De eeuwige kroeg
ZEEUWSE WANDELINGEN
Postzegeluitgifte-
programma 1980
Uit ANWB onderzoek
blijkt: bijna eenderde
van ongevallen vindt
plaats op dagtochten
l
3
H
s
4
7
8
i
PREDIKBEURTEN
ZEELAND
Bladz. 2
JEItiAHDBW-WISüWSi"
Vrijdag 10 augustus 1979
Dit opschrift is van een boek, dat ik
eens gelezen heb. De ondertitel is „de
geschiedenis van het openbaar lokaal".
U moet het woord eeuwig niet opvat
ten in de godsdienstige betekenis, zoals
het in de Bijbel voorkomt. Het betekent
eenvoudigweg: langdurig. Zo spreken
we ook van de eeuwige student, meest
al de uitgaander, die er veel langer
over doet dan de normale student. Ik
heb pas een boek uit Noorwegen ge
lezen: „En eeuwig zingen de bossen".
En spreken Nehemia en Daniël hun
vorst niet aan met de woorden: „O ko
ning, leef in eeuwigheid."
Het woord kroeg heeft nu een ietwat
ongunstige betekenis, evenals een kroeg
loper. Vroeger was het gewoon een her
berg, waar een uitnodigende kruik uit
hing. Kruik is in het Duits „Krug" en
dat spreekt men bijna net eender uit
als ons woord kroeg.
In dit artikel gaat het nu over her
bergen, logeren, hotels, alles wat met
reizen te maken heeft. Nu het reissei
zoen weer is aangebroken, wilde ik hier
over een en ander vertellen.
Gastvrijheid
De Bijbel is wel geen reisgids of een
programmaboek, maar er staat toch heel
wat over het reiswezen in, natuurlijk
op een heel andere manier dan in on
ze tijd.
Een van de mooie eigenschappen van
de oosterling was de gastvrijheid. Pau-
lus noemt dit woord herhaaldelijk in
zijn brieven, u moet het maar eens op
zoeken in Romeinen 12 13, 1 Timotheus
3 2 en 5 10, Titus 1 8. Het is een
van de goede eigenschappen, die een
ouderling behoort te hebben. Geregeld
wordt er dan op gewezen „want gij zijt
een vreemdeling geweest in het land
Egypte". Wat is het niet heerlijk voor
een vreemdeling als hij goed ontvan
gen wordt! En volgens Hebreeën 13 2
hebben daardoor „sommigen zonder het
te weten engelen geherbergd".
Dat ondervond ook Abraham toen
engelen hem de geboorte van een zoon
aankondigden (Genesis 18). En Lot, die
zijn gasten beschermde en liever zijn
dochters aan een bandeloze roep smeer
lappen wilde afgeven dan de gastvrij
heid te schenden.
Als Job zich verdedigt tegenover zijn
vrienden, zegt hij (31 32): „geen vreem
deling vernachtte buiten, mijn deuren
deed ik open voor de reiziger".
Ook de Heere Jezus had op zijn
trektochten door het land Israël plaat
sen, waar hij gastvrij ontvangen werd,
zoals in Bethanië bij Maria, Martha en
Lazarus. Echter niet overal, hij heeft
ook wel eens geklaagd, dat hij geen
plaats had waar hij zijn hoofd kon
neerleggen. Als hij zijn discipelen uit
zendt om te prediken en wonderen te
doen, moeten ze maar proberen onder
weg onderdak en voedsel te vinden.
„Een arbeider is zijn loon waard". Wil
len ze hen niet ontvangen, dan zijn de
bewoners de vredegroet niet waard en
moeten ze het ergens anders zoeken.
Ook de Mohammedanen zijn gastvrij,
het is een voorschrift uit hun heilig
boek de Koran. Als een vreemdeling
de tent heeft aangeraakt, voedsel ge
bruikt of een of andere formule heeft
uitgesproken, zal de gastheer zijn
vreemde gast beschermen en verzorgen.
In navolging hiervan las ik van Bertha
van Heyen, een weduwe uit Gouda, die
meermalen Erasmus en kloosterlingen
aan haar dis uitnodigde. Op Goede
Vrijdag had ze dertien armen te gast,
die ze zelf de voeten waste, zoals de
Heere Jezus dat gedaan heeft bij zijn
discipelen.
Een Duits spreekwoord zegt: „Zwei
Tage Gast, vom dritten Tag ein Haus-
genosse", dat wil zeggen: een vreem
deling is de eerste twee dagen een
gast, maar vanaf de derde dag een
huisgenoot.
Oude herbergen
Ook in de Bijbel lezen we reeds over
deze logeergelegenheden. Wie kent niet
de geschiedenis van Jezus' geboorte
(Lucas 2), voor wie geen plaats was in
de herberg te Bethlehem.
Nog veel vroeger wordt in Jozua 2
de herberg van Rachab genoemd, de
vrouw die de twee verspieders niet
alleen geherbergd maar ook verbor
gen heeft. Ze heeft er haar leven door
gered. Maar een goede naam had ze
niet, ze wordt altijd genoemd in gezel
schap van haar bijnaam: Rachab de
hoer.
Vroeger hadden herbergen dikwijls
een slechte naam vanwege de onge
regeldheden die er plaats hadden. Dik
wijls waren het verdachte huizen, zoals
dat van Rachab. Geen wonder dat een
zekere Hildebrand in een herberg te
Damme van de waard „een wijf van
buten" eiste om er de nacht mee door
te brengen of anders de dochter des
huizes zijn „wille" te hebben. Maar
dit was een nette zaak, de herbergier
haalde de politie erbij en de veeleisen
de gast kwam in de gevangenis terecht.
Ook werd er gestolen, gedobbeld om
geld, gedanst en veel te veel gedron
ken. Spelen als schaken, dammen en
kegelen werden wel toegestaan.
Op 29 april 1546 werd onder bazuin
geschal in Geneve op verzoek van
Calvijn bekend gemaakt, dat de burgers
der stad geen herberg meer mogen
bezoeken, overtreding kostte 10 stui
vers boete. De achtergrond van zo'n
verbod zal wel gelegen hebben in grote
ongeregeldheden en uitspattingen in
de kroegen.
Reeds in het oude Rome hadden de
herbergen een slechte naam. Wanneer
een senator, een lid van de regering
dus een voornaam persoon, trouwde
met de dochter van een waard, verloor
hij zijn burgerrechten.
In het jaar '79 werd Pompeji, een
stadje van ongeveer 25.000 inwoners
door de lava van de Vesuvius bedol
ven. Nu is de stad weer opgegraven,
ik heb er ook een paar keer rondge
wandeld. Op een muurschildering in
een voormalige herberg zijn twee klan
ten aan het dobbelen. Ze hebben waar
schijnlijk ruzie gekregen, want op een
volgende afbeelding worden ze door de
herbergier buiten de deur gezet.
De herbergen of taveemen, zoals ze
ook wel genoemd werden, kregen de
naam „kapel of kerk van de duivel".
In sommige plaatsen mochten geeste
lijken er niet binnen gaan, die waren
ook niet altijd onberispelijk van zeden,
ik las van hen deze regel „papen en
klerken die des nachts wandelen in
tavernen, in bordelen of in stoven on-
tamelic onbetamelijk, niet fatsoen
lijk)". Een stoof is een badhuis, het had
ook een slechte naam vanwege de ge
mengde baden en wat daaruit voort
vloeide vanwege ,,de vroukens die van
lichter munte zijn".
Kwade herbergen hadden ook een
slechte reputatie door de vagebonden,
soldaten en bedelaars die er logeerden.
Niet altijd deed de waard open als ze
zich voor logies meldden.
Soldaten moesten in de herberg hun
wapens afgeven, een goede voorzorgs
maatregel.
Middelburg
L. van Wallenburg
In 1980 zal de PTT, met instemming
van de Staatssecretaris van Verkeer en
Waterstaat, mw. Drs. N. Smit-Kroes,
weer een aantal bijzondere postzegels
uitgeven.
Februari: Een serie van drie zegels ge
wijd aan bekende, niet meer in leven
zijnde Nederlandse politici.
April: Een serie van vier Zomerzegels
(met bijslag), met als onderwerpen
Toerisme en Recreatie.
April/mei: Een serie van twee zegels
die in het teken staan van Bezetting
en Bevrijding, t.w. een Anne Frank-
zegel, respectievelijk een zegel met
de voedseldropping op 29 aprU 1945
als thema.
Mei: Een filateliezegel ter gelegenheid
van de 3e N.V.P.H.-show en de 6e
Internationale Filatelistische Tentoon
stelling voor Jonge Filatelisten „Ju-
postex 1980".
Juni: Een serie van twee postzegels die
de aandacht vestigen op internationa
le sportevenementen die in 1980 in
Nederland zullen plaatsvinden,t.w.
- een postzegel (met bijslag) ten gun
ste van de Olympische Spelen voor
Gehandicapten, „Paralympics", en
- een postzegel ter gelegenheid van
de Bridge Olympiade 1980.
Augustus: Een serie van drie zegels die
de aandacht vestigen op Verkeer en
Vervoer.
September: Een serie van twee Europa-
CEpT-zegels, met als onderwerp
„vooraanstaande persoonlijkheden".
Gekozen is voor H.M. Koningin Wil-
helmina en de staatsman Winston
Churchill.
Oktober: Een postzegel ter gelegenheid
van het honderdjarig bestaan van de
Vrije Universiteit van Amsterdam.
November: Kinderpostzegels; een serie
van vier postzegels met bijslag en
een velletje.
De reeds voor 1979 aangekondigde
nieuwe luchtpostzegel voor bijzondere
vluchten zal pas in 1980 verschijnen.
De juiste data van uitgifte, de even
tuele verkooptijdvakken en de waar
den zullen te zijner tijd worden bekend
gemaakt.
THOLEN
Diensten Ten Ankel: Woensdag 15
augustus 18.45 uur ds. J. Roodzant.
HERV. GEREF. EVANGELISATIE
TE YERSEKE
12 augustus: 14.30 en 18.30 uur kand. v.
Vuren, Amsterdam.
19 augustus: Ontmoetingsdiensten in de
Ned. Herv. Kerk: 10.30 uur ds. B.
Duisterhof, Yerseke, 16.30 uur ds. L.
WüUschleger, Tholen.
26 augustus: 14.30 uur ds. W. J. Goris
sen, Stavenisse, 18.30 uiu: ds. J. van
Oostende, Oud-Beijerland,
2 september: 10.00 uur kand. Boon,
Sliedrecht, 18.30 uur ds. D. J. Bud
ding, Scherpenisse.
9 september: 14.30 uur ds. J. Batelaan,
Voorschoten, idem 18.30 uur.
16 september: 14.30 uur eerw. heer H. P.
Wilstra, St. Anthoniepolder, 18.30
uur ds. H. Stroeve, Hendrik Ido Am
bacht.
23 september: 14.30 uur ds. T. W. van
Bennekom, Ooltgensplaat, 18.30 uur
ds. W. Verboom, Nieuw Lekkerland.
30 september: 14.30 en 18.30 uur ds. R.
van Kooten, Zeist.
Bijna eenderde (30%) van de onge
vallen, waarbij Nederlandse vakantie
gangers waren betrokken, die in 1978
met de auto naar het buitenland gingen,
vindt plaats in de omgeving van de
standplaats, d.w.z. op dagtochten. Dit
is een van de belangrijkste conclusies
uit een onderzoek, dat de ANWB heeft
gehouden naar de oorzaak van 1140
ernstige verkeersongevallen. Het betreft
hier ongevallen, die in het zomersei
zoen vorig jaar bij de ANWB-Alarm-
centrale werden aangemeld. Van de 3,4
miljoen Nederlanders, die vorig jaar
met de auto met vakantie naar het bui
tenland gingen, koos het merendeel er
gens een vaste standplaats op camping,
in hotel of bungalow. En vandaaruit
werden korte of lange dagtochten per
auto gemaakt.
Van het aantal ongevallen gebeurde
85% binnen 100 km na het vertrek van
de tocht, en was 75% nog niet langer
dan 3 uur onderweg. De mensen, die al
vaker in het betreffende vakantieland
waren geweest, waren meer betrokken
bij deze ongevallen dan diegenen die
nog nooit in het land hadden gereden.
In Frankrijk en Spanje kwam bijna de
helft van alle ongevallen voor.
Het was opvallend dat meer dan 20%
van de ongevallen plaatsvond op vrij
stille landwegen en 38% in bochten.
Men weet het ongeval vaak (22%) aan
slechte wegen en bewegwijzering, en
een onjuist voorrang verlenen (22%).
Het zijn vooral de jongere bestuurders,
die deze ongevallen in de omgeving
vn de standplaats overkomen. Uuit deze
gegevens kunnen volgens de ANWB en
kele conclusies getrokken worden, waar
de vakantiegangers komend seizoen
extra rekening mee zouden kunnen
houden tijdens de autotochten in de
omgeving van de vakantiestandplaats: -
Rijd oplettend bij dagtochten en andere
korte autoritten - Pas uw snelheid ex
tra aan in bochten en op stille landwe
gen - Let goed op de voorrangsregels
Hallo jongelui, daar zijn we dan
weer na een afwezigheid van twee we
ken. De vakantie van Oom Ko zit er
op! Jullie blijven nog een poosje va
kantie houden, en dat is jullie van harte
gegund. Vroeger kenden wij die weel
de niet en daarom ben' ik blij dat jullie
een tijdje kunnen genieten. De vakan
tie van jullie oom was wel niet zo lang,
maar toch erg dankbaar dat hij er eens
een poosje uit is geweest. Maar nu gaan
we weer werken. Jullie hebben er de
tijd voor om een raadseltje op te los
sen. We geven maar een heel eenvou
dige om te starten, dus doen jullie je
best er maar op.
AUGUSTUSRAADSEL 1
1
1. 50 als Romeins getalwerk
2. wintervoertuig
3. landpale in het deel van Zebulon
(Joz. 19)
4. een dal waarin Nebukadnezar een
beeld liet oprichten (Dan.)
5. hier legerden zich de Filistijnen
(1 Sam. 28)
6. rivier in Babel (Ezech. 1)
7. Hebreeuwse naam voor Sadrach
(Dan.)
8. akker des bloeds
9. plaats waar de richter Abdon werd
begraven (Richt.)
De beginletters vormen een woord dat
ongeveer hetzelfde betekent als streek.
Prijswinnaars kunnen we nog niet
vermelden, daar er nog maar enkele
brieven zijn binnengekomen.
Wel zijn er twee jarigen, waarvan
er inmiddels al één jarig is geweest.
Dat is wel jammer, maar de schuld
ligt bij de vakantie. Kan oom dus echt
niets aan doen.
Lenie Lodder, Ringstraat 31, 3245 CS
Sommelsdijk is jarig 12 augustus.
Anja Mierop, Molenweg 23, 3253 AM
Ouddorp is jarig geweest op 9 augustus.
Wij wensen deze dames nog vele le
vensjaren toe. De Heere geve hen ge
zondheid in het verdere leven, maar
bovenal een hart dat naar Hem leert
vragen. Dat zou groot zijn, meisjes.
Een prettige en goede verjaardag wen
sen wij jullie beiden namens alle raad
selvrienden en vriendinnen. Ook deze
dames zullen het vreselijk fijn vinden
als ze een boel kaarten kregen voor,
op of na hun verjaardag. Ook de ou
ders onze hartelijke gelukwensen met
hun kinderen,
OPLOSSINGEN JULIRAADSELS
1
postzegel
schooltas
baroMeter
z o n w E r 1 n g
zomeRweer
rondvaart
fotoAlbum
schoKland
olifAnten
tegeNwind
zeilTocht
verdienen
hardErwijk
ZOMERVAKANTIE
2
Eliza
B a 1 a k
E b z a n
N a h u m
H a n a n
Aaron
E 1 d a t
Z o f a r
E n d o r
Ruben
EBEN-HAEZER
3
„Mijn hart wou nergens tieren,
en nergens vond het vree;
dan tussen uw rivieren,
nabij uw grote zee"
De gevraagde woorden waren:
wijn auto
vriend energie
D.V. vrees
Bergen aan Zee trouw
H.M. grotten
tennis sneeuw
N.S. rijn
heer
nu
BRIEFWISSELING
Tineke van Rossum - Zeist. Dat kan ik
me voorstellen dat je het laatste raad
sel niet meer kon maken. Je vakantie
zal er nu bijna opzitten denk ik, ten
minste je vakantie in het buitenland.
Maar je houdt nog enkele weken over,
kan je thuis ook nog een poosje genie
ten Tineke. Hebben jullie goed weer
gehad met devakantie? Je hebt je rap
port nog even wezen halen voor je
weg ging, is het meegevallen? Ziet oom
Ko nog wel. Groeten hoor.
Cora van Rossum - Zeist. Jij was na
tuurlijk ook van de partij. Heb je een
goede verjaardag gehad in Oostenrijk,
Cora? Je zal in het buitenland je ver
jaardag vieren zeg. Toch wel leuk hé.
Er zal wel niet zoveel visite geweest
zijn, daar is het e enbeetje te ver voor.
Maar het kan toch wel een fijne ver
jaardag geworden zijn. Je bent nu weer
in Holland, dus kan je ook weer raad
sels oplossen. Heb je ook je rapport
gehad Cora?
Elly Voortman - Ouddorp. Je hebt het
maar druk gehad in de vakantie Elly.
Maar in de buitenlucht werken is o zo
gezond. Nou, ik ben niet op die toren
geweest, want die klim is wat te zwaar.
Dan zou er een lift in moeten zijn, maar
zover zijn ze daar ook nog niet. Maar
het uitzicht zal wel geweldig zijn. Ook
je rapport trouwens. Uit de lucht gezien
valt er wel een cijfer op dat er niet bij
hoort. Oom Ko heeft ook aardbeien
geplukt én boontjes, maar niet zóveel
als jullie vermoed ik. Ben erg benieuwd
over dat „iets". Wat zou dat kunnen
zijn!
Simone Voortman - Ouddorp. Dit was
dan je laatste brief, Simone. Jammer
dat je er mee stopt, maar begrijpen
kan ik het wel. Je zal het wel erg
druk krijgen, maar dat is niet zo erg.
Werken is gezond. Je wist niet hoe
lang je hebt meegedaan met het jeugd-
hoekje? Precies kan ik het niet na
gaan, maar je wordt voor het eerst
genoemd bij de prijswinnaars in okto
ber 1975. Het zou dus kimnen zijn dat je
in januari 1975 bent begonnen. Ook
nog even een fijn schoolreisje kunnen
pakken en nu afgezwaaid. Ik heb het
gelezen hoor. De cijferlijst is meege
vallen en nu kan je proberen wat an
ders dan cijfers te gaan verdienen. Van
harte voorspoed toegewenst, maar bo
venal des Heeren zegen, want daar is
alles aan gelegen. De hartelijke groe
ten en... rnisschien hoort oom Ko nog
wel eens wat van je. Het allerbeste
Simone!
Klazina Joppe - Dirksland. Dat was een
uitgebreid verslag over je rapport, Kla-
zien. Wat heb je al een berg vakken zeg.
Er staan nog wel enkele cijfers op, die
veranderd moeten worden. Moet je zo
snel mogelijk maar proberen hoor. Want
je kan het wel. Een leuk schoolreisje
was dat zeg ,naar den Haag. En nu
nog zo'n lange vakantie. Flink dat je je
vader wil gaan helpen, maar die kan
je niet overal bij gebruiken denk ik.
Maar je zal je best kunnen vermaken.
Je schrijft over nog een reisje, dus heb
je nog wat te goed!
Anja Joppe - Dirksland. Ook al zo'n
enorme lijst met cijfers. Maar ze mo
gen er zijn Anja. Zo volhouden hoor,
dan komt het dik in orde. Heb je een
fijne verjaardag gehad? Wel een leuk
schoolreisje zeg, naar Duinrel. Ik heb
nog nooit een „kikkershow" gezien hoor.
Jij vond het erg grappig merk ik. In
Dirksland hebben ze ook wel kikkers,
maar die zijn niet zo geleerd hé. Heb je
nog verdere vakantieplannen Anja?
Dat hoort oom Ko straks wel hé.
Jaap Joppe - Dirksland. Wat je van
plan ben weet ik niet Jaap, maar je
zou er kans over zien de krant vol te
schrijven. Met een beetje studie wordt
je beslist nog een goede journalist.
Waar moet ik nu beginnen en waar
moet ik ophouden? Mijn hartelijke
dank voor je mooie verslag van de
meerdaagse schoolreis. Je hebt er slag
van hoor. Je rapportcijfers zijn ook
keurig, het kan haast niet beter. En je
zag ook nog kans de avondvierdaagse
te Middelhamis mee te lopen. Nogmaals
mijn dank en de groeten Jaap!
Connie Nieuwenhuize - Yerseke. Een
gezellige brief Connie! Jullie hebben
een fijn schoolreisje gemaakt zeg; naar
het vestingstadje Naarden. Dat was een
hele belevenis om het afschieten van
zo'n oud kanon te horen en te zien.
Tegenwoordig zal dat wel een beetje
anders gaan geloof je ook niet. Ben je
met de vakantie ook nog op reis ge
weest Connie, of heb je het maar
dichtbij huis gehouden. Daar is trou
wens ook genoeg te genieten en te
beleven. De hartelijke groeten hoor.
André Kastelein'- Zeist. Je bent geluk
kig overgegaan schrijf je. Had je daar
dan niet op gerekend met zulke mooie
cijfers. Want je rapportcijfers mogen
gezien worden hoor. Als je zo je best
blijft doen, kan je nog wel minister van
financiën worden. Dat zou niet zo on
aardig zijn hé! Moet je wel om oom
Ko denken hoor. Dat is niet zulk mooi
nieuws André, dat je beide opa's weer
in het ziekenhuis zijn opgenomen. Je
moet ze beslist de groeten overbrengen
van oom Ko, en vanzelf beterschap toe
gewenst. Niet vergeten hoor!
Jan V. d. Doel - Nieuwe Tonge. Zo, dus
jij gaat al naar de derde klas, dan heb
je ook wel mooie cijfers gehad. Moet
je eens schrijven! Je schrijft over „de
Dam". Dat is zeker de Grevelingendam?
Daar is het wel heel mooi hé, maar
het kan er wel heel druk zijn. En nog
gevaren ook, en niet zeeziek geworden?
Oom Ko kan niet „waterskieën" hoor,
maar dat vind ik niet zo erg. Ik vind
het wel een mooi gezicht als ze daar
mee bezig zijn, maar ik sta liefst met
beide benen op de grond. Heb je een
fiine vakantie gehad Jan. Het zit er
bijna op jo!
ALLEMAAL
We gaan er nu weer mee stoppen. Er
ligt nog genoeg te wachten, maar we
zullen het eerlijk verdelen, en oom Ko
heeft nog zoveel werk. Oom Ko zou
er graag weer eens wat nieuwe gezich
ten bij zien komen. Welke jongen of
meisje heeft zin om ook mee te gaan
doen. Probeer het eens, er is niet zo
veel werk aan, en er zijn mooie prijzen
te verdienen. De ouderen gaan gelei
delijk aan vertrekken, en we moeten
toch ons hoekje kunnen blijven vullen.
Allemaal de hartelijke groeten en nog
wat prettige vakantieweken toegewenst
van jullie
oom Ko!
Dese vraag- en antwoord-rubriek staat
geheel ten dienste van de lezer die er
kosteloos gebruik van kan maken. Uw
vragen op velerlei gebied kunt u sturen
aan: Redactie Eilanden-nieuws, postbus
8, Middelliamis, met in de linkerboven
hoek „Vragen-rubriek" vermeld. De
^agen worden door deskundigen be
antwoord en lullen binnen enkele we
ken na de inzending compleet met ant
woord ia deae rubriek worden gepubli
ceerd.
OUD BOKSJE
Hierbij twee tekeningen van een foto
camera. Is hier een gebruiksaanwijzing
bij te krijgen? Kan ik er ook kleuren
foto's mee maken?
Antwoord - Ondanks lang speuren kon
den wij geen handleiding meer vinden
bij dit boxtoestel, dat zeker al 30 jaar
oud is. Daar ook de handel geen archief
aanlegt van oude folders enz. konden
wij ook geen kopie maken. Wat uw
toestel betreft, dat is niet zo gebrekkig
als velen denken. U kunt er heel goed
kleurenfoto's mee maken en ook dia's.
Wij kunnen aan uw tekeningen, hoe
voortreffelijk ze ook zijn, niet zien wat
zoal geregeld kan worden (belichtings
tijd, diafragma, enz.) en wat niet. Nu
er geen handleiding bij is, raden wij
u het volgende aan. U zorgt dat u bij
dit toestelletje altijd een klein notitie
boekje hebt en een balpen of potlood.
U noteert nu na elke opname (of na een
reeks opnamen) de gegevens. Later vult
u het resultaat in: scherp of onscherp,
goed belicht of overbelicht of onderbe
licht enz. U komt er dan vanzelf wel
achter hoe het toestel gebruikt moet
worden. Deze werkwijze is trouwens
óók van belang voor alle dure en niet
volledig automatische camera's.
ZIEKE TOMATEN
Het blad van mijn tomaten krult zo
erg, dat ze a.h.w. dichtgevouwen zijn.
Wat is de oorzaak en wat is er tegen
te doen?
Antwoord - Tomaten kunnen door vele
virusziekten worden aangetast en uw
planten hebben er één van. Als het
zó ver is, helpt niets meer. Men kan
alleen de aangetaste planten verwij
deren zodra men het ziet, deze ver
branden of begraven en vervolgens de
handen wassen, anders brengt u het
over op de gezonde planten. Meestal
zijn de planten die men koopt al besmet
zonder dat dit te zien is. Ook kunnen
luizen de kwaal overbrengen aan aller
lei planten in de buurt. Als het niet
erg is kunt u afwachten of de vruchten
normaal afrijpen. Plant volgend jaar
uw tomaten zo ver mogelijk van de plek
waar ze dit jaar gestaan hebben. Over
leg met uw plantenkweker of hij van
anderen óók klachten heeft gehoord en
of hij een andere kas voor de opkweek
kan kiezen of de grond verversen. De
oorzaak kan echter ook in uw eigen
tuin liggen, zoals wij boven reeds aan
gaven.
KALFSHUID
Wij hebben op tafel een zwartbont
kalfsvel. De witte gedeelten zijn vuil
geworden. Hoe krijgen wij die weer
schoon?
Antwoord - U neemt een spons en
maakt die tamelijk vochtig in een op
lossing van Andy en veegt hiermee over
de haren en wel met de vleug mee. De
bedoeling is n.l. dat de huid zelf droog
blijft. Die kan anders wel eens gaan
rimpelen en dat is bijna niet te ver
helpen. U kunt het ook proberen met
lauw water waarin een scheut ammonia
is opgelost. Het hangt helemaal van de
soort vuil af of dit allemaal helpt. Ge
woonlijk helpt het wel bij norrriaal,
huishoudelijk vuil, maar is er vet, olie,
boter of iets dergelijks op gemorst dan
is chemisch laten reinigen toch de beste
oplossing.
ZILVER IN BAD
Op 22 juni j.l. publiceerde u iets over
het reinigen van zilveren sieraden. Maar
bij vele juweliers kan men toch Silver
Dip kopen? Dit Zwitserse produkt werkt
goed en is niet gevaarlijk, meen ik.
Antwoord - Inderdaad is dit een bruik
baar reinigingsmiddel al is het wat
duurder dan wat wij noemden. Maar u
moet met Silver Dip wel terdege oppas
sen als in het te reinigen voorwerp
stenen zitten. Die worden er soms erg
door aangetast. Met name bloedkoralen
slaan er wit van uit. Er zijn nog wel
meer produkten en u doet er goed aan,
ze bij de juwelier ter plaatse te kopen.
Die geeft er gewoonlijk een handleiding
bij en kan u waarschuwen voor wat u
zoal niet mag doen met het schoon
maakmiddel.
PAPEI^LIPKWESTIE
In oude stukken, bijv. uit de 20'er
jaren, vond ik wat roestige paperclips.
Die hadden een verdikking aan de
uiteinden. Het voordeel was, dat het
papier er niet door beschadigd werd,
zoals bij de tegenwoordige clips. Zijn
die oude nog te krijgen?
Antwoord - Ondanks lang speuren heb
ben wij geen winkel meer kunnen
vinden die deze clips nog had of kon
zeggen waar ze te krijgen zijn. Overi
gens was men hier en daar van mening,
dat juist die twee knobbeltjes aan de
einden krassen en beschadigingen kon
den geven. Wij dachten van niet maar
hoe dit zijer zijn vele andere modellen
clips in de handel, o.a. driehoekige die
ook echt geen beschadiging aan het
papier geven. Ook zeer grote clips doen
dat niet. Voorts zijn er kunststof paper
clips te koop, die zo zacht zijn dat ze
evenmin beschadigingen geven. Ze zijn
er zelfs in verschillende kleuren, zodat
men er tegelijk een soort signalering
mee kan bereiken. Wij zenden u er een
paar. Ze zijn niet groot en niet sterk
maar mogelijk kunt u zich ermee red
den.
OPEN DAGEN LUCHTMACHT
Op welke data en plaatsen houdt onze
luchtmacht dit jaar haar open dagen?
Antwoord - Dat is er elk jaar maar
één, wat gezien de energiecrisis ook
wel toe te juichen is. Dit jaar is het
feest op 15 september en wel op de
Vliegbasis Twenthe. Men houdt de open
dag beurtelings beneden en boven de
grote rivieren, dus volgend jaar mag u
er één in het zuiden verwachten; plaats
en datum staan nog niet vast. Vorig jaar
toen de lawaaimaker 65 jaar bestond,
brak men de regel en vierde men het
jubileum op Deelen, dus ongeveer in
het midden des lands.
BEWIJS VAN ONVERMOGEN
Voor het aangaan van e.en rechtzaak
is mij aangeraden een bewijs van on
vermogen te halen op het gemeentehuis.
Nu is mijn vraag of men voor het ver
krijgen daarvan een eigen huis mag
bezitten.
Antwoord - Eigenlijk gaat het zo, dat
men bij de gemeente een verklaring
haalt omtrent de gezinsomstandigheden
eninkomen en vermogen en dat men
daarmede naar, de rechtbank gaat die
dan bepaalt of men voor gratis rechts
bijstand in aanmerking komt of voor
een bijdrage in de kosten. Daarbij zijn
gezinsomvang en inkomen en vermo
gen dus van belang en ook het belang
dat men heeft bij de procedure. Bij
het inkomen wordt eerst rekening ge
houden met een aantal vaste uitgaven
die men heeft zodat men bij een tame
lijk groot inkomen toch al voor bijstand
in aanmerking komt. Bij het vermogen
telt de eerste 100.000,— van de waar
de van een eigen huis niet mee. U kunt
het dus altijd proberen.
PIOENROZEN
In sept. 1975 heb ik twee pioenen
geplant, maar tot dusver zijn daar
geen bloemen aan gekomen. Wat zou
de oorzaak kunnen zijn?
Antwoord - Pioenen hebben een hekel
aan verplanten en als u het tóch doet
bloeien ze een paar jaar niet. Maar ze
staan nu al vier jaar op dezelfde plaats
en dus hadden ze nu wel moeten bloei
en. Hebben ze wel voldoende zon?
Halfschaduw kan, maar méér toch echt
niet. Voorts moet uw grond voldoende
bemest zijn met goed verteerde mest
omdat u op schrale zandgrond woont.
Nu ze er eenmaal staan moet u kunst
mest gebruiken en wel een mengmest
die voldoende stikstof en kali bevat.
U strooit tweemaal in de groeitijd 25
gram rond elke plant en wel op een
kring van een halve meter rond die
plant en hakt of schoffelt dat even in.
Pas als er goede bossen stengels en blad
zijn mag u bloei verwachten.
MUNTENBLAD
Bestaat er een tijdschrift over oude
munten?
Antwoord - Ja, de Muntkoerier, Cana
dalaan 8a, 7316 BX Apeldoorn. Het
verschijnt maandelijks en kost zo'n
40,per jaar.
SINT ANNALAND
Aardappelveiling 7 augustus 1979
Doré eerste soort 0,65 - 0,68; Doré
apart 0,60; Doré drieüngen 0,13 -
0,14; Doré kriel 0,45; Lekkerlanders
eerste soort 0,51; Lekkerlanders apart
0,45; Gloria eerste soort 0,39 - 0,41;
Gloria apart 0,38 - 0,39; Gloria bon
ken 0,62 - 0,64; Bintjes 0,33 - 0,37
Bintjes bonken 0,65. Aardappelprijs
per kilogram. Aanvoer: 195 ton.
SINT ANNALAND
Opbrengst busjes bij de kerktelef. v.
de Ned. Herv. Kerk bleken deze een
bedrag te bevatten van niet minder dan
2742,80. Hiervan werd 1800,— be
stemd voor de kerkvoogdij en 931,80
voor de diakonie.
Koll. kerkvoogdij. In de afgelopen
maand werd voor de kerkvoogdij van
de Ned. Herv. Kerk een bedrag van
3787,74 ontvangen.
Schulddelgingsfonds van de Ned.
Herv. Kerk ontving 1012,
ZONDAG 12 AUGUSTUS
OOSTERLAND Herv. Kerk 10 en 6
uur ds. J. Plante Ger. Kerk Gez.
diensten met de kerk van Nieuwer-
kerk, in het kerkgebouw aldaar
Ger. Gem. 10, 2.30 uur lezen 6.30 uwc
ds. J. W. Verwey, H. I. Ambacht
Oud Ger. Gem. 9.30, 2.30 en 6.30 uur
lezen.
SINT ANNALAND Herv. Kerk 10 u.
ds. M. D. Geuze, 6 uur ds. A. B. Cy-
souw van St. Philipsland Ger. Gem.
9.30, 2 en 6 uur lezen Ger. Gem. in
Ned. 9.45, 2.15 en 6.15 u. lezen.
NIEUWERKERK Herv. Kerk 10 uur
ds. W. J. Kolkert Geref. Kerk
(N'kerk - O'land) 10.30 en 5 uur kand.
A. A. R. Kamermans te Kamperland
Ger. Gem. 10 en 3 uur lezen
Ger. Gem. in Ned. 9.45 en 3.30 uur
lezen.
HERV. GEMEENTEN - THOLEN
ZONDAG 12 AUGUSTUS
Tholen 9.30 uur ds. L. WüUschleger,
10.30 uur ds. W. Gorissen Poortvliet
10 uur 18.00 uur ds. D. Budding
Scherpenisse 9.30 en 14.30 uur ds. D.
Budding St. Maartensdijk 9.30 uur
hr. C. de Groot, Nw. Lekkerland 14.30
uur ds. M. D. Geuze Stavenisse 10 u.
ds. W. Gorissen, 18.00 uur ds. L. WüU
schleger St. Annaland 10 en 18.00 u.
ds. M. D. Geuze Oud Vossemeer 10
uur kand. M. van Slooten, Ridderkerk,
18.30 uur hr. v. Driel, Nw. Lekkerland
St. PhiUpsland 9.30 en 14.30 uur ds.
A. Cysouw.
