EIIAI1DEI1 - tf lEUWS
Het Nieuwe-Tongse leven
„oude ansichten" onthuld
Klank en licht over Rhoon"
Interessant nieuws
voor tuinlielhebbers
Van broedschotel tot Barcelona
Klank- en lichtspel:
3e blad
Vrijdag 17 septetmber 1976
No. 4523]
BOEKBESPREKING
VREDESWEEK
Mechanisatiedag
Boomkwekerij 1976
,,ZINGr'
ALLEN TEZAMEN
Meer dan
5 miljoen 2CV's
ff'
Laatste wedviuciit,
hoogste snelheid
Nieuwe
postzegeiboekjes
De Molendijk.
T-^SS?*
Het samenstellen van fotoboekjes in
de serie „In oude ansichten" lijkt dhr.
Th. de Waal te Dirksland tot een ware
hobby te zijn geworden! Nauwelijks is
de inkt van het één opgedroogd of er
wordt alweer energiek gespeurd naar
materiaal voor een volgende aflevering.
Nog maar enkele maanden geleden
kwam „Oude Tonge in oude ansichten"
van de pers, vorige week was het „Nieu
we Tonge" en dhr. de Waal heeft nu al
zijn ideeën over de aflevering die hq
van Middelhamis gaat maken en dat,
steevast, met een niet aflatend enthou
siasme, waardoor de boekjes een zo
kostelijke inhoud krijgen dat ze prompt
na het verschijnen ware best-sellers
worden.
Zo zal het zeker ook de jongste afle
vering vergaan, want ook daarin heeft
dhr. de Waal naast de algemeen beken
de zaken ook veel minder bekende
maar o zo wetenswaardige details uit
het stof van de jaren tevoorschijn ge
haald, veelal aanschouwelijk voorge
steld in een reeks van zo'n tachtig fo
to's en ansichten. Op het punt van
dorpskiekjes maakte Nieuwe Tonge's
volkje al geen uitzondering op overig
Flakkee; als de fotograaf het waagde,
zijn camera in te stellen ging de hele
buurt collectief op de kiek. Nu is het-de
verdienste van dergelijke plaatjes dat
ze de herinnering aan vele, vele oudjes
levendig houden. Velen die het nu ter
hand nemen zullen ei? familieleden of
zichzelf in terug kunnen vinden...!
In „Nieuwe Tonge in oude ansichten"
wordt Nieuwe Tonge's geschiedenis van
de voorbije 50 a 60 jaar verbeeld. Ter
completering wordt in de inleiding een
historische blik geworpen op het ont
staan van het dorp rond 1461, als andere
dorpen tengevolge van' plaatsgevonden
bedijkingen en de uitgifte daarvan. Het
dorp en de'kort na het ontstaan daar
van gestichte kerk stonden aanvanke
lijk bekend onder de naam „Nieuwer-
kerk in Grijsoord". Informatie wordt
voorts gegeven over het rechtsbestuur
en de aanwezigheid van de haven in
Battenoord. Complimenteus wordt in de
inleiding geschreven over de mentaliteit
van de Nieuwe Tongenaren; „een hard
werkend volk met veel ondernemings
geest". Meer dan in andere dorpen heb
ben de bewoners er een eigen huis en
aangelegen tuingrond, wordt hen in de
inleiding nog toegedacht.
Voorts geeft het boekje ook een be
schrijving van het vroegere gemeente-
wapen en wat daarvan terug te vinden
is in het nieuwe wapen van de heringe
deelde gemeente Middelharnis. Ook
prijkt het ovaaltje van de tekening van
Anna Brouwer d.d. 1798 in het boekje.
De kerk en enkele overige markante ge
bouwen zijn er op terug te vinden. Zo
ook de meestoof waarin meekrap werd
verwerkt.
Over de rode kleurstof die men daar
uit maakte weet de auteur nog te ver
melden dat men daarmee ook de borst
rokken verfde omdat werd veronder
steld dat daarmee de rheumatiek verre
zou worden gehouden!
Wie die informatie tot zich heeft ge
nomen komt vervolgens toe aan een
briljante reeks foto's rnet bijzonder in
formatieve onderschriften. Dhr. de
Waal heeft zich alle moeite getroost om
over mensen, gebeurtenissen en dorps
kiekjes zoveel mogelijk te weten te ko
men. Héél mooi is de foto op blz. 35 van
de bewoners van het oudeliedenhuis
Dhr. de Waal verzamelt thans
materiaal en informatie voor twee
volgende boekjes, Middelhamis in
oude ansichten en een deeltje over
Sommelsdijk. Zij die menen daar
voor geschikte foto's en ansichten
in hun bezit te hebben en die kor
te tijd in gebruik willen geven
gelieven te bellen (01877) 15 15 of
schrijven aan dhr. de Waal, Post
bus 28 te Dirksland.
fiillll!
aan de Molendijk, alle in de oude nog
onvervalste flakkeese klederdracht!
Weinigen zal het bekend zijn dat
Nieuwe Tonge N.B. als eerste op Flak
kee een eigen ziekenwagen had. Dokter
van' Gelder zamelde er gulden na gul
den voor in en „Wullem van den dok
ter", dhr. W. van Gelder had de eer er
bestuurder van te zijn.
De Boerenleenbank is een instelling
die niet weg te denken is uit de dorps
gemeenschap; op 14 februari 1914 werd
de Bank opgericht en de Bank werd ge
vestigd in een huisje aan de Zuidelijke
Achterweg waarin de kassier Jan Nier-
kerk woont (foto 48).
Voorts zijn er kiekjes van de Zang
ver. „Koningin Wilhelmina" d.d. 1898,
een foto van een schoolreisje uit 1913,
de wagenmakerij van Adam Voorman,
voorts de karreman, een verzameling
folterwerktuigen, een kiekje van het
moment waarop Nieuwe Tonge over
schakelde van gas of petroleum op elec-
triciteit, foto's van gemeentebestuurde
ren, een heel oude foto van „de Hoogte"
op welk gebouw nog het bordje „stand
plaats omnibus", het zgn. ziekenhuisje
aan het Korteweegje, plaatjes van de
muziekver. „ApoUo", ex- en interieur
foto's van de Ned. Herv. Kerk, de molen
d' Oranjeboom, het tramstation, het zil
veren jubileum van dokter de Man, fo
to's van de Ramp en het bezoek van H.
M. de Koningin, de hofstede „den Touw"
en van het cafétje van Hugo Klapmuts
waaraan een uithangbord hing met het
volgende opschrift:
„Ik woon hier aan de dijk
Ik tap voor arm en rijk.
Genever en brandewijn
Bij Hugo moet je zijn.
Al was Nieuwe Tonge nooit een groot
dorp. het heeft wel ..grote" mannen
voortgebracht zoals Geperaal Snijder
(een prachtige foto van hem!) Hij werd
in 1852 te Nieuwe Tonge geboren en
bracht het tot Opperbevelhebber van de
Land- en zeemacht. Ook is er een foto
van de bekende scheepsbouwer Cornells
Verolme, ook Nieuwe Tongenaar van
origine en laten we ook dokter en mevr.
van Gelder niet vergeten die in de
dorpsgemeenschap een grote plaats heb
ben ingenomen.
Alle waardering voor de nieuwe pen-
nevrueht van dhr. de Waal en het lijdt
geen twijfel dat de niet al te grote op
lage snel haar kopers zal vinden.
„Nieuwe Tonge in oude ansichten", een
uitgave van de Zeeuwse boekhandel te
Zierikzee is té bestellen bij genoemde
boekhandel door storting van 24,90 op
girorek. 9544 of rechtstreeks bij boek
handel van Eesteren, Molendijk 49, tel.
(01875) 389.
Kqkje In de Ring.
De eilandelij ke adoptiegroepen van
Amnesty International willen Uw aan
dacht vestigen op het feit dat de week
van 19-26 sept. is uitgeroepen tot vre-
desweek. Dit houdt in: een algemene
bezinning omtrent geweld, onrecht en
onderdrukking in de wereld. Op tal van
scholen en in kerken zal aandacht wor
den besteed aan dit thema.
Alleen praten over vrede is natuurlijk
niet voldoende.
Elk individu kan in zijn eigen omge
ving veel bijdragen tot een vreedzamer
wereld. Op grotere schaal probeert Am
nesty iets in deze richting te doen.
Op Goeree-Overflakkee zetten twee
groepen zich momenteel in voor politie
ke gevangenen in Spanje en Rusland;
gevangenen die vaak zonder vorm van
proces om hun politieke- of geloofsover
tuiging jarenlang achter de tralies wor
den gezet. In dit verband is een onlangs
verschenen boekje te noemen met als
titel: „Er zijn in 107 landen politieke
gevangenen", (a hfl. 7,50 verkrijgbaar
bij de boekhandel in Middelhamis).
Als U het werk van Amnesty Inter
national financieel wilt steunen, kunt U
een bijdrage storten op giro no. 265968
t.n.v. mevr. J. M. Visser-Meyer, pen-
ningmeesteres Amnesty International,
Burgemeester Mijslaan 22, Middelhar
nis óf op rekening nr. 477189814 van de
Amro Bank.
Op donderdag 23 september a.s. zal
op het bedrijf van Boomkwekerij W. C.
Dictus BV, Meirseweg te Zundert de
landelijke mechanisatiedag voor de
boomkwekerij worden gehouden.
Deze dag wordt georganiseerd door de
Nederlandse Bond van Boomkwekers in
samenwerking met de Tuinbouv,7VOor-
lichtingsdienst, het Proefstation voor de
Boomkwekerij en het Landbouwschap.
Het doel van de mechanisatiedag, die
eens in de drie jaar wordt gehouden, is
de boomkwekers een zo volledig moge
lijk overzicht te geven van alle machi
nes, werktuigen en technische hulpmid
delen die in de boomkwekerij kunnen
worden gebruikt of toegepast.
Wat is er allemaal te zien?
Ongeveer 60 firma's uit binnen- en
buitenland verzorgen inzendingen van
machines en werktuigen, waarmee zo
wel in de open grond als tussen de ge
wassen gedemonstreerd zal worden.
Daarnaast zal een groot èantal appara
ten zoals pompen, beregeningsappara-
tuur, hefmasten, kettingzagen, hegge-
scharen, grondboren, snoeihoutversnip-
peraars enz. tentoongesteld worden.
In de grote bedrijfsschuur zijn inzen
dingen te zien van klein handgereed-
schap, allerlei technische hulpmiddelen,
diverse soorten potten enz.
Uiteraard is er een stand van de Tuin-
bouwvoorlichtingsdienst aanwezig, waar
aan de bezoekers informatie kan wor
den gegeven.
De demonstraties beginnen 's morgens
om 9.00 uur en duren tot 's middags
16.00 uur. De toegangsprijs bedraagt,
inclusief een programma, 5,per per
soon.
Zundert is vanuit het noorden het
eenvoudigst te bereiken via de auto
snelweg richting Antwerpen tot de eer
ste afslag over de grens. De richting
Zundert wordt hier duidelijk aangege
ven. Komende vanuit België dient men
de autosnelweg te verlaten bij de af
slag „Meer".
In Zundert zal de weg naar het de
monstratieterrein worden aangegeven
door middel van borden. Per openbaar
vervoer is Zundert vanuit Breda te be
reiken met de bus van de BBA. De bus
sen vertrekken op ieder vol uur vanaf
het Stationplein.
DIRKSLAND
De Chr. Gem. Zangver. „Sursum-
Corda" geeft met medewerking van het
Evangelisatiekoor „Zuidland" uit Zuid-
land een zomeravondzang in de Ned.
Herv. Kerk te Dirksland, morgen, zater
dag 18 Sept.. Op deze zangavond, waar
iedereen van harte welkom is, zullen
veel liederen ten gehore gebracht wor
den door beide koren alsmede door alle
aanwezigen.
Met verdere medewerking van de wel
eerwaarde heer ds. H. N. van Hensber-'
gen, Jan van Gulik trombone, Jan Kunst
trompet, en de veelbelovende organist
Piet Westhoeve uit Ouddorp belooft het
een mooie zangavond te worden.
De algehele leiding is in handen van
dirigent Jaap Zuidgeest.
Komt U ook? De aanvang is 8.00 uur
en de toegang is vrij.
Sinds de produktie van de 2 CV in
1948 startte, zijn er tot op heden meer
dan 5 miljoen geproduceerd die alle hun
weg naar een tevreden klant hebben
gevonden.
Dat het 2 CV-tijdperk nog lang niet
voorbij is bewijzen de produktiecijfers
die voor dit type en afgeleide modellen
vorig jaar ruim 288.000 bedroegen, ter
wijl voor dit jaar 1.080 exemplaren
iedere dag de fabrieken verlaten.
Citroen Parijs heeft, om iets feeste-
lijks te geven aan dit toch wel unieke
record van meer dan 5 miljoen exem
plaren, een beperkt aantal 2CV's ge
maakt in een speciale uitvoering, de
zgn. 2CV-SPOT, waarvan de belang
rijkste kenmerken zijn:
■jV kleur: oranje/wit
op de flanken in een oranje band
waarin met witte letters: SPOT
ix 2 voorstoelen, bekleed met oranje
stof.
i^ zonnedakje oranje-wit gestreept
tV portierbekleding idem
■ïV motor: 2CV4
In Nederland waar de 2CV een grote
populariteit heeft, zijn vanaf heden een
350-tal van deze auto's via de organisa
tie te koop.
De prijs voor dit speciale type be
draagt 7.895,—.
Aan de achterzijde van het in 1975
geheel gerestureerde kasteel van Rhoon,
een historische plek en een oase in het
drukke Rijnmondgebied, wordt van
avond begonnen met de uitvoering van
een klank- en lichtspel over de geschie
denis van Rhoon van 1199 tot op heden.
Dit jaar bestaat Rhoon namelijk 777 jaar
een reden om nog eens in het kleurrijk
verleden terug te duiken. In klank en
licht zal de historie van het dorp en van
het kasteel in negen taferelen herleven.
Het produktieteam voor „Klank en
licht over Rhoon" bestaat uit: Piet Cle-
veringa, producer, Detlev Pols, assistent
-producer, Arnold van Berkel, Kees
Cense, Jaap Keppel en Anno Scholtze.
De tekst werd geschreven door Ludo
Pieters en bewerkt door Piet Cleverin-
ga en Detlev Pols. De tekst van de ver
teller wordt gesproken door Jan Fou-
draine, terwijl de andere stemmen in
het klank- en lichtspel afkomstig zijn
van inwoners van Rhoon.
De centrale controle-apparatuur is
vervaardigd door de N.V. Philips Gloei-
lampenfabrieken te Eindhoven. De in
stallatie gebeurt door het Elektrotech
nisch Bureau Groshart in Rhoon. De
belichtingsapparatuur werd ter beschik
king gesteld door de Elektrotechnische
Maatschappij Van Rietschoten Kou
wens in Rotterdam. Door de financiële
bijdragen van een aantal fondsen werd
de uitvoering van het klank- en licht
spel mogelijk gemaakt.
De hoge heerUjlcheid van Rhoon is in
het bezit geweest van de geslachten Van
Duiveland van Rhoon, Bentinck en Van
Hoboken. In 1971 werd de Stichting Kas
teel van Rhoon eigenares van het his
torisch kasteel aan de Dorpsdij k in
Rhoon.
De stem van de verteller verhaalt de
geschiedenis van Rhoon. Geluiden van
krijgsgewoel, overstromingen, plunde
ring en feesten op het kasteel worden
begeleid door het commentaar van de
dorpelingen. De stemmen van Biggo van
Duiveland, stichter van Rhoon in 1199,
van Stadhouder Willem III en van Hans
Willem Bentinck, de eerste Graaf van
Portland, zullen opklinken. De vijver
achter het kasteel en het gebouw zelf
zullen in een steeds wisselende, sprook
jesachtige belichting worden gezet.
Vandaag is de eerste uitvoering voor
genodigden, na de opening van de his
torische tentoonstelling „De Heerlijk
heid Rhoon" op de tentoonstellingszol
ders in het kasteel.
Op zaterdag 18, woensdag 22, don
derdag 23, vrijdag 24, zaterdag 25 sept.
a.s. vinden 's avonds telkens twee uit
voeringen plaats; de eerste te 20.45 uur
en de tweede te 22.00 uur. Duur van de
uitvoering ongeveer vijftig minuten.
De toegangsprijs bedraagt 2,50 per
persoon. Toegangsbewijzen zijn ver
krijgbaar bij: de Gemeentesecretarie,-
Rijsdijk 15 in Rhoon, tel. (01890) 5844,
de V.V.V., Stadhuisplein 19, Rotterdam,
tel. (010) 136000 en 's avonds voor het
begin van de uitvoeringen bij de ingang
van het kasteel van Rhoon, Dorpsdijk
63, Rhoon.
Parkeerruimte voor auto's is aanwe
zig naast „Het Wapen van Rhoon".
Bij slecht weer blijven de toegangs
bewijzen geldig voor een volgende uit
voering. Vóór de uitvoeringen kan men
eten in het restaurant „Het Kasteel van
Rhoon" in het kasteel. Na de uitvoerin
gen is het trefcentrum „De Klokkezol-
der" in het kasteel, waar iets gedronken
kan worden, geopend.
Het volgend jaar zal het klank- en
lichtspel regelmatig gedurende het zor
merseizoen in Rhoon worden uitgevoerd.
De Koninklijke Maatschappij Tuin
bouw en Plantkunde afdeling Goeree en
Overflakkee heeft zich wat duidelijker
gepresenteerd aan het ((Flakkeese) pu
bliek met haar stand op de „Delta Flora"
j.l. juli te Middelharnis.
Bij die gelegenheid reikte ze o.a. meer
dan 3000 folders uit ■waarin nuttige
wenken voor aankoop en onderhoud van
planten voor huis of tuin.
„Tot die voorlichting dient ook het
maandelijks verschijnend periodiek
„Groei en Bloei", 40 a 50 pagina's dik,
sommige in kleur! Met die maandelijkse
uitgave hebt U na enige tijd een héél
boekwerk.
En wat staat daar nog meer in? Be
halve die fraai gekleurde planten een
schat van gegevens, b.v. hoe U zoete
doomloze bramen zelf teelt; wanneer en
hoe u uw groente moet zaaien; waaraan
uw grond moet voldoen, welke grond U
voor groente wilt bestemmen, doch ook
hoe en waar U uw sierteeltgewassen
Bijna 130 km. per uur vliegt op dit
laatste FCC-concours in 1976 een duif
van G. van Dam te Ouddorp, daarbij
1123 andere concurrenten achter zich
latend. Een harde zuidoostenwind bracht
vooral Ouddorp en Stellendam veel
snelle duiven. Te Ouddorp overschreden
2 duiven van Joh. Grinwis de 120 km
grens, hij werd er 5 en 6 mee in het
concours. C. J. Tanis behaalde er de 7e
en 10e plaats. K. Meijer 9, A. J. Klink
19 en 29 en hij beëindigde deze vlucht
bijna even goed als toen hij aan de na-
vluchten begon. W. Kievit begint met
20 en houdt er ook te snel mee op. J.
Bakelaar 28, C. Venneman 32 en 34 en
G. Westdijk 35.
Te Stellendam wint M. Melissant de
zilveren medaille, Comb. Hoek van Len
ten worden er 4, 11 en 26. J. van Seters
en Zn. doen met B, 23 en 27 de laatste
kampioenspunten binnen. D. van Len
ten wordt 17.
Te Dirksland heeft K. de Jong met 3,
21 en 24 de drie snelste van het con
cours. Joh. van Rutten en Zn. v/orden
14 en 18. L. S. v. d. Baan 22, A. Zoon 25.
In Middelharnis komt de 15e plaats
toe aan C. Vroegindeweij, plaatselijk
overwinnaar A. v. d. Linde wordt 16e.
Plaatselijk wordt C. Polder derde.
Te Herkingen is de rapste van Ph.
Logmans, nog net op de dertigste plaats
in FCC-verband. A. J. A. Volaart heeft
er de volgende aankomende duif.
Op Stad aan 't Haringvliet zijn het
B. D. Visser en J. Mijs die beslag leg
gen op de ereplaatsen. Men is er duide
lijk door de zuidoostenwind verslagen,
want als het concours op een snelheid
van 1517 mpm sluit is nog slechts Vs
van de ingezette vogels terug.
Weer eens temeer werd op deze vlucht
bewezen, dat de wind een grote faktor
is bij het toekennen van de prijzen.
Daarom zou het dom zijn een duif te
veroordelen die zich plaatselijk goed
weet te onderscheiden. Dit jaar blies de
wind vaak uit NO richting zodat vooral
de westkant van het eiland op een goed
vliegjaar kan terugzien. Het zal onge
twijfeld in 1977 weer anders zijn, maar
bij de kampioenen die we nog zullen
publiceren treffen we toch weer veelal
dezelfde namen aan. Een aanwijzing dat
het eerder de betere duiven-liefhebbers
dan de betere duiven zijn die het eind
resultaat beïnvloeden.
moet planten, hoe men ze snoeit en ver
der kweekt b.v. via stekken of afleggen
of via zaadwinning.
Ze organiseert tuinkeuringen met
daaraan verbonden prijzen, organiseert
lezingen begeleid door films of dia's.
Ook organiseert ze excursies naar in
teressante tentoonstellingen of exclusief
aangelegende parken en tuinen, met evt.
kortingen op reizen en toegangsprijzen.
Of voelt U soms meer voor het kwe
ken van oeroude geneeskruiden, dan
vindt U ook daarover iets in „Groei en
Bloei". En wilt U bij uw experimentele
zelf doen, praktijk voorlichting, de af
deling heeft enige vakmensen tot uw
hulp.
Deze vereniging afgekort genoemd K.
M.T.P. is een grote club welke nog
steeds in leden aantal en afdelingen toe
neemt. Binnenkort, één week, één
maand, wie weet, hoopt ze haar 40.000
ste lid te kunnen inschrijven.
Als U dit soms zoudt willen zijn stuurt
dan nu uw aanmelding als lid in. Dat
doet U door een lege enveloppe met op
de achterzijde Uw naam en adres en
aan de voorzijde in te vullen K.M.T.P.,
antwoordnummer 2248 te Den Haag en
verder zonder postzegel te verzenden, en
nog geen contributie te betalen. Dit al
les gaat U 36,per jaar kosten waar
voor U later een accept girokaart ont
vangt.
Met dit alles loopt U de kans een ori
ginele Lawn Boy Motormaaier te win
nen. En hiermee is de kous nog niet af.
Vanaf nu wordt onder de nieuwe le
den, doch ook onder de aanbrengers van
nieuwe leden tot aan de inschrijving van
het 40.000ste lid een Aluminium Baco
Hobby kas ter waarde van 1.095,ver
loot en verder nog veel meer prijzen
waaronder waardevolle boeken tot gra
tis lidmaatschap toe.
Denkt U over dit alles eens (niet te
lang) na. Dit alles kan U véél meer ple
zier van uw tuin opleveren, U en uw
hele gezin en ook nog ontelbare voorbij
gangers van uw tuin en dat voor slechts
één dubbeltje per dag!
De P.T.T. gaat twee nieuwe postzegel
boekjes in omloop brengen, die ieder
voor drie gulden aan postzegels bevat
ten. De nieuwe boekjes gaan de huidige,
waarin voor twee gulden aan postzegels
zit, in de komende maanden vervangen.
De inhoud van het ene boekje zal be
staan uit vijf zegels van 55 cent, twee
van 10 cent en één van 5 cent; het an
dere boekje, afgestemd op drukwerk-
frankering, krijgt als inhoud zeven ze
gels van 40 cent en vier van 5 cent.
De postkantoren worden in de laatste
week van september met de nieuwe
boekjes bevoorraad.
Vanaf 1 oktober wordt een begin ge
maakt met de aanpassing van de post
zegelboekjes automaten. Aangezien het
een eenvoudige handeling betreft, kan
de gehele operatie er hangen in ons
land 5400 van deze automaten binnen
twee maanden zijn voltooid. De boekjes
automaten in de grote steden worden
het laatst omgebouwd; via deze automa
ten worden, zo lang de voorraad strekt,
nog boekjes van 2,verkocht.
