Weten waar Abraham de mosterd haalt.... Het was gisteren 1 juni 1978 vijftig jaar geleden, dat het eerste nummer van „Eilanden-nieuws" verscheen. Het tweemaal per week verschijnende nieuwsblad, met als ondertitel: Christelijk weekblad op Gereformeerde grondslag voor de Zuid Hollandse en Zeeuwse eiland den", werd in 1928 bij de in 1924 opgerichte Drukkerij Gebrs, de Waal aan het Zandpad te Middel- harnis uitgegeven, waar nu de sa lons voor huid- en haarverzorging van de Fa. M. de Jager gevestigd zijn. De firmanten waren, met on dergetekende mee, M. de Waal (27 aprU 1968 op 65-jarige leeftijd overleden te Doorn) en L. de Waal, thans wonende Emmalaan 22 te MiddeUiarnis. De mannen van het eerste uur Mutaties Andere huisvesting g Goede verstandhouding Bij de mijlpaal van I vijftig jaar Vrijdag 2 juni 1978. „EILANDEN-NIEUWS" Bladz. 5 Terugblik na 50 jaar De oprichting van het blad geschied de op aandrang van meerdere notahele personen op het eiland, die de nood zaak van een objectief christelijk ge richt interkerkelijk Streekblad inzagen, omdat de toenmaals verschijnende Maas Scheldebode, onder hoofdredakteur- schap van K. C. van Spronsen, alias Ru- dolf van Reest, in zijn voorlichting de godsdienstige instelling van de Flak- keese bevolking op ergerlijke wijze he kelde en vaak belachelijk maakte. Wij herinneren ons nog de eerste be sprekingen hierover met een groep per sonen op ons kantoor aan het Zand pad, met als wordvoerder de heer J. W. van Houdt, hoofd van de Chr. School te Herkingen, om de totstandkoming van een nieuwsblad dat een andere koers zou varen, te bewerkstelligen. Het was midden in de crisisjaren en een zeer riskante onderneming, te meer, omdat „Eilanden-nieuws" zich naast de ge noemde „Maas Scheldebode" en het liberale blad „Onze EUanden", een be staan moest zien te verwerven. Er heer ste in die tijd grote werkloosheid; de lonen waren laag, sociale uitkeringen zoals thans waren er niet, zodat het toch al zeer geringe abonnementsgeld door de lezers bijna, niet kon worden betaald. Om de concurrentie het hoofd te kun nen bieden, moesten de advertenties tegen dtimp-prijzen worden geworven. Ware het niet, dat toen enige vrienden, die sterke voorstanders waren van een streekblad op grondslag van Gods Woord en de belijdenisschriften onzer vaderen, fineinciële steun hadden ver leend, zou de uitgifte zeker moeten zijn gestaakt. Met waardering gedenken wij aan die spontane hulp, waardoor het voortbestaan werd mogelijk gemaakt. Onder auspiciën van de heer J. H. Koppelaar te Zwijndrecht, werd in 1930 de Naamloze vennnootschap: N.V. Ei landen-nieuws opgericht, waarvan hij de eerste President Commissaris werd. Ondergetekende, die vanaf het eerste bestaan de leiding had van het blad, werd directeur van de N.V. In 1931 kwam de heer J. H. Koppelaar Sr. spe ciaal terwille ^an het voortbestaan van „Eilanden-nieuws" naar MiddeUiarnis en werd firmant van Drukkerij Gebrs. de Waal. Hij is de stuwkracht geweest, dat „Eilanden-nieuws" zich verder kon ontplooien. Zijn doelbewuste leiding is zowel voor de drukkerij als voor de krant van grote waarde geweest. De heer Koppelaar Sr. overleed op 68-ja rige leeftijd d.d. 26 sept. 1961; de lei ding van de drukkerij werd door zijn zoon, de heer J. H. Koppelaar Jr. over genomen. De laatste is thans eigenaar van Drukkerij Gebrs. de Waal. Met ere noemen wij hier de namen van de eerste aandeelhouders, de heren J. W. van Houdt te Herkingen, onze eerste hoofdredakteur; J. van Kempen te Herkingen, een van onze eerste com.- missarissen; H. van Rosstim te MeHs- sant, die tot kort voor zijn overlijden Pres. Comm. is geweest; zijn broer Ja cob van Rossum te Herkingen; M. van der Baan te Mehssant, die later naar Zeist vertrok; J. A. Struik, onder Som- melsdijk, gem. Melissant en de firman ten Drukkerij Gebrs. de Waal. Van de ze aandeelhouders mag alleen onderge tekende het 50-jarig bestaan van de krant beleven, behalve dan zijn broer L. de Waal, een van de mede-oprichters, die zich echter zowel van de Drukkerij als van „Eilanden-nieuws" terugtrok, doordat hij de aanverwante Boekhandel De Waal overnam en deee geheel zelf standig ging ledden. Bij het vertrek van de heer J. W. van Houdt naar Rijssen, kwam het hoof dredakteurschap aan ondergeteken de. Toch bleef dhr. Van Houdt nog ja ren een trouw artikelenschrijver voor ons blad. Om nog een paar vaste medewer kers uit de eerste tijd te noemen, den ken we met dankbaarheid aan de heer A. van Eok, hoofd van de Herv. School te Stellendam, die in 1931 Hervormd medewerker werd aan ons blad. Zijn zeer gedegen artikelen gaven een be paald cachet aan onze krant. Hij be handelde o.m. allerlei kerkelijke vraag stukken van interne aard, zoals de in voering van de nieuwe Kerkorde in de Herv. Kerk, waarover hij ook een boek heeft geschreven. Vooral stond hij op de bres voor het ChristeUjk onderwijs. Hij was de promotor van de school stichtingen van de Herv. School te Stellendam, de Groen van Prinsterer school en de Chr. U.L.O. te Middelhar- De heer Th. de Waal, een van de oprichters van ons blad, die van het be gin af aan tot 1965 de leiding heeft gehad en als enige van de toenmalige aandeelhouders van de N.V. Eilanden-nieuws, het vijftigjarig jubileum mag beleven. Hij is thans 76 jaar oud en nog altijd directeur van de B.V. Eilanden-nieuws. Al is hij niet meer in aktieve dienst, de interesse voor onze kraift, is bij hem onveranderd gebleven. Wij hopen dat hij nog vele jaren gespaard moge blijven, om van zijn adviezen en ervaring in het Nieuwsbladwezen, gebruik te mogen maken. nis, waarover toen veel strijd is ge- w^eest. Gezien de verhoudingen op Goe roe Overflakkee, waar de Hervormden de meerderheid van uitmaken, werd door zijn bijdragen ons blad mede in dienst gesteld tot verbreiding van de goed-gereformeerde beginselen op ker kelijk en onderwijsgebied. Na zijn pen sionering vertrok hij naar Den Haag (waar hij nog woont) en heeft wegens gevorderde leeftijd deze arbeid moeten staken. Al spoedig na het verschijnen wer den nieuwe rubrieken ingevoerd o.m. „Uit het Kijkvenster", waarmee de heer A. J. Kersten te Rotterdam werd be last, ledere week schreef hij een arti keltje over allerlei onderwerpen die zich voordeden op het kerkelijke, poli tieke en maatschappelijke erf. Deze rubriek is na zijn overlijden door anderen voortgezet. Nog steeds geeft dit wekelijks artikel dat door onze le zers zeer wordt gewaardeerd! in een bonte schakering van allerlei gebeur tenissen „een blik op Kerk en samenle ving", zoals nu de ondertitel van het Kijkvenster luidt: Een niet minder belangrijk medewer ker was de heer Marinus Nijsse, die bijna van het begin af het veelgelezen „Kinderhoekje" heeft verzorgd. Hij deed dit onder de schuilnaam „Oom Ko". Zoals bij onze lezers bekend, heeft hij tot verleden jaar met veel hef de voor de kinderen dit werk gedaan, maar moest dit door een ernstige ziekte aan een ander overdragen. Door zijn raad sels kregen de jongens en meisjes veel Bijbelkennis en in zijn vertelUngen wees hij hen steeds op het allemodig- ste, namelijk God te leren kennen zoals Hij gekend moet worden tot onze za ligheid. Wy bidden onze vriend Nijsse, die zich in zijn lijden geheel aan de Heere mag overgeven, voor ziel en U- chaam beide, Gods onmisbare zegen toe. Het streven van alle medewerkers is altijd geweest en dikwijls bij veel tegenkanting een goed geredigeerd Christelijk Streekblad te brengen, waar bij steeds voor ogen stond de leizers al het gebeuren in het licht van Gods Woord en Wet te laten zien. In de af gelopen vijftig jaar zijn velen van hen ons door de dood ontvallen; we geden ken hen met dankbaarheid. Anderen hebben nu hun plaatsen ingenomen, die in hun voorlichting eveneens op de bo dem van Schrift en Belijdenis staan. Het Woord Gods op alle terrein van het leven kan toch alleen het bindend ele ment in onze samenleving zijn. Dankbaar zijn we ook het kantoor- en drukkerij-personeel, die al die ja ren hun beste krachten aan ons blad „Eilanden-nieuws" hebben gegeven. Het is een uitstekend werkteam; er zijn er bij die reeds meer dan 25, ja zelfs meer dan 45 jaar aan het vervaardigen van ons blad hebben meegewerkt. De ad ministratie, de expeditie, de bezorgers van de krant, ze zijn allen even be langrijk. Het zijn onmisbare schakels, waarvan er in het raderwerk van de krant die altijd en altijd weer op tijd moet zijn niet één kan worden gemist. Hulde aan allen die zich er een halve eeuw lang met veel ambitie voor hebben ingezet! Begrijpelijk hebben in de halve eeuw die achter ons ligt allerlei mutaties en veranderingen plaats gehad. Es is een gaan en komen geweest van het per soneel, al kan over het algemeen wor den gezegd, dat er in al die jaren wei nig verloop onder hen is geweest. Persoonlijk hebben wij in 1966 onze dagelijkse actieve arbeid aan de krant wegens een hartinfarct m.oeten neer leggen, al zijn we tot op heden als di recteur van de B.V. „Eilanden-nieuws" aangebleven. De leiding van ons blad berust nu in handen van de heer A. J. Grinwis, die reeds in 1962 aan Eilanden- nieuws zijn journalistike loopbaan be gon. Hij heeft bijzondere feeling voor zijn werk en is bovendien een uitste kend persfotograaf. Tweemaal per week zorgt hij er voor, dat onze leres een fris geschreven en goed verzorgd nieuwsblad op tafel krijgen. Men moet over deze taak niet zo gering denken. Onze krant is een vriend en huisgenoot van duizenden lezers, een raadgever, een vraagbaak, en nioet vooral betrouwbaar zijn in de bericht geving. „Het stond in de krant hoort men vaak in gesprekken, met an dere woorden, dan is het waar. En het moet ook „waar" zijn. Geen sensatie, maar in alle opzichten objectief. Jour nalistieke arbeid is een zeer aantrek kelijke bezigheid, al eist het van dag tot dag de volle inzet van de persoon. Van een acht-urige werkdag is geen sprake, soms komt men diep in de nacht thuis van besprekingen of vergaderin gen. En dan maar jagen om da kopie voor de zetterij op tijd gereed te krij gen! Gebemrt er in de nacht een ern stig ongeluk, of is er een grote brand, dan rinkelt de telefoon en enkele mi nuten later start de gereedstaande auto naar de plaats van het onheil. Wij hebben al eens m.eer geschreven dat de pers in het algemeen óók de regionale pers de publieke opinie meestal een paar stappen voor is. Een oordeel over bepaalde zaken of om standigheden wordt al gegeven, éér het publiek er aan toe is om er over na te denken. De krant helpt in vele geval len de pubheke opinie vormen. Er zitten echter nog meer facetten aan vast. De leiding van de krant moet ook alle in zendingen die binnen komen op zijn mérites weten te beoordelen; ze dienen bij opname in overeenstemming te zijn met de strekking van het blad. In een Chr. Streekblad als het onze kan nu eenmaal niet alles worden opgenomen. Er moet wel eens wat worden afgewe zen, óók op adevertentiegebied. De re- daktie moet een eigen opinie hebben over diverse zaken, ook al weet zij, dat niet alle lezers het er mee eens zijn. Dat hoeft ook niet. De abonnees en dat zijn er van allerled richting en schake ring kennen het standpunt van de krant en we weten uit ervaring, dat dit over het algemeen wordt gewaar deerd. Die waardering blijkt ook uit de vele adverteerders, die de pubUciteitswaarde van ons blad hoog aanslaan. Adver tenties zijn de schakel tussen koper en verkoper, die in een regionaal blad als het onze grif worden gelezen. Adver tenties behoren ook tot het nieuws g het nieuws udt de zakenwereld over g alles wat er te koop is. Belangrijk is daarbij dat het aantal abonnees van jaar J tot jaar nog toeneemt en in het 50-ja- rig bestaan van „EUanden-nieuws" nog nooit zo hoog is geweest. Bovendien kan onze krant een écht familieblad worden g genoemd, gezien de talrijke famiUebe- m richten van geboorte, verloving, huwe- lijk, jubilea en overlijden, die in ieder g nummer voorkomen. Door uitbreiding van de drukkerij g Wera het gebouwencomplex aan het Zandpad te Mlddelhamis te klein. An- g dere machines werden aangeschaft en daarvoor was geen plaats. Ook de kan- g toorruimte Uet veel te wensen over. Het voormalige Hervormide Weeshuis met bijbehorende grond, Langeweg 13 te Sommelsdijk werd aangekocht en ge heel voor het gestelde doel verbouwd. Aan de voorzijde bevinden zich de kan toren van Drukkerij Gebrs. de Waal, waar tevens het redaktie- en admini stratie-kantoor van „Eilanden-nieuws" is ondergebracht. Het gebouw werd op 17 augustus 1955 in gebruik genomen. We gaan hier maar niet in op de vele veranderingen van drukprocedé's die zich in de loop van een halve eeuw voor het vervaardigen van een krant hebben voorgedaan. Op dit gebied zitten we in een evolutie-tijdperk. Om daarin bij te blijven brengt veel financiële zorgen. g Met alle medewerkers, corresponden- g ten en agenten is de verstandhouding g van zeer vriendschappelijke aard. We hopen dat dit in de toekomst zo mag blijven. De steun die wij van hen en g ook van de bezorgers steeds hebben s ontvangen is voor ons blad van zeer grote waarde. g Met de plaatselijke overheidsperso- g nen, met de politie en allerlei andere instellingen, is de verhouding uitste- g kend. Vaak worden wij als pers in ver- g schillende aangelegenheden over actu- g ele zaken óók al zijn-ze niet direct g voor publicatie bestemd tevoren in- g gelicht, om een goed georiënteerd oor- deel te kunnen geven. Dit getuigt dus g wel van vertrouwen. Nu we bij de mijlpaal gekomen zijn g van het vijftigjarig bestaan van ons g blad, mag het ons een wonder heten, g dat we bij alle moeite en zorg die er in die halve eeuw is doorgemaakt, dit ju- bileum mogen herdenken. Niet het minst voor schrijver dezes, die dit als een van de oprichters nog mag beleven. Vele nieuwsbladen in ons land zijn verdwe- g nen, vele andere zijn gefuseerd en als lokale editie gekoppeld aan een of an- der dagblad. Door Gods goedheid mogen g wij als enigst tweemaal per week ver- schijnend nieuwsblad in dit gewest, nog g zelfstandig bhjven voortbestaan. De g Heere heeft er Zijn zegen niet aan wil- g len onthouden. Als we terugdenken aan de bange tijd van de Tweede Wereld- g oorlog, aan de verwoestingen van de verschrikkelijke ramp van 1 febr. 1953 g die zoveel slachtoffers eiste, mochten g wij de economische gevolgen daarvan m te boven komen. Alle roem van onze g zijde en van eigen kunnen is daarbij m uitgesloten. In het bewustzijn dat alles s vol gebrek is geweest en met veel te- g kortkomingen, kunnen wij alleen maar g zeggen: „hulpe van God verkregen heb- bende, staan wij tot op deze dag". De g lof en de eer komt alleen Hem. toe, die g ons en alle medewerkers de bekwaam- g heid gaf en de lust heeft geschonken g om. dit werk te mogen doen. g Wat de toekomst brengen zal weten g wij niet. Wij leven in een ontkerstende g tijd, in een tijd van terreur en totale ontwrichting. Een tijd van algemeen verval, waarin Gods Woord en Zijn g dienst bijna geen waarde meer schijnt te hebben. Nog mogen wij de banier der Waarheid in ons blad opheffen, al g vragen we ons wel eens af, gezien de g donkerheid van de tijden, hoe lang g nog? In het nieuw ingetreden tijdperk g blijft het echter onder alle «tnstandig- heden noodzaak de identiteit van ons blad te bewaren en daarnaast de com- g mimicatie- en informatie-fixhktie in ons verspreidingsgebied te blijven ver- g vullen. g Daartoe geve de Heere alle medewer- g kenden dat zij met opgewektheid de hun opgelegde taak mogen blijven voort- s zetten, kon het zijn ter ere Gods en tot g heil van onze lezers. TH. DE WAAL. 1 Wanneer een jubilaris wordt toegesproken gebeurt dat nogal eens op rijm. Wij frutselden zelf een felicitatiewoordje in elkaar (het zou ontvan gen kunnen zijn van een wel erg enthousiaste lezer), louter bestaand uit gezegden waarvan ieder zich wel eens de herkomst zal hebben afgevraagd. We hebben dat zo goed mogelijk uitgevist en ziehier allereerst de wat plechtstatige gelukwens om vervolgens kennis van de „diepere betekenis" ervan te nemen. Beste jubUaris, S Als „feestvarken" weet U nu waar „Abraham de mosterd haalt", maar 1 U bent er de man (krant) niet naar nu voortaan maar „op uw lauweren g te rusten". Nee, u zult als vanouds „de hand aan de ploeg slaan" en u weer „het vuur uit de sloffen lopen". Achter de echt belangrijke zaken S aan en ook gebeurtenissen van „veel geschreeuw en weinig wol". Leg bij evt tegenslagen ,Jiet hoofd niet in de schoot". Wij „steken u graag een hart onder de riem" en hopen Uw wederwaardigheden als vanouds ge- g trouw te volgen. Een van de Intertypes waarop dageUjks de copy wordt gezet. Wat bet allemaal betekent: HIJ HEEFT ABRAHAM GEZIEN hij is boven de 50 jaar. Ontleend aan het bijbelverhaal naar Johannes VII 57. De Joden zeggen daarin tot Jezus „Gij hebt nog geen vijftig jaren en hebt gij Abraham gezien?" Naar aanleiding van dit bijbelwoord maken bepaalde bakkers koeken van manspersonen die Abraham zouden voorstellen en op een 50ste verjaardag worden gegeven. FEESTVARKEN doet denken aan de tijd dat dieren werden geofferd en wordt nu schertsend gezegd van personen die zich moeten laten welgevallen dat zij het middelpunt van een feestje zijn, ook al is dat tegen hun zin. HIJ WEET WAAR ABRAHAM DE MOSTERD HAALT hij is op de hoogte, hij weet het fijne van de zaak, hij heeft het (fabrieks)geheim ontdekt. In het algemeen uitgegroeid tot: hij is bij de pinken. Men heeft vroeger aangenomen, dat het woord mosterd een verbastering moest zijn van het oude woord mutsaard (in het middelnederlands mutsaert). Dit betekende takkenbos en ook wel een opgestapelde hoop hout, met name een brandstapel. Volgens latere vorsers is er geen en kel verband tussen de ons bekende Abraham en takkenbossen of brandstapels. Het moet een gewone jongen zijn geweest die toevaUig Abraham heette en die om een boodschap gestuurd werd, aldus Stoett en ook v. d. Laan in hun spreekwoordenboeken. Erg bevredigen doet die „verklaring" niet. OP ZIJN LAUWEREN RUSTEN uitrusten na vermoeiende of eervolle arbeid, zich tevreden stellen met het bereikte, zich niet druk meer ma ken omdat het wel genoeg is of omdat men het zat is. Dit gezegde komt uit het Ifrijgsleven, de veldheer, soldaat of officier die ontslag neemt uit de krijgsdienst omdat hij er genoeg van heeft nadat hij in een veld slag geridderd is. Wie na het omhangen van een lauwerkrans er voor taan zijn gemak van neemt. (Dit is dus geen erg positieve uiting voor een bedrijf dat juist verder wil strijden - RED.) DE HAND AAN DE PLOEG SLAAN beginnen met een karwei. Bijbel se uitdrukking, ontleend aan Lukas IX 62 waarin wij lezen „Niemand die zijn hand aan de ploeg slaat, en ziet naar hetgeen achter is, is be kwaam tot het koninkrijk Gods". Ook hier klinkt een negatief geluid door, dat men er goed aan doet eindeüjk eens de handen arbeid te ver schaffen en de ploeg aan het werk te zetten, resp. niet langer achterom te zien. ZICH HET VUUR UIT DE SLOFFEN LOPEN de uiterste moeite doen, en dan in de regel voor een ander, met name iets proberen te bereiken dat niet zo gemakkelijk te verwezenlijken is voor iemand die in nood zit. Het komt van 't denkbeeld dat je zo hard zou kunnen lopen, dat de vonken van de schoenen af spatten. Er wordt bij gedacht: dat doe je niet voor iedereen VEEL GESCHREEUW EN WEINIG WOL Dit is maar een gedeelte van de volledige „zei-spreuk". Veel geschreeuw en weinig wol, zei de dui vel die een varken schoor. Dit gezegde wordt gebruikt als iemand veel drukte maakt over een zaak die weinig betekent, moord en brand schreeuwt over een onbetekenend ongelukje, of luidkeels kermt van pijn over een heel klein wondje. Het gedeelte van de spreuk met de duivel als woordvoerder is vaak weggelaten omdat een bijgeloof wil, dat het noemen van die naam ongeluk zou brengen. HIJ HEEFT HET HOOFD IN DE SCHOOT GELEGD hy heeft zijn ver zet opgegeven, hij spartelt niet langer tegen. Afkomstig van een vorm van overgave: het hoofd in de schoot (op de knieën) van de vijand leg gen die dan kon doen wat hem beliefde, zelfs zo hij dat wenste dat hoofd (doen) afhakken. Het laat overeenkomsten zien met het bijbel verhaal over Simson en Delila: „Toen deed zij hem slapen op haar knieën en riep een man en liet hem de zeven haarlokken van zijn hoofd afscherenen zijn kracht week van hem" (zie Richteren XVI 19). Zeer negatief oordeel over een moedeloze. IEMAND EEN HART ONDER DE RIEM STEKEN iemand weer moed geven of inspreken. Bij de oude soldatenuitrusting behoorde een schuin over de borst lopende riem. Als een krijgsman geen hart had, moest hem eerst moed ingesproken worden, voor hij een opdracht dorst uit voeren of ten aanval wilde gaan. Er is vaak ten onrechte gedacht, dat men iemands hart tegen afzakken moest behoeden door een riem on der het hart te laten dragen en dan werd er gezegd „Een riem onder het hart steken", maar dat steken geeft al aan, dat het hart wordt be doeld en dat dit dan onder de riem ontbrak. Er is ook een vorser ge- wepst die de verklaring op heel ander terrein zocht en aan de riemen van een roeiboot of galei dacht. Die boten hadden eerst geen dollen en de riemen draaiden in een holte. Als die holte te ver uitsleet, moest men er een nieuw hart inzetten. Ook dan werd er een hart onder de riem gestoken.

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1978 | | pagina 13