De eerste huwelijksadvertentie in
ons blad van vijftig jaar geleden
Gelukwens van
een oud-Flakkeeër
Zeeuwse wandelingen
Toen het eerste nimimer van ons
blad op 1 juni 1928 verscheen, kwa
men er dh-ekt al enige famiüe-be-
richten in voor. De eerste huwe-
üjksadvertentie, die we hiernaast
hebben afgedrukt, is van de heer
en mevrouw J. Verhage-Smitshoek
te Middelharnis, die toen onder
trouwd waren en de voltrekking
van het huwelijk op 13 juli 1928
aankondigden.
Het echtpaar woont sinds 1972
in het Bejaardencentrum „Nebo" te
Zwijndrecht, waar ze het uitste
kend naar hun zin hebben. Wij heb
ben hen bezocht omdat hun 50-ja-
rige huwelijksherdenking D.V., bij
na gelijk valt met het jubileum van
onze krant en bovendien, om over
het afgelegde tijdperk herinnerin
gen op te halen. Lief en leed veel
leed zelfs is hen in die halve
eeuw niet bespaard gebleven, wat
uit het onderstaande verhaal wel
zal bUjken. Beiden hebben de leef
tijd der sterken al overschreden;
zij mogen zich echter samen nog in
een redeüjke gezondheid verheu
gen.
„En kreeg je toen direkt al een
kantoorbaantje?"
„Wat verdiende je toen per
week?"
vJndertrouujd:
Ds. C. V. d. Wal, em. pre
dikant te Hilversum. Op 22
april J.l. was het 50 jaar
geleden, dat ds. C. van der
Wal zijn intrede deed in de
Hervormde Gemeente te
Dirksland.
Het echtpaar hoopt nu 13 juli
a.s. hun 50-jarige echtvereniging
te herdenken. Toen wij bij het heen
gaan hen daar alvast mee feUci-
teerden zei hij: „Wij maken er geen
feest van, maar hopen het toch met
onze kinderen te herdenken. Het
zijn de goedertierenheden des Hee-
ren, dat we met alles wat we heb
ben wedervaren tot op deze da.g
mogen zijn, die we zijn. Daarvoor
komt Hem alleen de lof en de ere
toe. Want Zijn gunst en gena is het
alleen, die ons tot hiertoe gebracht
heeft."
^an Verhage.
J^etroneLia Q)mitsnoek
Óommelsaijk, 28 Juni 192.8.
otutvelijksinzegening D. i/ Vrijdag 13 Juli a.s. des n.m.
kalf uier uur in de ^erej. iverk te liLiddelharnis door den
yl/eleeriuaarden oteer ^Ds. uan l/eizen uan'^Doesburg.
Bladz. 2
„EILANDEN-NIEUWS"
Vrijdag 2 juni 1978.
De heer Verhage is ongetwijfeld bij
velen te Middelharnis en ook nog wel
bij tal van zakenlieden op Flakkee be
kend, omdat hij jarenlang boekhouder
is geweest bij de Groothandel K. Ver-
maas Zonen te Middelharnis. Hij is
geboren in 1901 te St. Philipsland en dus
76 jaar oud. Wij vroegen hem, wat de
aanleiding is geweest, dat hij deze be
trekking te Middelharnis verkreeg en
laten hem daar zelf over aan het woord.
„Ik ben de jongste uit een gezin van
17 kinderen en wij woonden te Anna
Jacobapolder onder St. Philipsland-
Mijn vader was landarbeider. Tot mijn
elfde jaar ging ik naar de lagere school
en toen ik er af kwam, moest ik direct
al met de schrepel mee naar het land
om wat te verdienen. Dat viel niet mee
om als kleine jongen vier uur 's mor
gens uit je bed te moeten en om 5 uur
's ochtends al bezig te zijn om peeën te
dunnen! Daar Ik erg leergierig was, ging
ik 's avonds naar de Avondschool, voor
wat algemene ontwikkeling en van de
cursus Landbouwschool heb ik nog een
diploma verkregen. Toen ik 16 jaar was
ging ik schriftelijke lessen volgen voor
boekhouder, bij het Instituut „Mercu-
rius". Het was werken en leren. Einde
lijk kwam het dan zover, dat ik naar
Roosendaal moest om examen te doen.
Dat leek me toen wel een buitenlandse
reis, want ik kwam bijna nooit van het
dorp St. Philipsland af! Het was maar
eenvoudig boekhouden, maar ik slaag
de er voor."
„Welnee, op Flipland was daar geen
kans toe. Er waren geen kantoren.
Dat duurde nog wel een paar jaar. Nu
was mijn zuster gehuwd met L. Wes-
dorp te Middelharnis, die machinist
was bij de Rotterdamse Tramweg Mij.
Hij woonde in de zgn. Tramhuizen. Op
zekere dag, het was in 1925, kreeg ik
bericht van mijn zwager Wesdorp, dat
ik naar Middelharnis moest komen, want
hij wist dat de Fa. K. Vermaas Zo
nen een boekhouder nodig had. Ik ging
er op de fiets heen; eerst het veer over
van A. J. Polder naar Zijpe, toen met
het miotorbootje van Verschoor naar
Battenoord en vandaar naar Middelhar
nis. De oude Klaas Vermaas leefde nog
en ik werd direkt aangenomen omidat
de toenmalige boekhoudster was weg
gegaan. Zijn zoons Jeroen en Heime
Vermaas, die dagelijks de winkels af
reisden omi orders op te nemen waren
er ook en zij stonden er op, dat ik di
rekt aan het werk ging. Ik had hun na
melijk verteld, dat ik bij mijn zuster
in de kost kon. Mijn zwager Wesdorp
heeft toen mijn kleren bij moeder opge
haald. Het was mij alles even vreemd
en onwemiig en ik voelde mij als een
kat in een vreemd pakhuis. Ik miste
mijn ouderlijk huis en eerlijk gezegd
kreeg ik een beetje heimwee. Ik dacht
het niet vol te houden en mijn baantje
maar op te zeggen. Maar daar wilden
ze niets over horen. Ik kreeg toen verlof
dat ik van zaterdagmiddag (zaterdags
moest ik ook de hele dag werken) tot
's maandagsmorgens naar huis mocht,
als ik dan maar weer vroeg genoeg
terug was."
„Ik begon in 1925 met 20 gulden en
het duurde heel lang eer ik er een paar
gulden bijkreeg. Ik leerde intussen mijn
vrouw kennen, een dochter van de fa
milie Smltshoek, die ook in de Tram-»
huizen woonde. Na drie jaar gingen we
in ondertrouw en zodoende hebben we
onze huwelijksaankondiging in het eer
ste nummer van „Eilahden-nieuws" ge
plaatst, dat toen ter kennismaking huis-
aan-huis werd bezorgd. Op 13 juli 1928
zijn we getrouwd en het huwelijk is
kerkelijk bevestigd in de Geref. Kerk
door de oude ds. G. van Velzen. We zijn
gaan wonen in de Visserstraat. Ik had
een paar honderd gulden opgespaard
je kon toen met 100 gulden veel meer
doen dan tegenwoordig en daarvan
hebben we met tweedehands meubeltjes
ons woninkje ingericht. Maar we waren
er erg tevreden mee.
Het was hard werken van 's morgens
vroeg tot half negen 's avonds. Soms
werd het wel 10 uur eer ik thuis was.
Ik moest namelijk na terugkomst van
Jeroen en Heime Vermaas bij hen thuis
het geld ophalen, dat ze die dag ont
vangen hadden. Dat beliep soms zes a
zeven duizend gulden en dan veel zil
vergeld. Omdat ik het dan niet meer
op de bank of op het postkantoor kon
brengen, nam ik de geldzak mee naar
huis en stopte die onder de matras van
ons bed. Ik moet wel zeggen, dat ik het
volle vertrouwen genoot.
De grossiers Vermaas hadden van bij
na alle gangbare artikelen de alleen
verkoop; en daardoor hadden ze veel
macht. Wanneer een winkeltje werd op
gezet en dat had je in die tijd veel,
propten ze dat boordevol. Betalen ging
dan iedere week zoveel als het kon. Het
was een arme tijd. De mensen zaten
aan de grossierderij Vermaas vast en
konden niet bij een ander kopen, ook
al waren die voordeliger. Dat is later
wel veranderd.
Wij brachten daarna het gesprek op
het gezin Verhage zelf; hun huwelijk
werd gezegend m;et acht kinderen. Eén
overleed na 8 maanden; met tranen in
de ogen vertelde hij het droevig onge
val van zijn zoon Jacob, die bij de
posterijen werkzaam was en op 4 mei
1974, toen hij met zijn tweede vrouw,
waarmee hij een jaar gehuwd was, rij
dende richting Hellegatsplein, door een
tegemoetkomende auto- werd aangere
den. Beiden kwamen bij dit ongleuk omi
het leven. Jacob was 43 en zijn vrouw
39 jaar oud. Dit droef gebeuren zal bij
velen van onze lezers wel bekend zijn
en heeft een nog steeds diep schrijnend
leed bij de ouders teweeg gebracht
Vier van zijn kinderen wonen op
Flakkee, één te Oud Beijerland en sinds
1966 bevindt zich één zoon in Austra
lië, die zijn ouders intussen een en
kele maal heeft bezocht.
Juni 1928 verscheen „Het Eüandennieuws" als nieuw streekblad. Ik was
toen zes weken predikant in Dirksland. Dat betekende toen: tot over de
oren gedompeld worden in veel arbeid. Er waren weinig Hervormde pre
dikanten. Dus veel consulentschappen. Ik vond er scherpe maatschappe
lijke tegenstellingen, die ook in het kerkelijk leven doorwerkten. Boven
dien de eerste maandag, van diezelfde juni 1928 kwam het legaat van
mej. Van Weel, met alle problemen omtrent de wijze en aanvang van
uitvoering.
Geen wonder dat ondergetekende aanvankelijk niet zoveel aandacht had
voor dit nieuwe christelijke streekblad naast de reeds bestaande Maas-
en Scheldebode.
Nu, na 50 jaar zijn veel dingen veranderd. Het zo even genoemde blad
verdween al spoedig. Maar ook vele andere landelijke en regionale bladen
konden het niet bolwerken, moesten fusies aangaan op opgeheven worden.
Maar Eüandennieuws mag zich op z'n vijftigste verjaardag nog in een
goede gezondheid verheugen. Dat is een hartelijke gelukwens waard!
En dank aan God!
Eüandennieuws komt nog geregeld bij u als gast aan tafel. Een krant
doet dat veel bescheidener als andere nieuwsmedia. Die zeggen zó
laat is het en u m/oet nü luisteren. De krant kan op de tijd wachten, die u
schikt. Een vertelt dan. Vaak ixitvoeriger en boeiender.
Wie is die verteller bij u aan huis? Wat wil hij? Sensatie? Kleurt hij
het gebeurde een beetje bij? Geeft hij alleen vóórgronds informatie
(kale feiten). Of wijst hij ook de achtergronden aan? Ziet hij de tijdelijke
dingen in het licht van de eeuwige?
Een wekelijkse meditatie is daartoe niet voldoende. Door het Woord
Gods (geweldig om daarvan iets te horen!) moeten die feiten, grote en
kleine, doorlicht worden tot op hun wortel. Dan blijkt, dat er niet zoveel
nieuiüs is onder de zon. Als we de industriële en technische licht- en scha
duwzijden wegdenken, blijken de oude afgoden van eerzucht, geldzucht,
genotzucht, heerszucht enz. alle eeuwen door op de achtergrond dezelfde.
Je wordt moe van dat oude (Pred. 1).
Alleen God maakt iets nieuws. Zijn liefde voor Zijn vijanden is onge
hoord nieuws in deze wereld. Hij maakt zelfs mensen nieuw door een
nieuw hart. Dat geeft een andere „kijk" op deze boeiende en beangsti
gende wereld. Hij vernieuwt de kracht van wie op Hem wacht,
In de wereld ook van deze tijd, in de wirwar van moeras padien, roept
Hij„dit is de weg, wandelt daarin, als gij zoudt afwijken ter rechter- of
ter linkerhand" (Jesaja 30 21). Wie daarmede de huizen binnengaat,
mag dat wel doen in afhankelijkheid van Hem, vragende om wijsheid,
deskundigheid, eerlijkheid en liefde door het geloof in Hem, aan Wiens
zegen alles is gelegen.
Die zegen vergezelle de arbeid van het Eüandennieuws nog vele jaren-
Om Christus wil.
C. van der Wal.
Vermeldenswaard is nog dat dhr. Jan
Verhage te Middelharnis van 19541956
diaken is geweest in de Geref. Gemeen
te te Middelharnis. Bij zijn komst te
Zwijndrecht in 1972, waar toen ds. E.
Venema predikant was, werd hij tot
ouderling gekozen, welk ambt hij tot
heden nog bekleedt. Deze tamelijk gro
te gemeente (860 leden en doopleden)
is sinds 1973 vakant. De heer Verhage
bezoekt ondanks zijn gevorderde leef
tijd de zieken in de gemeenten en ook
in het Bejaardencentrum „Nebo". Op
zijn beurt leest hij zondags in de kerk
zelfs nog de preek.
Th, d. W.
1928 Blijde dagen 1978
Een dichteres heeft eens gerijmd:
„Ja, daar zijn blijde dagen nog in
't leven,
Hoe weinig ook, daar zijn er nog
voorwaar.
En geeme zou ik alles, alles geven
Voor een van die
Een van die blijde dagen was 1 juni
1928. Toen werd er een kindje gebo
ren, dat voorzichtig in de wieg werd
gelegd. Het heette Eüandennieuws. „Als
't kindje binnenkomt juicht heel het
huisgezin", zong student Hildebrand
eens. Het krantengezin zal ook wel
gejuicht hebben bij deze blijde gebeur
tenis.
De baby groeide voorspoedig op, viert
nu de 50e verjaardag. AUe jaartaUen
die op O en 5 eindigen, noemen ze in
Zeeland een kroonjaar, dan wordt er
extra feest gevierd. Als het leven bij
veertig begint, zoals wel beweerd wordt,
is ze nu in de kracht van haar leven.
Reden om blij en dankbaar te zijn.
Veel collega's zijn al overleden. Neem
nu de Zeeuw, later Zeeuws Dagblad
genoemd, de enige christelijke krant in
Zeeland. Ik kon er altijd mijn artikelen
aan kwijt. Tot 1962, toen moest deze
krant het opgeven. Eüandennieuws
kreeg er toen heel wat Zeeuwse lezers
bij. Op 24 med 1963 stond er mijn eer
ste Zeeuwse wandeling in, het zijn er
nu zowat 720 geworden. Ook een soor-
tement jubüeumpje, van 15 jaar!
Andere dagbladen hebben moeten fu
seren, anders konden ze het niet bol
werken. Maar Eüandennieuws is nog
springlevend en gezond. Nog vele goede
en gezegende jaren toegewenst!" zegt
men dan op de verjaardag. „Ja, daar
zijn blijde dagen nog in 't leven!"
1928
Ik heb een heleboel oude kranten uit
1928 nagesnuffeld, of ik nog meer blij
de dingen kon ontdekken. Niet alles was
rozengeur en maneschijn. Toenemende
werkloosheid, op het arbeidsbureau in
Middelburg waren er al 400 ingeschre
ven. Ontevredenheid bij de boeren over
de lage prijzen van hun producten.
Komt ook andere jaren voor.
Burgeroorlog in China tussen twee
kerels met haast niet uit te spreken na
men, die ieder him aanhang hebben.
Met hongersnood als resultaat.
In Rusland viert men het lO-jarig
bestaan van de bolsjewiekenstaat, maar
veel boeren moeten er niets van het
communisme hebben.
In Duitsland heeft men gebrek aan
2V2 miljoen woningen.
Maar ik lees ook van „blijde din
gen" in dat jaar. Met de oesterkwekers
in Yerseke gaat het prima: ze hebben
3 miljoen oesters verzonden, waarvan
de helft naar Engeland. Het is mooi
Pinksterweer geweest, velen hebben
fietstochten gemaakt, enkelen een be
keuring gekregen, omdat ze geen fiets-
plaatje aan hun stuur hadden. Een bij-
W^m^'iiM-MMWi
qwqgWW-Vy^
Veer over de Eendracht bij Tholen (tot de brug van 1928).
zonder soort belasting. Als je arm was,
sloegen ze er een gaatje in, was je vrij
van betalen.
Ook het Franse meisje zal wel bUj
geweest zijn. Voor de tweede keer werd
in Amerika een wedstrijd gehouden,
wie het mooiste meisje van de wereld
was. Er waren er 300, die dat van zich
zelf dachten, 200 konden direct rechts
omkeert maken. Uit de overblijvende
werd „miss France" gekozen. Nu is ze
een ouwe opoe met rimpels op haar eens
zo lieve snoetje.
Je kon voor 300,een mooi huis
huren, niet per maand maar voor een
heel jaar. Had je een spaarpot, dan
kocht je er een voor 1570,met drie
are (300 vierkante meter) grond erbij.
Voor 145,kon je veertien dagen op
een boot varen naar de Noordkaap, dat
is nog een eind weg ook. Maar En
geland was toen niet goedkoop als va
kantieland, een pond deed 12.En
een dollar kostte een rijksdaalder.
Maar de dames konden voor 10 gul
den een japon passen en voor 40 gulden
hadden haar mannen een goed maatpak.
Wat 'n prijzen!
Maar de verdiensten waren navenant.
Een leerlingverpleegster moest een jaar
leven van 175,
Ik ga eerst nog een sigaret roken van
IV2 cent, een roomsoes van 5 cent op
snoepen en voor mijn brood een ons
lever voor 15 cent kopen. Dan ga ik
verder zoeken naar een bijzondere
Zeeuwse gebeurtenis uit 1928.
De brug van Tholen
„Eureka!" riep de Griekse natuurkim-
dige Archimedes, toen hij een mooie
uitvinding had gedaan terwijl hij in het
bad zat. „Ik heb het gevonden".
Tholen heeft een brug over de Een
dracht. Het heeft lang geduurd, reeds
in 1865 deed de burgemeester een ver
zoek aan de Regering, meermalen her
haald.
En nu was het zover. Er moesten en
kele huizen worden afgebroken en tol
betaald, maar dat had men er graag
voor over. Behalve enkele dwarsliggers,
die 440.000,te duur vonden.
De Eendracht is daar bij eb 75 m.
breed, voor 7V2 cent zette een pont de
mensen over. In een wachtlokaal kreeg
je er nog gratis drinkwater bij. Dat
was een gulle geste van de Bond tegen
Drankmisbruik, die de passagiers liever
water dan sterk spul zag innemen. Er
waren al heel wat ongelukken met de^
ze pont gebeurd. Op Kerstdag 1925
heel ernstig zelfs. De remmen van een
autobus werkten niet, de bus reed in
het water en er verdronken een paar
mensen.
Wat was men blij toen hij op 20 juni
1927 de brug kon worden aanbesteed.
Op 18 juli stak de burgemeester de eer
ste spade in de grond.
Op 10 oktober 1928 werd de brug
plechtig geopend door de kamerheer van
de Koningin jhr. W. Z. van Teylingen.
Hij knipte een ünt door en zette de
eerste voetstappen op de brug. Een hos
sende menigte volgde hem.
In Tholen kinderspelen, muziek, een
historische optocht en 's avonds een
lichtstoet en vuurwerk. Eten serenade
voor de burgemieester mr. A. J. van der
Hoeven, die geridderd was.
De minister van Waterstaat V. d.
Vegte was er ook bij. Maar u begrijpt,
zonder een redevoering vooraf ging dat
niet. Een lange, men hield toen van
lange preken. Ik wü u het slot ervan,
uitgesproken door de Zeeuwse commis
saris Quarles van Ufford niet onthou
den.
we periode van welvaart en bloei, van
geluk en voorspoed moge aanbreken
voor het eiland Tholen en voor allen,
voor wie de overbrugging van belang
kan zijn en ik meen ook zonder twijfel
in de geest van de overgrote meerder
heid der Zeeuwse bevolking te hande
len, wanneer ik tenslotte de bede uit-
spredc, dat Gods zegen op dit nieuwe
bouwwerk zal mogen rusten."
Een lange, degelijke zin, vroom en op
recht, waarin de bede in deze brug-
rede niet ontbreekt.
Dus deze brug viert ook het 50-jarig
jubüetmi? Ho ho, wacht even. Na 1928
is er veel gebeurd. In 1940 kwamen de
Duitsers hier, zonder kloppen of bellen,
onbeleefd en ongewenst. Tholen wilde
ze niet binnenlaten, onze soldaten blie
zen de brug op. Maar de indringers
kwamen toch.
De pont moest weer dienst doen, na
korte tijd was er weer een brug. Die
werd door de Duitsers vernield toen
ze wegvluchtten uit Zeeland.
Weer komt er een nieuwe brug, die
bestaan heeft tot. 1971. Ze kon het ver
keer niet meer verwerken. Bovendien
was daar het nieuwe Schelde-Rijnka-
naal gegraven. Het lijkt wat eentonig
te worden, maar in het laatstgenoemde
jaar krijgt Tholen opnieuw een brug,
groter dan de oude, die van de pijlers
wordt gelicht en naar Dordrecht wordt
gesleept: schrootwaarde 70.000,
Hora ruit, staat ar ergens op een hof
stede: de tijd snelt heen. Eüandennieuws
CS.: Goede vaart toegewenst met kalme
zee! En met de bede die hier boven
staat uit de brugrede.
„Ik eindig met de wens dat een nieia- Middelburg.
L. van Wallenburg.
