ehahdeu - tiiEuws
Wilde Ganzen;
hun herkomst en
hun levenswijze
Subsidie vBor tennisclub Melissant
geen instemming van SGP fractie
veR van honk
2e blad
Dinsdag 27 febniani 1979
No. 4770
De meeste mensen op Flakkee
zullen in de koudeperiode die juist
achter ons ligt ganzen gezien heb
ben. Grote en kleine troepen trok
ken in steeds wisselende linies over,
terwijl geregeld groepen te aen
waren, niet alleen aan de buiten
dijk, maar ook op stukken weiland
midden in Flakkee, soms tot vlak
bij de grote weg. Wie zo'n koppel
langs de donkere winterlucht zag
trekken en soms luidruchtig gak-
kerend in de verte hoorde verdwij
nen zal zich wel eens afgevraagd
hebben waar de vogels vandaan
kwamen en wat hun levenswijze
was.
Grensmilieus
i Kuddedieren
Wie meer over deze heel interes
sante vogels te weten wil komen
moet niet verzuimen zich het boek
„WUde ganzen in Nederland" aan
te schaffen. Auteurs: T. Lebret
e.a. (Bibliotheek van de Kon. Ned.
Natuurhist. Ver., in samenwerking
met de Ned. Ver. tot Bescherming
van Vogels. Uitg. Thieme). Veel
van de gegevens voor dit stukje
zijn aan dat boek ontleend.
Onderdeelswedstrijden en jaarvergadering
Sparta Hygiëa!
Op zaterdag 17 februari 1.1. werd
er in de Olympiahal te Mddelhar-
nis voor de 4e keer door Sparta
Hygiëa zgn. turn-onderdeelswed-
strijden georganiseerd. Eerst wa
ren er voorwedstrijden, waaruit de
6 besten per onderdeel en leef tijds-
kategorie, overgingen naar d© fi
nale, die, eveneens met veel be
langstellenden op de tribunes, om
17.00 uur begon.
RAAD DIRKSLAND:
Zondagsport beoefening in het geding
De SGP fractie in Dirkslands ge
meenteraad heeft in de donder
dagavond gehouden raadsvergade
ring niet in kunnen stemmen met
een voorstel van de meerderheid
van het College een subsidie van
25000,te verlenen aan de ten
nisclub „Melissant". De tennisclub
heeft deze financiële medewerking
nodig voor de bouw en inrichting
van een nieuw clubgebouw. De
SGP fractie, inclusief weth. van
Bossum, onthield haar medewer
king omdat de tennisclub ook op
zondag speelt. Dhr. J. H. Kalle liet
in een uitvoerig betoog horen hoe
zwaar zijn fractie die wetenschap
heeft laten wegen
De argumentatie
Subsidieverordening
Eigen verantwoordelijkheid
Huisiioiideiijke
vergadering
St ree kco m m issie
Goeree - Overfiaickee
op maandag 5 maart in café
Bestaurant Bellevue, Zandpad
60 te Middelharnis
om 20.00 uur
Belangstellenden welkom
Werktijdverkorting
voor
melkveehouders?
VERVOLGVERHAAL
Daarom lijkt dit een erg gescihikt mo
ment om wat nader in te gaan op en
kele aspekten van het leven van deze
vogel die heel karakteristiek is juist
voor ons stukje Nederland.
Ganzen zijn in onze streken winter-
gasten bij uitstek. Zes soorten komen
in onsi landl algemeen voor: grauw© gans,
kolgans, brandgans, rotgans, rietgans en
de kleine rietgans. Van deze zes broedt
alleen de grauwe gans, zij het onregel
matig verspreid, in heel Europa; in ons
land b.v. in klein aantal in Zuidelijk
Flevoland. Maar de andere vijf broeden
in arctische en subarctische streken, die
ze vanwege kou en sneeuw in de win
ter moeten verlaten.
Zo komen de brandganzen, mooie
zwart- en grijswitgetekendte vogels, die
U nu in groten getale in de polders hebt
kunnen zien, uit Nova-Zembla. Van
dor trekken ze via de Oostzeelanden,
Sleeswijk-Holstein en Noord-Duitsland
naar ons land. Een klein deel ervan
blijft hangen langs de kust van Noord
west-Duitsland, het grootste deel komt
naar Nederland en overwintert bijna
iiitsluitend in het Lauwerspoldersgebied
en in hetZ.W. in het Deltagebied. Daar
naast zijn er broedgebieden van de
brandgans in Groenland en op Spits
bergen; deze dieren overwinteren vnl.
in Ierland. Een soort dus met een be
trekkelijk klein broedgebied en een
klein overwinteringsgebied. Uit deze
gegevens volgt dat wij voor deze win-
tergast een belangrijke en internatio
nale verantwoordelijldieid hebben en
dat we zuinig om moeten springen met
onze pleisterplaatsen.
Trek van grauwe ganzen is al vroeg
in het najaar waar te nemen, de brand
ganzen komen in de loop van oktober.
Kol-, riet- en brandganzen bereiken hun
maximum in d!e maanden dec., jan. en
febr.
Deze trekbeweging is sterk afhanke
lijk van het weer. Invallende koude
jaagt grote groepen ganzen naar het
Zuiden. Geen wonder dat de aantallen
dte afgelopen maand veel groter waren
dan gewoonlijk:. Men schat dat in het
Deltagebied in jan. zo'n 100 a 150000
ganzen overwinterd hebben. Wat wij te
zien hebben gekregen waren vnl. riet-
ganzen en brandganzen, maar ook an
dere soorten ontbraken niet.
Als we nu in jan. ganzen over zien
komen betekent dat lang niet altijd ech
te tr^ in deze zin. Ganzen volgen niet
alleen de vorstgrens; naar heit Zuiden
of terug naar het Noorden, maar ze
zijn ooik dagelijks in de weer met een
ochtend- en avondtrek. Ganzen hebben
n.l. bepaalde slaapplaatsen en trekken
dan overd&g naar hun voedselgebieden.
Slaapplaatsen in onze omgeving zijn o.a.
de Slijkplaat, Scheelhoek en Kwade
Hoek, de Bommelse Gorzen en de gor
zen tussen MeUssant en Herkingen.
Dit zijn gedeeltelijk ook de voedsel
gebieden maar naarmate het voedsel
schaarser wordt wijken de; ganzen meer
uit naar elders. Welke factoren spelen
hierbij een rol?
Ganzen zijn tamelijk grote vogels, met
een gewicht van wel 1 O-maal dat van
een torenvalk. Het zijn zwemvogels met
een breed lichaam, wat hen ongeschikt
maakt om rond te scharrelen in een
dichte vegetatie. Zij zijn dus aangewe
zen op open, grazige terreinen, waar
zij allerlei kleine planten eten: veel
soorten grassen, biezen, biezenwortels
zoals de Imollen van de zeebies, soms
ook wiervegetaties.
Het zijn typisch vogels van grensmi
lieus, in dit geval het milieu waar land
en water aan elkaar grenzen. Daar
heerst een grote afwisseling van de om
standigheden, van nat en droog, van
zoet naar zout enz. Men spreekt van een
sterke milieudynamiek. Meestal vinden
we in zo'n omgeving niet zoveel ver
schillende soorten planten en dieren,
maar wat er leeft en groeit kom;t mas
saal voor. Zo vinden de grote troepen
ganzen daar massaal het voedsel dat ze
nodig hebben. Bovendien slapen de
ganzen graag zwearamend, of staande in
ondiep water. Ook daarom hebben ze
dit grensmUeu nodig.
Nu hebben vegetaties „van nature"
de neiging om zich te ontwikkelen van
een lage naar een hogere en dichte be
groeiing. Men denke b.v. aan de ver
landing van een plas, van water- en
moerasplanten via riet naar elzen- en
wilgenbos. Door de zojuist genoemde
miUeudynamiek wordt dit proces ver
stoord, waardoor de vegetatie laag blijft
waarvan de ganzen profiteren. Op hun
beurt bevorderen de ganzen zelf de in
standhouding van deze lage begroeiing
door him grote begrazingsvermogen.
De mens heeft de neiging in de mi
lieudynamiek in te grijpen, de omstan
digheden aan banden te leggen en sterke
wisselingen af te vlakken. Wij willen
de waterstanden in de polders en op de
zeearmen beheersen. O.a. door de be
tere inpoldering, betere bemaling en
door de deltawerken tasten we met na
me de grensmilieus aan en daarmee het
biotoop het leefgebied van de gan
zen. Bovendien worden veel grasgorzen
omgezet tn bouwland, de ganzen heb
ben als antwoord diaarop hun levens
patroon wat gewijzigd en zijn zoi vin
dingrijk geweest te gaan profiteren van
onze landbouw- en oogstmethoden,
door het eten van bietenafval en kleine
aardappels, maar ook van opkomend
gras en wintergraan. Het Ujkt niet fair
om alleen de ganzen de schuld te geven
van iets dat we zelf bewerkt hebben.
Ganzen zijn echte kuddedieren, ze
vliegen in groepen en grazen in grote
aantallen tegelijk op de pleisterplaatsen.
Nu blijkt zo'n kudde niet te bestaan uit
losse individuen die door gemeenschap
pelijke omstandigheden bij elkaar ge
komen zijn zoals dat bij de meeste vo
gelsoorten het geval is, maar opge
bouwd te zün uit families.
De kleinste eenheid is een paar dat
gedurende het hele ganzenleven bij el
kaar blijft. Vaak is opgemerkt dat de
partners elkaar trouw blijven te vol
gen, ook als het gevaar oplevert. De
paarvorming begint al in de winter
kwartieren, dus voor de eigenlijke voort
plantingstijd. Men zou van een verlo
vingstijd kunnen spreken. Kort na het
uitkomen van de eieren ontstaat bij de
jonge gansjes de binding aan het gezin,
die het hele leven een rol blijft spelen
en zorgt voor het familieverband. Ook
tussen de verschillende families bestaan
weer b^aalde relaties. Als u een troep
je ganzen over zit vliegen is er dus een
grote kans dat u familie A. of familie
B. ziet gaan.
Dat ganzen zo vaak in V. formatie
vliegen zal wel een praktische, aërody
namische reden hebben, niet zo dat de
tweede vogel meegaat in het kielzog van
de eerste ,maar meer in deze zin dat
nummer 2 dan minder last heeft van
de luchtstroom door numimer 1 veroor
zaakt
Of, en in hoeverre ganzen schadelijk
of nuttig zijn voor de landbouw is een
vraag die niet in enkele zinnen afgedaan
kan worden. Vermoedelijk zal dit erg af
hangen van de omstandigheden. Maar
dat zou genoeg stof opleveren voor een
apart artikel.
stichting Natuur- en Lancfechaps-
bescherming Goeree-Overflakkee
Ruim 125 deelnemers hadden inge
schreven en opgekomen waren 111 le
den van de gymnastiekverenigingen
Kriekel-Ouddorp, Sparta-Stellendam,
Kwiek-Melissant, Olympia-Dirksland,
S.S.S-Nieuwe Tonge, O.K.K.-Oude Ton-
ge, D.O.S.-Ooltgensplaat, O.N.A.-Den
Bommel en M.H.S.D. en Sparta-Hygiëa
uit Middelhamis, om strijd te leveren
om; de 48 prijzen. De jury had het niet
gemakkelijk! Maar sommige deelnemers
(sters) beslist ook niet! WeUicht speel
den de zenuwen een grote rol en wer
den de oefeningen niet naar verwach
ting en dUs beste kunneii uitgevoerd.
De (jeugd)turnsters konden uit 4 onder
delen kiezen n.l. brug-ongeUjk, vrije
oefening, balk en paardsprong en de
(jeugd)tumers uit brug-hoog, rek, rin
gen en eveneens de paardsprong. Op 1
of 2 onderdeel mocht men uitkomen en
de punten behaald' in de voorwedstrijd
én finale gaven de totaal uitslag voor
de te winnen medailles. Na 18:30 uur
werden door wethouder Krijgsman dfe
prijzen uitgereikt. De uitslag van de
besten waren:
Jeugdturnsters: vrije oef. 1. E. Groe
nendijk 17.45 M.H.S.D. 2. H. Nachedie
16.85 M.H.S.D 3. T. Vlietland 16.70 Krie-
kel. Brugo. 1. E. Winkels 18.15 O.K.K.
2. E. Terpstra Olympia en K. Kaslander
O.K.K. 17.64. 3. N. Westhoeve 17.00
MH.S.D. Balk 1. E. Groenendijk 16.45.
M.H.D.S. 2. E. de Wit. 15.55 O.K.K. 3.
M. Pollemans 15.00 O.K.K. Sprong. 1. T.
Vlietland 18.05 Kriekel. 2. L. Spuy 17.20
M.H.S.D. 3. M. Hameeteman 16.75 Krie
kel. Turnsters: Vrije oef. 1. B. Tansi
19.10 Kriekel. 2. M. v. Noordennen 15.55'
Kriekel. 3. E. Knüder 15.50 M.H.S.D.
Brug.0. 1. I. Taaie 14.30 Sparta/H. 2. E.
Kruider 13.60 M.H.S.D. Balk 1. A. Kroon
16.00 O.K.K. 2. M. V. Noordennen Krie
kel. 3. J. Bakelaar 13.00 Sparta. Sprong
1. B. Tanis 18.10 Kriekel. 2. A. Kroon
15.40 O.K.K. 3. H. Breevoort 14.15 Kwiek
Jeugdturners: rek 1. A. Appel 16.65. 2.
L. Kievit 16.40. 3. J. v. d. Welle 16.10
allen M.H.S.D. Brug 1. J. Versavel 17.05
O.K.K. 2. R. V. Dam 15.00 O.K.K. 3. J.
Strijdhorst 14.85 S.SS Sprong 1. A. Ap
pel 16.10 M.H.S.D. 2. J. Versavel 15.75
O.K.K. 3. G. V. d Kolk 14.55 Kwiek.
Ringen 1. J. Strijdhorst S.S.S. 2. H. Jor-
daan M.H.S.D. 3. R. v. Dam 15.55 O.K.K.
Tunmers: rek 1. A. Los 15.90. 2. D. Vis
ser 14.40 O.N.A. 3. S. Garst 14.25 M.H.
S.D. Brug 1. F. V. Nimwegen 15.75. 2.
G. Hein 15.70. 3. J. v. dl Nieuwendijk
14.95 allen M.H.S.D. Sprong 1. S. Garst
17.40. 2. F. V. Nimwegen 14.65 beiden
M.H.S.D. Ringen 1. G. Hein 15.70. 2. J.
V. d'. Nieuwendijk 17.15 3. C. v. d. Nieu
wendijk 13.65 allen M.H.S.D.,
Bovendien kreeg iedere deelneem<ster)
een herinneringsdiploma.
JAARVERGADERING
Op WOENSDAG 28 FEBRUARI a.s.
wordt in caf. rest. „Bellevue" de jaar
lijkse ledenvergadering gehouden. Om
20.00 uur hoopt voorzitter de Vos de
vergadering te openen en na de ge
bruikelijke agendapunten als notulen,
verslagen en begroting, worden er prij
zen uitgereikt. Na de pauze is de be-
stuursverkiezing en wordt er afscheid
genomen van Ria Krijgsman en Jaap
Huizer. Met o.a. het werkprogramma en
rondvraag wordt het huishoudelijke ge
deelte der vergadering afgesloten.
Daarna blijven we met „BINGO" nog
even gezellig bij elkaar.
Hij maakte dan ook gewag van „spijt
en teleurstelling" over het meerder-
heidsvoorstel van het CoUege: „het ver
lenen van subsidie aan zo'n club bete
kent een stimulering van de zondag-
sport" liet hij weten, erop wijzend dat
de Bijbel het heel anders leert. De
argumenten die door de meerderheid
van het College gehanteerd worden
achtte dhr. Kalle dan ook van geen
waarde.
In de argumentatie van de College
meerderheid heeft burg. Bos benadrukt
in beginsel tegen de subsidiëring van
de sport-beoefening op zondag te zijn,
echterIn 1973 en 1974 besloot de
gemeenteraad (terwijl B. en W. dat ont
raadden), de zondagvoetbal vereniging
„Dirksland" te siibsidiëren. B. en W.
oordelen dat zo'n besluit voorts een
algemene werking heeft en dat er door
anderen uit een oogpiint van gelijke
rechtsbedeling rechten aan worden
ontleend. De meerderheid van het Col
lege vindt dan ook dat het niet wéér
gemaakt zou kunnen worden de zon-
dagvoetbalclub wél de zondagten-
nisclub niet te subsidiëren.
„U gaat daarin voorbij aan det Wet
ten van de Allerhoogste Wetgever"
bracht dhr. KaUe daar tegen in. Hij
meende dat de meerderheid van het
coUege op weg is ruim honderd leden
van de tennisclub te gerieven maar ve-.
len honderden anderen in hun gevoe
lens te kwetsen en in hun vertrouwen
in het gemeentebestuxir te beschamen.
Spr. vond het bitter dat te moeten er
varen. Hij prikte voorts het CDA op
haar verkiezingsleuze naar de Bij
belse norm te willen handelen; ,u
handelt er nu tegenin!" stelde de
heer Kalle vast. Hij riep op tot
terugkeer van deze heilloze weg, een
terugkeer die niet tot schande maar tot
eer zou strekken. „We mogen het ge
meenschapsgeld niet gebruiken om een
deel van de bevolking op z'n allerdiepst
te kwetsen. Ik pleit niet voor een ge
lijke rechtsbedeling maar ik pleit er
voor te handelen naar Gods Woord",
zo besloot dhr. Kalle.
Uit de kring van de PvdA werd bij
monde van dhr. Éshuis duidelijk ge-
niaakt dat gelijke rechtsbedeling wel
zeer hoog genoteerd staat. Dhr. Eshiiis
pleitte voorts voor de invoering van
een subsidieverordening omdat z.i. het
huidige beleid in dezen lijkt te berus
ten op toevallige omstandigheden, zoals
de samenstelling van het college. Dhr.
Eshuis geloofde dat met dit beleid de
burger minder goed gediend is. Met een
subsidieverordening zou het subsidie
beleid doorzichtiger kunnen worden ge
maakt, dacht hij.
Ook dhr. D. A. H. van Dis, het ge
voelen van het CDA vertolkend, ver-
Idaarde er prijs op te steUen dat het
toen begonnen beleid wordt doorgetrok
ken. M.b.t. het sjyelen op zondag wees
dhr. van Dis op de inmiddels inge
voerde Zondagswet waardoor het ge
meentebestuur geen greep meer heeft
op de sportbeoefening op zondag: „Wij
hebben als raadsleden de eed op de
Wetten des Rijks afgelegd, we zullen
dan ook naar de geest van die wetten,
ook de Zondagswet hebben te handelen"
bezag dhr. van Dis. Wetend dat niet
iedereen wordt aangesproken door het
begrip „zondagsheiliging" leek het hem
onjuist in dezen een wil op te leggen,
niet landelijk-, maar evenmin plaatse
lijk.
Dhr. J. L. Poortvliet (VVD) vond het
van dhr. Kalle heel aanmatigend te stel
len dat de zondag wordt misbruikt. Als
we het over zondagviering hebben dan
mag van mij iedereendat doen op
zijn eigen manier en op eigen verant
woordelijkheid", aldus dhr. Poortvliet.
Hij verklaarde aUeen maar tegen het
voorstel te kunnen zijn wanneer er ver
storing of hinder op Zondag uit voort
zou komen.
„Nog slechts 25''/o van de Nederlandse
bevolking is kerkelijk georiënteerd, die
mag ons als andersdenkenden toch geen
wil opleggen?" bracht dhr. van Prooijen
(PvdA) ter tafel, voorts de Zondag xiit-
leggend als te zijn de sabbathdag, c.q.
de zaterdag.
In zijn beantwoording heeft burg.
Bos de beweegredenen van de College-
meerderheid nog eens nadrukkelijk on
derstreept. Vervolgens liet hij weten
weinig te voelen voor een subsidie
verordening omdat een subsidieverle
ning dan veelmeer als „recht" dan als
„anmoediging" zou worden gezien. Gem.
secretaris Noorthoek maakte evenwel
duidelijk dat zo'n subsidieverordening
er noodzakelijkerwijs zal moeten ko
men in het kader van de Wet op het
specifieke welzijn.
Het waren alleen de 4 SGP leden die
zich tegen de subsidieverlening uit
spraken. De overigen waren voor. De
vergadering werd niet bijgewoond door
dhr. P. A. Leijdens die nog herstel
lende is van een val die hij begin ja
nuari maakte.
Het doel van de streekcommissie is
het bevorderen van de mogelijkheden
voor de bevolking om mee te doen aan
inspraak op het provinciale ruimtelijke
beleid. De streekcommissie houdt zich
onder meer bezig met het signaleren
van onderwerpen welke de aandacht
van bevolking en/of provinciaal bestuur
verdienen. Daarnaast het op eigen ini
tiatief of op verzoek van streekbe-
woners of'overheid organiseren van
bevolkingsinspraak en het bevorderen
van direkt kontakt tussen bevolking,
provinciaal bestuiu- en ambtelijke dien
sten.
Huishoudelijke vergaderingen zijn
vooral bedoeld voor leden van de streek-
camm.issie. Hier worden onderwerpen
besproken die nodig zijn voor het func
tioneren van de oommissie, zoals de or
ganisatie van de inspraak of het pro
gramma van aktiviteiten.
Belangstellenden zijn van harte wel
kom om de streekcommissie bij te staan
bij het signaleren van problemen, knel
punten en ontwlkkeUngen welke in hun
Streek leven. Daarbij gaat het om zaken
van regionaal belang, zoals aanleg van
wegen, grote recreatie-projekten, open
baar vervoerproblemen en vele andere.
Zij kunnen de vergaderingen als toe
hoorder bijwonen en krijgen de gene
genheid het woord te voeren.
Op de agenda komen onder "meer de
volgende punten voor:
Signalen uit de streek
Bij dit agendapimt krijgt u de ge
legenheid om onderwerpen die u be
langrijk vindt onder de aandacht van
de streekcommissie te brengen.
Inspraak dienstregeling streekver
voer
Gesproken zal worden over de mo
gelijkheden de bevolking te beteék-
ken bij het vaststellen van de dienst
regeling voor het streekvervoer.
Voorstudie basisplan Haringvliet
Bespreking van een voorstel om
twee voorlichtingsavonden te orga
niseren over de aspekten rekreatie
en natuur in dit gebied_.
Notitie over representativiteit
Disloissie over de noodzaak van re
presentatieve inspraak en moet de
streekcommissie representatief zijn?
Voor nadere informatie kimt u zich
wenden tot mevrouw M. Th. van Zuy-
dam-Roelofs, kontaktpersoon voor Goe
ree-Overflakkee, tel. 01871 -1779 en het
centrale sekretariaat voor de streek
commissie in Zuid-Holland
de Provincoale Raad voor de Ruim
telijke Ordening, waar tevens de verga-
derstiikken te verkrijgen zijn, Benoor-
denhoutseweg 23 te Den Haag. Telef.
070 - 264111 toestel 2800, Ehsabeth de
Vries.
Gelezen in „MELK"
De doorsnee-melkveehouder maakt
per jaar ongeveer 3000 arbeidsuren of
55 tot 60 utu* per week of gemiddeld 8
uur per dag. Dat is nogal wat als we-
vergelijken met de doorsnee-werkne
mer die 40 uiu" per week maakt en vrij
heef op zaterdag en zondag. Hij werkt
ook 8 uur per dag, maar hij hoeft maar
5 dagen per week te werken. De melk
veehouder moet 7 dagen per week pre
sent zijn.
Zijn er m.ogelijkheden om de arbeids
tijd te verkorten? De industriebonden
doen nu een poging om te komen tot een
werkweek van 35 uur. Het lijkt me toe
dat er onder de huidige economische
omstandigheden weinig mogelijkheden
voor zijn. Ook in Duitsland waar men
er zelfs een staking voor over had
is het niet gelukt. Als de arbeidstijd
verkort wordt van 40 uur naar 35 uur,
terwijl het loon gelijk blijft, is er in
werkelijkheid sprake van een zeer ster
ke stijging van de loonkosten die men
zal trachten te ontlopen door mechanise
ren, automatiseren, rationaliseren etc.
Het gevolg zal zijn dat er meer op ar
beid wordt bezuinigd en de werkgele
genheid nog verder zal teruglopen.
En hoe staat het met dei,werktijdver
korting van melkveehouders? Daar
wordt zelden of nooit over gepraat.
Eigenlijk is dat heel merkwaardig, want
deze groep van onze samenleving heeft
nog een werkweek van 60 uur. Dat is
andere koek dan 40 uur. Je zou zo
zeggen: als er één groep is die er aan
spraak op mag maken dan zijn het de
melkveehouders wel. Toch heb ik de
stellige indruk dat we ons daar zelf niet
zo druk om, maken. Wij hebben geko^
zen voor het beroep van boer en dan
weet je dat je 7 dagen per week klaar
moet staan omdat het vee zijn verzor
ging nodig heeft, zelf 's nachts moet je
er zijn als het vee je nodig heeft.
Er is, wat de arbeidsomstandigheden
op de boerderij betreft, de laatste 50
jaar veel veranderd, dank zij de me
chanisatie en de werkmethodieken in
de stal. Als ik terug ga in mijn herinne
ring naar vroegere jaren en een verge
lijking maak met de huidige tijd dan
zien we dat het werk nu veel sneller
gaat, prettiger is, lichter is en sociaal
gezien heel wat aantrekkelijker is dan
het vroeger was. Denk b.v. maar eens
aan de grote veranderingen op het ge
bied van het melken, het hooien en in-
kxiUen, het sloten schoonmaken, uit
mesten van stallen etc. Al die moderne
technieken hebben ons in staat gesteld
het werk veel sneller te doen. Maar heb
ben we nu ook meer vrije tijd gekregen?
Vergeet het maar. Wat we gedaan heb
ben is het opnieuw benutten van de
vrij gekomen arbeidstijd door het be
drijf uit te breiden om ervoor te zor
gen dat het inkomen op peü blijft of
zelfs kan worden verhoogd.
Het Landbouw Economisch Instituut
stelde een onderzoek in naar de gevol
gen van werktijdverkorting en kwam
tot de begrijpelijke conclusie dat werk
tijdverkorting vooral op een gezins
bedrijf tot een sterke daling van het
inkomen leidt. Daarom is het voor de
ze bedrijven juist aantrekkelijk de vee
stapel uit te breiden. Werktijdverkor
ting vraagt offers in de vorm van een
aanzienlijk verlies aan inkomen. Om
dat de melkveehouder een verbetering
van de inkomenspositie en verUchting
van het werk doorgaans belangrijker
vindt dan verkorting van de werktijd,
mag aldus het LEI niet verwacht
worden dat veel melkveehouders bereid
zullen zijn deze offers te brengen in
ruü voor meer vrije tijd. Waar we nog
aan toevoegen dat de toekomst er niet
zo florissant uit ziet en dan zullen we
ons de luxe van meer vrije tijd nog
minder kunnen veroorloven.
P. Q. Anus.
OUDE TONGE
Tijdrede. Woensdagavond 7.30 uur
hoopt voor de kiesverg. der S.G.P. in
het kerkgebouw van de Ger. Gemeente
aan de JuUanalaan ds. P. J. Dorsman
van Staphorst, een tijdrede uit te spre
ken. Ieder is hartelijk welkom.
L. JANSE
7
Maar toch lokt een reisje naar Zie-
rikzee me wel aan en ik heb veel van
ds. Godefridus Udemans gehoord. Is dat
niet uw opvolger geweest in Burgh en
Haamstede?
Inderdaad zO' is het en sedert hij in
Zierikzee staat zijn de vriendschaps
banden nog sterker geworden. Maar
vooral de geestelijke banden maken dat
we zo zeer ons wensen te beijveren voor
het heil en de opbouw van Gods Kerk.
Er gaat geen maand voorbij of we
schrijven elkander, en als we weer eens
een boek geschreven hebben ruilen we
altijd een exemplaar. Zodoende blijven
we goed op de hoogte van elkanders
doen en laten. En ook bezoek ik hem
nogal eens. Ik zou zo zeggen coUega
en broeder, laten we er eens een dagje
aan wagen. Desnoods twee dagen want
in de Zierikzeese pastorie vindt men
altijd een gastvrij onderdak en de zaak
is het waard om er eens een paar uur
tjes nachtrust voor over te hebben.
Konden we de Moudieron maar
meenemen, verzucht dominee Burs, dan
hij vam. nabij eens een en ander over
deze dingen vernemen.
Zou ik niet aanraden beste coUega,
we moeten het eerst zelfs maar eens
horen dan kunnen we later weer wel
eens zien. Weet ge welk boek eerlang
van vriend Udemans gaat verschijnen?
Hoe zou ik dat weten daar ik hoe
genaamd geen contakt met hem heb
gehad.
Het wordt een doorwrocht werk en
zal heten: ,'t Geestelijk roer van 't Coop-
mansschip". De laatste keer dat ik bij
hem was heeft mijn vriend een paar
geschreven vellen voorgelezen en ik kan
wel zeggen dat het mij buitengewoon
bekoort. Handelddrijvend Nederland
gaat niet ongewaarschuwd daarheen,
dat kan ik wel zeggen. Wel jammer dat
de werkzaamheden in de Gemeente van
Zierikzee collega Udemans zo vaak ver
hinderen verder te schrijven anders
was het vast en zeker al verschenen en
konden we er ons voordeel mee doen.
We zullen maar zo denken: Wat in
't vat zit verzuurt niet. Maar het moet
al een heel bijzonder werk zijn wil het
enkele andere boeken die ik van hem
las overtreffen. Zijn boek over het
Hooglied is weergaloos goed om van
andere lektuur maar te zwijgen.
Moge de beste wijn dan voor 't
laatst bewaard zijn lacht dominee Teel-
linck, maar kom een reisje naar Zierik
zee staat u wel aan? Kan ik berichten
dat we volgende week donderdag hopen
te komen?
Graage, zeer graag zelfs en laat ik
er maar eens wat pijnlijke botten voor
over hebben. Dat hoort nu ook eenmaal
bij mijn ambtsdienst.
Zo gezegd collega, maar kom mijn
pas versneden ganzeveer moet weer
eens in de inkt gedoopt, een mijner ge
schriften is bijna klaar. Ik hoop deze
dag niet in ledigheid door te brengen.
Enkele ernstige zieken hebben mijn
hulp ingeroepen, merkt dominee Burs
op en zo heeft ieder in de wijngaard
des Heeren weer een aparte taak, u
in uw schrijven en ik in mijn vertroos
ten en vermanen. God zegene ons bei
den.
Er staat een stevige bries op die be
wuste donderdag als het tweetal pre
dikanten zich inscheept voor een reis
naar Zierikzee. En aangezien men nog
al een en ander te bespreken heeft is
men maar besloten om pas vrijdag
terug te keren. Beider werkzaamheden
laten dat gelukkig wel toe.
Dat wordt geen snoepreisje, col
lega, merkt Teellinok op. Kijk eens naar
die luchten, hoor de meeuwen eens
krijsen en tekeer gaan, dat betekent
niet veel goeds, de stuurman zei het
daareven al dat er storm op komst is
en dat wil op de Oosterschelde nogal
eens raak zijn.
In zulke stormen ende baren.
Is met ons de Heer der heirscharen,
Jakobs God is ons een burgt vast.
Tegen geweld en overlast
vult ds. Burs aan. Ik heb dat zondag
jongstleden mijn gemeente nog laten
zingen en nu moeten we het misschien
in praktijk gaan brengen.
Dat zou zo wel eens kunnen zijn,
broeder en dan zullen we het Maarten
Luther moeten nazeggen dat het een
groot verschil is of je deze 46e psalm
zingt, rustig gezeten op een diüntop
dan op een schip dat in nood is. Maar
kom, geen zorgen voor de tijd ik hoop
maar dat we de Lieven Monstertoren
van Zierikzee gauw in het gezicht krij
gen dan zijn we al een eind op het goe
de pad.
Gelukkig hebben de weerprofeten het
ditmaal wel een beetje mis gehad, want
als ze het eiland Noord-Beveland al een
eindWeegs achter zich gelaten hebben,
gaat de wind liggen en de mist trekt op.
Het duurt niet al te lang meer of ze
zijn in de haven van Zierikzee en aan
het eind van die lange vaargeul legt het
schip aan. Ds. Udemans staat al aan
de wal om zijn gasten een hartelijk wel
kom toe te roepen en ook in de pasto
rie heeft mevrouw voor het nodige ge
zorgd, de studeerkamer is behagelijk
verwarmd en de grote hoop houtblok
ken naast de schoorsteen toont wei aan
dat men hier niet op een houtje ziet.
Maar eerst een beker soep, mijne
heren zegt mevrouw Udemans. En dan
maar eens nader kennis maken met de
vele folianten die in de boekenkasten
staan. Bedenk wel dat we deze niet op
ene dag hebben gekocht er is jaren en
jaren over gespaard.
En ze hebben een goede rente op
gebracht, merkt dominee Biu^ op. Ik
moet eerlijk bekennen dat mijn kasten
niet zo uitpuilen maar collega Teellinck
overtreft ons in dezen allemaal. Zijn
studeerkamer moest nodig uitgebreid
worden.
Hoeft nog niet, hoeft nog niet,
lacht Teellinck. Ik zeg maar zo: Boe
ken zijn geen dure kostgangers en hoe
meer we onze bibüotheek aanvullen des-
temeer zijn wij en de gemeente er mee
gebaat. Ik neus nogal eens graag in ver
schillende openbare boekerijen en een
buitenlands reisje heb ik er wel voor
over.
Geen beter land hiervoor dan En
geland, merkt mevrouw Udemans op.
Wat de Puriteinen ons daar nagelaten
hebben en nog nalaten grenst aan het
ongelooflijke. Waar halen die mensen
de tijd vandaan.
En de lust vrouw, want als ee»
predikant daarin geen lust heeft komt
er niets van de drukpers hoor. Dat zien
we ook in ons land.
Als ik dan maar niet bij die luste-
lozen gehoor, merkt dominee Burs op,
Mijn ganzeveer
Broeder, broeder, God heeft u
weer een gans andere schone gave ge
schonken. Niemand in Middelbtu-g over
treft u in trouw huis- en ziekenbezoek.
Wie bezoekt er zo vaak de pestlijders,
wie is zo bewogen met het lot der zielen
van de aan hem tobetrouwde kudde?
Ds. Teellinck zegt het op zo'n har
telijke toon dat dominee Burs er niet
ved, tegen kan inbrengen.
Elk z'n eigen gaven en talenten,
waarde broeders. Dat ervaar ik hier ook
in Zierikzee. Maar kom, vrouw de soep
heeft als voorproef goed gesmeiakt. Ik
zou zo zeggen maak het middagmaal
gereed dan kimnen we ons daarna aan
verschillende besprekingen viójden.
Die middag giert de wind in ver
nieuwde kracht rond de Lieven Monster
van Zierikzee maar op de studeerkamer
van dominee Udemans merkt men er
niet alteveel van. Die drie daar bij de
open haard hebben gewichtige bespre
kingen en de twee Middelburgse predi
kanten verwonderen zich over de hel
derheid van geest en over de grote
belezenheid van de Zierikzeese dominee.
Wat heeft deze man een licht in de
Schrift en wat weet hij uit de verschil
lende Schriftgedeelten de juiste teksten
te kiezen.
(Wordt vervolgd)
