Ex-Plaêtenaêr bouwt
Clavecimbels en Virginalen
J^
TREKKERS en
WERKTUIGEN
Boekholt Fashion
OPEN HUIS
nUNiPUTAB
ir Morg@navo?id cSia-iezing in Middeiharnis
Wij hebben nog mogdijkheden
voor oogst 1980
voor de teelt van
BINTJE en DESIREE
consumptie-aardappelen
met prijsgarantie.
pootaardappelen
consumptie
aardappelen
zaaigranen
bloembollen
Vertegenwoordiging
G. JOPPE
Julianaweg 84
Melissant
Tel. 01877-1323
SPECIALE AANBIEDING
Nieuwe Lely roterra eggen 3,5 mtr8.750,
Nieuwe Howard frezen 1,50 mtr4.750,
Idem 1,75 mtr5.250,—
Rumptstad 3 mtr. snelegge, als nieuw 4.250,
Gebruikte 3 mtr. Lely roterra 4.350,
Urgent sproeimachine 15 mtr. gerev2.850,
Idem 18 mtr. gerev3.500,
Amac, 2-rijige rooier, als nieuw, bestuurbare wielen 25.000,
Fiat heftruc, 2 tons diesel 14.500,
MuUier 10 tons kipwagen, tandem 6.250,
Santens stortbak met kettingzeef 5.500,
Krakei, 1-rijige rooier geschikt voor uien en witlof 3.500,
1 Welgro mengmestwagen 4.500 Itr6.500,
MF 188 trekker 14.500,
MF 165 trekker 11.500,
MF 165 trekker 7.50O,
John Deere 1630, 900 uur gedraaid 18.500,—
Fendt 108, 4-wiel aandrijving34.000,
Fendt 612, 120 pk, 4-wiel aandrijving 49.500,
Eicher 100 pk, 4-wiel aandrijving 31.500,
Prijzen zijn exclusief BTW.
L. V. Poldersedijk la
STAD AAN 'T HARINGVLIET
Tel.: 01871-1202
na 17.00 uur A. J. Diepenhorst 01871 -1424
Chr. V. d. Veer 01875 -1551
25, 26, 27, 28 en 29 maart houdt Boekholt-f ashion
Tijdens deze dagen presenteren wij U onder het genot van een
kopje koffie of frisdrankje onze grandioze voorjaars-
enzomerkollektie: Herenkleding
Graag hopen wij U geheel vrijblijvend één van deze dagen in
onze zaak te mogen ontvangen.
Met vriendelijke groeten,
Bladz. 2
.JITLANDEN-NTFITW!?"
Vrijdag, 21 maart 1980.
De belangstellende orgel- en muziek-
vrienden heüben kennis kunnen nemen
van liet feit dat de Vereniging van Or-
geivrienden morgenavond, zaterdag 22
maart een vergaüering zal houden in
het vergaderloKaal van de Chr. Ger.
Kerk te Middeiharnis aan de Hoflaan.
Het is een goeae gewoonte van deze ver
eniging om regelmatig vakmensen op
het geDied van muziek- en/of instru-
mentenoouwkunde uit te nodigen die
dan tijdens een vergadering in ae gele
genheid worden gesteld een en ander
over hun „metier" te vertellen.
Bij de vergadering van zaterdagavond
(die vrij toegankelijk is voor belangstel
lenden) en half acht begint, zal de
Schoonhovense clavecymbelbouwer Cor
nells Bom een lezing houden over zijn
beroep.
Daar de heer Bom uit onze omgeving
afkomstig is en het vak van clavecym
belbouwer niet erg algemeen is, hebben
we deze ,,ex-plaetenaer" eens opgezocht
in het vriendelijke aan de Lek gelegen
Schoonhoven.
Cornells Bom woont samen met zijn
vrouw Floortje en vijf kinderen in het
landelijk gelegen Schoonhoven. Als we
de trap opgaan in het ruime huis komen
we in zijn werkplaats, de ruimte waar
hij zijn instrumenten bouwt. Op de
werktafel ligt een clavecymbel in aan
bouw. Ook staan enkele klavieren ge
reed om in de instrumenten geplaatst
te worden.
„Ik ben in de Plaat (Ooltgensplaat)
geboren als zoon van Huub Bom en
Cornelia Trommel. Mijn vader (hij over
leed 5 jaar geleden) werd in de Plaat
altijd „sigare-Bommetje" gerioenad; dat
kwam door de omstandigheid dat we
een winkel dreven in rook- en snoepar-
tikelen.
Is het niet merkwaardig dat een zoon
van een sigarenboer clavecymbelbou
wer wordt?
Eigenlijk niet zó, hij was wel sigaren-
boer, maar daarnaast knutselde hij veel.
Een gouden tijd was voor hem de perio
de na de watersnoodramp van 1953. ïoen
waren veel muziekinstrumenten, lees
harmoniums, door het water danig ver-,
nield. De instrumenten die nog enigszins
te herstellen waren trachtte hij te re
pareren.
Dat was altijd heel bijzonder als hij
aan de gang ging. In het kleine woon-
kamertje ging een deken over de tafel,
hierop werd dan het „waetururgul" ge
legd. Bij het op de tafel leggen vleien
meestal grote stukken opgearoogd slik
op de grond. Dan werd voorzicnug be
gonnen met de demontage. i
De verschillende onderdelen kwamen
in allerlei sigarendoosjes terecht, ieüer
onderdeeltje probeerde hij te repareren.
De sfeer die dit alles opriep het
waren altijd de winteravonden zal ik
nooit vergeten."
„Misschien heeft dit alles me toen
geïnfecteerd, je kunt eigenlijk zelden
zeggen hoe iets begint. Belangrijker is
dat je begint!
Hoe lang doe je dit al?
„Ik ben in 1968 begonnen met mijn
eerste pogingen een instrument te bou
wen. Wel moet ik zeggen dat ik toen
inmidels getrouwd was en een tamelijk
uitgebreide chemische studie achter de]
rug had. Het bouwen van muziekinstru-|
menten was een aardige vrij e-tij dsbe-|
steding. In die periode, we woonden in
Delft in een kleine flat, bouwde ik in
strumenten in de slaapkamer. Als ik'
's avonds min of meer gedwongen werd
de horizontale houding aan te nemen,
schoof ik simpelweg het bouwsel onder
bed. (vaak tot ongenoegen van mijn we
derhelft).
In Delft werkte ik in de proces-tech
nologie. Een belangrijke verandering
was mijn werkkring bij een instituut dat
zich bezighield met onderzoek naar
drinkwaterbereiding. Hiervoor moest ik
vaak onderzoek doen met proefinstal
laties die opgesteld stonden bij de grote
rivieren. De verhuizing van iDelft naar
het aan de Lek gelegen Schoonhoven
heeft hiermee te maken".
„Met het .bouwen van muziekinstru
menten ben ik steeds doorgegaan. Op I
een zeker moment werd de drang om
muziekinstrumenten te bouwen groter
dan mijn oorspronkelijke beroep. Van
daar dat ik drie jaar geleden volledig
ben overgestapt naar het bouwen van
clavecymbels en virginalen".
Een hele stap lijkt me zo, jullie heb
ben een voor deze tijd tamelijk groot
gezin en je had een goede baan?
„Het is inderdaad een hele stap ge
weest. Van zekerheid naar de toch altijd
wat onzekere omstandigheden van het
zelfstandige beroep. We hebben er echter
geen spijt van gehad. Het vak is bijzon
der boeiend. Wanneer je instrumenten
bouwt en je doet dat op kleine schaal
(ik werk er geheel alleen aan) dan is
ieder nieuw instrument weer een span
nende zaak. Dat komt door de verwach
ting dat je steeds verder komt met het
verbeteren van de klank, mechaniek,
afwerking en decoraties.
Er wordt tamelijk absoluut over in
strumentenbouwers gedacht. De waar
heid is dat ieder instrument iets weer
geeft van de kennis en vaardigheden
die je op dat moment hebt.
Een bekende orgelbouwer zei me eens
dat hij wel kon huilen als hij werk zag
uit zijn beginperiode. Ik moet zeggen
dat hij daarin niet alleen staat".
Clavecimbel gebouwd in 1979.
Waarop baseer je je, wat het model
van het instrument betreft?
„Goede vraag. Zoals je weet is het ma
ken van copiën tegenwoordig zeer in de
mode. Het is zelfs mogelijk om een „co-
pie" in onderdelen aan te schaffen.
Met het maken van een copie ben je
er echter niet. Wat de klank betreft,
kun je je nergens op oriënteren. Wan
neer historische instrumenten, bijv. cla
vecymbels worden gerestaureerd, dan is
het vrijwel nooit mogelijk het instru
ment te laten klinken, zoals het eens
heeft geklonken.
Er zijn bij de restauratie te veel ge
dwongen concessies gedaan. Neem al
leen maar de invloed van houtworm en
het Inwerken van vocht op hout. Het is
eigenlijk zo, dat geen enkel 16e of 17e
eeuws gerestaureerde clavecymbel een
juist beeld geeft van de oorspronkelijke
klank. Het is dan ook niet juist om deze
klank voor onze hedendaagse instru
menten tot standaard te verheffen.
Helaas wordt dit te veel gedaan.
Waar ik mij op heb georiënteerd zijn
de technieken die bij het vervaardigen
van historische instrumenten werden
toegepast. Dus: welke houtverbindingen,
welk gereedschap enz. enz. Voor wat
betreft de klank, heb ik me zeer geo
riënteerd op diverse originele instru
menten die uit die periode stammen zo
als: orgels, blokfluiten, gamba's enz.
Op basis van deze studies denk ik
enigszins een idee te hebben hoe de in
strumenten die bijvoorbeeld in de Zui
delijke Nederlanden van de 16e en 17e
eeuw werden gebouwd, hebben geklon
ken.
Daarom bouw ik geen strikte copiën,
maar ik tracht met huidige materialen,
en dan gaat het in hoofdzaak over het
snaarmateriaal, een instrument te bou
wen dat krachtig, direct en rond zon
der bijgeluiden in de klank, klinkt".
Komt dit ook op de lezing ter sprake?
„De lezing zal in hoofdzaak gaan over
Antwerpen als centrum van de Vlaam
se clavecymbelbouwkunst. Met behulp
van een serie dia's zal getracht worden
de gewoonten en intenties te achterha
len van de historische muzikant en in
strumentenbouwer. Het is altijd moei
lijk de waarheid te achterhalen, daar
verschillende uitleg mogelijk is. Wel kan
je aan de manier van werken een indruk
Be laatste hand aan een
dubbel-manuaal.
''■:''^iii>y>>:ii.'SiiAi':'^i;-i::^t^
Cornelis Bom reguleert een klavier.
krijgen of er orde heerste, of ze rustig
konden werken en of ze hun vak be
heersten.
Tekenend vind ik dat het klavierraam
van een Ruckers Instrument, gebouwd
in 1615 te Antwerpen na 365 jaar nog
steeds niet uit elkaar ligt of krom ge
trokken ia".
Na de lezing kan een in 1979 gebouwd
virginaal bespeeld worden.
Tekst en foto's A. Bom.
OOSTERLAND
Oud. Ger. Gemeente: Door de Oud
Ger. Gemeente alhier werd onlangs een
beroep uitgebracht op ds. W. Kamp,
Oud. Ger. predikant te Grafhorst. Zulks
in de vacature, die ontstond door het
vertrek van de vorige predikant ds. A.
van der Meer naar Rijssen. Ds. Kamp
heeft echter gemeend voor dit beroep te
moeten bedanken.
PREDIKBEURTEN VOOR ZONDAG 23
MAART 1980.
Ned. Herv. Kerk: 10 uur ds. J. Plan-
te, bed .H. Doop, 6 uur ds. W. J.
Kolkert uit Nieuwerkerk.
Ger. Kerk: Gezamelijke diensten
met de kerk van Nieuwerkerk, in het
kerkgebouw aldaar.
Ger. Gemeente: 10, 2.30 en 6.30 uur
leesdiensten.
Oud Ger. Gemeente: 9.30, 2.30 en
6.30 uur ds. W. Kamp uit Grafhorst.
SINT - ANNALAND
Uienveiling: van dinsdag 18 maart
1980.
Uien, maat veertig opwaarts, Klasse
twee N.L.: 51,10 - 52,80. Uien, drie-
lingen, maar dertig/veertig opwaarts.
Klasse twee N.L.: 39,90 - 40,Uien-
prijs per kilogram. Aanvoer: 125 ton.
KERKDIENSTEN VOOR ZONDAG 23
MAART 1980,
(Zesde Lijdenszondag).
Ned. Herv. Kerk: v.m. 10 uur ds.
M. D. Geuze en sav. 6 uur ds. J. G.
van Loon uit Sint Maartensdijk.
Gereformeerde Gemeente: v.m. 9.30
uur, nam. 2 uur en sav. 6 uur lees-
dienst.
Geref. Gemeente in Ned: v.m. 9.45
uur, nam. 2.15 uur en sav. 6.15 uur
leesdienst.
EXTRA KERKDIENST
Voor de Gereformeerde Gemeente
van Sint - Annaland hoopt D.V. op
dinsdag 25 maart a.s. des avonds om
19.30 uur (half acht) voor te gaan in de
Dienst des Woords ds. H. Ligtenberg uit
Middeiharnis.
FRIESE COÖPERATIEVE HANDELSVERENIGING
VOOR ZAAIZAAD EN POOTGOED G.A. DE "Z.P.C."
M1DDELHARNIS-2ANDPAD58-TEL01870-3141
