King-size zonnebloem in Ouddorp
KlndeAhcktkfe^
Een vondst op de
OOLTGENSPLAAT
ie Oogst dit Jaar bij^oiicier vroeg
i^ Van rietmatten naar koelcel
In garages géén
aandacht voor
autobanden
Ondanks de droogte
zolder van de
^^Conferentiekamer'"
-.
Abonneert U op
f»Eiianden-nieuws''
Bladz. 2
J5ILANDEN-NIEUWS"
-Vrijdag 3 september 1976.
Het oogsten en verwerken
van jnunbollen voor 50 jaar
en nu..
Een perceel uienboUen in de Mariapolder onder Ooltgensplaat, ongeveer 50 jaar
geleden. Links wijlen dhr. Jan van der Welle, die op 2 november 1938 op 84-
jarige leeftijd overleed. Hy vi^as een vakiundige voorman over het personeel van
de buitendienst van de Fa. A. D. Hobbel. Deze funktie ging later over op zyn
zoon, dhr. Abr. van der Welle, thans woaende te Zevenbergen. Rechts de heer
A. Hobbel C.W.zn.
„Op 31 augustus 1911 hadden wij een
vroege oogst van juunboUen", vertelde
ons de bijna 87-jarige rustende land
bouwer, dhr. Job Duim in zijn bejaar
denwoning Irenestraat 29 te Ooltgens
plaat. „Ik werkte toen bij A. D. Hobbel,
Zaadteelt en Zaadhandel en het is mij
niet bekend dat het vóór en na 1911 ooit
zo vroeg is geweest als nu anno 1976".
Over de uitzonderlijke vroege oogst van
dit jaar hadden wij een gesprek met de
zaadhandelaar, dhr. Abr. van der Welle
A.zn. wonende Boomgaardpad 11 te
Ooltgensplaat.
„Ik heb in het laatst van februari 2
ha. uien uitgepoot voor de zaadwinning.
Eén ha. hiervan bevindt zich in de Wei
polder achter de bungalow van de heer
A. de Bonte, landbouwer en tuinder. Op
20 augustus ben ik begonnen met het
snijden van de bollen, die van een uit
stekende kwaliteit zijn ondanks de
droogte". Op onze vraag hoe dit moge
lijk is antwoordde dhr. Van der Welle:
„In de bloeitijd, nu door het warme
weer in de maand juli, hebben de bollen
gedurende drie weken volop zon gehad
en dit verhoogt de kwaliteit. De oogst
is dan ook een maand vroeger dan nor
maal. Augustus is anders de bloeimaand
en in september, bij slecht weer soms
zelfs in oktober, worden de bollen bin
nengehaald. De gemiddelde bloeitijd is
anders een maand en dit jaar slechts
drie weken. Zo'n vroege oogst is daar
om uitzonderlijk en is zelden of nooit
voorgekomen", aldus de heer Van der
Welle. Kort gezegd het gehele verloop
is een maand vroeger dan normaal.
Het drogen van de bollen.
Het oogsten van de bollen maakt geen
verschil met 50 jaar geleden of nu; het
drogen ondergaat een geheel ander pro
ces. Vóór 50 jaar of nog vroeger zag
merï in een veld met uienbollen (op
Flakkee juunbollen genoemd) een grote
groep mensen bezig de bollen één voor
één af te snijden om ze vervolgens in
manden te deponeren die van binnen
met linnen bekleed waren.
Was de mand vol dan werd deze in een
linnenzak uitgestort. De groep dames
die deze week bezig waren op het land
van zaadhandelaar Van der Welle de
poneerden de bollen in emmers, die in
jutezakken werden uitgestort. Wat al
leen verschil maakte met vroeger was
de fleurige kleding van de dames, in te
genstelling tot een halve eeuw geleden
toen bijna iedereen donker gekleed ging.
Het snijden anno 1976 is zeer geschikt
voor een kleurenfoto.
Het drogen van de bollen ondergaat
wel een geheel andere behandeling.
Vroeger had men de „juunbollenschu-
ren", gemaakt van hout met pannen en
rietenmatten, die tijdens het drogen met
nat-weer konden worden gesloten (zie
foto). Deze matten werden opgerold en
al was de schuur hiermede geheel af
gesloten dan had de wind nog gedeelte
lijk vrij spel want in zo'n schuur kon
het hevig tochten. Het groogproces
ging dus eigenlijk, altijd door.
Aan „'t zolderen"..
In de schuur werden de bollen ook
op rietmatten uitgestort. De zakken
werden naar binnengedragen en in vak
termen gezegd: men was hier de juun
bollen aan „'t zolderen". Op de foto ziet
men zes lagen bollen op matten, die re
gelmatig met harken van hout (houten
rieven zei men) werden bewerkt waar
door het zaad los kwam uit de bollen en
beneden op de grond op kleden terecht
kwam.
De bollen gingen vervolgens door een
hekelmachine en het zaad door de wind
molens om het schoon te krijgen.
Een hele bewerking waaraan ge
schoold personeel te pas kwam.
„Wij doen het nu anders", aldus Van
der Welle. „De zakken met bollen wor
den in een koelcel uitgestort, die met
warme lucht wordt gestookt. Dit proces
kan men zelf regelen. Langzaam drogen
is beter voor de kwaliteit van het zaad.
De nabehandeling gaat ook nu nog
ouderwets, n.l. met hekel en ook met de
windmolen". Het telen en schonen van
juunbollen is en blijft een werkje waar
van men „verstand moet hebben".
Weinig percelen meer.
Het uitzetten van juun voor zaad
wordt ieder jaar nog door de fa. Van
der Welle ter hand genomen. Op Flak
kee moeten er maar twee telers meer
zijn. Naast Van der Welle ziet men nog
bollen van dhr. J. Groenendijk te Mid-
delhamis. Het aantal hectaren is op de
vingers van één hand te tellen in tegen
stelling tot vroeger toen „de Hobbel's"
te Ooltgensplaat alleen al tientallen
hectaren teelden.
De heer Van der Welle gaat echter
door en brengt een geselecteerd pro-
dukt, ras zuiver, onder kontrole van het
N.A.K., afdeling groentezaad, onder
certifikaat N.A.K.-G.
Een vrolijk ploegje bollensnijders(sters) op het perceel van de Fa. Abr. van der
Welle Abr.zn. anno 23 augustus 1976. Rugklachten zijn niet uitgesloten. Voor
man is de eigenaar van deze juunboUen, waarvan de teelt in de loop der jaren
sterk is verminderd.
Uit een onderzoek van ANWB en
Consumentenbond naar de kwaliteit van
de zogenaamde grote onderhoudsbeur
ten bij garages is gebleken dat 82% van
de garages aan autobanden géén aan
dacht meer besteedt.
Volgens de vereniging van banden
specialisten (VACO) is dit een trend dio
al enige jaren waarneembaar is. Steeds
meer garagebedrijven verwijzen c'e ver
bruiker voor bandenservice naar de ge
specialiseerde bandenbedrijven.
Vorig jaar deed de Consumentenbond
een onderzoek naar de prijzen van auto
banden in Nederland en kwam daarbij
tot de konklusie dat garagebedrijven de
hoogste prijs vragen en de bandenspe
cialisten de laagste.
Een der zaadschuren van de Firma A. D. Hobbel in de Weipolder op de plaats waar de Fa. Abr. van der Welle dit
jaar z^n bollen teelde. Met de oorlog zyn deze schuren (50 meter lang) afgebroken. De boerenwagen is van landbouwer
Jac. Mfls, de knecht die een zak aangeeft is de heer L. Tieleman of L. Kagchelland. Onder deze zak de heer Willem
Nattekaas, vervolgens de heren C. Buscop Joh.zn. en Abr. van der Welle Jan.zn. te Zevenbergen (zoon van Jan v. d.
Welle die op de andere foto staat). Van deze mensen is alleen de heer Abr. v. d. Welle (geheel rechts) nog in leven.
OOSTERLAND Bij het ontruimen
van de zolder van de Conferentieka
mer" door leden van de muziekvereni
ging „Oosterland Fanfare", een plaats
die moeilijk te bereiken is zodat men
daar niet dikwijls komt, ontdekte men
tussen allerlei rommel ook nog het vo
rige vaandel van de muziekvereniging,
dat in het jaar 1923 ter gelegenheid van
het zilveren jubileum van de vereniging
geschonken werd door de toenmalige
Ambachtsvrouwe van Oosterland o.a.
mevr. Douairiêre, Dr. A. W. baron
Schimmelpenninck van der Oye, en dat
door de oorlogshandelingen verre van
mooi werd teruggevonden. De toenmali
ge leden van de vereniging hebben het
ontluisterde exemplaar maar op de zol
der gedeponeerd. Inmiddels is een nieuw
exemplaar verkregen. Men wil echter
trachten dit vaandel nog te herstellen,
waarvoor enige dames zich hebben be
reid verklaard, al was het enkel maar
voor de curiositeit. Gedacht wordt het
oude vaandel mee te voeren als muziek
gezelschap en drumband zich straks in
hun nieuwe uniformen aan den volke
zullen vertonen. In het verschenen boek
werk: „Duiveland, zoals het was...,
komt op bladzijde 116 een foto voor
waarop de Barones op het bordes varT
het jachtslot: „Het Heerenhof" het vaan
del uitreikt, waarop dhr. J. Boot, als
toenmalige voorzitter, een dankwoord
uitspreekt.
SCHERPENISSE
Openbare kleuterschool. Het gemeen
tebestuur van Tholen wil in de Wilhel
minastraat een openbare kleuterschool
oprichten. Het aantal kleuters dat mi
nimaal nodig is om de school te kunnen
bouwen is gesteld op 20. Maandag 6
september wordt er in de raadsverga
dering hierover gesproken.
SINT ANNALAND
Gouden bruiloft. Maandag 30 aug.
vierde het echtpaar Abr. J. Kurvink -
A. Kurvink-Polderman het feit, dat het
voor vijftig jaar in de echt verbonden
was. Het echtpaar heeft één dochter, die
in Poortvliet woont. Dhr. Kurvink is
een in Sint Annaland bekende persoon-
De voortdurende droogte van de bijna
voorbije zomer heeft een zonnebloem in
het Ouddorpse er niet van weerhouden
tot groot formaat uit te groeien! De
bloem staat in de groentetuin van dhr.
P. Tanis aan de Kelderweg; z^ werd er
niet gezaaid maar is er spontaan geko
men. De doorsnee van de bloem be
draagt 46 cm en dat is welhaast nog in
drukwekkender dan de lengte. Qua
lengte werd ze door soortgenoten over
troffen maar tot een zo grote bloem
heeft geen ander het kunnen brengen.
Rechts op de foto een normale bloem
ter vergelijk van het uit de kluiten ge
schoten exemplaar dat links daarvan te
zien is.
lijkheid. Hij heeft vele jaren een tim
mermanszaak gehad. Hij bewoog zich
op velerlei terrein. Zo was hij onder an
dere lid van de gemeenteraad van de
toen nog zelfstandige gemeente Sint-
Annaland, waarin hij zitting had na
mens de S.G.P. Tevens was hij een aan
tal jaren kerkvoogd van de Hervormde
Gemeente.
Twee boekjes van de pers
Deze week komen van de Europese
Bibliotheek te Zalt-Bommel twee boek
jes van de pers en wel Wemeldinge in
oude ansichten en Ritthem 1- in oude
ansichten. Beide boekjes werden samen
gesteld door C. van Winkelen uit Sint-
Annaland, die al meerdere boekjes op
zijn naam heeft staan. Beide boekjes
zijn ter plaatse verkrijgbaar. Men kan
ze ook bestellen bij de Zeeuwse Boek
handel, Antwoordnummer 30 te Zierik-
zee. Het boekje Ritthem in oude ansich
ten deel 2 zal binnen enkele weken ver
schijnen!
Beste meisjes en jongens!
Deze week komt het eerste raadsel
van een viertal raadsels, dat in septem
ber geplaatst wordt. Ik zal het eerst
maar opschrijven.
SEPTEMBERRAADSEL 1
1.
X X
X X X X X X X
2.
X
3.
X
4.
X
5.
X
6.
X
7.
X
8.
X
9.
X
IV. Z
g A d
z a L i g
a g r I p p a
evanGelie
genneSareth
paraliPomenon
ZALIG SP R E K I N G E.N
eerstgEborene
jeugdKanker
mattlthja
a n a N i a s
d a G e n
s E m
N
f
BRIEFWISSELING
1. Tijd waarin we nu leven.
2. Schoonvader van Ruth.
3. Verheug u niet, gij gans
(Jes. 14).
4. Is deze niet de de zoon
van Maria. Markus 6.
5. Iemand die iets erft.
6. Land dat genoemd wordt in Jesaja 11
7. Zijn waarheid is een rondas en
(Ps. 91).
8. De schepen van Salomo brachten
goud en zilver en (1 Kon. 10).
9. Bijbelboek van het Oude Testament.
Zoals altijd vormen de kruisjeslijnen
de zelfde woorden.
OPLOSSINGEN
I. Grevelingen - Ouddorp - Edam -
Rotterdam - Ermelo - Elspeet - Enk-
huizen - Noordoostpolder - Oegst-
geest - Volendam - Emmeloord -
Rhenen - Fijnaart - Lelystad - Alm-
kerk - Kesteren - Kampen - Ensche
dé - Eem.
Goeree en Overflakkee.
II. B ethel
E lifas
T arsis
H enoch
L amech
E Ikana
H aggai
E sther
M arkus
I smaël
E fraïm
T homas
III. AUGUSTUS
Uittocht
Gelukkig
Uitkomst
Saturnus
Tirannie
Uitgaven
Schelpen
Peter van Rossum, Melissant. Wat zal
jij het fijn gehad hebben op die Zeeuw
se boerderij. Ik vind het jammer dat je
niet geschreven hebt waar ergens die
boerderij ligt. Ik lees wel dat het op
Walcheren was, möar er zijn zo veel
boerderijen op dat eiland. Het watchers
kon je toch wel verstaan, denk ik. Er is
niet zo'n groot verschil met het 'flakkees.
Rinus Guiljam, Krabbendijke. Van dat
vreselijk ongeluk heb ik gehoord. Het is
ontzettend, zo jong en zo plotseling uit
het leven weg te moeten. Wij weten
soms niet hoe dicht we bij de dood zijn.
Het gaat er soms rakelings langs. Ja, je
echte raadselnichtje is er mee opgehou
den, en het is zoals je zegt, dat je nu de
enige uit de familie bent. Houd jij toch
nog een poosje vol?
Marina van Rossum, Melissant. Jouw
brief is boordevol, met letters en teke
ningen, strepen en versieringen. Je hebt
er veel werk van gemaakt, zeg! Het is
gelukkig dat oma weer thuis mocht ko
men. Nu moet je nog eens in het ver
volg schrijven waar die flat ergens is,
want dat lees ik niet. Dan weet ik ook
meteen of jullie er ver van af wonen.
Anne-Marie de Visser, Middeïhamis.
Ben jij bij tante Anna geweest? Dan heb
je het zeker over mij gehad, want Anna
heeft vroeger ook mee gedaan. En het
is zo, dat Bram de allereerste was die
zijn oplossingen inzond. Wat is dat lang,
heel lang geleden. Dat zullen zij ook wel
vinden. Jij ging van de ene tante naar
de andere; het hield niet op in de va
kantie. Bedankt voor de groeten van
opa en oma. Het deed me genoegen wat
ze, op het eind van je brief, gezegd heb
ben om op te schrijven voor mij. Waar
dering hoor je niet elke dag.
Giljam van Rossum, Melissant. De
brief is niet lang, maar dat kon niet,
want het was heel druk in de aardap
pels. Het is een wonder dat er nog aard
appels gegroeid zijn met die droogte.
Waar hebben de planten het voedsel
vandaan moeten halen! Wat moesten de
wortels overal zoeken naar het kleinste
druppeltje water! Gaat het goed in de
tweede van de landbouwschool?
Hedie den Boer, Herkingen. Nu is het
een lange brief geworden! Een beetje
dacht ik het wel vorige maand. Wat ben
je dicht bij mij geweest, zeg! Het pro
gramma zal wel zo vol geweest zijn, dat
een klein bezoekje er niet meer tussen
kon. Wat is het lang geleden dat ik tan
te gezien heb! Waar blijft de tijd, toen
ze net zo oud was als jij nu! In het be
gin van de vakantie kreeg je iets wat ik
nog nooit van een ander kind heb ge
hoord. Die geschenken gaan nog niet zo
druk. Als ik je nu goed begrepen heb,
bezit je er nu twee, een grote en een
kleine, is 't niét? Ben je het schoolgaan
weer al gewend? Het is wel een over
gang van de vakantie naar de school
banken!
Ruth van Rossum, Melissant. Jij hebt
je brief ook al uitbundig versierd.
Prachtige bloemen, gekleurde strepen,
een mengeling van stippen, en dan nog
een vage omtrek van een haas. Je hebt
er veel werk aan gehad, maar met vilt
stiften gaat het behoorlijk vlug om een
tekening op het papier te krijgen. Was
je niet bang van de apen? Je moet met
die beesten altijd toch oppassen. Dat
heb je wel gezien, toen een gorilla met
de oppasser begon te vechten!
Ria de Bonte, Ooltgensplaat. Over de
Beekse bergen kan ik niet meepraten,
want die heb ik nooit bezocht. De Bies-
bosch ken ik nu een beetje. Ik heb er
een paar uur rond gevaren, net als jul
lie. Hadden jullie in Kamperland ook
kennissen? Welke kennissen zijn het in
Westkapelle? Gelukkig dat er weer werk
voor je vader was. Zou het misschien
nu zo door kunnen gaan? Of is het nog
onzeker? Ben jij het weer al gewend op
school?
Marjoleen de Visser, Middelharnis. Je
brief is nog vol over de vakantie en het
verblijf hier en daar, bij tantes en ooms,
bij opa en oma. Wat is het fijn om dit
alles te kunnen doen. Daai; is echt de
vakantie voor. Maar nu gaat alles weer
gewoon zijn gang. En ik lees dat je het
weer fijn vindt om naar school te gaan.
Zo wil ik het graag horen. Hoe gaat het
met Leonard op school? Ja, als hij ook
goed kan schrijven, mag hij ook mee
doen met het raadselwerk.
Allemaal. Dit waren allemaal nog
brieven van de vorige inzending. Aan
de nieuwe zending brieven met de op
lossingen van de augustusraadsels hoop
ik volgende week te beginnen.
Ik moet het dan nu voor deze week
hierbij laten.
De vriendelijke groeten van jullie
OOM KO.
