Hri^rs
Zomertentoonstelling over de
historie van de Zeeuwse landliouw
Van zaaien en oogsten
,Yaii Westvoorne tot St. Adolfsland'
11
IH
i^n
1
n^^V^^H
KOM NAAR
Hk
^^Hkih^^^^^H
^H
Py^
I^^^K^^^H^H
VIALLE
^Km.
goatu trouwen, verhuizen,
verbouwen of verirangen
4Q00 m^ woonideëen
onder één dak
in hartje
dinteloord
•01672-2544
52e jaargang
Dinsdaig 15 juli 1980
No. 4908
CHR. STRTOTKRLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Verschijnt tweemaal per weekdinsdag- en vrijdagavond
RUOEN OP LP6...
JAC. DE 6AST
Bezichtiging
toren Sommelsdijk
Joiin Hartveld
- Californië -
overleden
Steeds weer
opengebroken auto's
Hond
al 3 jaar dood,
toch aanslag
hondebelasting
Flakkeese bej.reis
naar Lunteren
Nog beperkt aantal
^m^
^^m*
1 l
JP
'gÉ
Dierenbescherming
WARMBLOEDPAAKDEN
KEURING OP FLAKKEE
Uw huis verkopen
TAIVIBOER
DONDERDAG
10e CAMPING-TWEEDAAGSE
IN OUDDORP
EXTRA KERKDIENSTEN
GEREF. GEMEENTEN
SLIIMGS
POSTBUS 8 3240 AA MIDDELHAÏINIS
Redactie en administratieLangeweg 13, Sommelsdijk
Tel. (01870) 2629. Na 5 uur (alleen voor redactie) tel. 01870 - 3392
Giro 167930 Bank Rabo MIddelhamis Rek. no. 34 20 01 108
ABONNEMENTSPRIJS J 9,50 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 28 cent per mm.
Bij contract speciaal tarlet
Voor wil' er in eigen omgeving eens
een dagje uit v^il is een bezoek aan de
zomerlentoonstcüing over de historie
van de Zeeuwse landbouw van 11 juli
- 22augusius in het Abdügebouw te
Middelburg misschien bijzonder in
teressant, in ac geïllustreerde catalogus
wordt verklaard dat het de bedoeliiig
van deze tentoonstelling is uit het na
bije verleden en het heden beelden te
laten zien var-, mensen en dingen die
óf voorbijgegaan zijn óf in heel nieuwe
vormen tot ons komen. Er wordt ge
sproken over de „rijke" historie van de
Zeeuwse landbouw en wie de catalogus
doorbladc.t zal weinig moeite hebben
met dat te beamen, die geschiedenis mag
inderdaad ryk genoemd worden
In de meost letterlijke betekenis ook,
gezien de kapitale hofsteden die in het
Zeeuwse U^nd gebouwd zijn, op elk van
de eilanden ;n eigen stijl overeenkom
stig de aard van de bedrijfsvoering.
Op Noord Eeveland b.v. grote bedrij
ven, maar op Walcheren aanzienlijk
kleinere tedTijven (kroteriën) waarvan
de bewoners dikwijls pachters waren.
Zuid Be-/elsrd kent een bijzonder ge
varieerde bouw en Schouwen Duiveland
is een soort overgangsgebied naar Hol
land.
Een zeer bijzondere boerderij is ,,de
Reigersburèh" te St. Maartensdijk,
waarvan df schuur een reeks ovale ra
men heeft en dat is heel merkwaar
dig.
De catalogus doorlezend komen we
aan het hooJ'dsiuk „verkopingen" waar
aan een aantal aanplakbiljetten herin
neren. Zo'n verkoping was vroeger een
gebeurtenii die van verre belangstel
ling trok rn zo'n dag was met veel
folklore omgeven.
Zelfs in de grootte van de aanplak
biljetten kwam de „grootte" van de
boer en de si stuf. van de verkoping tot
uitdrukking. Toen in 1862 de hele hof
stede „Leeawcndamme" te Serooskerke
werd verkocht kon keus gemaakt wor
den uit vele soorten gereedschappen,
wagens, ve? en m.eubels zoals het kabi
net, een ka.sklofc en wekker. Het wa
genpark" sn hot arsenaal gereedschap
pen bleek nogal uitgebreid te zijn:
mengwagens ,een marktwagen, houten
en ijzeren eggen, ploegen, een Wale-
ploeg, rolblokken, molbord, veldgan-
gen, leggergang, sleepdeur, voorsleper,
heulposten, diiewielskarren, kruiwa
gens, kortmoleii, snijbakken, windmo
lens, geeselstoelen en steenen, zaadzeil,
bogaardlarkleis, vleesblok, kiekenren
enz.
Het tentoonstellingsgedeelte over de
akkerbouw is voornamelijk historisch
gericht. E^' wordt uitvoerig ingegaan op
de teelt van de meekrapwortel, veel
toegepast op o e Zeeuwse en Zuid Hol
landse klei. Voor de arbeiders was het
een zwaar kprwe: om met een speciale
schop met een lang blad, de wortels
AUniGAS APPARffniUR
Is vriwidclijk voor h«t
millM «n ook voor uw
portamoruMol
Vakicundlge Inbouw van de
ze veiKge apparatuur ver
zorgt Vialle-dealer
KorteMfaasla Dirfcsland
TeW. 01877-1122.
uit te graven en voor hun extra m-
spanning ■s-erójenden deze meekrapdel-
vers dan ook meer dan de overige land
arbeiders.
In het clerde kwart van vorige eeuw
kreeg de meekrapteelt de genadeslag
door de uitvinding van de synthetische
verfstof.
Voorts wordt aandacht besteed aan
de vlasteelt mei als eindproduct lijn
waad of linnen dat de Nederlanden een
grote naan-, bezorgde. Overigens wordt
er in Zeeuws Vlaanderen nog steeds
vlas geteeld en bewerkt.
In de catalogus wordt een stuk land-
bouwhi.stcrje weergegeven, de mislukte
aardappeloogsten in 1846-1847 die een
hongersnood tot gevolg hadden en leid
den tot een massale emigratie naar
Amerika.
Voorts gi'.at het op de expositie over
de mechenlsniic, het weer, bemesting
en bestrijding, markten en veilingen,
maten, gewichten, afstanden en prijzen,
elk van die onderdelen in de catalogus
geïllustreerd met prachtige oude foto's
en afbeeldingen. De markten waren tot
aan de Tweede Wereldoorlog erg be-
langiijk als communicatiemiddel, men
kocht en verkocht, de belangen van
het bedrijf wcrcien besproken en de
nieuwtjes v/erden uitgewisseld. Be
faamd waren ce dinsdagmarkten te
Goes en de donderdagmarkten te Mid
delburg.
Boeren en arbeiders waren zo
wordt geconstateerd eikaars tegen
voeters. Een crisis in de landbouw druk
te veelal het zwaarst op de arbeiders.
Er waren v/el autoritaire, rijke boeren,
maar er waren cok vele kleine boeren
die het nauwelijks beter hadden dan de
arbeiders.
Eerst in de 20e eeuw zijn de landar
beiders zich gaan organiseren en wer
den hun lone?i in c.a.o's geregeld. Aan
dacht krijgt ook het Zeeuwse trekpaard
waarvan er op menige boerderij 6
tot 10 waien maar door de mechani
satie IS hun aantal sterk afgenomen en
behoren paardenmarkten en hengsten-
keuringen tot het verleden.
Het lijki; ons bijzonder interessant
vooral voor hen met een agrarisch ver
leden eens een kijkje op de tentoon
stelling te nemen. Die is geopend van
10-17 uur en wordt gehouden in het
gebouw Abdij 11 te Middelburg.
„De Reigersburgh" te Sint
Maartensdijk, door zijn ramen één
van de meest in het oog springende
bocfderyen in Zeeland.
Nadat de toren van Sommelsdijk en
kele jaren in de steigers heeft gestaan
zal hij binnenkort weer in volle glorie
prijken.
De restati.ralie werkzaamheden Mjn
n.l. afgelopen en de aannemer heeft
binnen de ó'ise&proken tijd de toren een
geheel nieuw aanzien gegeven. Het vele
goede vakwerk, dat de afgelopen jaren
aan de toren besleed is, kan eigenlijk
aUeen van korte afstand bekeken wor
den.
Om dorps.aenoten, die belangstelling
voor restauraüe hebben gelegenheid te
geven de resuiuiatie in details te bezich-
tigen is er cp donderdag 17 juli gelegen
heid om de steigers rondom de toren te
beklimmen Titcraard wordt een derge
lijke klimpnrt'j alleen aanbevolen aan
degenen die- geer. hoogtevrees hebben.
Eventuele bezoekers doen alles op
eigen risico, ciaar het gemeentebestuur
geen aanspralcelijkheid aanvaardt. Be
zoekers dienen daarom een minimum
leeftijd te hebben van 14 jaar, terwijl
personen nret de leeftijd van 14 t/m 18
jaar allee.i onder begeleiding van een
ouder worden toegelaten.
De tijden, dat de toren op 17 juli te
bezichtigeu is, zijn resp.:
v.m. a.OU uur - 11.30 uur;
nam. 3 f, 00 uur - 16.30 uur.
De dirckteui' van Gemeentewerken,
MIDDELHARNIS.
STELLEND AM
DIEFSTAL VANAF ZEILJACHT
Een inwoner van Breda heeft bij de
politie a^ngiftü gedaan van een red
dingsvlot, iwte hoefijzervormige red
dingsboeien en een klein fokzeil, vanaf
zijn zeiljacht dat in de buitenhaven bij
Stellendarr. lag afgemeerd.
De diefstal moet in het weekend heb
ben plaat'sgehad.
In het nur.imer van 1 febr. van dit
jaar hebt U ecu berichtje kunnen 'ref-
fen wat zijn reden vond in de slechte
gezondheidstoestand van de oud-Flak-
keeër, dhr. John Hartveld, wonend in
Oxnard Cahfomië. Omdat de familie
leden niet de adressen van zijn vnl.
Flakkeese keunissen kenden, bedank
ten ze die terwijl dhr. Hartveld in
het zieker.;T x:& verbleef via de krant
voor de ontvangen correspondentie ter
gelegenheid van de jaarwisseling.
Thans woidt door de nabestaanden
andermaal een beroep op de krant ge
daan om kenbaar te maken dat dhr.
Hartveld inmiddels is overleden. Dat
gebeurde op 73 juni ten gevolge van een
longontsteking. Hij was 93 jaar oud en
was geboortig van Nieuwe Tonge. Hij
heeft sindc 10.'4 ir Amerika gewoond.
In Ouddorp lopen elementen rond die
het hebbeu voorzien op de inhoud van
auto's die op een afgelegen plaats on
beheerd zijn achtergelaten.
Veelal opereren zij nabij de thans
weinig druKke Strandovergangen en tot
dusver heeft e'e politie nog niet toe
kunnen slaan, al wordt wel voortdurend
opgelet. Heel wat argelozen die op het
strand liepen terwijl hun auto geplun
derd werd zijn al het slachtoffer ge
worden. Hol enige advies is niets waar
devols in de auto achter te laten en
ten bewijze d?.'l er niets te halen is zou
zelfs het dash-board kastje demonst'-a-
tief opengezet kunnen worden.
Het is tragisch dat zulks nodig kan
zijn maar men kan er zich een flinke
schade in de vorm van een ingeslagen
ruit of geforceerde deur mee bespa
ren.
De familie Ruder uit Schud-
debeurK is nu al drie jaar bezig
de ambtenaren van het stadhuis
in Erouv\rershaven aan het ver
stand te brengen, dat hun hond
Dixie al drie jaar geleden is over-
leacn.
Het tfgon allemaal correct, de
heer Huiler meldde in de zomer
van 1P77 dat zijn hond van de
veearts een spuitje had gekregen
omdat iict beest ongeneeslijk aiek
was. ,,U hoeft dan geen aanslag
biljet hondenbelasting meer te
sturen", aldus de correcte aanpak
van dlir. Ruder. Maar die aanslag
kwam toch, gevolgd door een ont
heffing teen de heer Ruder nog
maals had gemeld dat hij geen
hond meer had.
Hetzelfde herhaalde zich in
1978, lï)79, de aanslag werd ge
volgd licor een aanmaning en na
wat boze telefoontjes, van een
ambtenaar die vroeg of de hon
denbelasting eindelijk eens be
taald z.ou worden werd de zaak
weer geregeld, zij het met de no
dige iritatie van de zijde van de
ex-hendeneigenaar.
De gemeente Brouwershaven
was hardnekkig, opnieuw kreeg
de heer Ruder voor 1980 een
aauFia!,' hondenbelasting, die van
30,— in 1978, inmiddels geste
gen wus tot 36,50 per jaar.
Do hoer Ruder heeft de zaak nu
in arren moede in de openbaar
heid gebracht, in de hoop dat dat
zal helpen de hond in de regis+ers
van Brouwershaven als te zijn
overleden aan te merken.
De Sticht.ir.g Hervormd Streekcen-
trum Goeroe Overflakkee organiseert
van 8 tot en niet 12 september 1980 een
meerdaagse bejaardenreis in Lunteren
op de Veluvve.
Maardaginorgeiv 8 september vertrek
ken WO vanaf het eUand naar Huize „De
Leperkoer" in Lunteren.
Het programma van deze meerdaagse
bejaardeniels zal zo afwisselend moge
lijk worden samengesteld. We hopen jn
ieder geval mei een aantal dagtochten
de Veluwe te verkennen.
Prijs 22,'ï.per persoon.
In deze piijc is de reis naar en van
Lunteren, de maaltijden, de dagtochten
en de overnachtingen inbegrepen, dus
een totaal \erzorgde reis!
De slaapkaniers zijn twee persoons
kamers.
Helaas hefft „de Leperkoen" maar
tien kamers ?odat we maar tvsnntig deel
nemers kunnen hebergen. Dus reageer
snel
Aanmelding* fchriftelijk; Een briefje of
een briefkaart naar;
Stichting Hervormd Streekcentrum
Goeree Overflakkee
Antwoordnummer 18
Middelharnis.
Met ip de brief of op de kaart uw
naam, adres en eventueel uw tele-
foonnummei.
of telefonisch;
bij mevr. X. de Jong, tel. 0187 4- 2403
bij F. Koitpenaal, tel. 01874 - 1485.
Na uw briefje of telefoontje komen
een of meerdere personen van de lei
ding bij u langs om mondeling een en
ander verder toe te lichten en u daarna
definitief voor de reis in te schrijven.
Iedereen van harte welkom en lot
zieni in Lunteren.
Het bestuur van de Stichting
Hervoimd Streekcentrum
Goeree Overflakkee.
^^^B^-'
1
1*
1
m
^5?l
ir
'4
J
■i*»'
j^' "^^j^^K^r^^^^^^B
1
i~'-
Jem
1
Met de introductie van haar eerste
bock „Van Westvoorne tot St. AdoUs-
land" beleefde de amateur-archeolo-,
genver. „de Motte" vorig jaar 20 juli
een hoogti/punt uit haar 10 jarige be-
staansperiride. Blijkens de ondertitel be
vat het boek de weergave van de door
de Ver. gepleegde „historische verken
ningen op lioerce Overflakkee" en dat
heeft velen aangesproken.
Van de 1500 gedrukte exemplaren zijn
er nog een aantal beschikbaar, 29,50
bij de boèkVirfndei verkrijgbaar.
In de ieccnsie in de krant van 24
juli vorig jaar hebben we de loftrompet
gestoken over de waarlijk niet geringe
prestati? \'an de medewerkers die ?a-
men voor vulling van het boek hebben
zorg gedragen. Immers moest die hele
inhoud, stoelend op eigen waarnemin
gen, historisch verantwoord zijn en dst
legde een giotc verantwoordelijkheid
op de auteurs.
Het is niet waarschijnlijk dat er bin
nen afzienbare tijd een tweede druk zal
verschijnen zodat het voor hen die tot
dusver nog niet tot de aankoop van net
boek overgingen en de over Flakkee
verschijnende literatuur toch willen vol
gen raadzaam is een van de laatst be
schikbare boeken te kopen.
Het beva^ zeer interessante artikelen,
zoals o.m.: over de vondsten uit de Ro
meinse tijd die indertijd in Goeree wer
den gedaan, bet omzetten van land
bouwgronden in Ouddorp, een artiliel
over de pré en proto historie, de dialec
ten en eer. artikel over de haaygeme-
ten. Voi>rts miormatie over de Heren
van Voome en hun heerlijkheid, de ton-
putten van Sommelsdijk en Goedereede
en een arcil'el over het Fort Prins Fre-
derik te Ooitgensplaat.
De omsiagtfckening is van Rien Poort-
vliet.
Goed tehuis gezocht voor 3 zindelijke
jonge poesjes, van 8 weken oud; door de
f am. Joppo, Nr.orddijk 10 Melissant, 1el.
01877 - 153S.
Aan komen lopen, een zwart konijn
tje, met wllte bef en pootjes, bij de fam.
Verboom, Julianalaan 14, Dirksland, tel.
01877 - 2487
Op dinsdag 22 juU a.s. des voorm.
8.30 uur wordt de premie- en stam
boekkeuring voor rij- en tuigpaarden
weer gehouden op Flakkee.
Er zijn meer paarden opgegeven dan
vorig jaar. Dit betekent dat de kwali
teit van de paarden ook op Flakkee
vooruit gaat.
De Keuring vindt plaats in de Oost-
moerse manege bij de familie Kievit te
Stad aan 't Haringvliet.
Voor meer infoimatie kunt u bellen
naar het hoofdbestuurslid, de heer W.
Dam te Heenvliet, tel. 01887 - 1273.
MIDDELHARNIS - SOMMELSDIJK
P,V. DE REISDUIF
Uitslag wedvlucht vanuit Strombeek
d.d. 12-7-'80. In coucours 318 duiven.
Afstand 95 km.
A. de Gans. 1, 5, 16, 32, 35, 44, 46, 50, 61,
70, 76; C. Vroegindeweij2, 14, 15, 17, ^9,
47, 49, 55, 56, 57; W. v. d. Mast: 3, 7, 37,
54, 79; Gebr. Kieviet: 4, 9, 13, 18, 20, 24,
28, 33, 36, 35, 40, 42, 48, 51, 59, 60, 64, 65,
72. 77; L. Wielaard: 6, 30; Gebr. Groe
nendijk: 8, 45; J. Vis van Heemst: 10, 19,
69, 71, 73; P. v. d. Boogert: 11, 78; A.
Human: 12, 2S, 41, 52, 66, 75, 80; R. van
Nimwegen- 21 23, 31, 34, 58, 62, 63, 74;
C. Looij: 22, 25, 26, 27, 67, 68; W .van
Lente: 43,53.
A.s. donderdag en vrijdag zal in Oud
dorp de tOe Cj.mpingtweedaagse wor
den gehouden, een wandeltocht voor de
gasten van lecreatiepark „de Toekomst"
en omliggende campings. Er kan zowel
5 als 10 km. oei avond worden gelopen.
Start vanaf .,dii. Toekomst" donderdag
avond van «f half 7 tot kwart over 7.
OUDDORP
BRASS-BAND „CONCORDIA"
Op de laatst gehouden WIR-WAR
van Brassband „Concordia" uit Oud
dorp heeft de trekking plaats gehad
van het Tuin .ameublement, het num
mer bleek 375 te zijn.
De prijs is af te halen bij D. Melis-
sant, Hoge Pad 33.
Op dinsdag 22 juli zal er een BINGO
gehouc'en worden voor de bestrijding
van do onkosten van de vereniging.
Aanvang 8.00 ^jur nam. in het ver.
gebouw.
OUDDORP -- woensdagavond 7.30 uur
ds. R. Boogaard van Leiden.
OUDE TONGE Heden (dinsdag)avond
7.30 uur d.s. M. J. van Gelder van
Nieuwerlïprk.
OOLTGENSPLAAT Heden (dinsdag)
avond 7.30 uut ds. A. Bac van Oostka-
pelle (vöorber. H.A.)
