Vlfetenschappelijke doorbraak
ie de strijd tegen caries
Het jeugdwerk Goeree-Overfhikkee
bouwt aan een Weeshuis in India
50
85
170
Vrije Produktea'tEigen kwaliteitsmericvan Jac.Hermans Prijs-slag.
«!$lsbrok!#'
de vrouw
n
Nieuwe tandpasta versterkt afweer in ons speeksel
,yOranjevereniging
Ooitgenspiaat''
Oproep lierhalings-
vaccinatie Polio
Uw huis verkopen?
TAMBOER
Schaakvereitiging
„De Zwarte Pion"
Wie komt er naar de
cursus Politieke
scholing voor
Een thuis voor Rajkumar"
10
Een bekend fabrikant vroor voor
ons eerste kwaliteit spinazie in.
Vrije diepvries Spinazie.
450 gram.
N'etemaaltüd
Onze Vrije Vis- en
vleesbrokken voor de
kat worden speciaal
voor ons gemaakt.
Uw kat herkent de
kwaliteit.
Blik van
420 gram.
Onze Vrije
Wasverzachter wordt
voor ons verpakt
door een bekende
fabrikant..
Flacon
1,5 liter.
Nieuw in ons Vrije Produkten-
assortiment: Vrije blokreep,
Melkchocolade met hele hazelnoten.
Ook een produkt van een
merkfabrikant.
Blok van 85 gram..
Gebruiken is geloven:
Vrije Zilvermerk Koffie van
Jac. Hermans Prijs-slag.
Geheel naar smaak.Pak
van 250
Bladz. 2
„E I L A N D E N - N I E U W S"
Vrijdag 16 februari 1979
Negen jaar wetenschappelijk onder
zoek heeft een opvallende doorbraak
opgeleverd in de strijd tegen caries, één
van de belangrijkste problemen voor de
volksgezondheid in de virelvaartslanden.
Dr. ir. H. Hoogendoorn van Akza Den
tal Research ontdekte in het speeksel
een natuurlijk afweersysteenj tegen de
bacteriën. Deze bacteriën zijn verant
woordelijk voor het ontstaan van caries.
Hij slaagde er niet alleen in de bacte-
rieremmende stof in ons speeksel te
identificeren, maar het lukte hem ook
om door middel van enzymen het af
weersysteem in het speeksel te acti
veren: het resultaat is een nieuwe tand
pasta, Zendium, die dezer dagen in ons
land is geïntroduceerd. Dr. Hoogen
doorn promoveerde halverwege zijn on
derzoek op een proefschrift over zijn
wetenschappelijk werk.
De situatie met betrekking tot caries
is in Nederland verre van rooskleurig.
Een onderzoek onder 965 schoolkinde
ren leert, dat slechts 3 kinderen geen
caries hebben. Bij 6-jarigen treft men
gemiddeld elf kleine gaatjes aan; bij
11-jarigen 12, bij 13-jarigen 15 en bij
21-jarigen 22 grote gaten in tanden en
kiezen. Op 45-jarige leeftijd heeft vijf
tig procent van de volwassenen een
kunstgebit, aldus het onderzoek (bron
Nederlandse Vereniging van Tandheel
kunde).
Drie factoren
Drie factoren spelen bij het ontstaan
van caries een rol: het gebit, onze voe
ding en bacteriën. Aan het gebit kan
weinig worden veranderd. Alleen door
middel van fluoride kunnen tanden en
kiezen beter tegen tandbederf worden
beschermd.
Onze voeding zou zijn te verbeteren,
maar de praktijk heeft aangetoond, dat
acties als „snoep verstandig" en andere
voorlichtingscampagnes, nog weinig ef
fect sorteren. Door de sterk van het
natuurlijke patroon afwijkende voeding
en eetgewoonten, blijkt het natuurlijke
afweersysteem niet meer opgewassen te
zijn tegen de bacteriën, die suiker om
zetten in melkzuur. Deze zuurvorming
is de voorwaarde voor het ontstaan van
caries.
Ds. Hoogendoorn ontdekte, dat in ons
speeksel van nature een bacterie-rem-
mende stof wordt gevormd. Deze rem-
stof zorgt ervoor, dat de bacterie geen
suiker kan opnemen en omzetten in
melkzuur. De nieuwe tandpasta Zen-
dium, die op basis van het wetenschap
pelijke onderzoek is ontwikkeld, bevat
naast fluoride tevens enzymen, die het
natuurlijk afweersysteem in de mond
versterken. Het activeert de vorming
van remstof in ons speeksel.
Effectief
Dat het systeem in Zendium effec
tief kan worden genoemd, heeft onder
meer een proef met ratten aangetoond:
van twee groepen van deze dieren, die
een voor het gebit „ongezqnde" voeding
kregen voorgeschoteld, werd de ene
groep behandeld met een traditionele
tandpasta en de andere groep met Zen
dium. Bij een lang niet optimale ge
bitsverzorging scoorde de Zendiumgroep
een cariësreductie van tachtig procent.
Een dergelijk „hard" getal zal moeilijk
te produceren zijn voor mensen, die
met Zendium poetsen. Het terugdrin
gen van tandbederf is van een aantal
factoren afhankelijk, zoals goed poet
sen, eetgewoonten en de individuele
kwaliteit van het gebit. Toch hebben
proeven duidelijk gemaakt, dat Zendium
werkzaam is tegen caries en dat niet
alleen: het blijkt dat een herstelde af
weer in het speeksel belangrijk is voor
de gehele mondhygiëne, dus niet alleen
minder zuurvormig en plaque, maar
ook minder tandvleesontstekingen en
ook bij aphten is Zendium werkzaam.
Proven in binnen- en buitenland heb
ben deze feiten aangetoond.
Ter gelegenheid van de introduktie
van Zendium is aan alle tandartsen in
Nederland een boek aangeboden, v>^aar-
in niet alleen het project van dr. Hoo
gendoorn wordt uiteengezet, maar dat
ook een samenvatting biedt van alle
wetenschappelijke kennis in de strijd te
gen caries. Van het boek, „Tandheel
kundige preventie en haar weten
schappelijke basis", heeft onze staats
secretaris van Volksgezondheid, me
vrouw mr. E. Veder-Smit, het eerste
exemplaar in ontvangst genomen.
Tijdens een bijeenkomst op het ministerie van Volksgezondheid en milieu-hygiëne donderdag 8 februari is staats
secretaris mevrouw mr. E. Veder-Smit het eerste exemplaar aangeboden van het boek „Tandheelkundige preventie
en haar wetenschappelijke basis". Op de foto: professor dr. K. G. König en de staatssecretaris.
Donderdag 8 februari j.l. is de jaar
lijkse algemene ledenvergadering van
de „Oranjevereniging Ooltgensplaat"
gehouden. De voorzitter heette iedereen
van harte welkom. In zijn opening zei
de voorzitter, dat hij deze keer de on
plezierige taak had van de heer P.
Kamp als bestuurslid van de oranjever
eniging afscheid te moeten nemen. De
heer P Kamp werd in 1959 bestuurslid
van de oranjevereniging. In 1964 tot
voorzitter gekozen. Hij volgde als voor
zitter resp, de heren J. C. Birkhof en
M. Heykoop op.
De huidige voorzitter, de heer H. Ha
zelaar, gaf na afloop van zijn toespraak,
namens het bestuur van de oranjever
eniging een boekenbon als aandenken.
De heer P. Kamp zei een plezierige
tijd te hebben gehad, maar het meest
dat hem bij gebleven was, was de ont
moeting die hij persoonlijk heeft ge
had met H.M. Koningin Juliana. Hij
vond het plezierig dat het tegenwoor
dige bestuur sterk verjongd was.
Vervolgens deed de heer C. W J.
Geerst, honofd openbare lagere school,
een woord van dank namens de scholen.
De notulen en financieel verslag wer
den voor kennisgeving aangenomen. Als
nieuw bestuurslid werd mevrouw De
Bruin gekozen en benoemd. Onder de
gepofte poters werd een voorlopig pro
gramma bekend gemaakt voor 30 april
1979. Door de leden werden een aantal
suggesties gedaan aan het bestuur, die
bekeken zullen worden. Nadat de voor
zitter had afgesloten was het nog ge
zellig om wat met elkaar na te babbe
len.
DIRKSLAND
De vaccinatie vindt plaats in twee
groepen. A. B. C. systeem t.w.:
Personen, wiens achternaam met A
t.m. K begint, worden op maandag
avond 26 februari 1979 van 17.00—18.00
uur verwacht.
Personen, wiens achternaam met L
t.m. Z begint worden op vrijdagavond
2 maart 1979 van 18.00—19 00 uur ver
wacht.
De inentingen vinden plaats in het
Groene Kruisgebouw, Oranjelaan 59.
Met deze oproep vervallen reeds ge
maakte afspraken.
Na deze data wordt de inentingscam
pagne afgesloten!
Uitslagen van 12-2-1979
J. Boeter A. Stolk 0—1
G. de Jager C. J. Smit 1—0
W. I. Peeman M. Verolme O1
j J. Sparreboom J. Smallegange 1O
Ml. v. d. Waal C. Bakelaar 1-0
i W Markwat E. Verbeek afgebr.
H. K. Smit J. Kruik afgebr.
W. Tieleman A. Roon V2—V2
J. Minnaar C. Groenendijk V2Vs
C. Littel P. Lesuis 0—1
J. Noordijk J. Troost 1—0
N. v. Bracht C v. d. Groef 1—0
J. Tronost J. Non 0—1
Deze cursus wordt georganiseerd door
de verschillende vrouwen-organisaties.
IEDER IS WELKOM.
Er zijn weer sprekers uitgenodigd
die zitting hebben in de 2e Kamer.
De onderwerpen zijn:
21 febr.: Zonrgen ronde gezondheid
CDA - PvdA.
28 febr.: Rechten van minderjarigen
WD - PPR.
14 maart: Recht op wonen. D 66 en
CDA
28 maart: Buis in eigen huis. GPV
en PvdA.
4 april: Verkiezingen Europees Parle
ment. PvdA - CDA.
De kosten bedragen 20,p. persoon.
De cursus wordt gegeven in de la
gere landbouwschool „Ir. J. B. Mijs",
Langeweg 107, Sornmelsdijk.
Aanvang half acht.
Opgave zo spoedig mogelijk bij:
Mevr. Goensen, 01873-1215.
Mevr. Wessels, 0187-1467.
Mevr. Koert, 01871-1210
of bij het bestuur van uw vereniging.
-.-----ij-------
THOLEN
De Eeweg. Nu Gedeputeerde Staten
van Zeeland het plan Eeweg van het
Waterschap hebben goedgekeurd en een
toezegging hebben gedaan van 80 Vo
subsidie kan de verbreding van de weg
worden aanbesteed.
De Eeweg, een verbindingsweg tus
sen het Stenen Kruis en de Molenvliet-
sedijk wordt dan 4.50 m. breed.
fV
De jongens en meisjes, de leiders en
leidsters, en de jongeren van de jeugd
verenigingen en jeugdklubs op Goeree
Overflakkee houden in het kader van
het landelijk diakonaal projekt voor In
dia in de kring van het Hervorm,d Ge
reformeerd Jeugdwerk een financiële
inzameling voor de bouw van een wees
huis bij Madras in India.
Dit weeshuis wordt in samenwerking
met de reformatorische hulpaktie Woord
en Daad gebouwd voor 80 weeskinde
ren.
Een thuis voor Raikumar heet de ak-
tie omdat het jongetje Rajkumar één
der eerste bewoners van dit weeshuis
zal zijn.
De bouwkosten van dit weeshuis zijn
40.000 gulden.
Hoever bouwt Goeree-Overflakkee?
In de komende weken worden er ver
schillende akties gehouden.
In de eerste plaats zijn de jongens en
de meisjes van de jeugdklubs bezig met
het verkopen van „stenen" met de bouw
stenenkaart. Op elke kaart zijn stenen
van 0,50, 1,00 en 2,50 te koop. Mo
menteel zijn er ruim 15 duizend stenen
in omloop.
In bijna alle gemeenten op Goeree
Overflakkee wordt er op zaterdag 17
maart een stroopwafelaktie gehouden,
waarbij huis aan huis eerste klas kwa
liteit stroopwafels worden aangeboden.
Het jeugdwerk in Ouddorp houdt een
zakjeskoUekte 2000 zakjes worden er
door de leden van de verenigingen weg
gebracht en weer opgehaald.
Tijdens diverse slotavonden van de
plaatselijk jeugdwerk worden gemaak
te materialen verkocht en andere inza
melingen gehouden voor de bouw van
het weeshuis in India.
In Ooltgensplaat worden in de ko
mende weken door de leden van de
klubs auto's en fietsen gewassen.
Op vrijdag en zaterdag 20 en 21
april wordt er in Oude Tonge een gro
te bazar en rommelmarkt gehouden.
Heeft u materiaal voor deze verkoop-
dag belt u dan onderstaand telefoon
nummer en het wordt opgehaald.
Enkele zondagsscholen hebben reeds
toegezegd hun steentje" te zullen bij
dragen aan de bouw van dit weeshuis.
Indirect verbonden aan deze aktie
wordt er door het eilandelijk komité
Waard en Daad een appèl en informa
tie-avond gehouden op woensdag 21 fe
bruari in de Herv. Kerk te Sornmels-
dijk.
Opbrengsten van inzamelingen, giften
e.d. kunnen gestort worden op de spe
ciale rekening bij de Rabobank te Mid-
delharnis, rek. nr. 3420.26.135 tn.v. de
aktie een thuis voor Rajkumer, (girore
kening van de bank is 346124).
Voor nadere inlichtingen en infor
matie kunt u terecht bij de jeugdwerk
leider; D. den Boon, Hyacinthenstraat 15
te Sommelsdijk tel. 01870 - 3114.
Beste meisjes en jongens, het ziet er
naar uit dat we de virinter zowat hebben
gehad. Behoudens enkele regenbuien en
wat ijzel is het de afgelopen week toch
meegevallen.
En nu is het weer schrijven voor ons
hoekje, want daar moet iedere week
v^at zijn. Een stroom van brieven zijn
in de bus gerold, een enkele foto zat er
bij, waar we t.z.t. een dankbaar gebruik
van hopen te maken Als we allemaal
meewerken kan het hoekje, ons hoek
je, nog leuker worden. Allemaal je best
maar doen, niet te gauw opgeven als je
iets niet direct vinden kan. Want er
zijn er nog wel bij die zich er wat ge
makkelijk van afmaken. Steeds pro
beren goed werk te leveren, en alle op
gaven maken. Op school gaat dat im
mers ook niet. Als je "wat bereiken, "wil
in de wereld, dan kan dat, maar je
moet -wel flink aanpakken. Aanpakkers
en volhouders willen ze overal nog
hebben.
Lui en lekker en veel meugen,
zijn drie dingen, die niet deugen.
Daarom, WERK! en luier niet;
Lui en lekker brengt verdriet.
Goed onthouden hoor!
We gaan nu weer aan de slag.
FEBRlUARIRAADSEL 3
1. 2000 als Romeins getalmerk
2. een zeer bekende vogel.
3 verspieder; klein vensterspiegeltje.
4. gisteren niet, maar ook morgen niet.
5. grote smidshamer (weet je vader
wel)
6. bekende provincie
7. briefomslag
8. ook een bekende provincie
9. nieuwsblad!
10. klein gewichtje
11. 500 als Romeins getal
1. vertikaal moet hetzelfde zijn als 6
horizontaal.
We geven nu nog vijf visitekaartjes.
Jullie mogen uitzoeken wat voor beroep
deze mensen uitoefenen. Het zijn vijf
bekende beroepen, die jullie allemaal
kunnen weten.
Voor de oplossingen worden vijfen
twintig punten extra toegekend Dat
is dus voor ieder kaartje vijf punten.
Zo ben je dus ook eerder aan een prijs
toe!
H. Crashard - Epe
W. Trikfort - Leek
N. Rensgier - Vaals
D. Krentenkar - Urk
W. Wegener - Acht
Er zijn deze week geen verjaardagen
te vermelden. Wel mochten we weer
drie nieuwe raadselmakkers aan ons
klubje toevoegen. We zijn daar heel erg
blij mee, vandaar dat we deze nieuw^e-
lingen maar voorrang hebben gegeven
bij het beantwoorden van hun brieven.
Ik hoop dat niemand mij dat kwalijk
neemt.
BRIEFWISSELING
Berend de Boer, Drachten. HallOi die
Berend. Van harte welkom in ons
Jeugdhoekje hoor. We hopen dat je een
trouwe makker mag worden Een vol
houder, want daar gaat het om hé. Be
ginnen is niet zo moeilijk, maarvol
houden. Het is heel best dat je moeder
je wil helpen, want je moet alles leren
Berend. Je woont anders maar ver weg,
zeg! Maar dat kan jij ook van Oom Ko
zeggen. Je meester moet anders ook
maar ver reizen Berend, helemaal uit
Urk. Allen de hartelijke groeten hoor!
Addy v. d. Velde, Yerseke. Oom Ko'
vindt het heel fijn dat je nu ook mee
gaat doen. Je zussen doen ook al een
hele tijd mee, en oom Ko hoopt dat je
even trouw wordt als je grote zussen.
Je vindt het erg jammer dat het gaat
dooien Addy? Maar het kan toch niet
blijven vriezen? Want dan zou er niets
kunnen groeien hé! Oom Ko heeft nu
eerst jou brief beantwoordt zeg, wat
zullen ze jaloers zijn. Volgende keer
schrijf je wat meer heb je beloofd, dus
zal oom KO' dat maar afwachten Addy!
Allen de groeten hoor!
Lucretia v. d. Welle, 's Gravendeel.
Weer een nieuwe kostganger, fijn hoor
dat je ook mee gaat doen Wij zijn alle
maal blij als er nieuwe deelnemers bij
komen. Wat heb je de oplossingen fijn
uitgewerkt zeg, al de tekstjes erbij, keu
rig hoor! Je gaat in Dordrecht op school
als ik het goed begrepen heb? Jullie
hebben dus een paard gehad, en nu heb
je alleen nog een „Groenling" en „Wie-
lewaal". Leuk bedacht die namen! Maar
jij hebt anders ook een mooie naam,
Lucretia? Arme ik, zeg maar gewoon
„Ko"! Tot volgende keer zullen we ho
pen hé.
Jaap Struijk, Herkingen. Dat is mooi
Jaap als het „best met je gaat". Ook je
hart, opgehaald op het ijs en met het
sneeuwballen. Jullie hebben de mees
ter bekogeld lees ik. Pas maar op an
ders moet je in de vakantie voor straf
nog naar school. Je hond zal het wel
naar z'n zin gehad hebben in de sneeuw
Jaap. Maar hoe gaat het nu op school,
doe je nog aan blokfluiten? Moet je nog
eens schrijven hoor! Allen de groeten
Jaap!
Peter van Rossum, Melissant. Het is
bij jullie dus ook winter geweest Peter;
het was wel de moeite, ook hoor. Ook
aan het sleeën geweest, daar was volop
de gelegenheid voor met al die ijijzel.
Ben je er toch nog door gegaan naar
school of had je ook „vorstverlet"? Met
zulk weer is het niet zo leuk als je ver
moet fietsen hé. Voor de pony's was
het ook niet zo leuk; die vonden het wel
fijn dat ze naar binnen mochten
Marina van Rossum, Melissant. Dat
valt wel mee Marina met het brieven
schrijven. Dat kan je wel hoor. Als je
het nog eens kon, dan schreef je de
krant vol denk ik. Hebje je tweede
zwemdiploma nog gehaald? Oom Ko zou
het niet halen hoor, zeker niet als je
zeven meter onder water moet blijven.
Heb je een goede verjaardag gehad
Marina, je was zo benieuwd of je veel
kadootjes zou krijgen. Als je nog „mars-
jes" over hebt, dan hou ik me aanbe
volen hoor!
Max van Rossum, Melissant. Ook al
in de sneeuw geravot Max; het was wel
een fijne winter voor jullie, alleen niet
om naar school te gaan. In de winter
valt het niet mee om zo'n eind te fiet
sen. Maar het zonnetje wordt al lekker
warm als de lucht helder is. Het is 's
avonds ook al lang licht hé. Ben je ook
al aan het zwemmen Max. Heb je al een
ziwemdiploma gehaald of ben je daar nu
voor bezig. Je hebt maar een mooie zak
lantaarn gehad zeg!
Tineke van Rossum, Zeist Dat was
een toestand met die ijzel Tineke. Oom
Ko is er toch maar door gegaan maar
het was wel oppassen op de glibberige
wegen. Voor jullie was het echter een
welkome afwisseling hé. Onverwacht
enkele vrije dagen om te schaatsen. Ze
waren hier zelfs op de weg aan het
schaatsen, maar het lijkt me toe dat
dat toch niet zo goed gaat als op het
echte ijs. Allen de hartelijke groeten
en het beste met de studie Tineke!
Cora van Rossum, Zeist. Wat is je
opa al oud hé; ben je ook nog op zijn
verjaardag' geweest? Ook al genoten
van sneeuw en ijs. Dat was wel gemak
kelijk; als je voor de deur kon schaatsen
Cora. Maar voor de bejaarde mensen
was het niet zo prettig; en wat denk
je van de melkboer, bakker en noem
maar op. Die moeten er altijd maar
door. Er waren dan ook heel wat ge
broken polsen en enkels. Hartelijk dank
voor je leuke fotootje Cora, t.z.t. zie je
het resultaat wel. Groetjes hoor!
Allemaal. We gaan er voor van de
week maar een punt achter zetten. Het
is nu „welletjes" zouden de oude men
sen zeggen. Oom Ko krijgt al maar meer
"brieven te beantwoorden. Toch wel leuk
dat ons hoekje groeit, vinden jullie dat
ook? Allemaal de hartelijke groeten van
jullie Oom Ko.
Jac. H^mans Piijs-sii^ pakt meiiairtilcelen in.
f
