder tot bo ven aantroffen; 't was derhalve een ge spleten toren waaraan vorig jaar mei werd begonnen. De kolos had toen, terwille van een nauwkeurig onderzoek van de buiten mantel al bijna een' jaar in de steigers gestaan. Dat onderzoek leverde trou wens een triest beeld van verbrokkelde steen, vergane stukken natuursteen en, op zo'n twintig meter hoogte zelfs een 1.50 meter grote struik die zich met twee meter lange wortels tussen de voegen staande-, dan wel hangende hield. Voorts verrotte houten ramen, galm- borden, boven op de toren een wankele ballustrade en een torenlichaam dat door de vele reparaties met dikwijls af wijkende steen veel weg had van een lappendeken. Je kon de toren niet trots meer noemen, 't was eerder een wat af getakelde grijsaard die hoognodig dien de te worden ondersteund... Zo is het ook gebeurd. De bijna to renhoge scheuren in de oost- en west gevel zijn gedicht maar dat niet alleen. Zware stalen verankeringsstaven wer den dwars op de scheuren aangebracht -'odat de helften weer onafscheidelijk aan elkaar zijn verbonden. De hele buitenmantel werd tot een diepte van zo'n 27 cm weggehakt en nog grondiger w^erd tewerk gegaan w^aar was gebleken dat de versnijdingen had den losgelaten. Ook de steunberen moesten worden vernieuwd nadat was gebleken dat ook die helemaal los ston den van het torenlichaam waaraan ze de naam zegt het steun moeten ge ven. Een wat wankele toren derhalve die nu weer met een nieuwe huid en met wat verborgen protheses stevig op de been staat. De wat rood getinte steen meerdere Sommelsdijkers vinden die te rood, maar de tijd zal hen terwille zijn door de steen een patine te geven is qua grootte en kleur geheel gelijk aan de oorspronkelijk gebruikte steen. Daar toe werd op het laboratoriimi van het TNO een analyse gemaakt van zo'n vermalen oorspronkelijke steen om die vervolgens na te maken. Dat kon want het ging tenslotte niet om een kleine bestelUng, 140.020 stenen waren nodig om de toren in 't nieuw te zetten. Een goed beschouwer zal in de ge bruikte stenen kleine kleurnuances herkennen. Dat is bewust zo toegepast precies zoals dat in de oorspronkelijke torenmuur is geweest. Toen echter was het kleurverschil een gevolg van het dichter bij of verder af staan van het vuur van de te bakken tegels, nu werd het verschil bereikt door van de nieuwe stenen 20°/o te bakken in hout gestookte ovens, iO^lo in gasgestookte- en 40''/o in oUegestookte ovens. De in de toren aanwezige natuursteen moest practisch voor 95»/o worden ver nieuwd. V/aarschijnUjk is bij de eerdere reparaties nooit ook maar iets van de natuursteen vervangen zodat dat al ruim driehonderd jaar oud was en be grijpelijk hier en daar dermate was aangetast dat het in de nieuwe opzet niet meer bruikbaar was. Veel van het houtwerk binnen moest ook worden vervangen, waaronder enkele zolders en balken. Bij meerdere balken kon ove rigens worden volstaan met het aan brengen van nieuwe koppen. De toren staat er dankzij al die in spanningen en een bedrag van 1,8 mil joen weer keurig bij, iets 22 cm achterover hellend in de richting van Middelhamis. Dat is misschien van trots omdat'ie twee meter hoger is dan de Middelhamisse toren. Naar het waar om van die twee extra meters, die er later duidelijk zijn bijgebouwd bUjft het gissen. Er hjlct geen enkele technische noodzaak voor te zijn geweest en boze tongen beweren dat Sommelsdijk het toen alleen maar gedaan heeft om bo ven Middelhamis uit te steken. Het uurwerk is van nieuwe koperen wijzerplaten voorzien, maar er is meer en dat is voor Flakkee uniek. Het uur werk wordt N.B. vanuit Geneve ge stuurd! Vanuit Geneve wordt via een steunzender in Duitsland de klok straks bij het beëindigen van de zomer tijd via' een signaal biige<ïte1d en wordt er voor gezorgd dat de klok altijd nauw keurig bij de tijd is. Los van dat Genève-systeem staat het luiden. Dat gebeurt nu weer drie maal per dag, dankzij de aangebrachte tijd klok. Eerder was het luiden om 8 uur 's avonds afgeschaft omdat het te duur werd doordat er altijd iemand aan te pas moest komen om de bewuste knop in te drukken. Sommelsdijk kan trots zijn op haar zeg maar nieuwe toren, na vele repa raties weer in volle schoonheid herre zen, harmoniërend met het nieuwe leien dak op de Herv. Kerk en wie weet, straks misschien omgeven door de oor- spronkeüjke kerkgracht die aan het be gin van deze eeuw om hygiënische re denen werd gedempt. De muren zijn toen niet gesloopt, althans ze zijn voor een groot deel teruggevonden. Er zou nog maar eens over gepraat moeten worden. Geschiedenis Door de restauratie-architect dhr. A. van der Zwan is een studie gemaakt over het ontstaan en de gescheidenis van de toren. De huidige toren is de tweede Sommelsdijkse toren, zo is daar uit gebleken. De eerste heel wat kleiner van De verjongde toren; alleen moet de omgeving nog wat worden opgeknapt. Straks zullen ook de kerkgangers weer via de toreningang de kerk in- en uitgaan. omvang stond op de kruising van schip en dwarsschip van de kerk maar brandde met de kerk af in 1624. Bij de feestelijkheden t.g.v. de verovering van Bahia door Piet Hein raakte de kerk in brand en er was geen houden aan. Ook enkele nabij gelegen woningen gingen geheel verloren. Besloten werd tot de bouw van een nieuwe toren aan de Westzijde van de kerk waarvoor op 2 juni 1632 de eerste steen werd gelegd. De bouw duurde tot 1634. Op 23 september 1799 woedde an dermaal een dorpsbrand waarbij de to ren ernstig werd aangetast .Het herstel vond overigens pas plaats in 1817 maar daarbij werd de toren van een plat dak voorzien. De oorspronkelijke houten spits met een 8 kantige peer als bekro ning werd niet meer opgebouwd. Kerkeraden der diverse kerken en leiding van de chr. jeugdverenigingen, wij stuurden u enige weken geleden een uitnodiging voor een vergadering van ons comité op D.V. dinsdag 16 sep tember. Het is onze bedoeling op deze bijeen komst u te informeren over de aktie „Scholenplan Haïti". Wij wUlen u ideeën aan de hand doen. Wij ontvangen ook graag ideeën van u. U weet dat wij met uw hulp 36.000, willen verzamelen voor de bouw van twee christelijke scholen op Haïti. Met Gods hulp kunnen wij allen er voor zorgen, dat de kinderen daar christelijk onderwijs ontvangen. Wilt u alstublieft komen. Wij doen een dringend beroep op u. Vergaderplaats: „De Hoeksteen" te Middelhamis. Vergadertijd: 19.30 uur. Ook willen wij uw aandacht nog maals vestigen op de zangavond, waar mee onze aktie op D.V. 11 oktober start in de Ned. Herv. Kerk te Dirksland. Houdt u deze zaterdag alvast vrij. Het comité. DEN BOMMEL OPBRENGST COLLECTE De gehouden collecte voor het Kon.' Wilhelminafonds voor de kankerbestrij ding heeft 3.010,25 opgebracht. Vorig jaar was dat 2.985,25. Hartelijk dank aan hen die collec teerden en gaven. Op D.V. 4 oktober a.s. hoopt „Het Richtsnoer", de prot. chr. vereniging van verpleegkundigen en andere wer kers in de gezondheidszorg een congres te beleggen in de aula van „De Dries tar" te Gouda. Het thema van deze dag zal zijn: „Het spanningsveld in de verantwoordelijk heden van de arts, de patiënt en de verpleegkundige". In de ochtend zal dit thema worden ingeleid door drs. A. C. van Alphen, drs. Jac. Kattenberg en dhr. A. J. den Hartog. 's Middags zal er een forumdiscussie plaatsvinden. De dag zal om ongeveer 15.30 uur worden gesloten. Een ruim ge sorteerde boekentafel zal aanwezig zijn. De dag begint om 10.00 uur; vanaf 9.30 uur ontvangst met koffie. Alle leden, donateurs en belangstel lenden zijn van harte welkom! Voor de kosten aan deze dag verbon den, zal een collecte worden gehouden. Deelnemers kunnen zich schriftelijk melden bij het secretariaat van de ver eniging: Lotusstraat 30, 6674 BJ Her- veld. Ook kan op dit adres informatie over de vereniging worden aangevraagd. THOLEN Geslaagd: Aan de rijks pedagogische academie te Middelburg slaagde C. Quist voor het examen applicatiecursus (volledig bevoegd onderwijzer(es)". Ans de Laater slaagde bij het gehou den uitgesteld examen onderwijzer(es).

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1980 | | pagina 1