Veel belangstelling voor
Old-Timers op laatste braderie
'f^i-t/r^'
Geef mij woorden voor Uw werken
52e jaargang
Dinsdag 7 augustus 1979
No. 4814
CHR. STREEKBLAD OP GEREFORMEiniDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLiANDSE EN ZEEUWSE EILANDHN
Verschijnt tweemaal per voeékdinsdag- en vrijdagaoond
TE VEEL VITAMINES KAN GEVAARLIJK
ZIJN VOOR HUISDIEREN
Geef mij woorden voor Uw werken
want ik weet de woorden niet.
Licht mij voor om op te merken,
Gteef mij toch een oog dat ziet.
Al de werken van Uw handen
als ik door Uw schopping dwaal,
leer mij voeg- en taalverbanden
weef Gij zelf mijn dichtverhaal.
Als ik ga langs ruisend koren,
langs het zingend oeverriet.
Laat mij dan Uw stem daar horen
vorm mijn dank en jubellied.
M&t de woorden die U eren,
met de letters van Uw Naam.
Wil mij maar Uw wijsheid leren
want Ui zelf ben onbekwaam.
LANERTA
Ingebroken te
Nieuwe Tonge
BROUWERSHAVEN:
ORGELCONCERT
miDDELHARNIS:
Uitslag raden waarde
fles met munten
Ds. E. F. Vergunst
nam beroep aan
Harlngvlletoversteek
te Middelhamis
ORGELS
PIANO'S enz.
ORGELS vanaf 595,—
39,- p. mnd. - aUe merken
GITAREN v.a. 75,—
VERSTERKERS v.a. 125,--
Dwarsfluiten, blokfluiten,
mondorgels, accordeons,
saxofoons enz.
VERSPUY ZN.
Morgen kruukplaetjes
op de markt
EXTRA KERKDIENSTEN
GEREF. GEMEENTEN
.■»->-',*^
POSTBUS 8 3240 AA MIDDELHARNIS
Redactie en administratie Langeweg 13, Sommelsdijk
Tel. (01870) 2629. Na 5 uur (alleen voor redactie) tel. 01870 - 3392
Giro 167930 Bank Rabo Middelhamis Rek. no. 34 20 01108
ABONNEMENTSPRIJS 8,50 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 28 cent per ram.
Bij contract speciaal tarief.
Vitamines we weten zo langzamer
hand allemaal wèl dat ze onontbeerlijk
zijn voor een goede gezondheid. Is bij
de mens een teveel aan vitamines niet
direkt schadelijk, bij huisdieren kan
het geven van teveel aan bepaalde vi
tamines gevaarlijk zijn en zelfs de dood
tot gevolg hebben. Missen kunnen ook
huisdieren bepaalde vitamines echter
niet. Willen we goed gezonde dieren,
dan zullen we enerzijds moeten zorgen
voor een minimale hoeveelheid vita
mine A en D en anderzijds niet moeten
overdrijven. Het voor de vuist weg ge
bruiken van het flesje AD-druppels
kan voor huisdieren tot een pijnlijk
einde leiden, indien de grenzen van het
voor het dier toelaatbare overschreden
worden. Speciaal op die A- en D-vita-
mines gaan we wat nader in.
Het bestaan van vitamines en de acti
viteit ervan in het menselijk lichaam
was iets dat pas eind vorige eeuw op
zeer bescheiden schaal naar voren
kwam. Voedingsonderzoeken concen
treerden zich in het verleden namelijk
vooral op eiwitten, koolhydraten en
vetten. Pas in 1911 dacht de onder
zoeker Punk een stof ontdekt te hebben
in het lichaam, die onontbeerlijk zou
zijn voor een goede gezondheid. Deze
stof was een chemische verbinding met
onder meer stikstof (aminegroep met
een duur woord). Al snel werd Funk's
ontdekking onderkend en werd de naam
vitamine (vita in het Latijn: leven)
aan deze stof gegeven. Vandaag de dag
kennen we hele series vitamines die
kernfuncties vervullen In de lichamen
van mens en dier. Elke vitamine heeft
zijn eigen letter gekregen. In de voeding
van kleine huisdieren worden we re
gelmatig geconfronteerd met het feit,
dat veel baasjes wat extra vitamiaes
aan het voedsel voor hun dieren toe
voegen. Vooral de vitamines A en D en
het zogenaamde vitamine B-complex.
Dit laatste schept geen problemen. Geeft
men het dier teveel, dan leidt dat niet
tot schade. Heel anders is het echter
gesteld met de vitamines A en D. Daar
mee is het oppassen geblazen!
Vitamine A
De functie van vitamine A In het
menselijk of dierlijk lichaam is nog
niet helemaal bekend, althans lang niet
alle activiteiten van deze vitamine heb
ben we weten te achterhalen. Het gekke
van vitamine A is eigenlijk dat het he
lemaal geen specifieke functie lijkt te
hebben. Toch doet het een heleboel
dingen in het lichaam. Een soort ma
nusje van alles.
Weten we lang niet alles van deze
vitamine, wat we er wel van weten
is welke ziektebeelden ontstaan wan
neer er geen vitamine A in de voeding
aanwezig is.
Een van de oudst bekende gevolgen
van vitamine A-gebrek is het onver
mogen om in de duisternis te kunnen
zien: nachtblindheid. Wordt het tekort
weer aangevuld, dan verdwijnt het ziek
tebeeld vanzelf weer.
Al in de veertiende eeuw was het
verschijnsel bekend, zonder dat men
wist wat de oorzaak was. Het eten van
geitelever kende men echter al als een
„geneesmiddel" hiervoor. Overigens be
vat niet alleen geitelever vitamine A;
iedere leversoort is een rijke bron van
vitamine A. Sommige dierlijke lever-
soortèn bevatten zelfs gevaarlijk veel
van deze vitamine (bijvoorbeeld ijs
beerlever).
Blind worden
Door tekort aan vitamine A treden
direct veranderingen aan de huid op.
Deze gaat langzaam verhoomen en veel
sneller schUferen. Zelfs het doorzich
tige hoomvlies van het oog gaat na
verloop van tijd verhoomen, waardoor
het gezichtsvermogen verloren gaat.
Ook anderszins kan blindheid bij het
dier optreden. Tijdens de groei zorgt
vitamie A namelijk voor een normale
botvorming. Een tekort aan deze vita
mine zorgt voor te dikke botten, waar
door de zenuwen in de knel raken.
Soms is dat waar te nemen doordat
het dier blind is geworden of doof
door het afknellen van de gezichts-
respectievelijk gehoorszenuwen.
Pas op met het AD-flesje
Iedereen wil zijn-huisdier in optima-.
Ie conditie brengen of houden. Men
gaat er - onwetend - dan vaak vanuit,
dat alles wat voor de mens gezond is
ook voor het dier wel gezond zal zijn.
Dat is ten dele ook waar, maar hele
maal gaat dat niet op. Het flesje met
vitamine A D druppels wordt veelal
te royaal gebruikt, want tè veel vitami
ne A is besUst niet goed voor het huis
dier. In te grote hoeveelheden toege
diend blijkt het namelijk giftig te
werken.
De hond kan er - net als de mens -
nog het beste tegen, want hij is in
staat om de vitamine A langs natuur
lijke weg (binding aan een alcohol) via
de nier enweer uit te scheiden. Bij een
kat is dat niet het geval. Aanvankelijk
constateren we een daling van de eet
lust, terwijl bij jonge dieren de groei
begint te stagneren. Worden deze sig
nalen door de eigenaar niet tijdig on
derkend, dan treedt een volgende fase
in: afwijkingen van het skelet. Het
meest kenmerkende verschijnsel is dan
een stijve nek. De dieren kunnen niet
meer zo goed bukken om voedsel en
water op te nemen. Het ziektebeeld
kan dan in één keer zo ernstig worden
dat de kat vrij snel sterft.
Fabrieksvoer
Het is niet alleen oppassen met het
flesje AD-druppels, bij veel fabrieks
matig bereid dierenvoer kan het toe
dienen van deze vitaminedruppels zelfs
gevaarlijk zijn. De zogenaamde volle
dige voeders bevatten voldoende vita
mine A en D. Extra druppels betekenen
dan een overdosis.
Anders ligt het bij zelfgemaakt voed
sel. Aan de hand van analysetabellen
(o.a. verkrijgbaar bij het Voorlichtings
bureau voor de Voeding, Laan Copes
van Cattenburgh 44 te Den Haag) kan
berekend worden hoeveel vitamine A al
in het voedsel aanwezig is. Vervolgens
wordt ook de hoeveelheid caroteen be
rekend. Deze stof (provitamine genaamd)
wordt in het lichaam van het dier au
tomatisch omgezet in vitamine A.
Rekensommetjes
Wie zijn dier evenwichtig wil voeden
met vitamines zal regelmatig reken
sommetjes moeten maken. We kunnen
ervan uitgaan, dat een hond circa 100
internationale eenheden vitamine A per
kilo lichaamsgewicht mag hebben. Bij
een hond van 15 kilo is dat dus 1.500
eenheden. Bevat het zelfgemaakte voer
800 eenheden vitamine A en nog eens
200 equivalente eenheden in de vorm
van caroteen, dan mogen maximaal 500
eenheden extra verstrekt worden.
Bij katten gaat het om 300 internati
onale eenheden per kilo lichaamsge
wicht. Voor een poes van vijf kilo bete
kent dat dus 1.500 eenheden. Een kat
kan geen caroteen omzetten in vitamine
A. Uitgaande van hetzelfde voer als
boven (800 A +200 equivalenten in ca
roteen) kan dus nog 700 bijgegeven wor
den, omdat het caroteen niet omgezet
wordt.
Op het flesje AD-druppels moet de
concentratie per milliliter afgelezen
worden. Een milliliter bevat circa 30 a
35 druppels. De concentratie per drup
pel is te berekenen. Dan is het een
fluitje van een cent, maar houd het
bij druppels.
Simpel? Ach, er moet wat ervaring
opgedaan worden en dagelijks zal zeer
consequent moeten worden gerekend.
Wie zich die moeite wil besparen houdt
zich dan maar Uever bij fabrieksmatig
bereid volledig voedsel. Behalve een
juiste hoeveelheid vitamine A bevat
dit alle stoff endie het huisdier nodig
heeft in een evenwichtige samenstelling.
Vitamine D
Deze vitamine zorgt ervoor dat de
kalk en fosfor uit de darm opgenomen
worden en aan het skelet toegevoegd.
Een tekort veroorzaakt de bekende
Engelse ziekte of rachitis. De botten
van het dier blijven slap in de groei en
onder het toenemende lichaamsgewicht
ontstaan de bekende O- of X-benen.
Veel minder bekend is, dat de grote
hoeveelheden vitamine D giftig zijn.
Dat uit zich in eerste instantie niet
zozeer door bovengenoemde rachitis-
verschijnselen, als wel door pijnsymp-
tomen wanneer het dier aangeraakt of
opgetild wordt.
Deze pijn ontstaat doordat er uit de
botten kalk en fosf6r weggehaald wor
den, die zich weer op de buitenzijde
van het bot neerzetten. Er ontstaat een
ruw en rafelig botoppervlak. Als er
spieren overheen bewegen (wat bij op
tillen zeer zeker het geval zal zijn) ma
nifesteert zich die pijn het duidelijkst.
Bovendien treedt in en rond de ge
wrichten van het dier verkalktng op.
Elke beweging zal voor het dier na ver
loop van tijd teveel pijn veroorzaken,
waardoor het in een hoekje beweging
loos blijft liggen.
Gevaarlgke bg-effecten
Niet alleen op botten en gewrichten
treedt neerslag van kalk ep. fosfor op,
ook elders in het hchaam heeft verkal-
king plaats. De meest gevaarlijke plek
vormen de nieren. Zij slibben als het
ware dicht en zijn niet meer in staat
het bloed voldoende te zuiveren van
afvalstoffen. Het is duidelijk dat de
concentratie afvalstoffen al snel zo
groot wordt, dat er een uiterst giftige
werking van uitgaat. Braken en diarree
zijn - als deze verschijnselen van niet
voorbijgaande aard zijn - de meeste
symptomen.
Voor hen die hun huisdier „met de
pot" laten mee-eten weer een reken
sommetje. Honden hebben per dag circa
10 internationale eenheden vitamine D
per kilo lichaamsgewicht nodig. Katten
30, waarbij opgemerkt moet worden,
dat katten zelf ook vitamine D kunnen
vormen als ze regelmatig in de zon kun
nen vertoeven. De vitamine D wordt
dan in de huid gevormd. Ten aanzien
van honden zijn de geleerden het wat
dit betreft nog lang niet eens. Eer»
klein beetje vitamine D is bij honden
dus aanbevelenswaardig, maar blijf
vooral een stuk onder de maximaal toe
laatbare grens.
Het berekenen geschiedt op dezelfde
wijze als bij vitamine A. Wordt het
dier gevoed met fabrieksmatig bereid
volledig voedsel, dan is toediening van
extra vitamie D absoluut uit den boze.
Ook deze vitamine is in voldoende mate
aanwezig in het voer.
Rest nog te zeggen, dat toedienen van
vitamine D alleen maar zinvol is als
gezorgd wordt voor een verhouding
tussen kalk en fosfor (1 1 tot circa
1,5 1). Hierover later meer.
OUDDORP
Hervatting repetities
De Chr. Gem. Zangvereniging van
Ouddorp begint maandag 13 augustus
weer met de repetities om 8 uur in het
Ver. Gebouw.
Wanneer U al steeds van plan was
ook te gaan zingen, zou deze avond, na
de vakanties een mooie start zijn. We
beginnen dan te werken aan drie ver
schillende programma's. Aan een radio
uitzending van de E.O., aan een T.V.-
uitzending van de N.C.R.V. en aan de
Kerstzangavond, die wij u ook dit jaar
weer hopen aan te bieden. U ziet, een
heel fijn programma.
Dames en heren zangliefhebbers denk
er eens serieus over na of u ons niet
komt helpen bijde mooie repetitie-
avonden. Vooral op de heren zouden
we een speciaal beroep willen doen. We
hebben een prachtig koor, dat bewijst
het programma maar het kan altijd nog
beter! Het kinderkoor heeft haar eer
ste repetitie op maandag 20 augustus.
„Hart en Stem" Ouddorp.
Vrijdagmorgen is er 's morgens om
plm. 10 uur bij de f am. H. ingebroken.
Uit de linnenkast werden diverse la
kens en slopen meegenomen en een
geldkistje met papieren en spaarbank
boekje. Tevens werden praktisch alle
sieraden ontvreemd die zich in de voor
kamer bevonden. Van de daders ont
breekt nog elk spoor.
Heden dinsdagavond 7 augustus
wordt in de St. Nicolaaskerk te Brou
wershaven een orgelconcert gegeven
door Bram Beekman.
Bram Beekman is geboren in 1949.
Hij behaalde in 1972 het solistendiplo-
ma cum laude voor orgel aan het Bra
bants Conservatorium bij Louis Toe-
bosch met aantekening Improvisatie en
toelating tot de Prix d' excellence. In
hetzelfde jaar behaalde hij de akte
Schoolmuziek en werd hem door het
Zeeuws Provinciaal Bestuur de aan
moedigingsprijs „Jong Talent op het
gebied van Kunsten en Wetenschappen"
toegekend. Vervolgens studeerde hij
een jaar in Wenen bij Anton Heiller.
Bram Beekman was prijswinnaar.
De ouwetjes stonden vrijdagavond in
de volle belangstelling op de laatste
braderie van dit seizoen te Middelhar-
nis, een waardige afsluiting van de vele
evenementen georganiseerd door de
Middenstandsvereniging van Middel
hamis.
In totaal vertrokken er 24 old-timers
vanaf de sporthal om vervolgens een rit
te maken door de gemeente. Na aan
komst onder aan het Zandpad werden
zij opgesteld op het plein van de open
bare school, waar het pubUek die in
zeer grote getale aanwezig was naar
hartelust kon genieten van zowel de
old-timers als van de passagiers gesto
ken in klederdracht.
Voor de jury die gepresideerd werd
door oud-burgemeester van Middelhar-
nis dhr. van Es was het een zeer moei
lijke opgave, er werd gelet op de oor
spronkelijkheid van de wagen en de
berijders.
Als eerste kwam uit de bus: dhr.
Hoogstad uit Zuidland zoals op foto nr.
1 met Citroen b2 uit 1924; tweede werd
dhr. T. M. Reemans uit Ridderkerk met
Ford aA Town sedan uit 1931; als derde
eindigde dhr. S. Karels uit Nieuwe-
Tonge met Opel P4 uit 1936.
Op de braderie-avonden van 20 juli,
27 juli en 3 augustus kon bij de Alge
mene Bank Nederland N.V. geraden
worden naar re waarde van de inhoud
van een fles met munten.
De belangselling was overweldigend.
De waarde van de inhoud va nde fles
bedroeg 1452,Het dichtst daarbij
is gekomen mej. Maud Hameeteman,
Emmaweg 1 te Ouddorp met een be
drag van 1450,99.
Mej. Maud Hameeteman ontvangt een
spaarbankboekje met 100,
OOLTGENSPLAAT:
Zilveren speld voor
mevr. C. Neels-v. d. Griend
Het jaarlijks organiseren van een kol-
lekte is niet zomaar iets dat binnen een
paar minuten is geschied. Het vergt in
spanning en veel geduld met de vraag
„hoe kom ik weer aan een aantal kol-
lektanten" en „hoe wordt een en ander
ter kennis van het publiek gebracht".
Het Prinses Beatrixfonds ten bate
van de Poliobestrijding weet uiteraard
van de^ vragen af en wordt hiermede
regelmatig geconfronteerd.
Deze organisatie heeft dan ook het
10 jaar organiseren van de jaarlijkse
kollekte een speld laten vervaardigen en
reikt deze uit aan diegenen die zich
hiervoor 10 jaar hebben ingezet.
Vrijdagmiddag kwam de districts-in-
spectrice, mevrouw J. Ooms uit Vijf-
huizen (N.H.) naar het adres Pr. Hen
drikstraat 7 te Ooltgensplaat om deze
zilveren speld uit te reiken aan mevr.
C. Neels-van der Griend. Met enkele
toepasselijke woorden en dank namens
het hoofdbestuur werd haar, met nog
een bloemstukje, deze insigne overhan
digd. Mevrouw Neels heeft 10 achter
eenvolgende jaren de organisatie te
Ooltgensplaat op zich genomen en ieder
jaar ging de kollekte in „Excelsior".
Tien jaar geleden was de opbrengst
273,20 en bij de laatste kollekte werd
een bedrag van 1.645,overgemaakt.
Zij is nu weer bezig met de voorberei
ding van de nieuwe campagne en me
vrouw Ooms sprak de wens uit dat zij
nog vele jaren deze taak, voor een
mooi werk, zal mogen helpen organise
ren.
Deze week Nat. Zwemvierdaagse
Vanaf vanavond 7 augustus tot en
met zaterdag 11 augustus organiseert
men in het Zwembad „De Singel" een
Nationale Zwemvierdaagse, telkens 's
avonds van 17.00 tot 20.00 uur.
Opgaveformulieren zijn verkrijgbaar
aan de kassa van genoemd zwembad.
De kosten bedragen 5,een en ander
inclusief medaille en sticker. Deze wed
strijd heeft plaats onderauspiciën van
de K.N.Z.B.
MIDDELHARNIS:
Ds. E. F. Vergunst, Ned, Herv. pred.
te Middelhamis sedert 3 november 1974,
heeft het beroep van de Herv. Gem. te
Ridderkerk (wijkgem. Slikkerveer) aan
genomen. Ds. Vergunst vervult hier
mede de vakature van ds. P. J. Bos
die naar Kierden vertrok.
Eerder diende ds. Vergunst de ge
meenten van Rijssen, Ede, Polsbroek en
Capelle a.d. IJssel.
De datum van afscheid van de ge
meente Middelhamis en de datum van
intrede in de nieuwe gemeente zijn op
dit moment nog niet bekend.
Op zaterdag 25 augustus organiseert
zwemclub de „Schotejil" uif Middel
hamis voor de 7e maal de Haringvliet-
oversteek. Deze prestatietocht annex
wedstrijd gaat van start v.a. het groene
kantje, westelijk buiten de sluis van
Middelhamis. Om 13.00 uur gaan de
zwemmers en zwemsters aan boord van
een schip naar de Hoomse Hoofden
(zuidelijk van Hellvoetsluis).
De start is om 13.30 uur. De deel
nemers worden begeleid door schepen
van watersporters, o.a. w.s.v. Flacquee,
de Tille van rijkswaterstaat en de Rijks
politie te water uit Willemstad. Een ie
der in het bezit van een boot is uiter
aard van harte welkom. Hoe meer sche
pen des te veiliger wordt het voor de
deelnemers.
Voor alle deelnemers die de tocht
uitzwemmen is er een herinnering en
voor de wedstrijdzwemmers(sters) on
der him de wisselbekers en medailles
voor de eerste drie plaatsen.
Opgave voor dit evenement is moge
lijk in het zwembad van Middelhamis
Koningin Julianaweg 4, telefoon 01870
- 2903 of door overmaking van de ver
schuldigde 5,op rekeningnummer
3420.78.860 t.n.v. z.c. de Schotejil bij
de RABO-bank te Middelhamis.
De inschrijving sluit op 21 augustus.
Voor het publiek is er op de dijk bij het
groene kantje ruim voldoende plaats
om de deelnemers te zien aankomen. De
E.H.B.O. afdeling van Middelhamis
zorgt zoals altijd voor de opvang en ver
zorging van de deelnemers die dit no
dig hebben.
DEN BOMMEL
Chr. Bibliotheek weer open
A.s. vrijdag 10 augustus is de Chr. bi
bliotheek weer open van 6.00 tot 7.00 u.
Bij aankoop nieuw orgel, 3 maan
den gratis les bank en
hoofdtelefoon.
Westdijk 53, Sommelsdqk
(bij bushalte en molen)
Tel. 01870 - 4776
SOMMELSDIJK:
I.v.m. het mooie weer tijdens de
Delta Flora bleek de voorraad kruuk
plaetjes aan de royale kant te zijn. De
Rest. kommissie van de Herv. kerk te
Sommelsdijk besloot daarom morgen
(woensdag) op de markt de nog aanwe
zige voorraad voor halve prijs te gaan
verkopen. U kunt de kraam vinden t.o.
Voorstraat 29. Trakteer uzelf of ande
ren op overheerlijke kruukplaetjes en
help daardoor de kommissie door haar
voorraad heen.
OUDDORP woensdagavond 7.30 uur
ds. R. Boogaard van Leiden.
MELISSANT donderdagavond 7.30
uur kand. M. Golverdingen.
NIEUWE TONGE donderdagavond
7,30 uur ds. A, Bac van Oostkapelle.