EIIAriDEII - lilEUWS
LUCRAK^f
Bacteriën als hormoonfabriek
voor menselük insuline
Wel veel rook maar geen brand
Overmoedig door glaasje-op
Wij hébben
eennvagennvaaru
vast wél'n gat
inziet.
De Peugeot 104 vanal f 11.995,-.
ben precies wdfuM
Rumptstadb.v.-Stad^/h Haringvliet
wijnodigenugraaguit vooreen proefrit.
3e blad
Vrijdag 8 deoember 1978
No. 4749
KVENSTER
HET
it Tir
F.^/
Uien
Rijnsburger
i voor de PRIMEURTEELT
met zeer VASTE HUID
ROYAL SLUIS
Uw huis verkopen?
TAiVIBOEII
Bontmantels!
Bonthoeden
Het Bontpaleis
PREDIKBEURTEN
ZEELAND
SOMMELSDIJK:
iRUMPrSTAD;
f^«**i' ;.a*|i
BMW maakt rijden geweldig.
AUTOBEDRIJF A. J. VAN RU MPT
molendijk 85/postbus 4, stad aan 't haringvliet
tehOI 871-1553, dealervoorgoereeoverllakkee
Stichting Bejaardenwerk „Oostflakkee"
zoekt ter vervanging wegens ziekte g
EENPART/TIIVIEIVIEDEWERK(STER)ER
voor 20 uur per week.
s Taakomschrijving
1 siamen met groepen ouderen en vrijwilligers vormen van
i dienstverlening tot stand brengen in verschillende woon-
1 kernen van de gemeente Oostflakkee ten behoeve van oude-
1 ren.
1 ihet begeleiden van activiteiten die de zelfstandigheid van
i ouderen bevordert.
1 regelmatig contaoten onderhouden met -andere in de gemeen-
te werkzaam welzijns instelltngen.
1 bereidheid om in teamverband te werken.
Opleidinigs eisen
1 Diploma Soc. Akadamie M.B.O'. Sociale Dienstverlening/Middel
1 bare Sociale Arbeid.
1 Of studerend voor een der bovengenoemde diploma's.
1 RechtspositieregeUnig C.O.A.M.
I Salaris Conform rijksregeling.
g Inlichtingen Kantoor Stichting Bejaardenwerk „Oostflakkee"
1 's ochtends tussen 08.30 uur en 10.00 uur.
1 Sohrif tehjke sollicitaties bdinnen 10 diagen na verschijning van dit
g oproep aan het Bestuur t.a.v. de Secretaresse Mw. B. C. van der
1 Harst-Baarschers, Kade 4, 3258 AL Den Bommel.
blik op k«rk
•n saitMnlevHiiQ
Maje^eitsschennis
Arbeidsonrust
De zaak - Menten.
We leven in een vreemd land. In deze
opmerking, die „de man op straat" soms
zomaar kan maken, scliuilt toch vandaag
een heleboel waarheid. Ik schrijf deze
regels op 5 december, en erg verrassend
is het allemaal wèl, maar aangename
verrassingen zijn het zeker niet
Ik zal proberen me nader te verklaren.
Alereerst was er vorige week het schok
kende bericht dat verschillende leden
van ons Koninklijk Huis het slachtoffer
waren geworden van de „boulevard-
pers". Schunnige en banale verhalen
over Prinses Beatrix en Prins Claus
werden gepubliceerd, terwijl een ander
blad we noemen maar geen namen
voornemens zou zijn het zogenaamde
„oorlogsverleden" van Prins Bemhard
aan de kaak te stellen. Alsof we in Ne
derland nog niet genoeg hebben aan „de
zaak-Menten" en „de zaak-Aantjes"
blijkt er ook nog behoefte te zijn aan
„een zaak-Bemhard".
Het is goed dat de regeAg de officier
van justitie van een en ander in kennis
heeft gesteld om te onderzoeken of hier
een strafvervolging kan beginnen we
gens majesteitsschennis. Vrijheid van
meningsuiting mag een groot goed zijn,
maar hopelijk kan in ons land toch nog
niet straffeloos alles worden gezegd en
geschreven.
Voor de VARA-radio werd zaterdag
middag de opmerking gemaakt dat men
in ons land wel kan worden vervolgd
wegens majesteitsschennis, maar niet
wegens „ambtenarenschennis".
Dit laatste uiteraard naar aanleiding
van de regeringsplannen die neergelegd
zijn in „Bestek 81"
Dat laatste brengt me op een volgend
onderwerp: het sociaal-economisch be
leid van de regering en de arbeidsonrust
die daardoor dreigt te ontstaan.
We zijn het er in Nederland met ons
allen over eens dat het met de welvaart
wat minder moet en ook wat minder
kan. Met de grote werkloosheid van
vandaag kan ons welvaartspeil niet on
gehinderd blijven stijgen. Maar als het
er nu op aan komt, wie moet er dan
van die welvaart iets prijsgeven? Ik na
tuurlijk niet;, maar die ander!
Dat is simpelweg voorgesteld de
mentaliteit waardoor onze befaamde
vakbonden worden beheerst. Dat is ook
de mentaliteit die Den Uyl en de zijnen
drijft om tegen het kabinet te ageren.
Wat is dankbaarder werk dan er bij de
werknemers voortdurend maar in te ha
meren dat er op hun loon wordt be
knibbeld en dat zij in ieder geval aan
het kortste eindje trekken?
Want laten we nu wél wezen. Er is
nog steeds geen sprake van achteruit
gang in lonen en salarissen. Er is voor
de ambtenaren alleen de mogelijkheid
geopperd dat de stijging van hun loon
iets minder zal zijn dan mocht worden
verwacht. Eenvoudig gezegd: er gaat
niets af, er komt volgend jaar slechts
iets minder bij. Daarover is uiteraard
overleg gaande tussen minister Wiegel
en de ambtenaren bonden. Dat overleg
heeft in eerste instantie geen resultaat
gehad. Wat doen nu de ambtenaren
bonden? Een staking voorbereiden om
hun eisen kracht bij te zetten. Niet
wachten tot deze zaak op i>arlementaire
wijze in de tweede kamer aan de orde
is geweest. Nee, onmiddellijk komt het
machtsmiddel van de staking om de
hoek kijken. Terwijl ambtenaren nog
steeds niet het stakingsrecht hebben!
En terwijl met die staking mensen
worden gedupeerd die part noch deel
aan de zaak hebben. Dat noemen we
zonder meer chantage. Maar dat kan al
lemaal in Nederland
Tenslotte, Pieter Menten is op vrije
voeten gesteld. Juridisch zal er wel
geen speld tussen te krijgen zijn, want
in 1952 heeft de toenmalige minister van
justitie beslist dat Menten niet verder
zou worden vervolgd. En dan is het on
mogelijk in ieder geval in strijd met
de algemene beginselen van de recht
spraak om 25 jaar later nogeens een
vervolging in te zetten.
Maar dat deze uitspraak slecht zal
vaUen en ook al slecht gevallen is
is geen wonder. Een man met zo'n oor
logsverleden, die daar bovendien geen
si)oor van berouw over toont, en dan
toch op vrije voeten
Ik vrees dan ook dat de zaak hiermee
toch niet afgedaan is. Er zijn in de krin
gen van het voormalig verzet al stem
men opgegaan dat nu de zogenaamde
„Velser affaire", die destijds de doofpot
is ingegaan en waarbij Menten nauw
betrokken zou zijn geweest, weer op ta
fel moet komen.
We wachten maar af. Maar het zijn
bij elkaar nogal wat donkere wolken in
deze toch al donkere tijd van het jaar.
WAARNEMER
POSTBUS 22-ENKHUIZEN
li^W'
Een groep Amerikaanse onderzoekers
is er onlangs in geslaagd voor het eerst
van bacteriën menselqke insuline te la
ten maken^ Dit gebeurde met de nogal
sterk in discussie zgnde techniek van de
genetische manipulatie. De eerste in
dustriële toepassing van genetische ma
nipulatie is daarmee een stap dichterbij
gekomen^
Suikerziekte.
Insuline is een hormoon, dat patiën
ten die „suikerziekte hebben" dagelijlis
tot zich moeten nemen. Suikerziekte
wordt veroorzaakt door een tekort aan
het hormoon insuhne dat gemaakt
wordt in de alvleesklier, een klier gele
gen in de buikholte. Bij „suikerpatiën
ten" wordt niet of onvoldoende insuline
door het lichaam zelf gemaakt. Het ge
volg van dat tekort is een verhoogd sui
kergehalte in het bloed. Verschijnselen
van suikerziekte zijn: een overmatige
eetlust, sterke dorst, zich slap en moe
voelen. Andere veel voorkomende ver
schijnselen zijn een grotere kans op
griep en infecties (steenpuisten) en
slechte genezing van wonden. Op den
duur kan men ook blind worden. Door
middel van de toediening van bepaalde
medicijnen kan de insulineproduktie
van het eigen lichaam gestimuleerd
worden. Mensen die suikerziekte van
kindsbeen af hebben of die aan een
ernstige vorm van sxükerziekte lijden,
moeten zich dagelijks een onderhuidse
injectie met insuline toedienen.
Hoe suikerziekte precies ontstaat is
niet duidelijk. Het is een vaak erfelijke
ziekte die pas op latere leeftijd tot
uiting komt. Personen die gedurende
een groot deel van hun leven te dik zijn
geweest,'lopen een grotere kans om sui
kerpatiënt te worden dan mensen die
slank zijn gebleven. In Nederland zijn
ongeveer 500.000 patiënten.
De insuline wordt op dit moment ver
kregen uit de alvleesklieren van ge
slachte koeien en varkens. Deze insuline
wijkt iets Eif van de menselijke insuline.
Hoewel de levens van vele patiënten
ermee gered worden, krijgt één op de
twintig last van onplezierige bijeffekten
(allergie). Voor deze mensen is het voor
uitzicht dat over niet al te lange tijd
voldoende menselijke insuline voorhan
den zal zijn, zeer prettig.
DNA-recombinant.
De insuline-produktie door bacteriën
is het resultaat van de techniek waar
mee men veranderingen in de erfelijke
eigenschappen kan aanbrengen. De er
felijke eigenschappej^ van elk individu
zijn vastgelegd in de samenstelling van
het DNA, de stof die in elke cel voor
komt. In het begin van de jaren zeven
tig ontdekte men, dat het mogelijk was
DNA-strengen op bepaalde plaatsen
„door te knippen" en allerlei verschil
lende stukken DNA aan elkaar te plak
ken. Als nu bijvoorbeeld een stukje
DNA van een plant, dier, virus of mens
in het DNA van een bacterie wordt in
gepast, dan wordt dit recombinant-DNA
genoemd. Dat betekent dat die bacterie
één of meer vreemde eigenschappen
met zich meedraagt.
Wettelijke regeling.
Theoretisch is het mogeUjk dat per
ongeluk of zelfs door moedwillig ge
knutsel op deze manier ziekteverwek
kende bacteriën kunnen ontstaan. In
verschillende landen probeert men een
wetgeving te maken voor dit erfelijk
„knip-en-plak-werk". Het ziet er naar
uit dat de veiligheidseisen in zulke wet
ten een stuk minder streng zullen wor
den dan aanvankelijk in de bedoeling
lag. Dat gebeurt op grond van het her
nieuwde inzicht, dat het manipuleren
van het DNA van bacteriën moeilijker
is dan men aannam. Het succes met de
insulineproduktie gaat waarschijnlijk
ook bijdragen aan een soepele wetge
ving. Nu is immers aangetoond dat het
recombinant-DNA de mensheid groot
SINT ANNALAND
Inwoners tijdens hoorzitting tegen
verdwijnen van woningen
Tijdens de woensdagavond in het
dorpshuis te Sint-Annaland gehouden
hoorzitting over het ontwerp bestem
mingsplan komt Sint Annaland, waar
voor grote belangstelling bestond, be
pleitten tal van aanwezigen de „wegbe-
stemde woningen en schuren in de
Weststraat en Schermerspad te hand
haven. Volgens plan kom Sint Anna
land dienen in deze genoemde wijken de
daar staande schuren te worden ver
vangen, terwijl de daar bestaande zo-
géhaamde „open gaten" dienen te wor
den ingevuld met woningbouw. Men was
algemeen van mening, dat de schuren in
de Weststraat karakteristiek zijn voor
Sint-Annaland en mede nodig zijn voor
de aan de Voorstraat gevestigde win
kels. Het ontwerpbestemmingsplan zal
nu eerst in de commissie ruimtelijke or
dening van de Thoolse gemeenteraad be
handeld worden, waarna 'dan het plan
ter visie zal worden gelegd.
Kerst-kado's bij Nederlands
grootste bontmagazijn, ver
gelijkbaar 20»/o a SOO/o goed
koper! Het bespaart U veel
geld. Volle garantie.
Kredietservice mogelijk.
Hoogstraat 153, Rotterdam-
C, tel. 010 - 14.33.37. Reis
geld terug bij koop. Koop
avonden open tot 21 uur.
ZONDAG 10 DECEMBER '78
NIEUWERKERK Herv. Kerk 10 uur
ds. W. J. Kolkert Geref. Kerk (Nieu-
werkerk - O'land) 10 uur ds. P. J. Moet
4.30 uur dhr. Smouter te Rhoon
Geref. Gemeente 10 en 3 uur lezen
Ger. Gem. in Ned. 9.45 en 3 uur lezen.
OOSTERLAND Herv. Kerk 10 uur
ds. de Jonge uit Bruinisse, 6 uur ds.
W. J. Kolkert uit Nieuwerkerk Ger.
Kerk: Gezamelijke diensten met de
kerk van Nieuwerkerk, in het kerk
gebouw aldaar Ger. Gem. 10, 2.30
en 6.30 uur lezen Oud Ger. Gem.
9.30, 2.30 en 6.30 uur ds. J. Schinkels-
hoek uit Kampen.
In de laatste weken is de Sommels-
dijkse brandweer driemaal te hulp ge
roepen. Menens was het toen op het
Sommelsdijkse „Knorrenburg" een
schuur in de brand vloog, maar de .twee
andere keren was er weinig eer te be
halen. Vrijdagmiddag werd achter het
bedrijf van de Fa. Ras afval waar
onder trekkerbanden opgestookt
Het blussen van de afval-brand
Het verpleeghuis „de Samaritaan"
gaat achter de rook schuil.
waardoor een deel van Sommelsdijk zo
danig in de rook werd gezet dat de
brandweer werd gewaarschuwd in de
veronderstelling dat er ergens brand
was uitgebroken.
Maandag werd de blusploeg weer ge
alarmeerd voor een brandje maar ook
dat bleek met een sisser af te lopen; in
een woning in de Pazantenstraat was de
vlam in de pan geslagen.
VeUig Verkeer Nederland wijst
er tijdens zijn alcohol-voorlich
tingsactie „Wie rijdt er vana
vond?" nog eens op, wat de ge
volgen zijn van alcohol.
Men ziet minder van wat er
links en rechts in het verkeer
gebeurt.
Men reageert trager.
Men is minder goed in staat
afstanden en snelheden te
schatten.
Men kan minder goed beoor
delen wat wel en wat niet kan.
Men wordt overmoedig en is
geneigd meer risico's te nemen.
MAAT HOUDEN
Volgens de wet is de bestuur
der bij een bloed-alcoholgehalte
hoger dan een half promUle altijd
strafbaar.
In de regel wordt de half-pro-
millegrens niet bereikt als men
zich kan beperken tot één glas
per uur met een maximum van
vier glazen, en men bovendien
altijd minstens een half uur wacht
na het laatste glas voordat men
3an het verkeer gaat deelnemen.
Bedenk dat alcohol slecht kan
vallen bij gebruik van bepaalde
medicijnen, bij vermoeidheid en
spanning, bij een lege maag.
Er is weinig verschü in de hoe
veelheid alcohol per consumptie.
In een glas bier zit evenveel al
cohol als in een glaasje jenever
of 'n long-drink. De effecten zijn
vrijwel hetzelfde.
ADVIEZEN
Spreek van tevoren af wie er
zal gaan rijden.
Zorg als gastheer of gastvrouw
ook voor alcoholvrije dranken.
Noteer het telefoonnummer
van de plaatselijke taxi
centrale.
Medicijnen en alcohol gaan
vaak slecht samen. Vraag
hierover advies aan huisarts
of apotheker.
De ontnuchterende werking
van koffie is slechts schijn.
Er zijn geen middeltjes bekend
die het bloed-alcoholgehalte
kunnen verlagen of de uitslag
van de blaastest in het voor
deel van de bestuurder kun
nen beïnvloeden.
Elke 104 sedan heeft 4 zijportieren, grote achterdeur en de SL
heeft ook nog een schuifdak. Geweldige wogen in zijn klasse.
Zitruimte voor 5, rolveilighejdsgordeis, lichtmetalen motor, krachtige
voonwieloandrijver, kooiconstructie,veel aktieve veiligheid,veel comfort.
OudeSladlA -Tel01871-1202
Vert.N.deJong-lel 01871-14 91
I4.A.3
Of u nu op zoekbent naar automobielen een aantal eigen
een 2-deurs of een 4-deurs, naar scfiappen gemeen: prestatie-
90 paardel<ractnten of naar 197 vermogen, komfort en
paardfikrachten: BMW tieeft
precies wat u zoekt
Ondanks alle interessante
versctiillen, hiebben alle BMW
veiligheid. De beste
manier om u zelf
daarvan te overtuigen
IS een proefrit.
voordeel kan brengen. Dr. ir. P. van de
Putte, een Leidse onderzoeker op dit
gebied, zou het echter een kwalijke zaak
vinden, als alleen op deze gronden vrij
baan gegeven wordt aan het recombi
nant-DNA onderzoek. Hij vindt wel dat
de kans op ongelukken bij genetische
manipulatie zeer gering is. De Groningse
biochemicus Lucas Reijnders is juist
van mening dat volkomen onterecht de
conclusies zijn getrokken „dat de kans
op Ongelukken wel meevalt".
De industrie maakt zich klaar.
Terwijl de geleerden redetwisten over
de voors en tegens van het DNA-recom
binant onderzoek en de politici zich bui
gen over een soepele of strenge wetge
ving, ziet de industrie weer een hele
nieuwe winstgevende markt opengaan.
In Amerika maakt de firma GENEN-
TECH, die enige jaren geleden werd op
gericht om de resultaten van het DNA-
recombinant onderzoek op industriële
wijze toe te passen, zich op om insuline
te produceren met behulp van. bacteriën.
