EIIAI1DEI1 - niEUWS
lubileumconcert van
„Rdvendo" een zeer
geslaagd evenement
ANNEKE JRNSZ
Het Wilhelmus
op poster
Goereese
Godsdienst Chaos
2e blad
Dinsdag 30 november 1976
No. 4544
OOLTGENSPLAAT
Uitvoerenden aan de top van de zangkunst
INGEZONDEN:
Goereeërs,
WONINGBOUW
IN OOSTFLAKKEE
NIEUWE FORD IVIOTOR
IVIET „DUBBEL VERIVIOGEN''
Geef in de winter
extra aandacht
aan uw banden
Spontane actie voor
Postman Kamerling
TBByOLOVEBHAAL
Ooltgensplaat's „Advendo", dat een
dezer dagen een halve eeuw bestaat
heeft de sprong gewaagd en met succes.
De vraag was gerezen of een concert
wel zou aanslaag bfl het publiek en
of het te verwezenlyken zou zijn. Het
heeft de verwachting zelfs overtroffen.
De grote zaal van het Verenigingsge
bouw „'t Centrum" was vrijdagavond
stampvol en de koren en solisten die als
gasten optraden hebben de top van de
zangkunst bereikt. Voorzitter G. W. J.
Poortvliet sprak dan ook in z. openings
woord van een dankbaar „Advendo", dat
verheugd was met zo'n zaal vol mensen.
„We hebben het bijna nog nooit zo vol
gezien", aldus spreker, die een bijzonder
welkom sprak tot de beide wethouders
van Oostflakkee, de heren Kroon en De
Wit en de gemeente-secretaris de heer
J. L. Vetter. De burgemeester was ver
hinderd aanwezig te zijn. Speciaal wer
den verwelkomd het Kinderkoor „De
Zonnestraaltjes" uit Geleen met de di
rigent, dhr. W. Fraats (ze werden al de
Geleense vrienden genoemd). Binnen 3
maanden zijn ze nu al twee keer te
Ooltgensplaat. In september nam dit
koor deel aan het Jubileum-concours op
het Fort „Prins Frederik" en behaalde
toen het hoogste aantal punten. Van
daar ook de uitnodiging om nog eens
naar de Plaat te komen. Ook de alt-so
liste, mej. Truus Elie uit Eindhoven
stond toen aan de top en zij gaf ook de
ze avond haar medewerking. „Mensen
van eigen bodem", werden mevr. P. van
Huizen-van Dam uit Stellendam en „Ad
vendo" zelf genoemd met de dirigent,
dhr. Cor C. van den Heuvel. Ook zij
mochten er zijn en stonden hun man
netje.
Reis vroeger en nu.
„Het is thans mogelijk om op één
avond uit Geleen (Limburg) naar Oolt
gensplaat te komen met drie bussen vol
zangertjes plus ouders en belangstellen
den. Vroeger was dat wel anders", aldus
de voorzitter. „Ze hebben mij verteld
dat „Advendo" na het deelnemen aan
een concours te Dinteloord een nacht
moest overblijven.
„De band met de familie Van den
Heuvel is zeer sterk", aldus de heer
Poortvliet. „We zijn daarom zeer ver
heugd om deze avond in ons midden te
hebben mevr. Van den Heuvel-Verweij
met haar kinderen, want uw man en va
der is mede oprichter en tevens dirigent
van ons koor geweest". Zoon Cor heeft
het werk van zijn overleden vader
voortgezet.
Hierna werd begonnen met het afwer
ken van het programma, waarbij het
kinderkoorde eerste beurt kreeg. Ze
werden begeleid met de piano door dhr.
P. Lebon. Dhr. Fraats gaf een toelichting
bij elk nummer en ter gedachtenis aan
zijn pas overleden vader zong men als
eerste werk een Limburg's lied „Lim
burg mie landj", waarvan de tekst door
dhr. Fraats zelf is gemaakt.
Voorts werden er werken uitgevoerd
van Mozart, Handel, Cumberland, de
Pauw en nog een w^erk van de dirigent,
een afscheidslied „Goodbye aufwieder-
sehn". Aan het slot van dit werk gingen
bijna 200 wuivende kinderhanden om
hoog als dank en groet. Een staande
ovatie was de beloning van het dank
bare pybliek. Het koor dat 100 leden
telt (waaronder kinderen uit landen als
Griekenland, Duitsland en Italië) trad
tweemaal op, yóór en na de pauze, De
dirigent weet er bijzonder tactisch en
leuk mee om te gaan.
De solisten.
De alt-soUste Truus Elie, begeleid
door dhr. Dijkstra, zong werken van
Giordigiani, Handel en „Die Uhr" van
G. Lowe. Mevrouw P. van Huizen-van
Dam vertolkte „Solvejg/s lied" van Ed-
vard Grieg en „Maria's Wiegenlied" van
Alt-soliste Truus Elie
Max Reger. Zij beiden mochten een
spontaan applaus incasseren. Met Truus
Elie zong „Advendo" een tweetal wer
ken van Handel en Spranger. Tot slot
trad „Advendo" aUeen naar voren met
„Selectie uit lm weissen Rössl" van
Ralph Benatzky en „Kunstenaarsleven"
van Joh. Straus. Dirigent was dhr. Cor
V. d. Heuvel met aan de piano mej.
Janny v. d. HeuveL Mevr. Van Huizen
werd begeleid door dhr. Van den Heu
vel. Een hartelijk applaus was ook hun
beloning.
Geschenk en we komen terug.
In de bedankjes door de voorzitter
uitgesproken kwam ook een grote ver
rassing openbaar. Van een inwoner uit
Ooltgensplaat, die onbekend wenste te
blijven werd het Kinderkoor uit Geleen
een viertal werken aangeboden, die zy
nog niet bezitten. Deze toezegging bracht
deinig in het jonge volkje en voor de
geweldige geste werd de dank door dhr.
Fraats met enkele spontane woorden
vertolkt. „Als wij deze werken hebben
ingestudeerd met nog enkele andere
waar we mee bezig zgn, o.a, „De Heilige
Stad" dan laten we daar weer een
grammofoonplaat van maken en dan
komen we terug naar Ooltgensplaat om
ze ook te zingen", aldus de dirigent, die
tevens bedankte voor de grote gastvrij
heid. Deze toezegging ontlokte vanzelf
een geweldig applaus.
Tot slot werden de dames Elie, Van
Huizen, Janny v. d. Heuvel en de heren
Fraats, Lebon, Dijkstra en C. C. v. d.
Heuvel met bloemen gehuldigd. Allen
werden door de voorzitter hartelijk be
dankt voor de medewerking op deze
avond, die een unicum mag worden ge
noemd. Veel oud-leden, tot zelfs uit
Frankrijk, waren aanwezig. Een ge
slaagd concert, zelfs een groots evene
ment. Voor het jubilerende „Advendo"
een bijzonder cachet aan dit 50-jarig be
staan.
Bij de Ned. Uitgevers Mij b.v. „NU-
MIJ" te Leiden is het Wilhelmus op
poster-formaat verschenen. Alle 15 cou
pletten staan fraai gecalligrafeerd op
stevig papier van het formaat 45 x 120
cm.
Goed verpakt in een kartonnen koker
kost de Wilhelmus Poster 12,50.
Bij bestelling van meer dan 10 exem
plaren wordt een korting gegeven.
Bestellingen kunnen worden gedaan
bij NUMIJ - Leiden, Aalmarkt 11, Tel.
(071) 13 36 29, Giro 346385. Ze zijn ook
in de boekhandel verkrijgbaar.
I
Geachte redactie.
Dezer dagen kreeg ik in handen het
Eilanden-nieuws d.d. 26 november 1976.
Hierin stond „Open brief van moet dit
misschien zijn aan?) het kleuterschool-
bestuur Goedereede.
Een Goereeër, waarvan zelfs naam en
adres bij de redactie bekend zijn vond
het blijkbaar nodig in zijn vulpen te
klauteren en vervolgens zijn opzienba
rende gedachten neer te schrijven.
Zo lees ik in de zevende zin van zijn
(haar) betoog: „Door wie is het gepro
beerd? Wie LIET het mislukken („Het"
is hier de oprichting van een Christelij
ke kleuterschool). De schrijver bedoelt
dus' niets meer of minder dan dat het
Christelijk onderwijs in de gemeente
Goedereede willens en wetens gesabo
teerd is. Zou de geachte heer „Een Goe
reeër" dat in een volgende editie van
„Het Eilanden-nieuws" even wiUen be
wijzen, de verantwoordelijke saboteur
bij de naam noemen, en dan mag hij van
mij ook nog zelf anoniem blijven als hij
zijn loze kreten maar met feiten en na
men bewijst.
Dezelfde mijnheer „Een Goereeër"
schrijft op een voor mij onaanvaardbaar
vrijblijvende manier. Hij (of zij natuur
lijk) noemt zich een buitenstaander en
(ver) oordeelt „zonder de corresponden
tie op de voet te volgen". Betekent dit
a. Hij heeft de brieven gewoon niet ge
lezen (wat mij zeer onwaarschijnlijk
lijkt).
b. Hij heeft er niets van begrepen (Wat
begrijpelijk is.
c. Hij zo seniel is dat hij de correspon
dentie wel op de voet gevolgd heeft
maar dat niet durft zeggen omdat hij
bewust onjuistheden stelt waarvoor
hij zich uiterst onbeholpen excuseert
met cliché-opmerkingen als „dat
onttrekt zich aan mijn waarneming".
Hoe jammer is het toch dat ieder ar
gument vóór het neutrale onderwijs zich
aan de waarneming van de Goereeër
onttrekt. Moet ik daaruit concluderen?
a. De man (vrouw) heeft helemaal niet
waargenomen.
b. Hij (Zij) is blijvend arbeidsongeschikt
wegens blindheid waardoor hij dus
danig gefrustreerd is geraakt dat hij
meent alles duidelijk te zien.
In dit verband is ook de kostelijke
blunder „Hier spreekt heel luid de zwij
gende meerderheid (regel 13) verklaar
baar spreken, zwijgen, zien en blindheid
kon hij niet goed en zeker niet voldoen
de van elkaar scheiden.
Ik probeer altijd respect en eerbied
voor ieders levensovertuiging te hebben.
In het geval van deze Goereeër valt mij
dat erg moeiUjk. Bijna aan het eind van
zijn open brief staan de woorden „Wie
niet voor Mij is, is tegen Mij. Voor een
dergelijk lichtvaardig gebruik van die
woorden kan ik alleen afschuw en wal
ging voelen omdat m.i. die „Goereeër
met dat Mij, met hoofdletter M, inder
daad zichzelf bedoelt en niet diegene
wiens leer hij zo goed schijnt te begrij
pen.
Tenslotte merk ik op dat lieden die^
wel van hun opvatting durven getuigen
maar niet hun naam in de krant willen
bij mij evenveel respect afdwingen als
een kwakende koude kikker die zegt dat
hij eigenhjk een nijlpaard is. In de bijbel
staat ook niet. Hier werd gekruisigd een
Nazarener, naam en adres bij Püatus
bekend.
Dit geldt zowel voor brieven van vóór-
als van tegenstanders van de op het
ogenblik aan de gang zijnde Goereese
Godsdienst-chaos.
Met dank voor plaatsing,
Leen Jongkoen
Goedereede, Westerloostraat 1.
II
Nog voor kort was Goedereede een
rustige en vredige gemeenschap. Men
verdroeg elkaar en respecteerde eikaars
levensopvatting.
Dit is nu echter een beetje anders ge
worden. Waardoor? Het antwoord hier
op is door veel wederzijds gepraat en
geschrijf in de gemeente geheel duidelijk
geworden. De kerkeraad en predikant
trachten koste wat het kost de huidige
„Bijzonder Neutrale Kleuterschool" te
veranderen in een „Christelijke Kleuter
school". De reden hiervan is geheel on
duidelijk, men kan deze slechts raden,
want op deze school wordt aan de kin
deren ook onderwijs over de leer van
Christus gegeven. Gaat het alleen om
de naam van „Christelijk" voor de
schoolnaam te plaatsen, slaat men de
plank geheel mis. Het is toch niet de
bedoeling van de ware Christen zich een
predicaat op te spelden van „Dat ben ik"
Neen, de ware Christen is er ootmoedig
over.
Het bereikte resultaat tot nu toe is dat
er/tweedracht in gemeente en gezinnen
is'gezaaid onder mensen die toch eigen
lijk een zelfde levensopvatting hebben.
Anderen die vroeger vrienden waren en
eikaars levensopvatting respecteerden
kijken elkaar nu met de nek aan of
groeten elkaar niet meer. Het is niet te
geloven dat dit ooit de wil van Christus
is geweest. Laat Goedereede geen klein
Noord Ierland worden. Het is te hopen
dat kerkeraad en predikant zich hier
over zullen bezinnen, zodat het onder
wijs dat „ook" Christelijk genoemd mag
worden, zoals dit tot voor kort was zich
voort kan zetten.
Voor mensen met een goede rede is dit
een goede reden, zodat zij weer normaal
samenleven.
Ook een Goereeër
Met dank voor plaatsing,
(Naam en adres bij redactie bekend)
NOOT VAN DE REDACTIE:
Niet meer zonder naam. Wanneer er
naar aanleiding van deze kwestie nog
meer ingezonden stukken worden ge
schreven zullen die niet anders dan met
de naam van de afzender worden gepu
bliceerd. Het lijkt ons minder gewenst
en onsympathiek zich achter een schuil
naam te verbergen en zullen daar dan
ook geen medewerking meer aan verle
nen, (redactie.).
INGEZONDEN:
Geachte redaktie,
In uw verslag aangaande de openbare
begrotingsvergadering van de raad te
Oostflakkee in uw blad d.d. 16 novem
ber 1976 hebben ondergetekenden gele
zen, dat de afgevaardigde dhr. Noorder
meer over de woningbouwverenigingen
gezegd heeft:
(begin citaat) „Met de activiteiten van
onze woningbouwverenigingen is het
niet al te best gesteld voor zover het
bouwen van woningen betreft. Gelukkig
dat door particulier initiatief hier en
daar gebouwd wordt en gaat worden"
(einde citaat).
De besturen van de 3 woningbouw
verenigingen in Oostflakkee voelen zicl^
gegriefd door deze beledigende c.q. in
sinuerende woorden van dit raadslid,
omdat:
1. de bouwverenigingen voor hun con-
tigentering, d.i. het totaal toegestane
aantal te bouwen woningen per jaar
afhandelijk is van de gemeente, die
op haar beurt weer afhankelijk is van
de centrale overheid, die maar 2%
toename per jaar toestaat;
2. de wbv te Ooltgensplaat wel wil
bouwen, maar niet kan bouwen we
gens geljrek aan bouwgrond, dus een
probleem van college/raad;
3. de w.b.v. Den Bommel in Achthuizen
18 woningen in aanbouw heeft;
4. er in Den Bommel geen bouwgrond
is, zie punt 2;
5. het raadslid BEHOORT te weten,
dat de raad krediet heeft toegestaan
voor het bouwrijp maken van een
gebied aan de Capelleweg te Oude
Tonge, waar de werkzaamheden goed
vorderen;
6. het raadslid BEHOORT te weten, dat
in de raadsvergadering van oktober
j.l. een krediet is aangevraagd en
verkregen voor het bouwrijp maken
van een gebied in plan Ebbe en Vloed
II in Oude Tonge en dat op goedkeu
ring van G.S. wordt gewacht;
7. er aan de Capelleweg tegen het eind
van dit jaar 29 woningwetwoningen
in aanbouw genomen zullen worden;
8. er in dit plan 6 premieVERKOOP-
woningen zullen worden meegeno
men;
9. er begin 1977 in plan Ebbe en Vloed
II 32 woningen in de z.g. beschutte
sfeer, zijnde premieVERKOOPwo-
ningen, in aanbouw genomen zullen
worden en er hoogstwaarschijnlijk
nog 4 duurdere premieVERKOOP-
woningen meegenomen zullen wor
den.
Ondergetekenden hechten er veel
waarde aan te verklaren, dat de bouw
verenigingen op het vlak van de volks
huisvesting in deze gemeente wel dege
lijk veel werk verzetten.
De door dhr. Noordermeer in zijn
funktie van fraktievoorzitter van de
V.V.D. gedane uitlatingen kunnen wij
dan ook amper serieus nemen. Een der
gelijke handelwijze kunnen wij bepaald
niet beschouwen als een constructieve
bijdrage tot het oplossen van de onder
havige problematiek in deze gemeente,
terwijl daar warempel wel reden toe is.
Met dank voor de plaatsing.
M. P. Arensman,
voorzitter wbv te Den Bommel
P. Luyendijk,
voorz. wbv te Ooltgensplaat,
J. van Renswoude,
voorz. wbv te Oude Tonge.
Ford's nieuwe zes-cilinder motor met
„dubbel vermogen" (zie foto) kan bin
nen twee jaar gebruikt worden in lichte
vrachtwagens. Zoals op de tekening
wordt aangegeven, werken automatisch
slechts drie van de zes cilinder als er
weinig vermogen vereist is. De zes cilin
ders beginnen tezamen weer te werken,
zodra de chauffeur dit wenst, zoals bij
voorbeeld om in te halen of om een hel
ling te beklimmen. De sensors meten de
verschillende faktoren, zoals tempera
tuur, versnelling, motor belasting en de
snelheid, die kan worden doorgegeven
aan een kleine computer. Deze kontro-
leert op zijn beurt de werking van de
motor door mechanisch aangedreven
kleppen-selectors op drie van de zes
cilinders van de motor.
Een door de computer gekontroleerde
solonoide, die zich sluit om de in- en
uitlaatbeweging van de kleppen te on
derbreken, is de sleutel van de mecha
nische werking van de nieuwe Ford mo
tor. Drie van de zes cilinders zijn uitge
rust met zulke solonoide of kleppen-se
lectors. Op de staande foto is de linkse
silinder met een selector uitgerust ter
wijl die op de rechter niet aanwezig is.
De nieuwe motor, die binnen twee
jaar kleine Ford vrachtwagens zal aan
drijven, en tot een brandstofbesparing
zal leiden, heeft een totale cilinderin
houd van 5 liter. Hij Ujkt helemaal op
een gewone Ford-motor behalve dan
voor wat het kleppendeksel betreft dat
3,8 cm hoger is voor de schakelaars, die
door de computer worden bediend.
Die eerste strenge nachtvorst of
sneeuwbui komt bijna altijd als een
verrassing, vooral voor de automobilist.
Dan is 't morgens de ruitenkrabber zoek
moet de spuitbus met anti-vries ergens
opgedoken worden en wordt er druk aan
vastgevroren portiersloten gemorreld.
Na een lange, hete zomer is het weer
even wennen aan temperaturen onder
nul.
Wennen ook aan de gladde straten en
wegen die op die eerste winterdag tot
zoveel blikschade kunnen leiden door
onvoldoende afstand houden, te bruusk
remmen en ook nog veel te vaak door
banden met onvoldoende profieldiepte,
zo merkt Goodyear op.
De verstandige automobilist zal in de
herfst zijn wagen extra laten controle
ren om hem zo goed mogelijk op de
winter voor te bereiden. Controle van
de banden hoort daar vanzelfsprekend
bij.
Ervan uitgaande, dat de banden goed
zijn gebalanceerd (geen trülend stuur)
en de voortrein is uitgelijnd (geen on
regelmatige loopvlakslijtage) blijft de
profieldiepte over. En daarmee wordt
helaas nogal eens gesmokkeld.
Het is niet juist om te denken dat de
banden goed zijn als het profiel nog
zichtbaar is. Die zichtbaarheid is er nog
bij een halve millimeter en dat is vooral
op een natte of gladde weg onverant
woordelijk en levensgevaarlijk.
Is op een nat wegdek 2 millimeter al
het absolute minimum om een redelijke
grip te behouden, op een glad of be
sneeuwd wegdek is minstens 4 millime
ter nodig om de wagen behoorlijk onder
controle te houden. Verder is het vooral
in de winter belangrijk de bandenspan
ning regelmatig te laten controleren
volgens de spanningsvoorschriften van
de fabrikant. Ongelijke bandenspanning
op één as bijvoorbeeld, kan tot gevolg
hebben dat bij remmen op een glad weg
dek de wagen zijdelings wegslipt.
De bandentechnici van Goodyear's
test- en ontwikkelingscentrum in
Luxemburg waarschuwen nog eens te
gen de gedachte dat door het verlagen
van de spanning de banden meer hou
vast op een gladde weg zouden hebben.
Integendeel. Het loopvlak gaat dan
enigszins hol staan waardoor het ge
wicht van de wagen hoofdzakelijk op de
buitenkant van het loopvlak komt te
rusten. Verder zullen hierdoor de loop-
vlakgroeven worden dichtgedrukt zo
dat de anti-slip eigenschappen van de
band voor een groot deel verloren gaan.
En natuurlijk is het verlagen van de
spanning bijzonder schadelijk voor het
karkas.
Voor extra veilig rijden in de winter
kan de automobilist zich winterbanden
aanschaffen die door de toepassing van
een speciale rubbersamenstelling de
prestaties van de verboden banden met
spikes evenaren. Deze winterbanden die
in sneeuw en ijs veel meer trek en rem-
kracht leveren dan gewone banden, ge
dragen zich ook op droge wegen zeer
goed. Ideaal is natuurlijk om winter
banden op een extra stel velgen te mon
teren waardoor het wisselen voor het
winterseizoen eenvoudiger w^ordt. Zo
kan men een aantal winters met deze
banden vooruit.
Overigens zullen de talrijke banden
specialisten in ons land de geïnteres
seerde automobilist alls óver dit onder-
werk kunnen vertellen. Vooral als men
met de auto naar de wintersport gaat,
kan het geen kwaad om via een deskun
dig advies goed „beslagen" ten ijs te
komen.
OUDE TONGE
In Oude Tonge wordt momenteel een
spontane aktie gevoerd om de oud-post-
kantoorhouder dhr. Kamerling t.g.v.
zijn afscheid hulde te brengen voor het
vele wat hij voor de Oude Tongse ge
meenschap gedaan heeft. Er worden
giften ingezameld om dhr. Kamerling
op maandag 20 dec. een receptie aan te
bieden. „Hij heeft altijd meer dan zijn
plicht gedaan en hij was steeds hulp
vaardig en niemand hoefde met een be
zwaard gemoed naar het postkantoor",
zo laat de huis-aan-huis verspreide
stencil weten. Het is de bedoeling dhr.
Kamerling op de te houden receptie een
geschenk aan te bieden.
OUDE TONGE
Betaling zitplaatsen Woensdag
avond van 7.30 tot 8.30 uur is in de con
sistorie derGer. Gem. gelegenheid tot
het betalen van de zitplaatsen.
Historisch verhaal uit de eersttt tijd
d«r hervorming
door
M. VAN DER STAAL
40
Vreesde zij, dat de veelvul
dige bezoeken van de laatste tijd, die hij
in de Coppaenstraat bracht, op hem in
vloed zouden doen gelden? Had zij be
grepen, dat de gedurige omgang met de
Hervormingsgezinden op hem inder
daad reeds invloed had uitgeoefend?
De kloof tussen de Meester en hem
was gedempt. Maar zie, nu was er een
scheiding gekomen tussen hem en zijn
moeder! Zo hij te eniger tijd het haar
meedelen zou, dat hij evenzo had leren
geloven als de Meseter, zou zij ook hem
verfoeien! In de woning, die zij tot dus
ver met moederzorgen had gevuld en
waarin hij zijn kinderliefde had kun
nen tonen, zou voortaan verdeeldheid
heersen!
Maerten trad in zeer gedrukte ge
moedsstemming de woning van de Mees
ter binnen.
„Komt ge ons zeggen, dat het schip er
is?" vroeg Anneke, die hem in de
gang tegemoet trad. „Maar .dat wis
ten we reeds, Maerten! Als gij langer
gewacht had, zouden wij u die bood
schap hebben doen toekomen".
„Wist gij dat?" vroeg hij verwon
derd. „Hoe is dat mogelijk?"
„Daar is onze boodschapper", wös
Anneke's glimlachend antwoord, terwijl
ze op een man wees, die voor het haard
vuur zat en die op Maertens binnen
komst zijn gesprek met de Meester
staakte en het hoofd naar de veerman
toewendde.
„Pastoor Meruia!" riep Maerten uit,
zichtbaar verwonderd.
„Gij hadt mij zeker hier niet ver
wacht, Maerten?" vroeg deze met een
zacht lachje, terwijl hij hem de hand
reikte.
„Neen, in 't geheel niet", was het
antwoord. „Maar, heer pastoor, is het
niet
„Onvoorzichtig, dat ik hier ben?"
voltooide Meruia, toen Maerten eens
klaps zweeg. „Als gij dat bedoelt,
veerman, wil ik u wel geruststellen met
te zeggen, dat ik gisterenavond laat hier
gekomen ben en eerst vanavond weer
heenga. Ik verlies de voorzichtigheid
gans niet uit het oog. En Meester Jansz
noch zijn vrouw, zijn moeder noch zijn
zuster zullen mij immers verraden?"
„'t Klinkt anders wel ietwat vreemd",
zei Meester Jansz. „dat de pastoor
van Heenvliet zich in de woning van
herdoopten bevindt
„Maar die woning is immers vanaf
heden zijn eigendom", viel Anneke in.
„En het is de natuurlijkste zaak van
de wereld, dat de nieuwe eigenaar zijn
bezitting in ogenschouw komt nemen,
als de oude eigenaars.hem nog allerlei
dingen kunnen mededelen, die voor hem
van belang zijn".
Maerten zag onder dit spreken van de
een op de ander. Hij had gedacht, dat
zijn komst ontroering zou brengen en nu
vond hij zijn vrienden niet aUeen ge
heel voorbereid, maar ook merkte hij
uit him schertsende woorden, dat ze op
geruimd en goedsmoeds waren.
„Kom, schik u bij het vuur, Maerten",
voegde Arend Jansz hem toe, zijn
verwondering ziende. „Ge zijt geen
vreemde meer en de laatste ogenblik
ken, die wij wellicht in Brielle door
brengen, behoort gij bij ons".
Nu was de Meester weer ernstig.
Maerten zag het, hoe even een weemoe
dige trek over zijn gelaat gleed. En ook
hem overweldigde weer de aandoening.
Aan de harde woorden zijner moeder
dacht hij nu niet meer en de smartelijke
overpeinzingen, die onderweg in zijn
ziel waren opgekomen, benauwden hem
niet. Hij zag slechts de vriend, die op
het punt stond, van hem te gaan; neen,
méér dan een vriend; zijn broeder, zijn
leidsman tot de levende fonteinen des
heilsEn stil zat hij neer, onbe
kwaam om het zijn Meester met maar
één enkel woord te zeggen, hoe onver-
breekbaar de banden waren, die het
ééne geloof méér nog dan de innigste
en hechtste vriendschap dit had ver
mocht tussen hen had gelegd.
Allengs herkreeg Maerten zijn zelf
beheersing en was hij in staat, het ge
sprek, dat de Meester en pastoor Meru
ia weder hadden opgevat, te volgen. En
wederom ook viel het hem op, hoe dicht
de Roomse pastoor wel bij de Hervor-
mings-gezinden stond. Ja, zelfs was het
de veerman bij wijlen onmogelijk, ver
schilpunten te ontdekken in wat de
Meester zeide en wat de pastoor als zijn
mening deed kennen.
Zonder de minste zweem van terug
houding gispte Meruia scherp het
machtsmisbruik, dat de priesters van
hun ambt maakten. En het was duide
lijk aan hem te zien, dat hij de daden
van verzet tegen die onrechtmatig uit
geoefende macht heel niet afkeurde.
Luther, die de Pauselijke banbul ver
brand had, noemde hij een held; marte
laren, die tijdens de folteringen in de
pijnkamer en te midden der vlammen
de priester-heerschappij weigerden te
erkennen en van hun Heiland getuigden,
bewonderde hij.
Langzamerhand was de inhoud der
gesprekken een geheel andere gewor
den. Van de leer, zoals Gods Woord die
gaf, kwam het op de leerstellingen der
Kerk en op degenen, die getrouw dit
onderwijs volgden of wel zich daartegen
verzetten.
Dat pastoor Meruia een goed kenner
was der kerkelijke en staatkundige toe
standen in de Nederlanden zowel als el
ders, bleek uit zijn mededelingen be
treffende Engeland.
In korte trekken schetste hij de ge
schiedenis van dat land, hetwelk nog
voor korte tijd door het Opperhoofd der
Kerk de schoonste parel in zijn kroon
werd genoemd en dat nu, doordat zijn
Koning, Hendrik VIII, van een vriend
in een vijand van het Pausdom was ver
keerd, bezig was zich aan de opperheer
schappij van Rome te onttrekken.
Beschermer des Geloofs! Die eretitel
en veel dank daarnevens had Koning
Hendrik voor enkele jaren van de Paus
ontvangen, omdat hij tegen het geschrift
van Doctor Maarten Luther over de Ba
bylonische Gevangenis een boek het
licht had doen zien, waarin hij de leer
van de zeven secramenten handhaafde
en verdedigde. En gelijk de Koning door
de Paus geëerd en door de machtigste
Vorst ter wereld, Karel V, zijn dier
baarste vriend werd genoemd, zo werd
ook zijn dienaar en gunsteling, de kar
dinaal en Minister Wolsey, niet enkel
door de koningen van Frankrijk en
Spanje gevleid en geprezen, maar zelfs
schonk men hem belangrijke giften
Karel V verleende hem een jaargeld van
tienduizend pond en deed men hem
de hoop opvatten, dat de driedubbele
kroon nog eens op zijn hoofd zoi» worden
geplaatst.
Zo was de toestand tot voor kort: En
geland stond geheel onder de invloed
der Kerk. Maar na 14 november 1532
was er verandering gekomen.
Koning Hendrik had voor Anna Bo-
leyn, een schone hofdame zijner gema
lin Katharina, die een dochter van Fer
dinand de Katholieke en dus een zuster
van Keizer Karels moeder was, een vu
rige liefde opgevat. Deze Katharina was
de weduwe van Hendriks oudere broe
der. Uit staatkundige oogmerken had
hij zich met haar moeten verloven en
terstond na zijn troonsbestijging op ze-
ventien-jarige leeftijd huwde hij haar.
Uit deze echt werd prinses Maria gebo
ren, maar zijn vurige wens, om een
mannelijke erfgenaam te hebben, werd
niet bevredigd. Al meer werd de Koning
van zijn gemalin afkerig. Hij sprak luide
over haar lichaamsgebreken en hogere
leeftijd. En steeds gewilliger leende hij
het oor aan de mening, dat de echt met
zijn schoonzuster volgens het kerkelijk
recht een verboden daad was geweest.
Toen leerde hij Anna Boleyn kennen
en spoedig stond het vast bij hem, dat hij
zich van Katharina zou laten scheiden.
(Wordt vervolgd)