EiiAnDEn - niEuws
Raad Middelharnis in de
knoop over duivenhok
en landbouwsciiuur
Best. plan ,Sommeisdijk-Wiideman'
door gemeenteraad vastgesteld
ANNEKE JOHSZ
Volleybal
P. Grinwis: „De regering zelf leert
ons de wet te negeren"
2e blad
Dinsdag 12 oktober 1976
No. 4530
Diploma reddend
zwemmen te
Middelharnis
IVliclielle Ledere geeft
orgelconcert in
Ridderkerk
RestrictieGeen nieuwe aansluiting op Oudelandsedijk
Vogelstand Deltagebied verbeterd na
afsluiten Grevelingen
Bemesten in het
najaar
Ruim een uur heeft de raad van Mid
delharnis zich donderdagavond bezig
gehouden met de behandeling van de
ingekomen stukken, normaliter een ha
merstuk maar nu goed voor een ge
spannen onder onsje tussen college en
raad. Het waren twee beroepschriften
die ditmaal alle aandacht kregen. De
heren J. D. Melaart te Stad en J. P.
Timmer te Nieuwe Tonge waren by de
raad in beroep gegaan tegen de weige
ring van een bouwvergunning door het
college; de een kreeg nul op het re
quest op zijn bouwaanvrage voor een
duivenhok, de ander omdat hq een
landbouwschuur wilde bouwen.
Dat pikte de raad zomaar niet van het
college en er werd een stevige boom
over opgezet. Dhr. P. Grinwis (S.G.P.)
speelde daarin een pikante rol toen hij
verklaarde dat de raad ook wel eens
Iets tegen de wettelijke voorschriften
mag doen; „het is de Regering zelf die
ons het negeren van de Wet leert!" moe
digde dhr. Grinwis aan. „Als de rege
ring toelaat dat via de abortus duizen
den kinderen worden vermoord, als ze
toelaat dat geheel onwettig het drink
water gefluorideerd wordt, als al die
misdrijven getolereerd worden dan kun
nen wij dat kleine beetje er wel bij ne
men en MeUaard een duivenhok laten
bouwen!!' vond dhr. Grinwis, duidelijk
te kennen gevend lak te hebben aan de
vraag of zo'n hok nu wel of niet een
tikkeltje te groot is
Dhr. T. Arensman leek wel wat met
dhr. Grinwis mee te voelen en hij vroeg
de voorzitter dan ook naar een moge
lijkheid dhr. MeUaard toch te kunnen
helpen. „Hij is nog zo coulant geweest
het ons te vragen, veel anderen zouden
dat niet gedaan hebben en het toch
hebben gebouwd...", pleitte hij.
Er bleek ook dhr. Huijsen veel aan
gelegen dhr. Mellaard terwille te kun
nen zijn. „We zien graag onze burgers
een goede vrije-tijds-besteding hebben
en we willen ze daar graag behulpzaam
in zijn", argumenteerde dhr. Huijsen.
Ook dhr. F. Tiggehnan bleek van die
opvatting: Mellaard overschrijdt
inderdaad de geldende norm, maar in
deze raad wordt altijd gepleit voor soe
pelheid, is dat nu de soepelheid die wij
bedoeld hebben?" vroeg hij de voorz.
burg. van Es af.
Dhr. van Es hield in zijn beantwoor
ding overigens voet bij stuk. Zijns in
ziens kon de raad de gevraagde verbou
wing niet toestaan, waarbij hij de raad
attendeerde op de mogelijkheid die de
Wet elke burger geeft bij de rechter te
gen een overheidsbeslissing in beroep te
gaan. De voorz. liet doorschemeren dat
een geval als dit zich daarvoor zou le
nen wanneer de normen van de model
bouwverordening worden genegeerd.
Hij wees de raad er bovendien op dat
dhr. Mellaard bij weigering niet
zijn hobby ontnomen wordt, hij heeft
meerdere hokken om die uit te oefenen.
Toen de voorz. toezegde met dhr. Mel
laard een gesprek te hebben liet de raad
het niet op stemming aankomen, in de
goede hoop dat het gesprek tot een goed
resultaat zal leiden.
Moeilijker had de raad het met het
beroepschrift van dhr. Tinmier te Nieu-
we-Tonge.
De een trok nadrukkelijk partij voor
dhr. Timmer, daarmee het agrarisch
belang stellend boven de bezwaren die
omwonenden via een advocaat kenbaar
hadden gemaakt, maar anderen meen
den dat de omwonenden de overlast van
draaiende ventilatoren niet mag wor
den aangedaan.
Zo vond dhr. v. d. Ketterij een deel
van de bezwaren weinig steekhoudend,
terwijl dhr. Huijsen zich de bezwaren
best voor kon stellen. Niettemin zou ook
hij graag dhr. Timmer terwille zijn,
evenals dhr. Jacobs (V.V.D.) daar blijk
van gaf.
Niet serieus.
Dhr. P. Krijgsman pleitte ervoor een
modus te vinden om dhr. Timmer ter
wille te zijn. Dhr. Krijgsman verldaarde
een deel van de ingediende bezwaren
met de beste wil ter wereld niet te kun
nen onderschrijven. „Als deze bezwaren
serieus genomen worden dan kan 2/3
van de bedrijven wel vertrekken", ver
geleek hij. Spr. vond dat zij die naar
Flakkee kwamen voor de rust maar
moeten incalculeren dat er zomers stof
is, 's winters soms modder en dat er
ventilatoren geluid kunnen maken wat
via een Hinderwetvergunning beperkt
kan worden. Hij meende dat bij sommi
gen die het bezwaarschrift hebben on
dertekend zelfs van „enige" overlast niet
eens sprake kan zijn.
Dat de bezwaren in 't algemeen erg
gezocht zijn was ook de indruk van dhr.
P. Grinwis al moest dhr. Grinwis an
derzijds de conclusie trekken dat dhr.
Timmer pas geholpen kan worden als
hij zijn oude plan intrekt en een nieuwe
aanvrage voor een nieuw ontwerp in
dient. „Wanneer wij de vergunning wel
zouden verlenen zouden G.S. daar toch
niet mee accoord gaan", voorzag dhr.
Grinwis.
Na het weerwoord van de voorz. waar
in deze o.m. als bezwaar aanvoerde dat
de plaats waar dhr. Timmer wil bouwen
geen agrarische bestemming heeft, be
sloot de raad, in de wetenschap dat het
geven van toestemming niet zou baten,
het beroepschrift ongegrond te verkla
ren.
Waterverbruik.
Het grote uur dat met de behande
ling van de ingekomen stukken heen
ging werd voorts nog gevuld met een
kreet van dhr. Huijsen waarin hij zijn
verbazing over het op Flakkee gestegen
waterverbruik in de droge periode te
kennen gaf.
Hoewel de voorz. ook meedeelde dat
dat voornamelijk aan de komst van de
duizenden recreanten toe te schrijven is,
hield dhr. Huijsen het erop dat het van
de Flakkeeër een a-sociaal trekje is ge
weest. „De auto's hadden best wat min
der gewassen en de tuintjes hadden best
wat minder gesproeid mogen worden",
hield dhr. Huijsen vol.
Op zaterdag 2 oktober zwommen de
volgende kandidaten voor het diploma
reddend zwemmen. Alle 38 kandidaten
slaagden en kregen van de examen com
missie een pluim voor de wijze waarop
ze het programma af werkten.
De geslaagden zijn:
A. Barendrecht; M. Beumer; M. Blok;
W. J. C. Diepenhorst; A. Driesse; J. de
Gast; R. Gouswaart; A. Hartman; L.
Kievit; A. Kool; M. Kooyman; M. A. de
Korte; A. Korteweg; H. W. de Lange;
D. Nagtegaal; L. A. C. v. d. Nieuwen-
dijk; H. V. Noord; H. v. d. Ochtend; P.
V. Prooyen; A. W. Rook; M. L. Scheren;
C. Saarloos; E. W. Stehouwer; J. Troost;
N. Y. Tuinenburg; J. Tijl; E. v. d. Velde;
B. Vis; M. Visser; H. P. d. Vlugt; T. Vo
gelaar; J. Vroegindewey; M. Vroeginde-
wey; K. de Wildt; P. J. M. v. d. Weide;
A. W. V. Wijngaarden; W. v. Wijngaar
den; A. V. Zielst.
De examencommissie bestond uit de
volgende personen: dhr. W. Bakelaar,
dhr. C. V. d. Knijff en dhr. P. T. van
Doornik. Voorzitter van de examen
commissie was dhr. Ant. Figee.
Het gebeurt niet vaak dat een orgel
ook vanuit het buitenland veel belang
stelling trekt en zeker niet als zo'n in
strument nog maar enkele jaren oud is.
Het orgel van de Singelkerk in Ridder
kerk blijkt een begrip te zijn geworden
in de gehele orgelwereld. Geheel orgel-
minnend Nederland weet over de bui
tengewoon interessante orgelbespelin
gen te vertellen waar zeer bijzonder
grote internationale organisten optre
den, maar ook in artistiek bekende
plkatsen zoals b.v. Parijs kijken de
grootste organistennamen belangstel
lend,op bij het horen van de naam: Rid
derkerk, Holland. Velen hopen daar nog
eens te komen, niet alleen voor het or
gel, maar vooral ook voor het bijzonder
fijne publiek dat altijd in zulke grote
getalen naar de Singelkerk komt en om
de machtige samenzang in deze kerk te
ervaren. Veel van deze grote interna
tionale bekendheid heeft de kerk met
het orgel te danken aan de vermaarde
Frangaise Hichelle Leclerc (hoofdorga-
niste van de Kathedraal te Sens en van
de Temple Billettes (Lutherse kerk) te
Parijs), die in deze kerk reeds eerder
concerteerde en er ook een grammo
foonplaat maakte. Binnenkort hoopt zij
een tweede plaat in Ridderkerk te ma
ken die ook internationaal op de markt
zal verschijnen.
Zaterdag 16 oktober speelt zij weer in
de Singelkerk. Haar concert begint 's-
avonds om acht uur en de toegang is
gratis. Ook deze maal heeft zij een bij
zonder mooi programma samengesteld
dat klassiek begint en met romantiek
eindigt. Ditmaal dus geen- strakke mo
derne orgelmuziek. Geopend wordt met
Preludium en Fuga in a-moU en het
Choralvorspiel: „O Mensch, bewein'
dein' Sünde gross" van Bach, vervol
gens Choral-aria „Vater unser im Him-
melreich" van Böhm, Concerto in h-moU
van Walther, het bekende Carillon de
Westminster van Vierne en eveneens
diens Intermezzo, Noël Bourguigon van
Fleury, terwijl zij haar bespeling be
sluit met het zeer bekende lyrische
Noël van Mulet en diens uiterst virtuose
Toccata „Tu es Petra". Verder is de be
geleiding van de samenzang op deze
avond ook weer in voortreffelijke han
den bij de bekende jonge Haagse orga
nist Ben van Oosten.
Evenals vorig jaar bij het optreden
van Michelle Leclerc is er na afloop ge
legenheid om in de consistorie van de
kerk haar grammofoonplaten te kopen
ten bate van het orgelfonds, waarbij
Michelle Leclerc zelf aanwezig zal zijn
om haar platen te signeren. De kerk
gaat oia zeven uur open en de kerkvoog
dij die de concerten organiseert nodigt
een ieder uit om met familie, vrienden
en bekenden aanwezig te zijn. Er wach
ten duizend gratis zitplaatsen, ook op
hen die nog nooit kwamen.
WINST IN BREDA VOOR
INTERMEZZO Dl
Zaterdagavond pakte Intermezzo voor
de tweede keer dit seizoen de volle 3
punten. Na de snelle winst van vorige
week op Spivo was het nu Brevok dat
het Intermezzo-geweld aan den lijve
ondervond. Intermezzo begon sterk aan
vallend wat resulteerde in een 4-11
voorsprong. Brevok kwam echter uitste
kend terug, maar precies op tijd werd
het 12-15. Weinig problemen had Inter
mezzo in de 2e set: 10-15. De 3e set le
verde heel wat meer problemen op,
Brevok nam het heft in handen en In
termezzo mocht toekijken hoe de con
current regelrecht op 15-2 winst afste
vende.
Na een hartig woordje te hebben ge
wisseld tussen de 3e en 4e set met zijn
dames, kwam het team van coach Huib
V. d. Valk niet meer in moeilijkheden
in de laatste set. Met 9-15 werd de winst
binnengehaald, goed voor de eerder ge
noemde 3 punten.
HATTRICK VAN INTERMEZZO 1!
Voor de derde maal dit seizoen is het
Intermezzo heren 1 gelukt de volle winst
te pakken. Deze keer was Tenaco uit
Rotterdam het slachtoffer. Intermezzo,
gehandicapt door de afwezigheid van
André Driesse, die door Bert Korteling
overigens uitstekend werd vervangen,
begon zoals in alle voorgaande wed
strijden ook het geval was fanatiek, wat
vloeiend volleybal opleverde. Zo werd
een voorsprong van 2-10 opgebouwd.
Hiema mislukten enkele akties en té
enthousiast spel kostte een aantal pun-
1,en. Intermezzo bleef toch duidelijk be
ter en 6-15 winst was het resultaat. In
de 2e set zakte het spelpeil van de
blauw-witte formatie naar een beden
kelijk niveau. Gedeeltelijk door pech
achtervolgd, maarook door veel eigen
Na een langdurige bespreking is een
krappe meerderheid van Middelharnis'
raad donderdagavond accoord gegaan
met de voorgestelde vaststelling van het
bestemmingsplan ,Sommelsdijk - Wilde
man", zij het dan ook dat deze jmeer-
derheid een belangrijke wijziging be
dong. Er zal zo werd overeengekomen
geen aansluiting worden gemaakt
vanaf de Groene Zoom op de Oudeland-
se dijk. Wel komt er een weg vanaf de
Groene Zoom naar de Kreekstraat om
daarmee het gebied te ontsluiten.
Voor het overige conformeerde de
raadsmeerderheid zich aan de strelcking
van het ontwerp. Dat beoogt dat de
tuintjes er verdwijnen om t.z.t. plaats
te maken voor bijzondere bebouwing
(wellicht een nieuw gebouw voor de
Rijksscholengemeenschap) en dat ook
de schuurtjes zullen moeten verdwijnen.
Al discussiërend hoorde de raad dat er
vervangende tuingrond komt nabij het
gasstation aan de Achterweg en dat de
schuurtjes een plaats zullen kunnen
vinden op het terrein wat nu speelter-
rein is, gelegen langs de Molenweg. De
bezwaarschriften die waren ingediend
werden, voorzover ze geen betrekking
hadden op de ook door de raad afgewe
zen kruising, ongegrond verldaard.
Geen kruispunt.
In het plan was een weg geprojecteerd
vanaf de Groene Zoom naar de Oude
landsedijk, maar daar rezen al gelijk
bedenkingen tegen. Dhr. G. C. Joppe
(P.C.P.) had naast alle reserves tegen
het plan vooral ook daar bezwaar tegen
omdat z.i. de Groene Zoom veel meer
verkeer te verwerken zou krijgen.
Voorts vond dhr. Joppe het kwalijk dat
met het verdwijnen van de tuintjes
vooral aan oudere inwoners van het
dorp een brok levensvreugde ontnomen
zal worden. Hij meende dat er minder
animo zal zijn voor vervangende grond
omdat die aanzienlijk verder van het
dorp verwijderd zal liggen dan nu het
geval.
Dat alles overwegend (ook de te ver
wachten daling van leerlingen) kwam
dhr. Joppe tot het indienen van een
motie waarin hij de raad voorstelde het
voorliggende plan niet vast te stellen
maar het voorlopig, in afwachting van
de komende ontwikkelingen in de ijs
kast te stoppen.
„Landeiyk dijkje".
Anders dan dhr. Joppe die (bij een
doortrek naar de Oudelandsedijk) een
druk kruispunt voorzag redeneerde dhr.
J. Huijsen dat de Oudelandsedijk straks,
na het gereedkomen van de nieuwe Sta-
verseweg, nog slechts eeja landeUjk
dijkje zal zijn en dhr. Huijsen bleek wel
vrede met de inhoud van het plan te
kunnen hebben.
Dat bleek ook het gevoelen van de
meerderheid van de S.G.P. fractie, ver
tolkt door dhr. v. d. Ketterij. „In onze
gemeente hebben we een dringende be
hoefte aan grond voor de bouw van
scholen, waar zouden we die anders
vinden dan hiervroeg hij de raad
af.
In haar beoordeling betrok mevr. van
Loon de noodzaak van vervanging van
tuingrond. Met de waarschijnlijke op
lossing daarvan bleek ze niet zo geluk
kig, „want", zei ze, „die mensen zitten
nu leuk in 't groen en krijgen er een
kale vlakte voor terug.
„Eer dat zo'n gebiedje weer eens zo
begroeid is als het huidige zijn de men
sen die er nu tuinieren er al niet meer".
Niettemin zou de V.V.D. fractie zich niet
tegen het plan verzetten en accoord
gaan, zij het dan ook met de nodige be
denkingen.
Geen kip
Voor dhr. L. C. Kievit hoefde de ge
dachte aansluiting op de Oudelandse
dijk al helemaal niet, „hij zou gevaar
lijk, duur en onnodig zijn" bezag dhr.
Kievit. Hij meende overigens dat er
(i.v.m. de aanleg van de Staverseweg)
geen kip gebruik van zou maken en zo
die er al zou komen zou die er direct
worden doodgereden! „Geen kruising",
vond dhr. Kievit, waarschuwend niet in
dezelfde fout te vervallen als destijds
met de aanleg van de nieuwe weg naar
het Havenhoofd. Daar werd uitvoering
aan gegeven toen de boot niet meer voer
en het eigenlijk niet meer hoefde
Dhr. P. Grinwis kan zich daar hele
maal in vinden. Ook voor hem mocht de
kruising niet omdat die geweldig ge
vaarlijk zou worden en bovendien bij
zonder veel geld zou gaan kosten. Dhr.
Grinwis bleek weinig gelukkig met het
plan. Hij leverde daarom een positieve
bijdrage aan een alternatieve ontslui
ting in de richting van de Dijkstraat.
De raad zal daar nog nader over worden
geïnformeerd. Het betekent wel dat het
ontwerp, aldus gewijzigd, weer de hele
procedure van ter visie legging e.d. zal
moeten volgen.
De motie van dhr. Joppe werd met
11-4 stemmen afgewezen. Dhr. Joppe
had het in de ijskast Virillen stoppen,
waarop secretaris van Bodegraven op
merkte dat die al vol zit.
Gevoeliger bleek de raad voor het
voorstel van dhr. Grinwis; dat haalde
het met 8-7 stemmen. Tegen waren de
heren Koppelaar, Villerius, v. d. Kette
rij, Huijsen, Arensman, Joppe en Krijgs
man.
De vogelstand op het Grevelingen
heeft sinds de afsluiting aanzienlijke
veranderingen ondergaan. Alle soorten
watervogels die er voor de afsluiting
kwamen, zijn er nu nog, maar er zijn
verschuivingen opgetreden in hun aan
tallen. De functies van het huidige Gre-
velingenmeer zijn anders dan die van
het niet afgesloten Grevelingen vroe
ger als gevolg van het wegvallen van
het getij.
De oevergebieden en de flora en fauna
in het water zijn daardoor veranderd.
fouten, werd deze set met 15-7 uit han
den gegeven.
Enkele wisselingen in de 3e set sor
teerden het gewenste effect. Hoewel Te
naco aan bleef dringen drukte Inter
mezzo goed door en w^on met het kleinst
mogelijke verschil: 13-15. De laatste set
werd door de zwak leidende scheids
rechter beslist. Bij een 11-13 voorsprong
nam de arbiter een dubieuze beslissing,
waardoor Tenaco de service toegewezen
kreeg. De Rotterdammers grepen de ge
legenheid aan om op gelijke hoogte te
komen. Toch slaagde Intermezzo erin de
serve terug te pakken. Het werd 13-14
voor Intermezzo, en toen nam de
scheidsrechter weer een verkeerde be
slissing waardoor de eindstand op 13-15
en tevens 1-3 werd bepaald.
WEER GELIJKSPEL VOOR
INTERMEZZO D2
Ook de 2e wedstrijd is het niet gelukt
om de volledige winst te pakken. Na de
2-2 tegen Z.V.C, was het nu Shell dat
de Middelhamisse dames hinderde. Na
een sterke start, met een uitstekend
serverende Joke la Fleur, werd deze set
hl een 3-15 winst omgezet. De 2e set
werd vlot met 15-12 verloren, omdat
Shell ook een goede service in huis had.
Na een bijna hopeloze achterstand in de
derde set werd deze set door enkele goe
de akties toch nog gered; 11-15 was het
niet slechte resultaat. Puinhoop!! Zo kan
de beslissende set waarschijnlijk het
best getypeerd worden. Geen enkele
aanval lukte en met een verdediging zo
lek als een zeef waren alle faktoren
aanwezig om regelrecht de mist in te
gaan: 15-6. Hoewel het team ook nu
niet helemaal uit de verf kwam moet het
toch mogelijk zijn om een goede mid
denmoter te worden.
Dit blijkt uit een studie over de vogels
op het Grevelingenmeer, die tussen 1971
en 1975 is verricht door de afdeling Mi
lieu-onderzoek van de Deltadienst van
Rij kswaterstaat.
Voor de afsluiting was voornamelijk
het zogenaamde intergetijde slik voor
de watervogels van belang, na de af
sluiting zijn het voornamelijk de oevers
grenzend aan de waterlijn en de ondie
pe gebieden. In het totaal zijn er sinds
de afsluiting in 1971 163 soorten vogels
in het Grevelingenmeer geteld, waar
van 30 soorten in aanzienlijke aantallen.
Er komen na het ontstaan van het
Grevelingenmeer weliswaar minder vo
gels, maar ze zijn veel groter en eten
gemiddeld twee maal zo veel als de vo
gels, die op en rondom de open Greve
lingen verbleven. Na de afsluiting zijn
er op het Grevelingenmeer voorname
lijk plantenetende vogels gesignaleerd,
zoals de eenden, rotganzen, knobbel
zwanen en meerkoeten. Hun aantal is
aanzienlijk toegenomen; hetzelfde geldt
voor de visetende vogels, zoals futen,
aalscholvers, reigers en middelste zaag-
bekken. De grote teruggang komt voor
rekening van de steltlopers, voorname
lijk scholeksters, die hun verblijfsge-
bied hebben verplaatst naar nabijgele
gen Krammer, Volkerak en Oosterschel-
de, waar eb en vloed nog wel bestaan.
De teruggang van de steltlopers moet
worden toegeschreven aan de omstan
digheid dat in het Grevelingenmeer ge
bieden zijn drooggevallen en dat andere
gebieden in het meer, die wel voldoen
de voedsel hebben, voor deze vogels on
bereikbaar zijn geworden. In die gebie
den van het Grevelingenmeer waar
steltlopers nog wel voedsel kunnen ha
len, komen er nu drie maal zo veel voor
als vroeger.
Voedselbronnen.
De belangrijkste voedselbron voor vo
gels vóór de afsluiting waren de bodem-
dieren. Nu zijn dat zeegrassen en grote
wieren en in mindere mate vissen. Dit
is de oorzaak van de verandering der
vogelsoorten in het huidige Grevelin
genmeer. Het aantal plantenetende vo
gels zal naar verwacht in de toekomst
nog toenemen, omdat hun voedsel in het
Grevelingenmeer zich nog uitbreidt.
In het algemeen is geconstateerd dat
de vogels die uit het Grevelingenmeer
zijn vertrokken, nu hun heil elders in
het Deltagebied hebben gezocht, terwijl
er nieuwe vogels in het Grevelingen
meer zijn bijgekomen. Het Deltagebied
in zijn totaliteit is er dus wat betreft de
vogelstand sinds de afsluiting van de
Grevelingen op vooruit gegaan, zo con
stateert het rapport van de Deltadienst,
dat is opgesteld door de biologen drs.
H. L. F. Saeijs en H. J. M. Baptist.
Gebleken is ook dat het Grevelingen-
voor zee-eenden die voor de kust door
meer een belangrijke vluchtplaats is
verontreiniging van het water (olie)
werden verdreven. De vogels die dui
kend in het water hun voedsel verza
melen, profiteren vooral van dit meer.
Door het wegvallen van de stroom heeft
het namelijk veel helderder water ge
kregen. Die heeft ook een toename van
enkele kleine vissoorten en van de plan
ten tot gevolg gehad.
Op het drooggevallen land ontstaan
nieuwe mogelijkheden voor allerlei
landvogels, vooral op die plaatsen in het
schor, waar spontane vegetatie-ontwik
keling plaatsvindt.
De laatste weken is op de akkerbouw
bedrijven nagenoeg alle aandacht in be
slag genomen door de oogst van de ge
wassen. En voor het grootste gedeelte
moeten de aardappelen en bieten nog
uit de grond.
Maar toch dient nu reeds aan het vol
gende oogstjaar te worden gedacht. In
grote lijnen staat het teeltplan voor 1977
op de meeste bedrijven wel vast.
Als de.gewassen het veld hebben ge
ruimd, volgt de grondbewerking.
Maar de laatste jaren gaat men er ook
steeds toe over om de basisbemesting
en in het bijzonder de kali reeds in de
herfst te geven. Dat geeft namelijk be
langrijke voordelen. Het land is in deze
maanden in de regel beter berijdbaar,
waardoor het werk vlotter gaat en het
materiaal wordt gespaard. Maar boven
al komt het de bodemstruktuur ten goe
de. In het voorjaar zijn de mogelijkhe
den om de meststoffen uit te brengen
dikwijls te beperkt. Vooral in een nat
voorjaar komt men vaak in tijdnood.
Bij een bouwplan-bemesting, v/aarbij
men de kali in één keer voor b.v. drie
jaar toedient, zal men zeker de dan be
nodigde hoeveelheid in het najaar moe
ten strooien. Dit om een goede verde
ling in de bouwvoor te verkrijgen. Als
laatste willen wij erop vnjzen, dat de
prijs van de meststoffen in het najaar
meestal gunstiger ligt, zodat een herfst-
bemesting ook financieel aantrekkelijk
is. Kortom, een najaarsbemesting is het
overdenken zeker waard!
VERVOLOVERHAAli
Historisch verhaal uit de eerste tijd
der hervorming
door
M. VAN DER STAAL
26
Meynardt sprak lang. Maar aan de
tijd dacht niemand der aanwezigen,
dacht ook de veerman al spoedig niet
meer. Boeiend was deze prediker in zijn
voorstelling, wegslepend door zijn taal.
Hoe glinsterde zijn oog, toen hij van de
zondaarsliefde van Christus sprak, die
zo uitkwam in heel zijn leven doch
vooral aan het einde daarvan, toen Hij
leed en stierf voor doemschuldigen. En
hoe heilige verontwaardiging doorgloei-
dehem, toen hij, de geschiedehis der
Kerk nagaande, de ingeslopen misbrui
ken noemde een verachting van de dood
van Christus!
Doch Meynardt bleek onder zijn rede
de Apostolische vermaning, toornig te
worden maar-niet te zondigen, steeds
voor ogen te houden. Hij schold en ver
vloekte hen niet, die in de Kerk van
Rome leerden of de leringen dier Kerk
getrouw bleven. Hij slingerde Paus noch
Keizer verwensingen naar het hoofd,
omdat de Hervormingsgezinden aan
beulshanden werden overgeleverd. En,
zinspelende op de gevaren, die mogelijk
de Brielse broeders en zuster bedreig
den, was er in zijn stem een toon van
medelijden zelfs, omdat er ook in deze
stad waren, die, geheel verdwaasd, zich
door de zielevijand heten verlokken tot
verraad en listige beraadslagingen.
Een wondere ontroering was over
Maerten gekomen, toen hij hoorde spre
ken van verlossing alleen door Christus'
bloed; over de vrede, die de wereld niet
bezat, maar alleen hij, die Christus er
kende als de geheel-éénige Zaligmaker;
over de rust en de blijdschap, die zij
smaakten, die het kruis opnamen en
Jezus volgdenO, zó mocht Mieynardt
voortgaan, urenlang! Heerlijker bood
schap had hij nog nimmer gehoord
Maar de veerman kon een willekeuri
ge beweging van afkeer en onwil niet
weerhouden, toen hij de prediker hoor
de opwekken, om voor zijn vijanden
zelfs te bidden, om te zegenen, om wel
te doen hen, die in vervolgingswoede
losstormden op de Gemeente des Hee-
renHoe? Zou de Meester en zou
Anneke dan Machteld en Hans en de
dokter niet alleen moeten vergeven,
maar rustte ook op hen nog de plicht,
die verraders wèl te doen?
Meynardt had zijn woord van opwek
king en vermaning beëindigd. Het ogen
blik voor de plechtigheid, waarvoor
David Joris en hij de reis naar Brielle
hadden ondernomen, was nu aangebro
ken. Thans richtte hij zich in het bij
zonder tot Arend Jansz en Anneke, die
op een wenk van zijn hand zich van hun
zitplaats verhieven en zich voor hem
plaatsten.
„Weest Mijn navolgers, zó beveelt
onze Zaligmaker", zei Meynardt op
zacht-innigen toon. „Dat betekent
niet, dat wij kunnen doen, wat Hij ge
daan heeft. Hij was immers heilig en wij
zijn onheiligen. Hij was God, rechtvaar
dig en zonder zonde wij zijn zondaren
en satanskinderen van nature. Maar als
wij door Gods genade ons aan Jezus
hebben overgegeven, moeten wij de dui
vel de rug toekeren. Als Christus ons
vrijgemaakt heeft, zijn wij geen dienst
knechten meer van de booze. Dan geló
ven wij. En"Meynardt boog zich
over naar de Meester en Anneke, die
Maerten zag het voor de prediker
neerknielden„gelooft gij, Arend
Jansz. dat Jezus Christus is Gods Zoon
en dat Hij voor u aan het kruishout is
geslagen en Zijn bloed voor u vergoten
heeft
„Ja!" 'klonk het, kalm en ernstig,
van 's Meesters lippen.
„En gij. Anneke Jansz, gelooft ook gij,
dat niemand anders dan Jezus, de Zone
Gods, u kan redden van zonde en dood?"
„Ja!" luidde ook Anneke's ant
woord, dat zacht maar beslist gegeven
werd.
„Belooft gij beiden, des duivels dienst
geheel te verlaten? Zweert gij beiden
de duivel en al zijn ongerechtigheid af?"
„Ja!" was beider gelijktijdig uit
gesproken antwoord.
„Wie geloofd zal hebben, en gedoopt
zal zijn, zal zalig worden!" zei Mey
nardt nu op plechtig-eerbiedige toon en
een klein met water gevuld potje uit de
handen van David Joris nemend, goot hij
de inhoud daarvan uit op het hoofd van
Arend Jansz onder het uitspreken der
doopsformulie; „Ik doop u in de Naam
des Vaders, des Zoons en des Heiligen
GeesteS".
De handen voor de borst gevouwen,
het hoofd eerbiedig opgeheven, ontving
terstond daarna Anneke het doopsel.
„Als herborenen", zeide Meynardt,
de gedoopten één voor één bij de hand
vattend en oprichtend, „staat gij nu
op. De doop, die gij als pasgeboren kind
ontvangen hebt, verbond u niet met
Christus. Maar nu, nadat gij naar Jezus'
woord uw geloof beleden hebt, nu zult
gij alleen de wil des Vaders, des Zoons
en des Heiligen Geestes gehoorzaam
zijn. Door Christus' bloed, waarvan het
waterbad u een teken was, zijt gij nu
gewassen van zonde en ongerechtigheid.
Nu ook zijt gij beiden eerst waarachtig
getrouwdBroeder en zuster, rei
nigt u door het bloed van Jezus Chris
tus, Gods Zoon. En Hij, die u in plaats
van in de sombere duisternis, waaria
de Kerk heden ten dage verkeert, deed
wandelen in het licht van Zijn Woord
Hij zij u nabij, wat u ook moge over
komen. De Heere onze God zegene u!..."
De doopplechtigheid was geëindigd en
Arend Jansz en zijn vrouw namen hun
plaatsen weer in. Beiden was het aan te
zien, dat een schier ongekende blijd
schap hun hart vervulde. Hun gelaat
glansde en in hun oog lichtte de ziele-
vrede, die ze genoten als loon hunner
getrouwheid aan 't Goddelijk gebod.
Maerten Willems was zijn aandoening
niet meester. Tranen liepen er over zijn
wangen, toen hij zijn vereerde vriend
met zijn vrouw in deemoedige houding
zag neergeknield en hij uit de mond van
de eenvoudige maar blijkbaar zo innig-
gelovige leraar de hoogste zegening over
hun gebogen hoofden hoorde uitspre
ken. Ja, hij zei het Meynardt na, dat
God in de Hemel hen nabij mocht zijn,
wat hun ook overkwam.
Wat zou dit zijn? Wachtten pijnbank
en martelpaal hen reeds? Zouden deze
bloeiende levens wreed worden afge
sneden? Zou het waarlijk kunnen ge
beuren, dat deze mensen, wier mond
geen zedeloze taal, geen ruwe spot, geen
vervloeking van boze belagers dok
voortbracht, als misdadigers gelijk zou
den behandeld worden?
Maar stil! Daar zette een stem, die
trilde van ontroering een lied in. De
moeder van Arend Jansz, met zijn zus
ter getuige van de doop haars zoons,
moest aan haar gevoel uiting geven. En
al de anderen vielen haar bij, toen ze de
eerste woorden van het lied hadden ge
hoord.
Maerten kende niet de woorden van
het lied, wel de wijs. Dat wijsje zongen
ze op straat en in huis, wanneer men
in vrolijk gezelschap bijeen was. Doch
deze zo emstig-gestemde mannen en
vrouwen konden toch geen vermaak
hebben in „Het was een clercxken, dat
ging ter scholen"?
Neen, al werd om der vervolgers wille
deze vrolijke wijs gekozen en moest de
zang ook gedempt, om geen nodeloze
argwaan te wekken het was het ge-
loofslied, dat 's Meesters moeder inzette,
het lied des roemens en der onderwer
ping tevens:
Salich is die ma en goed gehete/
Die tot den hoosen niet en gaet/
Noch by de spotters is geseten/
Die in haer wegen niet en staet
Maer in die wet van God den Heere
Stelt sijnen wille dach ende nacht:
Ende op sijn wet gedencket seere
Sal worden als een boom geacht
(Wordt vervolgd)
