EIIAIIDEn - niEUWS
Leerzame „open dag"
fruit-proeftuin Numansdorp
Overdenking
UNNEKE JJINSZ
Zaterdag 28 augustus a.s.
uit de
Heilige Schrift
Eilanden-Dieows
2e blad
Vrijdag 20 augustus 1976
No. 4515
HET
KI^KVENSTER
C. KIEVIT ZN.
Centrale Verwarming
SOMMELSDHK
Telefoon (01870) 26 09
Raak de Roos
Schutters goed op
Nederlandse
kampioenschappen
X Speciaal inbonwstation voor X
t L.P.G. l
gasinstallaties x
X in elk merk automobiel.
Garage Nijsse B.V.
Oostdijk 15 - Oude-Tonge
Tel. 01874 -1235 -1385
ALFA ROMEO DEALER
voor geheel
GOEREE-OVERFLAKKEE
VERVOLGVERHAAL
samenlevinii
Dalend kerkbezoek
De oorzaak niet gepeild
Brandpunt
Een probleem waarmee bijna alle
kerken worstelen is het dalende kerkbe
zoek. Velen, die vroeger de goede ge
woonte hadden twee keer per dag „op
te gaan" zijn gedaald naar één keer,
anderen, die vroeger misschien nog één
keer gingen, laten het nu helemaal af
weten.
De Gereformeerde Kerken (synodaal)
hebben een rapport het licht doen zien
dat een onderzoek instelt naar het
kerkbezoek in de jaren 1955 tot 1975.
Het onderzoek werd verricht door het
Instituut voor Praktische Theologie aan
de Vrije Universiteit. Dat Instituut ver
kreeg z'n gegevens van de gemeenten,
die jaarlijks hun opgaven aan het ker
kelijk bureau verstrekken.
Ds. M. J. Arntzen schrijft in „Koers"
van 6 augustus over dit rapport. Hij
geeft ook enkele cijfers, waarmee ik u
nu maar niet zal vermoeien. Een gun
stig verschijnsel is, althans volgens
het rapport, dat de daling van het kerk
bezoek in de morgendiensten zich de
laatste paar jaar niet verder door
zette, maar dat er zelfs een lichte stij
ging was waar te nemen.
Ds. Arntzen maakt echter in zijn be
schouwing enkele opmerkingen die ik u
niet wil onthouden. Hij schrijft onder
meer:
„Eén van de grote bezwaren tegen
dit rapport is, dat het de kerk Ie veel
ziet als een soort zaak met cliënten,
een soort consumentenbond van gees
telijke goederen, waarmee ;men reke
ning moet houden.
Heeft men dan vergeten dat de
smaak van de natuurlijke mens be
dorven is, dat men geld uitgeeft voor
wat geen brood is en arbeid voor
hetgeen niet verzadigen kan? Maar
God biedt aan wijn en melk te ko
pen zonder geld en zonder prijs. De
kostbaarste goederen zijn voor niets
te verkrijgen".
Volgens Ds. Arntzen begint men aan
de verkeerde kant. Het uitgangspunt is
niet: De bevrediging van de behoeften
van de moderne mens, maar wel: het
gebod van God. Hij zegt:
„Waarom gaan we naar de kerk?
Om onze religieuze behoeften te be
vredigen? Of om Gods gebod te ge
hoorzamen? Is de zondag ónze dag of
Gods dag? Hier ligt de fout in de ge-
dachtengang van het Instituut voor
Praktische Theologie. Uitgangspunt
en middelpunt is de mens. Dat God
een gebod gegeven heeft en dat we
naar Zijn gebod moeten leven, komt
de VU-rapporteurs blijkbaar nieteens
in de gedachten".
Ds. Arntzen wijst dan op de pogin
gen die allerwege ondernomen worden
om de .kerkdiensten weer wat aan
trekkelijker te maken voor de mensen.
Maar zegt hij laat men nu heus
niet denken dat men het redt met de
middelen die het rapport noemt. De
mensen zullen zich teleurgesteld af
wenden. De opkomstcijfers zullen blij
ven dalen. Ter linkerzijde zal men zich
afwenden omdat men op deze wijze in
de kerk verneemt wat je ook al kunt
horen in de nieuwscommentaren van
NOS, VARA en IKON. De rechtervleu
gel zal wegslinken omdat men stenen
voor brood ontvangt en men zal gaan
zoeken naar kerken en kringen waar
het Woord nog zuiver gebracht wordt.
Dat laatste bracht me in herinnering
wat ik onlangs hoorde. Een gezin zat
onder een prediking waarin een grote
plaats was ingeruimd voor allerlei ak-
tuele zaken. Nieuws en commentaren
uit binnen- en buitenland. Men zou
denken dat zoiets de jongeren moest
aansprekenMaar de oudste zoon,
leerling van het Atheneum zei, toen
van de kansel het „amen" weerklonk,
halfluid: „Dames en heren, dit was
Brandpunt".
Waarnemer.
Voor wie volgende week zaterdag een
dagje uit wil hebben we een goed idee.
De proeftuin „Naar Beter Fruit" te Nu
mansdorp zal u die dag graag ontvangen
en rondleiden door de 8 ha grote proef
tuin en dat wordt tien tegen één
een ware ontdekkings'tocht, zeker wan
neer u als rondleider dhr. L. Uitterlin-
den treft. Hij kan bij uitstelt alles over
de kweek van appels en peren vertellen
en dat lijkt 's mans grootste genoegen!
Nee u hebt nooit bevroed dat daar
zóveel bij komt kijken en dat het glan
zende appeltje op uw fruitschaal een
product is van groot vakmanschap.
De Numansdorpse proeftuin mag zich
met recht vleien met de wetenschap dat
ze de daartoe benodigde kennis vergaart
en aan de telers overdraagt. Het is meer
dan verrassend met hoeveel aspecten de
fruitteler te maken krijgt en iets van
die inspanning zou men graag ook op de
consument willen overdragen. Daartoe
derhalve de „open dag" met rondleidin
gen van 10 tot 12.30 uur en van 's mid
dags 2 tot 4 uur. De dag is helemaal be
steed als in uw tuintje ook wat fruit
bomen staan, nu wellicht nog wat kom
mervol maar na gekregen advies straks
misschien rijke dragers. Het geven van
inlichtingen en advies immers is een
van de doelstellingen van de open dag.
Voor de professionele tuinders is, de
proeftuin van veel groter waarde. Met
alle middelen en methoden wordt ge
tracht hen te helpen bij het bereiken
van een rendabele bedrijfsvoering maar
dat is vooral in de fruitteelt heel
wat makkelijker gezegd dan gedaan.
Het proefstation vormt daarin een scha
kel tussen onderzoek en praktijk en tot
de gewenste communicatie dragen bij
de gegeven lessen, gespreksavonden,
demonstraties, het maandblad waarin
de verslagen van proeven worden ge
publiceerd en de voorlichtingsbrieven,
zowel als een telefonische waarschu
wingsdienst.
Zonder in de technische details te
kunnen treden toch nog enkele bijzon
derheden die zelfs de leek aan zullen
spreken. De verhouding in de consump
tie van appels en peren bedraagt 4 1
(viermaal zoveel appels als peren). Een
Amerikaans bureau heeftachterhaald
waar hem dat in zit. 't Zit 'm in de
mannen, heeft dat bureau bevonden,
want mannen vinden het maar niks
zo'n gladde, sappige vrucht. Nee, man
nen en jongeren (ook weer volgens de
onderzoekingen) zetten liever de tanden
in een stevige appel. Het zijn gegevens
waarmee op de proeftuin iets wordt ge
daan. Zo'n stevige appel moet en zal ge
kweekt om de concurrentie een slag
voor te blijven en daarmee het voort
bestaan van de fruittelers te waarbor
gen. Getracht wordt nieuwe rassen te
creëren omdat het lijkt dat Europa
(Duitsers .zijn ware appeleters) beu is
gegeten in Golden Delicious. Welnu, in
Numansdorp wordt druk geëxperimen
teerd met de kweek van een vervanger
die „Jonagold" is gedoopt, een samen-
"W^ Om zó in te bijten!
OUDDORP
Op de in Zoetermeer gehouden Ne
derlandse kampioenschappen LUCHT
PISTOOL hebben twee raak de roos
schutters zich bij de eerste tien ge
plaatst.
Het in Nederland erg populaire on
derdeel luchtpistool, ook zeer geliefd
bij dames en jimioren, is dit jaar me
de ook door de goede organisatie van
S.V. Zoetermeer weer een succes ge
worden.
Om tien uur 's paorgens w^erd deze
sportieve gebeurtenis geopend door de
burgemeester van Zoetermeer onder
aanwezigheid van pers en plaatselijke
T.V.
Na het openingswoord en baan lo
ting werden de schutters naar hun
baan gesommeerd waar de strijd van
40 wedstrijd schoten en 10 proefschoten
ovgr een tijd van 90 min. en op een
afstand van 10 meter kon beginnen.
De eerste plaats werd ingenomen door
de Rotterdammer v. Zessen met het
punten aantal van 388 van de maximum
te halen 400 punten, wat betekent dat
het reeds op zijn naam staande Neder
landse record met 5 punten werd ver
beterd. Hiermede is hij slechts 5 pun
ten verwijderd van het Europese en
Wereld record welke in februari dit jaar
op de Europese Kampioenschappen in
Parijs werd verbeterd door de Oost
duitser Volmar.
De vijfde plaats werd bezet door
Raak de Roos schutter Leo Hierop. Met
367 punten en C. Roon werd met slechts
1 punt minder negende.
Bij de dames werd mevr. de Waal
uit Tilburg kampioen met 365 punten.
Junioren kampioen werd de Rotter
dammer ter Rele met 370 punten.
MIDDELHARNIS-SOMMELSDIJK
P.V. de Reisduif. Uitslag wedvlucht
vanuit St. Dizier d.d. 07.08.76. In con
cours 169 jonge duiven, gelost om 6
uur. Eerste duif 11.29.13 uur.
A. v. d. Linde 1, 8, 10, 25, 35. B. v.
d. Doel 2, H. de Vos 3, 4, 16, 18, 21, 30,
43. A. de Gans 5, 29, 36. A. Verburg 6,
9, 14, 17.- C. Polder 7, J. Groenendijk 11,
37. C. D. Human 12, 41, D. W. Kievit
13, 34. C. Vroegindeweij 15, 31, 38, 39.
E. Groenendijk 19, 23, 26. H. Rosmolen
20, 42. C. Looy 22, 33. J. Jongejan 24.
J. Springvloed Sr 27, 28. P. v. d. Boo-
gert 32, 40.
■^«♦^HM
trekking van de naam Jonathans en
Golden DeUcious. Hard wordt gewerkt
aan het virus-vrij maken van bepaalde
rassen en dat lukt. Veel is de kweker er
ook aan gelegen dat hij staand vanaf de
grond de appels kan plukken. „Kleine
bomen", is daarom het parool.
En dan de kwaliteit, daar lijkt nau
welijks iets aan te verbeteren, maar re
ken erop dat ook dat een zaak van aan
houdende aandacht is. Vooral bij het
kweken van nieuwe rassen. Voor het
be„proeven" daarvan zijn smaakpannels
aangetrokken die het nieuwe product
op smaak testen. De wijze van beplan
ting heeft ook steeds de aandacht. In de
proeftuin staan op sommige gedeelten
de boompjes als het spreekwoordelijke
haar op een hond, andere gedeelten be
naderen de tot dusver aangenomen
ideale onderlinge afstand, maar ook
daarmee wordt geëxperimenteerd want
de ruimte die zich bevindt tussen de
rijen is zo goed als inproductief. De
bomen kunnen dan ook dichter bij el
kaar als men maar een oplossing vindt
voor het transport van de geplukte
vruchten vantussen de rijen. Er wordt
hard geknutseld aan een soort rubberen
transportband.
Dat alles en nog heel veel meer kan
men op de open dag 28 aug. te ho
ren krijgen. Een bezoek meer dan
waard dachten we zo want wat weten
we er tot dusver eigenlijk nog van?
BETH-EL
„En hij noemde de naam dier plaats
„Beth-El".
(Genesis 28 19a.)
III.
Jacob is naar Beth-iEl geleid, Jacob
heeft in Beth-El vertoefd en Jacob
heeft in Beth-El geleerd. In Beth-El
is hij onderwezen hoe de rechte ge-
loofsontmoetingen zijn en op welke
grond dat zij rusten.
Het geloofsleven is een gemeenschaps
leven. Van nature zijn wij allen Adams-
kinderen en krachtens Gods strenge
rechtvaardigheid uit de gemeenschap
van God verstoten. Het vermogen om
van de aarde naar de hemel een weg
te' maken is onmogelijk. Hoe hoog wij
onze torens menen te bouwen, zij zul
len het opperste des hemels nimmer
bereiken. Wat nu bij de mens mogelijk
is, is mogelijk bij God. Uit enkel ge
nade, gegrond op het volmaakte deug
denbeeld Gods, richtte de Heere zelf
een ladder op die van de hemel naar de
aarde reikte.
Het beeld wat Jacob in zijn droom
zag, is overdenking waardig.
Het opperste reikte tot aan de hemel,
tot in de troonzaal des Heeren. Immers
in de troonzaal Gods is onderhandeld
over de zaligheid van mensenkinderen.
Daar is naar de Goddelijke bepaling,
welke niemand ongedaan kan maken
vastgelegd in het eeuwige verbond der
verlossing dat de mens zou zalig wor
den in de weg van plaatsbekleding en
plaatsbereiding. Van voor de grond
legging der wereld werd in de hemel
beraadslaagd over de zaligheid, over de
weg der zaligheid en over degenen die
zalig zouden worden. Het ganse ver-
lossingsplan rust in het opperste des
hemels. Daarvan dan wordt het op de
aarde geopenbaard en getoond op de
plaats welke God daartoe verkoren had.
Deze plaats is niet alleen op de aar
de, wat op zichzelf al een groot won
der is. Immers daarmee heeft de Heere
getoond nog bemoeienissen te willen
maken met een van Hem afgevallen
Adamsgeslacht. Maar de geschiedenis
van Beth-El leert ons nog meer. De
openbaring van de ladder aan Jacob
geschiedde in Beth-El. Dat wijst op een
plaats waar de Heere zijn kinderen
naar toe komt te leiden en alzo ruim
te maakt voor de openbaring van Chris
tus. De ladder staat precies op de
plaats, geen meter te hoog vroeg of geen
meter te laag. God ontsluit de weg der
zaligheid in Christus aan Jacob in
Beth-El. Opmerkelijk is het dat de
Heere Jacob naar deze openbaring heeft
geleid in de weg van Zijn beloften. Van
boven de ladder heeft de Heere Zich
aan Jacob geopenbaard. Wij lezen in
het 13e vers: „En zie, de Heere stond
op dezelve en zeide: „Ik ben de Hee
re, de God Uws vaders Abrahams en de
God Isaaks; dit land, waarop gij ligt
te slapen, zal Ik U geven en Uw zaad".
In de openbaring van Christus maakt
de Heere de toegezegde beloften waar.
Alle beloften zovele als er zijn, zijn in
Christus Jezus Ja en Amen, Gode tot
heerlijkheid.
Door het geschonken geloof mag
daardoor Gods gemeente weten dat de
toezeggingen Gods worden vervuld. Als
Jacob in Beth-El ontwaakt, doorleeft
hij het wonder Gods. In stille eerbiedi
ge vreze mag hij de Heere bewonderen
in al Zijn wegen. „Wijsheid zonder perk
of paal zijn Gods wegen al te maal".
In een doorleefde verwondering voor
wat de Heere gedaan had, blijft er
niets anders over dan diepe verne
dering voor het aangezicht des Heeren.
In zulke ogenblikken zinkt de ziel weg
in het wonder. Dan roept Ruth het uit:
„Dat gij omgezien hebt naar één die een
vreemde is". En Mefiboseth snikt het
uit: „Dat gij omgezien hebt naar een
dode hond als ik ben"!
De openbaring van de ladder Gods
aan Jacob heeft nog een treffende
vrucht. Door deze ladder ziet hij de
enige toenadering tot God. Hij ziet de
ladder en ontdekt door de onderwijzin
gen van de Heilige Geest de door God
ontsloten weg ter zaligheid. Jacobs ge
loofsgetuigenis is maar al te duidelijk.
In zielverwondering roept |hij het uit:
„Hoe vreselijk is deze plaats, dit is niet
dan een huis Gods en dit is de poort des
hemels". Hij zegt niet: „Dit is een poort
des hemels, maar dit is DE poort des
hemels". Dat wil zeggen, er is anders
geen toenadering dan door deze poort.
Dat wij dit alles toch ter harte mogen
nemen. Welke ladders wij ook maken
en welke poorten wij menen door te
gaan, er zal geen andere zijn dan deze
welk aan Jacob in Beth-El is geleerd.
Welke ruimte heeft daar in gelegen,
wat een vergezicht is hier toch wel ge
toond? Jacob kan zalig worden en Ja
cob proeft de zaligheid. Jacob wordt
een weg ontsloten en Jacob ervaart te
gelijk de wondere gemeenschap met
God. Heel de wereld zou hij het willen
toeroepen: er is nog een mogelijkheid
om zalig te worden. Voor een gans ont
ledigde zondaar is er nog hoop, maar
dan van God vandaan.
De vrucht van deze Godsopenbaring
heeft duidelijk een geloofsverzekering
in zich. Hij kan de plaats aanwijzen ja
zelf in de diepste louteringen. Ja, op
dat wij het niet zouden vergeten, zien
wij Jacob een wonderlijke geloofsdaad
verrichten. Toen stond Jacob des mor
gens vroeg op. Eerst lezen wij van zijn
ontwaken, nu van zijn opstaan.
Ook dit zijn zaken waar wij onze
aandacht wel aan wijden mogen. Op
staan zonder ontwaken, doet alleen de
slaapwandelaar. Het is te vrezen dat
velen in de doodslaap aan het wan
delen zijn, zonder ooit door de Heere
te zijn opgewekt uit de doodslaap. Aan
Jacobs opstaan is een ontwaken vooraf
gegaan. Nu hij opstaat, komen ook de
geloofsdaden openbaar. Zie, zijn hand
neemt de steen waarop hij de nacht
heeft doorgebracht. Het is tot een ge
tuigenis naar de hemel en op aarde.
Hij richt deze steen op, dat -wil zeggen
ze wijst naar de hemel. Daar vandaan,
maar dan alleen ma^r daar vandaan is
alles gekomen. En verder? In Beth-El
staat een teken. De Heere is op deze
plaats. Nu pakt Jacob zijn pelgrims
staf en trekt verder, de onbekende toe
komst tegemoet. Er staat niet: „Zo ging
Jacob naar huis". Jacobs vreemdeling-
schap is nu recht begonnen.
Toch kan hij zingen:
Ik zal vol helendmoed,
daar mij Zijn hand behoedt,
Tienduizenden niet vrezen.
Schoon ik van alle kant,
geweldig aangerand,
En fel geprangd moog' wezen.
(Ps. 3 4).
Dirksland.
Ds. P. Blok.
OOSTERLAND
Dode homen op het Marktplein. He
laas hebben een drietal bomen van de
zes geplante vorig jaar op het Markt
plein alhier het loodje moeten leggen
zodat ze maandagmiddag door werk
lieden van de gemeente moesten worden
afgezaagd. Ook vorig jaar waren eni
ge bomen dood gegaan die afkomstig
waren van Nieuwerkerk waar ze plaats
moesten maken voor de bouw van de
nieuwe toren. Of de grote droogte hier
ook een duit in het zakje heeft gedaan
is onbekend, want vorig jaar was er
water genoeg gevallen. Eerder zal de
oorzaak gezocht moeten worden, naar
men meent,in het feit dat de bomen
wat groot waren toen men ze plantte.
Het andere drietal bomen is gelukkig
in leven gebleven, want het anders zo
kale Marktplein wordt er zeer door
verfraaid. Het ligt in de bedoeling dat
gemeentewerken in het a.s. voorjaar
(plantseizoen) de dode bomen zal ver
vangen door wat kleinere exemplaren
die, naar we hopen, beter zullen ge
dijen op deze plaats.
Kerkdienst. Op vrij da vond 20 aug.
a.s. hoopt voor de Ger. Gemeente al
hier in het kerkgebouw aan de Sint
Joostdijk op te treden ds. W. C. La-
main, pred. te Grand Rapids (Noord
Amerika). (Bediening Heilige Doop).
Aanvang half acht.
ST. ANNALAND
Extra kerkdienst. Op donderdag 26
augustus a.s. hoopt D.V. des avonds om
19.30 uur (half acht) voor de Gerefor
meerde Gemeente van St. Annaland
voor te gaan in de Dienst des Woords
ds. J. van Vliet van Aagtekerke.
Gemeenteavond nieuw orgel. Op
dinsdag 24 augustus a.s. zal er des
avonds om 19.30 uur (half acht) in het
Hervormd Verenigingsgebouw een Ge-
meenteaovnd gehouden worden, tijdens
welke de gemeenteleden nader zullen
worden geïnformeerd door de kerk
voogdij. Orgelbouwcommissie, adviseur
en orgelbouwer zullen nadere gegevens
verstrekken betreffende het nieuwe
kerkorgel. De orgelbouwer zal dias ver
tonen en er is gelegenheid tot vragen
stellen!
Aardappelveiling van dinsdag 17 aug.
Doré 0,94, Lekkerlanders 0,55. Bintje
eerste soort 0,72. Bintjes tweede soort
0,70-0,71. Bintjes apart 0,45-0,61. Eigen
heimers eerste soort 0,84. Eigenheimers
tweede soort 0,83. Aanvoer 65 ton.,
f9
telt duizenden abomiee's
en wordt op Goeree-Overflakkee
zo goed als
huis-aan-huis gelezen!
Historisch verhaal uit de eerste tijd
der hervorming
door
M. VAN DER STAAL
11
Eenmaal hoorde ze duidelijk haar va
der dit zeggen. En terstond daarop zag
ze, en het verschrikte haar, hoe er een
schaduw over zijn gelaat trok en zijn
lippen zich krampachtig en pijnlijk ver
trokken.
Ze boog zich diep over hem heen.
Ze wilde zo gaarne weten, wat nu zijn
geest versomberde. Met lange tussen
pozen bereikten de stamelklanken haar
oor.
„Scher-pe vervol-ging pijn
en geweld O martel
dood An-ne-ke mijn
kind
Anneke richtte zich op en zag de
Meester aan. Ook deze had die klan
ken gehoord en verstaan. Wat sprak
door de stervende? Vervolging en mar
teldood zag hij! En tegelijk, als daar
aan verbonden, noemde hij haar naam!
Zou hem, de stervende, misschien een
blik in de toekomst gegund zijn? Was,
wat hü stamelde, profetie?
Stil! Weer sprak de lijder. En ster
ker was nu zijn stem, zodat Meester
Jansz en Anneke beiden hem duidelijk
verstonden:
„BeschermAnneke Meester-
Jansz vriend
Arend Jansz zag naar Anneke, die
haar ogen neergeslagen hield. En toen
gedreven door een onweerstaanbare
drang, moest hij spreken:
„Mejuffer, uw vader beevlt mij,
uw vriend, uw beschermer te zijn. Ik
heb misschien meer bescherming van
node dan gij. Maar het bevel van uw
vader zal ik opvolgen. Uw vriend wil
ik zijn tot in de dood. Als er ogenblik
ken in uw leven komen, dat gij gaarne
uw vader om raad zoudt hebben ge
vraagd, zend dan, bid ik u, om mij.
En ik zal komen, terstond."
In zijn oog tintelde een heilige geest
drift, toen hij deze belofte in het bij
zijn van de- stervende aflegde. Drongen
wellicht zijn woorden niet tot het be
wustzijn van dezen door hij wist, dat
God in de Hemel Hem hoorde. Het was
hem, of- Die hier tegenwoordig was
en die gedachte greep zijn vroom ge
moed aan en ontroerde hem.
Hoorde de Meester Anneke's stil „Ik
dank u"? Misschien; maar hij antwoord
de er niet op. Elke aardse gedachte was
op dit ogenblik verre van hem. Hij zag
niets dan de plicht, hem door de ster
vende als in Gods Naam opgelegd
Het was na middernacht, tóen het
einde kwam. Stil ging Anneke's vader
uit tot de Bruiloft des Lams. Maar het
was haar, of zij in heilige verrukking
zijn intocht in 's Konings zalen aan
schouwde; of zij de jubelklanken hoor
de der hemelse koren, die de Koning
der ere de Hallel's toezongen en of zij
haar vader zag, terwijl hij de ere
kroon, hem door Jezus verworven, neer
legde aan Zijn voeten.
„Lof, aanbidding, ere!"
Schier onbewust, maar vertolkend de
gedachten harer ziel, zei ze stil voor
zich heen deze woorden.
„Ja," zei Meester Jansz, wien het
nu niet moeilijk viel, haar gedachten-
gang te volgen, „zó is het: die worde
Hem toegebracht, omdat Hij uit loute
re genade ook hèm heeft verlost uit
het lichaam der zonde en des doods..."
Toen, des anderen daags, in Brielle de
dood van Anneke's vader bekend werd,
schrok men er van. Wel vsrist men, dat
hij lijdende was, want wat deed anders
de Meester zo vaak in het koopmans
huis; maar zo ziek had niemand hem
gedacht. Dan zou immers de pastoor
wel gehaald zijn geworden. Al was
men, gelijk men het van de koopman
wist, niet kerks, wanneer het laatste
uurtje sloeg, was toch de hulp der
Kerk onontbeerlijk.
Machtelds verklaring, dat Anneke
aangegrepen was door de onverwacht-
snelle afloop, vervulde de Briellenaars
met deelneming: voor de gestorvene,
omdat hij zonder absolutie was heen
gegaan; voor Anneke, omdat, al bleef
zij ook bemiddeld achter, de gedach
te aan de in pijn zijnde vader de droef
heid over zijn heengaan moest vermeer
deren.
Men vond het natuurlijk, dat Mees
ter Jansz de begrafenis bijwoonde. Dat
de dokter sprak van een aanklacht bij
de stadsoverheid, omdat de Meester te
gen zijn bevoegheid in gehandeld had,
vond niet alleen afkeuring, maar men
zei het ook onverholen, dat Anneke en
haar vader terecht de kunde van de
chirurgijnboven die van de dokter
hadden gesteld. En heel natuurlijk vond
men het ook, dat Arend Jansz voort
ging met bezoeken bij de weze af te
leggen. Ze hadden immers veel samen
doorleefd en geen wonder ook zou het
zijn, als haars vaders overlijden aan
haar gezondheid een schok had toege
bracht.
O, als men geweten had, dat die twee
samen meermalen naar een der verbo
den vergaderingen gingen, die om beur-
te bij enkele Hervormingsgezinden in
Brielle of in een hofstede, even buiten
de stad, gehouden werden!
Heerlijke uren waren het voor An
neke, die ze daar te midden dier mees
tal eenvoudige lieden uit het volk
doorbracht. Hoe langer hoe meer voelde
ze zich één met die mannen en vrou
wen, die niet de dood zochten, maar
toch wel wisten, dat ieder ogenblik
de dood hen bedreigde. En wat leerde
ze daar veel! Met haar vader had ze
de, Heilige Schrift gelezen en ontdek
kend licht had haar reeds omschenen,
doch geen onderricht had ze gehad, op
welke wijze het leven overeenkomstig
de leer geregeld moest zijn. Nu wer
den ambachtslieden, haar leermees
ters. En onwrikbaar vast werd aldra
haar overtuiging, dat ze geen twee
heren mocht dienen. Ze moest óf de
Kerk van Rome geheel vaarwel zeggen
óf Hem de rug toekeren. Wiens ge
nade haar vader in zijn laatste levens
dagen had getroost en versterkte
Arend Jansz vergezelde haar altijd.
Het waren voor hem feestelijke uitgan
gen. O, meermalen brandde op zijn tong
de bekentenis zijner liefde, maar hij
weerhield ze, omdat hij Anneke's gees
telijke opbouw niet tot stilstand wilde
gebracht zien. Als hij haar, die in rang
en stand zo ver boven hem stond, zijn
gevoelens zou hebben geopenbaard, zou
ze zich immers van hem afwenden. Zou
ze dan ook niet, om hem, die zijn ogen
tot haar had durven opslaan, te vermij
den, aan het bezoeken der samenkom
sten een einde maken? En, al zou ze
dit toch willen volhouden, zélf zou ze
dan weldra inzien, dat het voor een
jongedochter niet oirbaar was, onver-
zeld de dokter avondwegen te gaan.
Het gebeurde een enkele maal, mid
den in een gesprek, dat Meester Jansz
plotseling zweeg en zwijgen bleef, tot
de plaats der bijeenkomst bereikt was.
En daar zag Anneke dan op zijn bleke
gelaat, flauw verlicht door een zwakke
kaarsvlam, een leed, waarvan zij de
oorsprong niet kende. Hem vragen, wat
het was, kon ze niet, omdat ze al eens
vroeger op zulk een vraag een haast
bits bescheid ontvangen had, dat hij dit
haar dit niet kon meedelen.
Na zulk een voor beiden pijnlijke
ure beijverde Meester Jansz zich, om
Anneke van dienst te zijn. Hij scheen
te gevoelen, dat hij een wijle zijn be
lofte niet nagekomen was, om te allen
tijde een vriend voor haar te zijn, en
onvermoeid zocht hij dan en bewees
kleine voorkomendheden.
Zo bleef de verhouding tussen Anne
ke en de Meester als die van een zuster
en broeder.
De dag, dat Machteld naar de Mees
ter gezonden werd ,omdat Anneke zei
de, zich ongesteld te gevoelen, bracht
echter verandering.
Toen Arend Jansz. zo spoedig hem
dit mogelijk was, kwam, deelde Anne
ke hem mee, dat zij, een paar dagen
geleden, weer een aanzoek gehad had
van Hans, de zoon van de schepen.
(Wordt vervolgd)
