Leer zelf stekken
Uw adres voor klassieke,
gedekte dames- en
herenkonfektie.
NO 4795 g Q^ televisie herliaalt serie
EIIAtlDEU - niEUWS met Dr. Francie Scliaeffer:
f9
„Onder de
Oranjevlag"
Hoe eten we
eigenlijk
KLEDINGMAGAZIJN
Tel. 01665 - 2490 - 2721
2e blad
Dinsdag 29 mei 1979
uit de kerken
Optometristen
Vereniging
OOGIVIETING
KAN NIET
ALLEEN IVIET Z.G.
COMPUTER
CAFé-RESTAURANT annex SNACKBAR
A.S. donderdag 31 mei OPENEN
wij om 19.00 uur ons nieuwe
restaurant met daarbij
de nieuwe snackbar met
een afhaai-buffet.
Op deze speciale avond natuurlijk
SPECIAAL LAGE AFHAALPRIJZEN
De ingang van Restaurant en Snackbar c.q. Afhaal-
buf f et bevinden zich aan de £endrachtsweg.
Mogelijkheid voor bruiloft-, receptie^
en vergaderruimte 65 personen.
Wij gaan deze dag nog even dicht van 15.00 uur tot
19.00 uur om U 's avondis te Jamnen ontvangen.
Daarna voor aUen „OPEN HUIS" op deze feestel^ke
dag vanaf 19.00 uur.
TOT ZIENS op 31 mei,
Familie BREEN
Voorstraat 3
3251BD STELLENDAM
RESERVERINGEN: Tel. 01879 -1376.
Voorstraat 15
SINT ANNALAND
Prachtige zomermantels, regenmantels,
kamgaren mantelkostuums, deux-pieces,
Japonnen met jasje,
Mooie JAPONNEN al vanaf 5V - 65r- enz.
KOSTUUIVIS en KOIVIBINATIES in zwart,
grijs en gekleurd, 2 en 3 knoops
Belt of schrijft ons even.
Wij komen wekelijks op Goeree-Overflak-
kee, Schouwen-Duiveland enz.
En let u vooral op onze prijzen
of komt beslist eens kijken.
TERVOLGVERHAAL
NED. HERV. KERK
Beroepen te: Driesum en IJsselmuiden
F. Luitjes te Kootwijk; Woudenberg A.
V. d. Plas te Rijssen; Werkendam I. Kok
te Zoetermeer; Nijkerkerveen A. Vliet-
stra te Doomspijk; Stolwijk E. F. Ver-
gunst te Middelhamis.
Aangenomen naar: Aalburg kand. M. v.
de Berg te Bodegraven.
Bedankt voor: Bruchem, Eemnes-Buiten
Goudswaard, Kamperveen, Poortvliet
en Zetten, kand. M. v. d. Berg te Bo
degraven.
Goes: Vanaf 1 mei j.l. worden er weke
lijks op Zondag kerkdiensten gehouden,
belegd door de afd. der Geref. Bond ter
plaatse. Deze diensten vinden plaats in
de aula van het Chr. Lyceum. In 1977
hield men kwartaaldiensten en in 1978
maandelijkse diensten. Nu dit jaar ge
vraagd werd deze diensten wekelijks te
mogen houden, weigerde de kerkeraad
dit. Thans is men op eigen initiatief ver
der gegaan. Mentor is Ds. W. Goris
sen van Stavenisse.
Vlaardingen: Gekomen van Benschop,
werd Ds. C. Trouwborst door zijn vader
Ds. L. Trouwborst, em. pred. te Heilouw
bevestigd als predikant van Vlaardin-
gen-Holy.
Hierden: Na bevestiging door Ds. P.
Monsrter, met Hebr. 12 25, deed Ds. P.
Bos, gekomen van Slikkerveer, intrede
alhier met 1 Cor. 1 :16.
Bergambacht: Wegens vertrek naar
Monster, nam Ds. H. v. d. Post afscheid
met een prediking over 2 Petrus 2 19.
De vacature zal slechts kort duren, daar
Ds. T. de Jong vanuit Rhodesië een be
roep naar Bergambacht aannam.
Sebaldeburen: Na bevestiging door Ds
C. Korevaar uit Rotterdam, met Efeze
6 10 a deed kand. G. de Fijter intrede
met Efeze 6 11a en 17b.
Maartensdijk: Wegens bekomen eme
ritaat, nam Ds. A. Wijnmaalen afscheid
van zijn gemeente met 1 Petrus 1 25.
Ds. Wijnmaalen werd in 1944 predikant
te Leerbroek, stond van 1947-1952 te Ol-
debroek en sinds 1952 diende hij de ge
meente van Maartensdijk.
GEREF. KERKEN
Beroepen te: Heemse C. v. d. Heiden
te Zwammerdam; Emmeloord R. Nien-
wenhuis te Papendrecht; Beetgum P.
Hekstra te Nieuwdorp.
Aangenomen naar: Goes J. Landman
te Zuid-Beijerland; Dronten W. v. d. Pol
te Naaldwijk.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen te: Zoetermeer T. Wendt te
Goes.
Aangenomen naar: Schildwolde M.
Oosterhuis te Wageningen.
CHR. GEREF. KERKEN
Tweetal te: Veenendaal J. Jonkman
te Almelo en H. Velema te Nunspeet;
Groningen W. Quist te Rijswijk en E.
Slofstra te Broek op Langedijk.
Maassluis: Na bevestiging door Ds. A.
V, d. Weerd van Zeist met een prediking
over 2 Cor. 10 5, deed kand. G. v. Rook
huyzen uit Zeist intrede met Jesaja 2 5.
Emeritaat: Ds. H. v. Leeuwen te El-
burg gaat per 1 juni met emeritaat. Hij
is 73 jaar en werd in 1940 predikant te
Ermelo. Daarna diende hij de kerken
van Tholen, Delft, Zaamslag, Arnhem,
Rotterdam-W, Urk en tenslotte Elburg.
GEREF GEMEENTEN
Bedankt voor: Tricht N. Schreuder te
Goes; St. Catharines (C), Frafiklin Lakes
(U.S.A.) A. Moerkerken te Nieuw-Beijer
land; Borssele J. Mol te Rijssen.
Het meten van oogsterkten in geen
handeling die aan een apparaat kan
worden overgelaten; de verantwoorde
lijkheid voor het uiteindelijke bril- of
contactlenzenvoorschrift moet worden
gelegd bij de daarvoor opgeleide oog-
meetkundige (optometrist) of oogarts.
Deze conclusie trekt de Optometristen
Vereniging uit een onderzoek van de
Christiaan Huygensschool te Rotterdam
(o.a. opleiding voor het diploma opto-
metrie) ingesteld onderzoek naar de
zogenaamde ogentest per computer,
waarmee thans veelvuldig wordt gead-
teerd.
Voor oogmeting is er tegenwoordig
automatische refractie-apparatuur, die
door daarvoor opgeleide krachten kan
worden bediend, zodat er minder be
slag op de tijd van desi)ecialist wordt
gelegd. Elektronische oogmeting wordt
voorts objectief genoemd, omdat door
het ontbreken van een actief aandeel
van de patient in het onderzoek van
hem ook geen foutieve antwoorden of
interpretaties kunnen worden verwacht.
De optometristen Vereniging acht het
evenwel onjuist om de gegevens, welke
met de automatische apparatuur wor
den verkregen, toe te passen als de cor
rectie de ogen behoeven. Als redenen
daarvoor voert men onder andere aan,
dat de automatische metingen zowel
sferisch. en cylindrisch, als qua asrich-
ting niet exact zijn, en dat er slechts
monoculair wordt gemeten en niet bi
noculair, waardoor de samenwerking
tussen beide ogen niet kan worden vast
gesteld. Een nadeel vindt de Optometris
ten Vereniging ook dat, hoewel de ap
paraten waarschuwen wanneer een me
ting niet corrct kan worden uitgevoerd
er geen indicatie wordt gegeven om
trent de toestand van het oog wanneer
wel normaal wordt gemeten. Tenslotte
wordt het ook nadelig gevonden dat
nabij-corrcties niet kunnen worden ge
meten.
Oogmeting met behulp van automati
sche refractieapparatuur kan volgens de
Optremisten Vereniging wel deel uit
maken van het totale onderzoek, zodat
geldt voor alle objectieve refractieme
thoden. Maar iedere refractie oog
meting) moet op subjectieve wijze wor
den gecontroleerd, zowel monoculair
als binoculair.
De optometristen Vereniging wijst er
tenslotte op dat de apparatuur waarmee
dit geschiedt in sommige reclame-uitin
gen ten onrechte wordt omschreven als
computer, hetgeen bij het publiek ge
makkelijk de indruk wekt dat de oog-
sterkte hierdoor beter en exacter kan
worden bepaald.
Dit is ten enenmale onjuist.
Het publiek wordt dan ook geadvi
seerd zich ervan te vergewissen of de
gene die de oogmeting uitvoert gedi
plomeerd optometrist is.
GEREF. GEMEENTEN IN NEDERLAND
Rhenen: Het curatorium, dat beslist
over de toelating tot de studie voor pre
dikant is bijeen geweest. Overigens te
vergeefs, waar er niemand was, die zich
aanmeldde en dus ook niemand tot de
studie kon worden toegelaten.
Hoe zouiien wij
dan leven
De EO gaat de 10-delige tv-serie „Hoe
zouden wij dan leven?" met de Ameri
kaanse filosoof-theoloog dr. Francis
Schaeffer herhalen. Vanaf dinsdag 29
mei a.s. wekelijks op Nederland 1.
In deze tv-serie houdt Francis Schaef
fer zich bezig met de ontwikkeUg en de
dreigende ondergang van de Westerse
cultuur vanaf het Romeinse Rijk tot on
ze 20e eeuwse samenleving.
Bij de eerste uitzending van deze 'se
rie is er nogal heftig gereageerd van de
kant van het Humanistisch Verbond.
Zij vond dat Dr Schaeffer het z.g. huma
nistisch denken misleidend presenteerde
De EO organiseerde in het kader van de
ze serie een open debatdag in Amster
dam, waar het Humanistisch Verbond
ook werd uitgenodigd. Zij maakte daar
van echter geen gebruik.
Waarom is onze samenleving vol ge
weld en zijn onze straten na zonsonder
gang nauwelijks meer veilig? Wat moe
ten we voor toekomst verwachten? Er
moet een sterk gezag komen, want zó
kan het niet langer! Dat zijn enkele veel
gehoorde opmerkingen over de samen
leving van vandaag. Wat is er dan fout
gegaan? Is er wel een antwoord op de-
zevragen van de mens; wat is de zin van
zijn bestaan? Wat verklaart de werke
lijkheid waarin de mens geboren is en
leeft?
Ons denken in de twintigste eeuw
bouwt voort op het denken van de ge
neraties voor ons. Dus hjkt het zinvol
om in de generaties terug te gaan en
het denken te analyseren. Dit is wat Dr.
Schaeffer doet. Hij gunt ons een blik in
de verschillende tijdperken van onze
westerse cultuur door de vensters van
de kunst- en cultuuruitingen uit die
tijdperken. Dit laat ons zien hoe er ge
dacht wordt enwaarop de samenle
ving vóór ons zich baseerde.
Door héél deze geschiedenis lopen 2
hoofdlijnen; die van het bijbels/christe
lijk denken enerzijds en die van het hu
manistisch denken anderzijds.
De eerste gaat uit van God als Schep
per, Onderhouder en Wetgever, d.w.z.
er zijn absolute geboden waaraan het
individu en de samenleving zich hebben
te onderwerpen. De tweede ontkent dit
en gaat uit van de mens als norm voor
zichzelf. Dr. Schaeffer probeert te laten
zien dat het humanisme als basis voor
de samenleving onvoldoende innerlijke
kracht bezit om bestand te zijn tegen
de druk die die samenleving erop uit
oefent. „Grieken en Romeinen hebben
geprobeert om hun samenleving te ba
seren op hun beste mensen. Dit werd
een elitaire samenleving. De basis was
verkeedr dus mislukte de opzet. Daar
na nam enze goden als basis. Die goden
waren niet persoonlijk en oneindig. Dat
mislukte ook. De conclusie lijkt eenvou
dig: Er is geen basis sterk genoeg voor
een samenleving binnen het rijk der ein
digheid, gebaseerd op de mens als au
tonoom wezen", aldus Schaeffer.
Naarmate de geschiedenis vootschrijdt
wordt de mens meer en meer pessimis
tisch over zichzelf en zijn samenleving.
Kunstenaars kondigen schilderend,
schrijvend en filmend de ondergang van
de wereld aan. Achter de dingen is niets
wat absoluut is, wat antwoorden geeft,
wat houvast biedt. Het leven is zinloos
er zijn geen absolute waarden. De mo
derne mens van de twintigste eeuw
schijnt alleen nog geïnteresseerd te zijn
in eigen rust en voorspoed; desnoods
lijkt hij bereid een dictatuur te aan
vaarden, die deze twee zaken kan ga
randeren. De moderne mens staat voor
de keuze: absolute waarden of een ab
solute maatschappij. Bij het eerste gaat
het om Gods geboden en de persoon
lijkheid van de mens als uniek wezen,
geschapen naar Gods beeld, met een
eigen verantwoordeUjkheid. Bij het twe-
de lijkt de weg open voor de dictatuur
van een technocratische elite en een
gemanipuleerde massa onderworpen aan
de strenge eisen van de alles voor zich
opeisende Samenleving, gebaseerd op
vage humanistische idealen. Deze hu
manistische idealen lijken op zichzelf
goed, doch onder de groeiende druk van
onze samenleving houden ze geen stand.
Van de tien tv-programma's stelde de
EO een boekje samen met de titel „De
stad is gevallen", dat op verzoek gratis
ter beschikking wordt gesteld.
Het zelf stekken van planten is een
leuke en niet zo moeilijke bezigheid. Als
voorbeeld nemen we een mooie balse-
mien, ook wel vlijtig liesje genaamd.
Wat men behalve de plant nodig heeft is
om te beginnen een flesje water en een
scherp mesje. Snijd een paar mooie stek
ken af. Mooie stekken zijn takjes waar
van de bladeren dicht op elkaar staan
en die er gezond uitzien. De beste plek
om te snijden is juist onder een oog,
dat is de plaats waar het blaadje aan
het scheutje vast zit. Snijd de onderste
twee, drie blaadjes af, want als die in
het water zouden komen gaan ze scha
delijke stoffen aan het water afgeven.
De stek zou dan gaan verwelken. Pluk
ook alle bloemeen, want die vragen zo
veel voedsel dat de stek geen energie
meer overhoudt om wortels te maken.
De stek kan nu in het flesje water
worden opgehangen en op een lichte
plaats worden gezet. Binnen twee we
ken zal het eerste worteltje te zien zijn.
Aan de top komt een geelkleurig kapje,
het wortelmutsje. In de grond dient dat
mutsje als een beschermkap bij het op
zij duwen van de grondkorrels. Vlak
boven het mutsje verschijnt een rij wor
telharen. Op het moment dat de balse-
mienstek een stel flinke wortels laat
zien, kan de plant worden opgepot. Ge
bruik daarvoor een plastic of roodste
nen pot met een doorsnede van onge
veer 8 cm. Deze met een klein laagje
aarde vullen. Houd de jonge plant met
de hand boven de pot en laat er voor
zichtig méér aarde invallen. Druk ten
slotte meit de vingers de aarde aan en
geef een klein beetje water. Plaats de
kersverse plant op een plekje in de
schaduw. De wortels hebben tot op dit
moment weinig moeite hoeven te doen
om aan voedsel te komen, nu moeten
ze hard aan het werk. Pas na een dag
of twee zijn ze gehard en kunnen ze
echt hard zuigen en kan de balsemien
op een zonniger plaats worden gezet.
Om sneller te kunnen werken stek
ken bloemisten direct in potten of kis
ten met turfstrooisel en zand of andere
soorten potgrond. Ze dekken de stekken
dn af met plastic of glas. In zo'n cou
veuse wortelen de stekken snel. Men
kan deze methode in de huiskamer na
bootsen: steek het stekje in een potje met
't Wapen van
Stellendam"
aarde, geef het water en schuif er een
boterhamzakje overheen.
Wat eten we eigenlijk in Nederland?
En wanneer eten we en hoe vaak? Het
blad 19NU van de Stichting Public Re
lations Land- en Tuinbouw ontdekte bij
het Voorlichtingsbureau voor de Voe
ding en het Nederlands Zuivelbureau
interssante feiten over het voedings-
^edrag van ons volk.
Zo betrokken de Nederlandse consu
menten in 1975 twaalf procent van hun
energie uit eiwitten. Daarmee hield men
zich keurig aan het gemiddelde van
tien tot vijftien procent dat voedings
deskundigen gewenst achten. Veertig
procent van hun energie ontleenden ze
echter aan vetten, waarmee het aanbe
volen percentage van 35 ruimschoots
werd overschreden. Bij de koolhydra
ten hield men zich beter aan de advie
zen van de deskundigen: 50 tot 55 pro
cent is genoeg, terwijl de consument
zich tot 48 procent beperkte. Dus, zegt
het Voorlichtingsbureau voor de Voe
ding, moet worden getraCht het Neder
landse volk wat minder vet en wat meer
koolhydraten te laten eten.
Er zijn vier miljoen huishoudens in
ons land. Over het algemeen eten we
drie keer per dag. Ongeveer 11 procent
neemt genoegen met twee maaltijden en
een zeer gering aantal met één maal
tijd per dag. In de week-ends loopt het
percentage twee-maaltijdsgebruikers
aardig op en zakt het percentage drie-
maal daags eters.
We eten (en snoepen) niet altijd even
gezond. Het voorlichtingsbureau heeft
de indruk, dat de huisvrouw, die in be
langrijke mate bepaalt wat de gemid
delde consument te eten krijgt, om haar
huisgenoten te plezieren soms wat ge
makkelijk afwijkt van de gezonde richt
lijnen die ze althans met de mond be
lijdt. De zorg om hart en bloedvaten
laat de huisvrouw zwaarder wegen bij
de keuze van boeterhamsmeersels dan
bij het bepalen van het eetpatroon in
het algemeen. De huisvrouw heeft een
sterke voorkeur voor verse groenten, ge
kookt of rauw. Als hapje tussendoor is
fruit favoriet. Nederlandse kaas scoort
wat dit betreft vrijwel evenhoog als
zoutjes. 36 procenrt van de huishoudens
gaat nooit in een Nederlands restaurant
eten. 4Wo gaat nooit naar een Chinees
(Indisch) restaurant. Slechts 16 procent
gaat weleens een ander buitenlands (nieit
Chinees-Indisch) restaurant binnen.
DEN BOMMEL
N.C.V.B. De N.C.V.B. hoopt op don
derdag 31 mei a.s. haar laatste verga
dering te houden van dit seizoen. Voor
deze avond hebben wij uitgenodigd het
Produktschap voor Groenten en Fruit.
Een voedingsdeskundige geeft infor
matie, er worden dia's en een film ver
toond en er is een gratis verloting van
fruit.
Voorts wordt er verteld over exo
tisch fruit en bijzondere groenten. U
krijgt tot slot een groentesnack aange
boden.
Wij beginnen om half acht In „De
Bron". Iedereen is hartelijk welkom.
Den Engelsman en van Driei
door 11. Penning
Uitgevery W. M. den Hertog
10
Deze nieuwe tijdingen vermeerderden
de angst der dorpers; dè vrouwen hie
ven jammerklachten aan, en vroegen
haar mannen, of het niet tijd werd,
eveneens de vlucht te nemen.
Het gestommel van een wagen werd
gehoord; hij kwam uit de richting van
het Moleneinde.
„Dat zal baas Gerrits zijn!" zeiden
de mensen, het voertuig tegemoet lo
pend.
Het was baas Gerrits echter niet.
Twee sterke ossen trokken de kar.
Enige schamele stoelen waren als af
schutting op het voertuig bevestigd,
waar tussen een paar bedden, een wieg
een klok en een oude kast waren gestopt.
De vrouw liep naast haar man. Zij
had een zuigeling op de arm, terwijl
drie kinderen zich aan haar rokken
vasthielden, en zacht snikkend volgden.
„G'en avond mensen!" zei de boer
met doffe stem.
„G'en avond!" zeiden de dorpers.
Zij vroegen niets, en ook de boer
zei verder niets. Een koe en een paar
schapen waren aan het achtereinde ge
bonden van de kar, die diep door het
mulle zand wielde. De ossen steunden
van de zware vracht, en de tocht dezer
ellendlgen verdween onder het zachte
maanlicht.
Men kende de boer niet; men wiist
evenmin, waar hij vandaan kwam, maar
dit éne was duidelijk, dat hij met zijn
gezin de vlucht nam voor de Franse
vloed, en dat feit ontroerde de gemoe
deren.
Verscheiden mensen ijlden reeds naar
hun woningen. De kleine kinderen, die
naar bed waren gebracht, werden door
bevende moederhanden haastig in de
kleren gestoken, en toen te elf uur van
een naburige dorpstoren plotseling het
noodgelui weerklonk, bereikte de angst
zijn toppunt.
Maar de oude nachtwacht zette rus
tig zijn tocht voort. Te midden der
grenzeloze verwarring, tussen het huis
raad door, dat uit de woningen werd ge
sleept, langs de wagens en karren heen,
die de weg versperden, ging hij kalm
zijn gang. Van vijf dorpstorens gilde
het stormgelui door de nacht; een lange
smartkreet steeg op xiit de Betuwe, maar
de nachtwacht zette rustig zijn tocht
voort. Zijn ratel sloeg, en zijn trillende
stem zette zich uit, terwijl hij riep:
„De klok heeft twaalf
Twaalf heeft de klok!
De Zondag genaakt!
De Heere waakt!
Die God bewaart,
Is wel bewaard!"
HOOFDSTUK IV.
„Andries zijt gedaar, mijn jongen?"
De jongen sloeg de handen kramp
achtig om de ijzeren staven, die hem
van de vrijheid scheidden, en de koele
nachtwind speelde om zijn kloppende
slapen.
Als vernietigd door de schande van
de gevangenis, was Andries neergeval
len op de harde, lemige vloer. De onge
lukkige, de zwakkeling had zijn ogen
rood gekreten; hij had het uitgesnikt
en uiitgekermd in een brandend, harts
tochtelijk schaamtegevoel, totdat zijn o-
gen geen tranen meer hadden, en de
koorts, die in zijn aderen woelde, een
rilling door zijn leden joeg.
Toen was hij langzaam overeind ge
rezen, met een vreemd, pijnlijk gevoel
in al zijn leden; en de vrees, dat het
oog van een mens hem zou kunnen ont
dekken, had hem als een afgeranselde
hond in de donkerste hoek gejaagd. Hij
zat daar op zijn hurken, de ellebogen
op de knieën gestut, het gelaat in de
handen verborgen.
Een luid, verward rumoer steeg op uit
de dorpsstraat, doch hij luisterde er niet
naar. Het avondrood, dat zijn kerker
verlichtte, verbleekte, en de duisternis
omringde hem.
Te negen uur schrok hij plotseling op,
toen het rammelen van een sleutelbos
zijn oor bereikte. Knarsend ging het
verroeste slot open, en Teunis zette een
kruik water en een homp zwart rogge
brood aan de drempel n'eer.
„Hier spitsboef!" zei de schouten-
knecht met ruwe stem: „waar zit je?"
Hij hield de lantaarn omhoog, om bij
te lichten, want hij vreesde, dat de ver
rader ontnapt mocht zijn. Maar toen zijn
ogen de jongen in de duistere hok had
den ontdekt, was hij gerustgesteld. Hij
draaide zich om, overschreed de dorpel
en sloeg de eiken deur met een harde
slag in het slot.
Andries hoorde het geruis van vleer
muizen boven zijn hoofd; in een andere
hoek piepten muizen, en twee grote rat
ten liepen bedaard naar het harde
brood, dat voor hem bestemd was.
Hij kwam uit zijn donkere hoek te
voorschijn. Daar lag een houten blok
in t' midden der gevangenis, en op dat
blok zette hij zich neer, het vermoeide
hoofd opnieuw met de handen gestut, en
de bedroefde ogen gericht op de twee
ratten, die zijn brood verorberden.
Het kwam niet bij hem op, de ratten
te verjagen. Hij kon toch niet eten; hij
zou stikken in het brood de schande
als een landverrader hier te zitten, ver
pletterde hem.
Allengs kwam echter een ander ge
voel bij hem boven.
Hij was onschuldig; nooit was de ge
dachte aan verraad of spionnendlenst
in zijn hart opgekomen. Doch dit besef
van zijn onschuld had geen troost voor
hem, verschroeide integendeel zijn week,
teergevoelig hart, en het botste in wilde
opstand- op tegen het grimmige lot, dat
hem in spijt van zijn onschuld in dit
vunzige torengat had geworpen.
De jongen vreesde krankzinnig te
worden van opwinding. Hij sprong op
van zijn zitplaats, alsof hij op een slan
gennest had gezeten, en brulde het uit
van vertwijfelende smart. In snelle pas
sen, als een wild dier, dat zo pas uit de
vrijheid in een ijzeren kooi is gezet, hol
de hij op en neer; hij balde de jonge
vuisten, en rukte in-* machteloze toom
aan die zware, wrede tralies.
Een wanhopig voornemen,, om uit dit
ontzettende torenhok te ontsnappen,
vatte post in zijn brein. Hij schopte te
gen de deur; hij tastte langs de vochtige
salpeterachtige muren, of er niet een o-
pening, een ongegrendeld luik was. Hij
keek naar boven, naar de grauwe zol
dering, die vol spinnewebben zat, en
stond opnieuw stil bij die verschrikke
lijke staven.
Maar Andries Diksen kreeg zijn ver
stand terug, en nu begreep hij, dat het
vluchten hem niet zou baten.
Vluchten waarvoor wilde hij ook
vluchten? De kerker was het ergste
niet, doch de schande, die er hem had
gebracht. En al bereikte hij de vrijheid,
dan zou hem toch de schande als een
zware keten naslepen.
Hij dacht aan zijn ouders, en met sid
dering stelde hij zich het ogenblik voor,
dat hij als een geschandvlekte onder het
strenge oog van zijn vader zou moeten
verschijnen.
En toch was hij onschuldig God
wist het! Maar als de Almachtige dat
wist waarom had Hij dan deze gevan
genschap niet verhinderd? Of was er
geen alwetend, alwijs en rechtvaardig
God?.
Jan Pietersen had eens gezegd, dat al
les naar eeuwige, onverbiddelijke en ij
zeren wetten werd geregeerd. Pietersen
had die wijsheid gehaald uit een boekje
van de geleerde Jood Baruch Spinoza
en verzekerd, dat zijn ervaringen het
hadden bevestigd, hoe de wereld en het
heelal lopen als een klok die opge
wonden is.
Was dit waar, dan zou er geen ruimte
zijn voor een gebed; zelfs voor geen
zucht naar boven. Dan was het een luu-
gén, dat ook onze haren geteld zijn, en
dat er geen musje ter aarde valt zonder
de wil van de Hemelse Vader,
(Wordt vervolgd)
